TEORIE POSZUKIWANIA 

RÓWNOWAGI W ŚREDNIEJ 

DOROSŁOŚCI

KONCEPCJA C.G.JUNGA

KONCEPCJA D.J.LEVINSONA

 

 

Rozwój w średniej dorosłości według Junga

Psychika = jaźń = osobowość

świadomość 

nieświadomość

    przepływ stałej ilości energii psychicznej

Zgodnie z dwiema zasadami:
1. ZASADA EKWIWALENCJI - zniknięcie energii psychicznej w 

jednej formie pociąga za sobą wystąpienie jej w innej formie;

2. ZASADA ENTROPII - równoważenie się sprzeczności  

psychicznych w trakcie rozwoju względnie stałej postawy.

 

 

PSYCHIKA - względnie zamknięty samoregulujący się 

system energetyczny.

ENERGIA PSYCHICZNA = intensywność procesów 

psychicznych;
źródło energii - stałe napięcie między świadomością i 
nieświadomością.

świadomość

nieświadomość

Im mniej energii psychicznej w świadomości, tym 

więcej w  nieświadomości.

 

 

świadomy obszar osobowości to EGO, 

kształtujące

się w dwóch fazach indywiduacji

INDYWIDUACJA = proces przechodzenia od niedojrzałych 

form psychicznego funkcjonowania do dojrzałości 
psychicznej

 

 

I faza indywiduacji:
1.Wyłanianie się z Jaźni i krystalizowanie Ego jako centrum 

świadomości;
- przypada na dzieciństwo i wczesną dorosłość;
- faza ta dana jest wszystkim

2.KSZTAŁTUJE SIĘ SPOŁECZNA REPREZENTACJA EGO - 

ZWANA PERSONĄ. 
--PERSONA to obraz Ja prezentowany innym ludziom; 
--spełnia dwie funkcje - 
1. chroni intymne aspekty psychicznego życia jednostki; 
2. Zapewnia tworzenie społecznych więzi z otoczeniem.

Persona - „maska” nie odzwierciedla w pełni EGO, stanowi 

obraz własnej osoby na użytek społeczeństwa 

ukształtowanym pod wpływem wymagań oraz oczekiwań 

społecznych i kulturowych dotyczących wzorów 

funkcjonowania w społeczeństwie.
 

 

 

- W toku rozwoju maski kształtują się dwa istotne jej aspekty;

a) Zewnętrzny - obraz Ja prezentowany innym ludziom
b) Wewnętrzny - oznacza świadomość, że maska nie 
odzwierciedla prawdziwego, pełnego Ja. (to ważne z 
perspektywy II fazy indywiduacji)
- nieakceptowane przez społeczeństwo elementy maski 
zostają stłumione i trafiają do obszaru indywidualnej 
nieświadomości - do CIENIA

3. Pod znacznym wpływem czynników społeczno-kulturowych 

kształtuje się dominujący typ postawy - ekstrawertywna lub 
introwertywna.
Postawy te są skutkiem ukierunkowania energii psychicznej 
na świat zewnętrzny, lub na świat wewnętrzny podmiotu. 
Dominujący typ postawy przejawia się w aktywności życiowej 
jednostki, drugi - jest wycofywany w indywidualną 
nieświadomość. Ten brak równowagi wynika z niedojrzałości 
dzieciństwa i wczesnej dorosłości.

 

 

     nieświadomość indywidualna

nieświadomość
kolektywna

Nieświadomość indywidualna - obszar doświadczeń 

nieświadomych, właściwych danej jednostce. Zawiera treści 

stłumione lub zapomniane.

Nieświadomość zbiorowa - zawiera formalne formy zachowań 

(archetypy) wspólne kulturom lub ludziom w ogóle.

 

 

II faza indywiduacji:
- wystąpienie tej fazy jest możliwe dopiero w średniej 

dorosłości, zależy od indywidualnej motywacji jednostki do 
wykorzystania tkwiącego w niej potencjału;

- dokonywanie porównań własnego statusu z innymi;
- możliwość wystąpienia poczucia bezsensowności dążeń do 

podporządkowania się wymaganiom społecznym w I fazie 
życia (utrata celu, poczucie pustki);

- powstaje pytanie: kim jestem - wywołuje zmianę nastawienia 

ze skierowanego na świat zewnętrzny na nastawienie ku 
wnętrzu psychiki;

- analiza wnętrza prowadzi do konfrontacji z cieniem i 

poszerzenia pola świadomości o treści nieuświadomione, 
stłumione i zapomniane;

- poznanie prawdy o sobie prowadzi do znacznego rozbicia 

EGO, ale refleksja nad osobowością prowadzi do 
reorganizacji EGO na nowym, wyższym poziomie;

- a także do zrównoważenia postawy ekstrawertywnej i 

introwertywnej;

 

 

- uporanie się z nieświadomością zbiorową

- z archetypem animy i animusa;
- z archetypem Starego Mędrca i Wielkiej Matki

Anima - pierwiastek żeński w psychice mężczyzn
Animus - pierwiastek męski w psychice kobiet
- zaczyna pojawiać się androgyniczna tożsamość 

płciowa

Stary Mędrzec - symbol duchowości
Wielka Matka - symbol natury
- oderwanie się od wzorów matki i ojca, określenie swej 

niepowtarzalności.

 

 

KONCEPCJA STRUKTURY ŻYCIA LEVINSONA

Struktura życia - wzory znaczących relacji jednostki z 

zewnętrznym światem - osobami, grupami, 
instytucjami, kulturą na różnych etapach życia;
- zmiany rozwojowe w strukturze życia pojawiają się w 
określonym porządku i są ściśle związane z wiekiem;
- mechanizm zmian w dorosłości przybiera głównie 
cechy społeczno-kulturowe;
- warunki społeczne i kulturowe (mimo zmienności) 
wyznaczają jednostkom zbliżone zadania na tych 
samych etapach życia.

 

 

Przebieg rozwoju:
- ery: wkraczanie, przechodzenie przez lata przełomowe, 

kulminacja 

- okresy przejściowe

40-45: zadanie rozstania się z erą wczesnej dorosłości i 

zainicjowanie nowej ery (elementy kryzysu): 
- dokonywanie ocen dotychczasowych osiągnięć;
- podejmowane próby równoważenia wewnętrznych 
przeciwieństw:
młody/stary, destrukcyjny/twórczy, męski/kobiecy, 
przywiązany/odrębny
- wizja przyszłej struktury: zyskać pozycję osoby 
cieszącej się 

szacunkiem, przekazać młodszemu 

pokoleniu efekty swych  doświadczeń.

 

 

45-50: wejście struktury życia w średnią dorosłość

- czas większej spójności doświadczeń życiowych z Ja
- lepsze określenie swoich dążeń, celów, relacji z otoczeniem
- odjęcie budowy nowej struktury życia po osiągnięciu przez 
dzieci dorosłości

50-55: przejście przez lata pięćdziesiąte (elementy kryzysu)

- dokonywanie ocen
- dokonywanie wyborów
- przewartościowanie wartości, celów, dążeń

55-60: kulminacja struktury życiowej

- okres zrównoważenia i spełnienia w różnych dziedzinach 
życia społecznego
- integracja zrealizowanych wcześniej i obecnie planów i 
dążeń

 

 

Została nam jeszcze jedna teoria !