PSYCHODYNAMICZNE PODEJŚCIE DO 

OSOBOWOŚCI (2):

PSYCHOLOGIA C. G. JUNGA

W stosunku do klasycznego freudyzmu:
 
-   Zmiana koncepcji 

rozwoju

: Zainteresowanie 

wzrostem i rozwojem osobowości w okresie całego 
życia (podejście teleologiczne - pojęcie 
samourzeczywistnienia);

-   Zmiana koncepcji 

instynktu

: Libido jako 

niespecyficzna energia psychiczna;

 

 

- Zmiana koncepcji 

nieświadomości

: Obok 

nieświadomości osobowej - nieświadomość zbiorowa. 

  

STRUKTURA OSOBOWOŚCI

 

- topografia

: podział osobowości na część świadomą, 

nieświadomość osobową, i nieświadomość 

kolektywną; 

-   wyróżnienie 

głównych postaw

 (ekstrawersji i 

introwersji), oraz podstawowych 

funkcji 

psychicznych

 (myślenia, uczuć, doznania, intuicji).

 

 

 

EGO

 = psychika świadoma (uświadomione 

spostrzeżenia, myśli i uczucia).

 

NIEŚWIADOMOŚĆ OSOBOWA

 (doświadczenia 

jednostki które uległy wyparciu, stłumieniu, lub 
zapomnieniu; odpowiednik freudowskiej 
przedświadomości + nieświadomości). 

Jej główny składnik - to 

kompleksy

 

(ustrukturalizowana konstelacja uczuć, myśli, 
spostrzeżeń, i wspomnień; składa się z jądra 
kompleksu i powiązanych z nim grup elementów).  

 

 

Przykład: silny 

KOMPLEKS MATKI

. Osoba taka 

 
 

- jest skłonna do mówienia o swojej matce niezależnie od 

tego, czy jest to na miejscu czy też nie; 

 - preferuje filmy lub powieści, w których matka odgrywa 

ważną rolę; 

 - przywiązuje dużą wagę do dnia matki; 
 - przejmuje gusty i zainteresowania matki, a także krąg jej 

przyjaciół, 

  - bardziej lubi kobiety starsze niż rówieśników czy 

rówieśniczki. 

Poznawanie kompleksu: 

 
-     technika 

wolnych skojarzeń

 (zakłócenie: wydłużenie 

czasu reakcji, brak odpowiedzi, powtarzanie słowa-

bodźca); 

 
-    siła 

reakcji emocjonalnej

 na daną sytuację (miary 

obserwacyjne i fizjologiczne). 

 

 

 

NIEŚWIADOMOSC ZBIOROWA 

(kolektywna, 

ogólnoludzka) - produkt ewolucyjnego rozwoju 
człowieka, psychiczne "dziedzictwo" ludzkości zawarte 
w każdym z nas. 

Zawiera reprezentacje 

(archetypy

) dotyczące pewnych 

powtarzających się, kluczowych doświadczeń ludzi 
dawnych epok. 

 

Owe reprezentacje - to nie gotowa wiedza, ale 

predyspozycje

 (inklinacje) rzutowane na świat 

zewnętrzny.  

 

 

 

ARCHETYP

 

(1) jest 

uniwersalną formą pojęciową

 (ideą), 

zawierającą znaczny ładunek afektywny. Wyznacza 

sposób rozumienia przez człowieka różnych sytuacji 

i reakcje emocjonalne na te sytuacje.

 
(2) 

Przykłady

 archetypów: matki (Matki Ziemi), 

narodzin, śmierci, mocy, bohatera, dziecka, Boga, 

demona, mędrca, itp. 

 
(3) Najważniejsze archetypy, tworzące istotne 

składniki struktury osobowości -  to 

persona, 

anima i animus, cień, oraz jaźń.

 

(4) Archetyp może stanowić "

jądro kompleksu

", 

które przyciąga do siebie różne doświadczenia. 

