Interpretacja danych jakościowych

Czym są badania

jakościowe?

Badania jakościowe są zwykle prowadzone na niewielką skalę i

stosowane do poszukiwania hipotez. W badaniach jakościowych

bardziej liczy się to, że dane stwierdzenie zostało

wypowiedziane niż to, ile razy się pojawiło. W badaniach

jakościowych dąży się do poznania głęboko ukrytych motywacji

grupy docelowej. Umożliwiają one uzyskanie wiedzy o

(emocjonalnych) progach wrażliwości, barierach, postawach,

ocenach, pragnieniach i potrzebach danej grupy docelowej.

Metody te są więc głównie stosowane w przypadku, gdy

potrzebne są pogłębione informacje. W badaniach jakościowych

stosuje się często tzw. techniki projekcyjne, które umożliwiają

zadawanie pytań w sposób pośredni. Taka forma pytania ("nie

wprost") zachęca badane osoby do przeniesienia

(projektowania) swoich ukrytych lub nieuświadomionych

motywów, przekonań, postaw i uczuć związanych z badanym

przedmiotem.



Miękkie



Elastyczne



Subiektywne



Polityczne



Studia przypadków



Spekulatywne



Ugruntowane w rzeczywistości.

Cechy przypisywane

metodom

jakościowym:



wiele praktyk, technik badawczych, które stosuje się w badaniach

ilościowych, może być nieodpowiednich dla badań jakościowych,



policzalność (czyli metoda badań ilościowych) czasami jest

użyteczna, ale może ukrywać, jak i odsłaniać podstawowe procesy

społeczne.

Statystyki nie są w stanie zmierzyć pewnych sfer rzeczywistości

społecznej. Metody jakościowe mogą dostarczyć głębszego
rozumienia zjawisk społecznych niż dane ilościowe.

Sens badań jakościowych:



badania

jakościowe

traktowane

są

jako

metoda

tylko

zaznajomienia się z miejscem i przedmiotem badań, o którym
wiemy relatywnie mało; jako „rozpoznawanie” i „opis”. Jednak to „analizy
statystyczne” stanowią podstawę badań.



problem rzetelności badań jakościowych – czyli jak badacz radzi sobie z
kategoryzowaniem  opisywanych  przez  siebie  wydarzeń  czy  działań.
Szczególnie  ważna  jest  konsekwencja,  z  jaką  dany  badacz  lub  różni
badacze  przypisują  dane  poszczególne  stwierdzenia  do  tej  samej
kategorii.



Konsekwencja ta jest ważna także dlatego, że wiele studiów
jakościowych, z powodu braku miejsca dostarcza jedynie
wycinków z danych.



zarzut  anegdotyzmu  –polega  na  tym,  że  w  badaniach  jakościowych
przywołuje  się  kilka  wymownych  „przykładów”  danego  zjawiska,
pomijając mniej jasne lub przeciwstawne, i na ich podstawie wyjaśnia się
to  zjawisko.  Zarzut  anegdotyzmu  pozwala  kwestionować  trafność(=
prawda) badań jakościowych.

Nonsens badań

jakościowych

Dzięki połączeniu badań jakościowych z ilościowymi, czytelnik może
przyjrzeć się danym jako całości, badacz może sprawdzać własne
uogólnienia. Proste techniki obliczeniowe mogą być narzędziem
sondowania całego zbioru danych, które zazwyczaj gubią się w
intensywnych badaniach jakościowych.

Łączenie badań

jakościowych i ilościowych

Martyn Hammersley określił, że badacze

jakościowi podzielają pewien wspólny zestaw

preferencji:

preferowanie danych jakościowych (analizy słów i obrazów

niż liczb)

preferowanie danych pojawiających się naturalnie – raczej

obserwacji niż eksperymentów, nieustrukturyzowanych
wywiadów,

preferowanie znaczeń niż zachowań – „dokumentowanie

świata z punktu widzenia badanych”

odrzucanie modelu nauk przyrodniczych

preferowanie badań indukcyjnych, opartych raczej na

wywodzeniu hipotez z danych niż testowaniu hipotez.

Wyróżniają cztery „idiomy”:

Naturalizm

–

postulaty

nie-narzucania

znaczenia,

preferowanie „wyjścia na zewnątrz i obserwowania terenu”

Etnometodologia – podziela z naturalizmem wagę

szczegółów, ale dostrzega je w rozmowach, w interakcjach.

Emocjonalizm – szuka „intymnego” kontaktu z przedmiotem

badań.

Postmodernizm – usiłuje zdekonstruować koncepcję

„przedmiotu badań” i „terenu”

Jaber Gubrium i James Holstein przedstawiają różne
podejścia w badaniach jakościowych za pomocą terminu
„idiom”(obejmującego analityczne preferencje, jak i
określone słownictwo, style badawcze, sposoby pisania.

Idiom

Pojęcia

Preferowane dane

Naturalizm

Aktorzy
Znaczenie

Obserwacje
Wywiady

Etnometodologia

Metody uczestników
życia społecznego
stosowane, by
kategoryzować
pojawiające się
zjawiska

Nagrania audio i
video

Emocjonalizm

Subiektywizm
Emocje

Wywiady

Postmodernizm

Przedstawienie
Zwrotność

Wszystko, co pasuje

Cztery idiomy

jakościowe

Podsumowanie:



porównanie badań ilościowych i jakościowych wskazuje na różne rozłożenie

akcentów pomiędzy „szkołami”, które same w sobie są zróżnicowane.



badacze jakościowi powinni doceniać zbieranie i krytyczną analizę danych

przez badaczy ilościowych



kluczowe dla oceny badań są rzetelność i trafność



pewne metody ilościowe mogą być czasem odpowiednie dla badań

jakościowych



używanie tylko metod ilościowych może lekceważyć społeczne i kulturowe

konstrukcje „zmiennych”

Robienie badań jakościowych musi się wiązać

ze stosowaniem rygorystycznych, krytycznych

standardów.

Document Outline