Fizjoterapia w

uszkodzeniu

nerwów

obwodowych.

Nerw twarzowy.

Opracowanie:
Paweł
Wróblewski
Rafał
Trzepałkowski
Emilia Zawadzka
Agata Zbieg

Przebieg nerwu twarzowego

1/2:

•

Jądro początkowe nerwu twarzowego jest
położone w moście,

•

Wychodzi z mózgowia na dolnym brzegu
mostu,

•

Rozpoczyna się dwoma korzeniami –
grubszy korzeń ruchowy tworzy właściwy
nerw twarzowy, cieńszy korzeń czuciowy i
wydzielniczy tworzy nerw pośredni,

2

• Wraz z n. przedsionkowo – ślimakowym

wstępuje do przewodu słuchowego
wewnętrznego, po czym zgina się i
wchodzi do kanału n. twarzowego,

• Czaszkę opuszcza przez otwór rylcowo –

sutkowy,

• Następnie oddaje gałęzie: skroniową,

potyliczną, jarzmową, brzeżną żuchwy i
szyi.

3

Przebieg nerwu twarzowego

2/2:

Gałęzie końcowe n.

twarzowego

4

Zakres unerwienia 1/2

• gałęzie ruchowe - zaopatrują mięśnie

mimiczne twarzy; tylny brzusiec
mięśnia dwubrzuścowego rylcowego i
strzemiączka.

• gałęzie ruchowe trzewne -

przywspółczulne unerwienie ślinianek
podżuchwowych i podjęzykowych jak
również błon węchowych.

5

Zakres unerwienia 2/2

• gałęzie czuciowe specjalne -

odpowiedzialne za czucie smaku z
przednich 2/3 języka oraz
podniebienia twardego i miękkiego.

• gałęzie czuciowe ogólne - ogólne

czucie ze skóry małżowiny usznej i z
niewielkiej powierzchni za uchem.

6

Zakres unerwienia

7

Unerwiane mięśnie:

Gałęzie n. VII

Unerwiane

mięśnie

Gałąź górna

Gałęzie

skroniowe

m. uszny przedni

m. uszny górny

Gałęzie jarzmowe

m. okrężny oka

m. potyliczno -

czołowy

Gałęzie

policzkowe

m. policzkowy

m. wargi górnej i

nosa

Gałąź dolna

Gałąź brzeżna

żuchwy

m. wargi dolnej

m. bródki

Gałąź szyi

m. szeroki szyi

8

Przyczyny uszkodzenia

• W 70% przypadków przyczyna jest

nieznana,

• Urazy czaszki,
• Stany zapalne nerwu,
• Zaburzenia jego ukrwienia,
• Zapalenia jamy bębenkowej i

wyrostka sutkowego,

• Nerwiaki.

9

Porażenie obwodowe n.

VII:

• Występuje niedowład wiotki mięśni

twarzy (w części górnej i dolnej) po
stronie przeciwnej do uszkodzenia,

• Zniesienie czucia smaku z 2/3

przednich języka,

• Wzmożenie wrażliwości na dźwięk,
• Zespół „łez krokodylich”: łzawienie

podczas jedzenia.

10

Porażenie Bella:

• Spowodowane

uszkodzeniem nerwu w
obrębie kanału nerwu
twarzowego,

• Dochodzi do porażenia

mm. wyrazowych twarzy,

• Porażenie może być

jednostronne, rzadziej
obustronne,

11

Objawy porażenia Bella:

• Asymetria twarzy, wygładzenie fałdu nosowo

– wargowego,

• Opadanie kącika ust i szpary powiekowej,
• Wylewanie łez nad powieką dolną, wysunięcie

gałki ocznej do przodu,

• Niemożność domknięcia powieki,

marszczenia czoła, gwizdania, wyszczerzania
zębów, utrudnione mówienie,

• Objaw Bella (przy próbie zamykania powieki

porażone oko patrzy ku górze i na zewnątrz).

12

13

Porażenie ośrodkowe:

• Objawia się przeciwstronnym do

miejsca uszkodzenia
niedowładem mięśni wyrazowych
dolnej części twarzy.

14

Porażenie ośrodkowe n.

VII

15

Cele terapii:

zapobieganie

zanikom

mięśniowym,

przyspieszenie

regeneracji nerwu,

poprawa

ukrwienia i trofiki

tkanek,

16

powrót funkcji

utraconych mm. oraz

utrzymanie symetrii,

Przed realizacją programu usprawniania

terapeuta przeprowadza badanie,

które stanowi punkt odniesienia w

badaniach porównawczych w trakcie

prowadzonej terapii,

W zakres tego badania wchodzą:

badanie objawu Bella, określenie

symetrii i asymetrii obu stron twarzy,

testy siły mięśniowej.

17

Leczenie:

• Miejscowe stosowanie zabiegów cieplnych,
• Unikanie przeciągów i kurzu,
• Zabezpieczanie rogówki oka przed urazami

mechanicznymi i wysychaniem,

• Delikatny masaż porażonych mięśni (kilka

razy dziennie przez 5 – 10 minut),

• Systematyczne ćwiczenia mm. mimicznych

najlepiej przed lustrem, kilkakrotnie w ciągu
dnia.

18

Ćwiczenia mm.

mimicznych:

• Zaleca się wykonywanie podstawowych

czynności ruchowych, jak: zamykanie
oczu. marszczenie czoła, gwizdanie i
dmuchanie, szczerzenie zębów,

• Ćwiczenia należy połączyć z masażem,

do którego można wykorzystać miękką
szczotkę czy kostkę lodu.

19

• Elektrostymulacja może być

stosowana w pierwszych tygodniach,
ale z dużą ostrożnością, aby nie
doprowadzić do wtórnego przykurczu i
współruchów mięśni synergistycznych.

• Leczenie fizykalne wspomaga się

leczeniem farmakologicznym.

• Brak poprawy uzasadnia w wybranych

przypadkach podjęcie leczenia
chirurgicznego.

20

Bibliografia:

1. Fix J. Neuroanatomia. Wrocław: Elsevier Urban &

Partner; 1997.

2. Gołąb B. Anatomia czynnościowa obwodowego

układu nerwowego. Warszawa: Wydawnictwo
Lekarskie PZWL; 2004.

3. Grochmala S. Rehabilitacja w chorobach układu

nerwowego. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie
PZWL.

4. Ignasiak Z., Janusz A., Jarosińska A. Anatomia

człowieka, tom 2. Wrocław: Wydawnictwo AWF
we Wrocławiu; 2000.

21