Zespół Sudecka –
Zespół Sudecka –
algodystrofia
algodystrofia
Zespół Sudeka nazywany inaczej -
Zespół Sudeka nazywany inaczej -
algodystrofią lub ostrym zapalnym
algodystrofią lub ostrym zapalnym
zanikiem kości
zanikiem kości
definicja: są to bolesne obrzęki tkanek
definicja: są to bolesne obrzęki tkanek
przystawowych, ograniczające ruchy w
przystawowych, ograniczające ruchy w
stawie, z towarzyszącymi zmianami
stawie, z towarzyszącymi zmianami
dystroficznymi w obrębie tkanek miękkich,
dystroficznymi w obrębie tkanek miękkich,
kostnych przystawowych, powstałe
kostnych przystawowych, powstałe
najczęściej na skutek czynników
najczęściej na skutek czynników
pourazowych.
pourazowych.
na rtg widać plamisty zanik struktury kostnej
na rtg widać plamisty zanik struktury kostnej
przyjmuje się że AD pojawia się w 25-33%
przyjmuje się że AD pojawia się w 25-33%
przypadków po urazie kończyn
przypadków po urazie kończyn
AD występuje zazwyczaj u dorosłych. Rozwija się po
AD występuje zazwyczaj u dorosłych. Rozwija się po
urazach kończyn szczególnie przedramienia w okolicy
urazach kończyn szczególnie przedramienia w okolicy
dalszej nasady oraz okolicy kostek goleni. Może wystąpić
dalszej nasady oraz okolicy kostek goleni. Może wystąpić
również z powodu uszkodzenia lub zapalenia nerwów,
również z powodu uszkodzenia lub zapalenia nerwów,
ośrodkowego układu nerwowego, po zawale serca i w
ośrodkowego układu nerwowego, po zawale serca i w
nowotworach.
nowotworach.
W AD stwierdza się w obrazie kości, głównie beleczek
W AD stwierdza się w obrazie kości, głównie beleczek
kostnych ogniska przebudowy i odbudowy istoty kostnej z
kostnych ogniska przebudowy i odbudowy istoty kostnej z
wysiękiem i tworzeniem nowej kości o mniejszej
wysiękiem i tworzeniem nowej kości o mniejszej
zawartości wapnia. W obrębie naczyń zmiany polegają na
zawartości wapnia. W obrębie naczyń zmiany polegają na
procesach degeneracyjnych i kurczeniu się naczyń
procesach degeneracyjnych i kurczeniu się naczyń
włosowatych przy zachowaniu szerokości tętniczek
włosowatych przy zachowaniu szerokości tętniczek
Okresy rozwoju zespołu
Okresy rozwoju zespołu
sudecka
sudecka
1. Okres ostry - występuje między 2-4 tyg od zadziałania czynnika
1. Okres ostry - występuje między 2-4 tyg od zadziałania czynnika
wywołującego. Bardzo silny ból spoczynkowy oraz przy ruchach i
wywołującego. Bardzo silny ból spoczynkowy oraz przy ruchach i
obciążeniach. Miękkie obrzęki. Skóra ciemnoczerwona, fioletowa, o
obciążeniach. Miękkie obrzęki. Skóra ciemnoczerwona, fioletowa, o
zwiększonej ciepłocie i błyszcząca. Szybki wzrost paznokci, błyszczące
zwiększonej ciepłocie i błyszcząca. Szybki wzrost paznokci, błyszczące
włosy, ograniczenie ruchu w stawie. Początkowy zanik mięśni. Kości
włosy, ograniczenie ruchu w stawie. Początkowy zanik mięśni. Kości
plamkowane, nierówno odwapnione z zatarcie struktury beleczkowatej
plamkowane, nierówno odwapnione z zatarcie struktury beleczkowatej
i zarysów wewnętrznych części korowej kości.
i zarysów wewnętrznych części korowej kości.