 

 

(5) Najlepsze 

źródło wiedzy

 o archetypach: 

mity, symbole kulturowe (religia, mitologia), sny, 
wizje, rytuały, dzieła sztuki, a także objawy 
neurotyczne i psychotyczne. 

 

Persona

 - maska, jaką jednostka przyjmuje 

dostosowując się do obyczajów i tradycji 
społecznych, 

rola przypisana jednostce przez 

społeczeństwo

 (często ukrywa prawdziwą naturę 

jednostki). 

 

Jeżeli ego identyfikuje się z personą - jednostka lepiej 

uświadamia sobie rolę, jaką odgrywa, niż swoje 
autentyczne 

odczucia.

 

 

 

Animus

 i 

Anima

 - archetyp męski u kobiety i żeński 

u mężczyzny. 

 
Zbiorowe wyobrażenia kobiety lub mężczyzny, 
- sprawiające że każda z płci przejawia 

cechy płci 

przeciwnej

, 

- wpływające na 

sposób reagowania

 na przedstawicieli 

płci przeciwnej.

 

Cień

 - "ciemna", zwierzęca strona ludzkiej natury 

(reprezentacja pierwotnych popędów, jakie człowiek 
odziedziczył po swoich zwierzęcych przodkach). 

Archetyp odpowiedzialny za pojawianie się 

społecznie 

nieakceptowanych myśli, uczuć i działań

, które bądź ukrywane są 

przez Personę, bądź represjonowane są do nieświadomości 
osobowej.

 

 

 

Jaźń 

- reprezentuje ludzkie dążenie do pełni i jedności 

własnej osoby.  

 
 

Jaźń jest 

centrum osobowości

 (leży pomiędzy 

świadomym ego a systemami nieświadomości). 
Centrum to scala inne systemy i zapewnia 
osobowości jedność, równowagę i stabilność.

 

Archetyp ten motywuje ludzi do 

samourzeczywistnienia

, tj. wyrażenia samego 

siebie dzięki procesowi 

indywiduacji

 -osiągnięcia 

zarazem zróżnicowania osobowości i harmonii 
wewnętrznej (integracji). 

 

 

Archetyp jaźni ujawnia się w 

dość późnym stadium 

rozwoju osobowości

 (kiedy inne jej elementy są 

już rozwinięte i zróżnicowane), gdy człowiek osiągnie 
już wiek średni ( wyraża się m.in. w dążeniach 
religijnych, filozoficznych, "mądrości życiowej" itp).

 

POSTAWY I FUNKCJE PSYCHOLOGICZNE

Estrawersja

 (ukierunkowanie aktywności na świat 

zewnętrzny) 

Introwersja

 (ukierunkowanie aktywności na świat 

wewnętrzny)

Każda osobowość zawiera obie te postawy: Jedna z 
nich ma charakter 

dominujący

 i jest uświadamiana, 

druga - jest 

stłumiona

 i nieświadoma

. 

 

 

Funkcje psychologiczne

: 

myślenie

, 

uczucie

 

(wartościowanie), 

doznanie

 (percepcja), 

intuicja

. 

 

Myślenie i uczucie - funkcje 

racjonalne

, 

    doznanie i intuicja - funkcje 

irracjonalne

. 

 

Zazwyczaj - jedna z funkcji jest lepiej zróżnicowana i odgrywa w 
świadomości podmiotu rolę dominującą (

funkcja główna

). 

Obok tego - 

funkcja pomocnicza

, oraz 

funkcja niższa

 

(stłumiona, nieświadoma, przejawia się w snach i fantazjach). 

Synteza tych funkcji - gdy jaźń w pełni urzeczywistniona

. 

WKŁAD C.G. JUNGA DO PSYCHOLOGII

 (rozwój 

psychoanalizy,   psychologii humanistycznej, 
psychologii kulturowej, teorii cech). Kontrowersje 
wokół archetypów.