dr Tomasz Czub

Dwusystemowy model emocji

System emocji człowieka można

opisać w kategoriach modelu
dwusystemowego.

Model dwusystemowy obejmuje:
 rdzeń systemu emocji
 otoczenie rdzenia systemu
emocji

Informacje/

zdarzenia

Przeszukiwanie

napływających

informacji i

porównywanie do

prototypów

Zmiany

fizjologiczne

Ekspresja

Motoryka

Zachowania

celowe

Spostrzeganie/

uwaga

Wyższe procesy

umysłowe

Dwusystemowy model emocji

Rdzeń systemu emocji:

• trwały, prosty i efektywny

„procesor”

• powstały wcześnie w procesie

ewolucji

• pozwala na radzenia sobie z

niektórymi problemami w
sposób wysoce przewidywalny i
zupełnie automatyczny

Rdzeń systemu emocji:

• oparty jest na biologicznej

strukturze organizmu

• pozostaje niepodatny na

modyfikacje w reakcji na
doświadczenie

Dwusystemowy model emocji

Otoczenie rdzen

systemu

emocji

•

woluc

yjnie młodszy zbiór

mechanizmów regulacji emocji

•

wywiera wpływ na działanie

systemu rdzennego

•

bardziej

elastyczn

•

znacznie mniej przewidywaln

Dwusystemowy model emocji

Mechanizmy regulacji

emocji:

•

szczególnie podatne na

uczeni

się

•

umożliwiają

dostrajanie

reakcji emocjonalnych do

sytuacji

, znaczenia bodźców i

wymagań społecznych oraz

własnych

standardów

Informacje/

zdarzenia

Przeszukiwanie

napływających

informacji i

porównywanie do

prototypów

Zmiany

fizjologiczne

Ekspresja

Motoryka

Zachowania

celowe

Spostrzeganie/

uwaga

Wyższe procesy

umysłowe

SYTUACJE

PROTOTYPOWE

AKTYWOWANE

EMOCJE

Opuszczenie/strata

Smutek

Osiągnięcie/zdobycie Szczęście
Nasycenie

Zadowolenie

Oszustwo/krzywda

Złość

Gnicie/rozkład/zepsu

cie

Wstręt

Niebezpieczeństwo/g

roźba

Strach

Dwusystemowy model emocji

Jeśli strumień informacji odpowiada

jednej z prototypowych sytuacji

Skojarzona z nim emocja, czyli

określony pakiet tendencji do

reagowania ujawnia się

automatycznie, bez dodatkowej

świadomej interwencji.

Informacje/

zdarzenia

Przeszukiwanie

napływających

informacji i

porównywanie do

prototypów

Zmiany

fizjologiczne

Ekspresja

Motoryka

Zachowania

celowe

Spostrzeganie/

uwaga

Wyższe procesy

umysłowe

OZIOMY

REAKCJI
EMOCJONALNEJ

ENDENCJE DO REAGOWANIA

ROCESY

FIZJOLOGICZNE

Przyspieszone bicie serca, wzdychanie,
uwalnianie glukokortykoidów

KSPRESJA

Smutny wyraz twarzy: brwi uwypuklone
pośrodku, opuszczone kąciki ust; ton
głosu: słabszy i niższy; wolniejsze tempo

mówienia

MOTORYKA

Zapadnięta postawa, słabe napięcie
mięśniowe, opuszczony wzrok

ACHOWANIA

CELOWE

Poszukiwanie pocieszenia u innych,

usiłowanie zastąpienia utraconej osoby
lub obiektu

POSTRZEGANIE/

UWAGA

Obniżony próg spostrzegania innych
strat, zawężone pole uwagi

YŻSZE PROCESY

UMYSŁOWE

Wspomnienia związane z utraconą osobą
lub obiektem; uaktywnione skojarzenia z

innymi smutnymi wydarzeniami

SMUTEK

Dwusystemowy model emocji

System regulacji emocji zdolny

jest do modulowania emocji:

• poprzez procesy oceny

poznawczej

• w oparciu o reguły okazywania/

odczuwania

Informacje/

zdarzenia

Przeszukiwanie

napływających

informacji i

porównywanie do

prototypów

Zmiany

fizjologiczne

Ekspresja

Motoryka

Zachowania

celowe

Spostrzeganie/

uwaga

Wyższe procesy

umysłowe

Dwusystemowy model emocji

System regulacji emocji może

kontrolować system rdzenny na

dwa sposoby:

a) „na wejściu” - przez

wykorzystanie procesów poznawczej

oceny napływających informacji

b) „na wyjściu” – przez ingerowanie

pomiędzy tendencją do reagowania

a rzeczywistą reakcją

echanizm regulacji

„na

wejściu”:

•

działa

poprzez zmianę

poznawczej

oceny wydarzenia

•

zmienia

przez to

prawdopodobieństwo dopasowania

informacji do wzorca,

aktywującego rdzenny system

emocji

Dwusystemowy model emocji

Mechanizm regulacji „na

wyjściu”:

• działa poprzez

dopuszczanie/hamowanie
realizacji pakietu tendencji do
reagowania, wzbudzonego przez
system rdzenny

Pojęcie regulacji emocji

Termin „regulacja emocji” po raz

pierwszy pojawił się w literaturze

rozwojowej na początku lat 80-

tych.

Używany

jest

zarówno

odniesieniu do tego, jak jednostka

wpływa na własne emocje, jak też

w odniesieniu do tego, jak

jednostka wpływa na emocje

innych ludzi.

Regulacja emocji

odnosi się do

procesów, za pomocą których

jednostki wpływają na to

•

jakie mają emocje

•

kiedy je mają

•

jak doświadczają emocji

•

jak je okazują

(Gross, 1999)

Regulacja emocji

obejmuje:

•

hamowanie

•

i wzbudzanie emocji

•

zarówno

negatywnych

•

jak

i pozytywnych.

(Gross, 1999)

Regulacja emocji

polega na

manipulowaniu:

• czynnikami poprzedzającymi
emocje

• komponentami reakcji
emocjonalnej

• u siebie i u innych

(Gross, 1993)

Regulacja emocji

procesy:

• inicjowania, podtrzymywania,

modulowania lub zmiany

• dotyczące występowania,

nasilenia lub czasu trwania

• wewnętrznych uczuć i procesów

fizjologicznych związanych z
emocjami

(Eisenberg, 2000)

Regulacja emocji

obejmuje:

• wewnętrzne i zewnętrzne

procesy

• odpowiedzialne za

monitorowanie, ocenę i
modyfikację reakcji
emocjonalnych

• a szczególnie ich intensywności

i charakterystyki czasowej

• dla pomyślnej realizacji celów

jednostki

(Thompson, 1994)

Procesy regulacji emocji

nakierowane są na jeden z pięciu

punktów procesu powstawania

emocji:



wybór sytuacji



modyfikacja sytuacji



kierowanie uwagą



zmiana poznawcza



modulowanie reakcji



modyfikacja doświadczenia

emocji

Document Outline