2. Okres dystrofii - od 6 tyg do 4 miesięcy od wystąpienia objawów.
2. Okres dystrofii - od 6 tyg do 4 miesięcy od wystąpienia objawów.
Ból przy próbie ruchu i obciążenia. Nadwrażliwość na zimno. Obrzęki
Ból przy próbie ruchu i obciążenia. Nadwrażliwość na zimno. Obrzęki
twarde. Skóra sina, chłodna i wilgotna. Paznokcie kruche, wypadanie
twarde. Skóra sina, chłodna i wilgotna. Paznokcie kruche, wypadanie
włosów. Ograniczenie ruchów biernych i czynnych oraz przykurcze.
włosów. Ograniczenie ruchów biernych i czynnych oraz przykurcze.
postępujący zanik mięśni. Odwapnienie kości nasilone z zatarcie
postępujący zanik mięśni. Odwapnienie kości nasilone z zatarcie
struktury kostnej. Część korowa ścieńczała
struktury kostnej. Część korowa ścieńczała
3. Okres zaniku - od 6 do 12 miesięcy od wystąpienia objawów. Ból
3. Okres zaniku - od 6 do 12 miesięcy od wystąpienia objawów. Ból
przy próbie ruchu i obciążania. Nadwrażliwość na zmiany temperatury.
przy próbie ruchu i obciążania. Nadwrażliwość na zmiany temperatury.
Brak obrzęków. Skóra chłodna cienka i blada lub normalna. Paznokcie i
Brak obrzęków. Skóra chłodna cienka i blada lub normalna. Paznokcie i
włosy normalne. Usztywnienie stawu, często w wadliwej pozycji.
włosy normalne. Usztywnienie stawu, często w wadliwej pozycji.
Daleko posunięty zanik mięśni. Zgąbczenie kości i zanik jej struktury.
Daleko posunięty zanik mięśni. Zgąbczenie kości i zanik jej struktury.
Rokowania
Rokowania
Zależne są od ciężkości choroby, umiejscowienia procesu
Zależne są od ciężkości choroby, umiejscowienia procesu
chorobowego, oraz momentu podjęcia leczenia. Przy mało
chorobowego, oraz momentu podjęcia leczenia. Przy mało
zaawansowanym procesie chorobowym objawy się cofają
zaawansowanym procesie chorobowym objawy się cofają
całkowicie po wprowadzeniu leczenia.
całkowicie po wprowadzeniu leczenia.
Przy chorobie kończyny dolnej w obrębie stopy bywa
Przy chorobie kończyny dolnej w obrębie stopy bywa
najczęściej pomyślna.
najczęściej pomyślna.
Gdy zespół rozwija się w obrębie nadgarstka, palców ręki,
Gdy zespół rozwija się w obrębie nadgarstka, palców ręki,
barku lub kolana leczenie zaczęto późno albo było
barku lub kolana leczenie zaczęto późno albo było
prowadzone niewłaściwie dochodzi do proc przewlekłego,
prowadzone niewłaściwie dochodzi do proc przewlekłego,
który mimo prowadzenia później właściwego leczenia
który mimo prowadzenia później właściwego leczenia
powoduje powstawanie mniejszych lub większych
powoduje powstawanie mniejszych lub większych
ograniczeń ruchowych w stawach, zesztywnień
ograniczeń ruchowych w stawach, zesztywnień
stawowych i zaników mięsni.
stawowych i zaników mięsni.
Profilaktyka
Profilaktyka
najważniejszym elementem jest profilaktyka
najważniejszym elementem jest profilaktyka
pourazowej jest wyeliminowanie bodźców
pourazowej jest wyeliminowanie bodźców
patologicznych w przypadku złamań przez
patologicznych w przypadku złamań przez
delikatną repozycję. Metoda leczenia
delikatną repozycję. Metoda leczenia
operacyjnego przy użyciu płyt metalowych
operacyjnego przy użyciu płyt metalowych
oraz śrub, a zwłaszcza stabilizacji
oraz śrub, a zwłaszcza stabilizacji
zewnętrznej zredukowała występowanie
zewnętrznej zredukowała występowanie
zespołu Sudeka. Stabilizacja zewnętrzna
zespołu Sudeka. Stabilizacja zewnętrzna
operacyjna umożliwia wykonywanie
operacyjna umożliwia wykonywanie
czynnych ruchów już w następnym dniu po
czynnych ruchów już w następnym dniu po
operacji i nie wymaga unieruchomienia
operacji i nie wymaga unieruchomienia
opatrunkiem gipsowym.
opatrunkiem gipsowym.
Przy dużych krwiakach ważne jest ułożenie
Przy dużych krwiakach ważne jest ułożenie
wysokie kończyny co poprawia krążenie krwi
wysokie kończyny co poprawia krążenie krwi
i miejscowy metabolizm. W niektórych
i miejscowy metabolizm. W niektórych
przypadkach zaleca się również okłady z
przypadkach zaleca się również okłady z
lodem.
lodem.
Leczenie zespołu Sudeka wymaga dużo
Leczenie zespołu Sudeka wymaga dużo
cierpliwości i czasu zarówno ze strony
cierpliwości i czasu zarówno ze strony
chorego jak i lekarza. W chorobie obowiązuje
chorego jak i lekarza. W chorobie obowiązuje
leczenie kompleksowe. Stosuje się
leczenie kompleksowe. Stosuje się
farmakoterapię, fizykoterapię i
farmakoterapię, fizykoterapię i
kinezjoterapię często też psychoterapię.
kinezjoterapię często też psychoterapię.
Farmakoterapię (głównie kalcytoninę)
Farmakoterapię (głównie kalcytoninę)
stosuje się od początku. W pierwszym
stosuje się od początku. W pierwszym
okresie nie można stosować fizykoterapii ani
okresie nie można stosować fizykoterapii ani
kinezyterapii. Dopuszczalne są jedynie
kinezyterapii. Dopuszczalne są jedynie
ruchy czynne po wyłączeniu bólu.
ruchy czynne po wyłączeniu bólu.
Po ustąpieniu objawów ostrych można
Po ustąpieniu objawów ostrych można
wykonywać: masaż miękką szczotką, masaż
wykonywać: masaż miękką szczotką, masaż
wirowy w letniej wodzie.
wirowy w letniej wodzie.
Ważne jest również zwalczanie bólu np.
Ważne jest również zwalczanie bólu np.
jonoforezą lignokainowo-wapniową, która
jonoforezą lignokainowo-wapniową, która
ma dobry wpływ również na poprawę
ma dobry wpływ również na poprawę
krążenia w obrębie kończyn.
krążenia w obrębie kończyn.
W ostatniej 3 fazie choroby wykonuje się
W ostatniej 3 fazie choroby wykonuje się
ćwiczenia czynne, bierne, prowadzone,
ćwiczenia czynne, bierne, prowadzone,
delikatną redresję przykurczonych
delikatną redresję przykurczonych
stawów, poprawę siły mięsni będących w
stawów, poprawę siły mięsni będących w
zaniku.
zaniku.
Nieumiejętne prowadzenie fizyko oraz
Nieumiejętne prowadzenie fizyko oraz
kinezy terapii w zespole Sudeka
kinezy terapii w zespole Sudeka
szczególnie we wczesnym stadium
szczególnie we wczesnym stadium
choroby może prowadzić do zaostrzenia
choroby może prowadzić do zaostrzenia
stanu chorobowego.
stanu chorobowego.
W 3 fazie zespołu Sudeka dochodzi do
W 3 fazie zespołu Sudeka dochodzi do
nieodwracalnych zmian bez szans
nieodwracalnych zmian bez szans
powrotu do normy.
powrotu do normy.