Nazwy - cd

Zakres nazwy

Zakres nazwy to zbiór wszystkich

Zakres nazwy to zbiór wszystkich

desygnatów

desygnatów

tej nazwy.

tej nazwy.

Zbiór to klasa przedmiotów nazywanych jego

Zbiór to klasa przedmiotów nazywanych jego

elementami, podczas gdy on sam stanowi

elementami, podczas gdy on sam stanowi

pojedynczy przedmiot.

pojedynczy przedmiot.

Przykłady



Zakres nazwy „człowiek” to zbiór

Zakres nazwy „człowiek” to zbiór

wszystkich ludzi.

wszystkich ludzi.



Zakres nazwy „ludzkość” to

Zakres nazwy „ludzkość” to

jednoelementowy zbiór zawierający

jednoelementowy zbiór zawierający

zbiór wszystkich ludzi.

zbiór wszystkich ludzi.



Zakres nazwy „wysoki mężczyzna”

Zakres nazwy „wysoki mężczyzna”

to zbiór wszystkich wysokich

to zbiór wszystkich wysokich

mężczyzn.

mężczyzn.

Nazwa ostra:

To nazwa,

To nazwa,

która ma ostry zakres, tzn.

która ma ostry zakres, tzn.

jednoznacznie można rozstrzygnąć, czy

jednoznacznie można rozstrzygnąć, czy

dany

dany

przedmiot jest desygnatem tej nazwy czy

przedmiot jest desygnatem tej nazwy czy

nim

nim

nie jest.

nie jest.

Na przykład: prezydent RP, pies, samochód.

Na przykład: prezydent RP, pies, samochód.

Nazwa nieostra:

Jeśli o pewnych przedmiotach, mimo

Jeśli o pewnych przedmiotach, mimo

zapoznania się z ich własnościami, nie

zapoznania się z ich własnościami, nie

jesteśmy w stanie jednoznacznie rozstrzygnąć,

jesteśmy w stanie jednoznacznie rozstrzygnąć,

czy są desygnatami danej nazwy czy nie,

czy są desygnatami danej nazwy czy nie,

wówczas taką nazwę określamy jako

wówczas taką nazwę określamy jako

nieostrą

nieostrą

.

.

Na przykład: zły człowiek, piękna kobieta.

Na przykład: zły człowiek, piękna kobieta.

Stosunki między zakresami
nazw:

Pierwszy krok:

Pierwszy krok:

wyróżniamy klasę uniwersalną

wyróżniamy klasę uniwersalną

.

.

 

 

Klasa uniwersalna: to klasa wszystkich przedmiotów

Klasa uniwersalna: to klasa wszystkich przedmiotów

w świecie (w szerokim tego słowa znaczeniu).

w świecie (w szerokim tego słowa znaczeniu).

 

 

Klasa negatywna

Klasa negatywna

dla danej klasy to klasa

dla danej klasy to klasa

wszystkich tych przedmiotów z klasy uniwersalnej,

wszystkich tych przedmiotów z klasy uniwersalnej,

które nie należą do klasy wcześniej wyznaczonej.

które nie należą do klasy wcześniej wyznaczonej.

Rodzaje stosunków między
zakresami nazw

Niech

Niech

S

S

i

i

P

P

będą nazwami. Zakładamy, że są to nazwy

będą nazwami. Zakładamy, że są to nazwy

niepuste. Wówczas zakresy tych nazw

niepuste. Wówczas zakresy tych nazw

mogą

mogą

pozosta

pozosta

wać

wać

w

w

stosunku:

stosunku:



zamienności

zamienności



podrzędności (nadrzędności)

podrzędności (nadrzędności)



krzyżowania się

krzyżowania się



wykluczania się

wykluczania się

Stosunek zamienności

W

W

szystkie

desygnaty

nazwy

szystkie

desygnaty

nazwy

S

S

są

są

jednocześnie

jednocześnie

desygnatami nazwy

desygnatami nazwy

P

P

i wszystkie desygnaty

i wszystkie desygnaty

nazwy

nazwy

P

P

są jednocześnie desygnatami

są jednocześnie desygnatami

nazwy

nazwy

S

S

.

.

Na przykład: „auto” i „samochód”.

Na przykład: „auto” i „samochód”.

Stosunek podrzędności:

W

W

szystkie desygnaty nazwy

szystkie desygnaty nazwy

S

S

są

są

jednocześnie

jednocześnie

desygnatami nazwy

desygnatami nazwy

P

P

, ale istnieje

, ale istnieje

przynajmniej jeden desygnat nazwy

przynajmniej jeden desygnat nazwy

P

P

,

,

który

który

nie jest desygnatem nazwy

nie jest desygnatem nazwy

S

S

.

.

Na przykład: „kobieta” i „człowiek”.

Na przykład: „kobieta” i „człowiek”.

Stosunek nadrzędności:

W

W

szystkie desygnaty nazwy

szystkie desygnaty nazwy

P

P

są

są

j

j

ednocześnie

ednocześnie

desygnatami nazwy

desygnatami nazwy

S

S

, ale

, ale

istnieje przynajmniej jeden desygnat

istnieje przynajmniej jeden desygnat

nazwy

nazwy

S

S

,

,

który nie jest desygnatem nazwy

który nie jest desygnatem nazwy

P

P

.

.

Na przykład: „maszyna” i „samochód”.

Na przykład: „maszyna” i „samochód”.

Stosunek krzyżowania się:

I

I

stnieją desygnaty nazwy

stnieją desygnaty nazwy

S

S

, które

, które

są

są

jednocześnie desygnatami nazwy

jednocześnie desygnatami nazwy

P

P

, i istnieją

, i istnieją

desygnaty nazwy

desygnaty nazwy

S

S

, które

, które

nie są

nie są

desygnatami

desygnatami

nazwy

nazwy

P

P

, i istnieją desygnaty nazwy

, i istnieją desygnaty nazwy

P

P

, które

, które

nie są

nie są

desygnatami nazwy

desygnatami nazwy

S

S

.

.

Na przykład: „kobieta” i „student”

Na przykład: „kobieta” i „student”

Stosunek wykluczania się -
przeciwieństwo:

N

N

ie istnieje przedmiot, który byłby

ie istnieje przedmiot, który byłby

desygnatem nazwy

desygnatem nazwy

S

S

i

i

P

P

jednocześnie

jednocześnie

oraz

oraz

wykluczające się zakresy nazw

wykluczające się zakresy nazw

S

S

i

i

P

P

nie

nie

tworzą łącznie klasy uniwersalnej.

tworzą łącznie klasy uniwersalnej.

Na przykład: „stół” i „ptak”.

Na przykład: „stół” i „ptak”.

Stosunek wykluczania się –
sprzeczność:

N

N

ie istnieje przedmiot, który byłby

ie istnieje przedmiot, który byłby

desygnatem nazwy

desygnatem nazwy

S

S

i

i

P

P

jednocześnie

jednocześnie

oraz

oraz

wykluczające się zakresy nazw

wykluczające się zakresy nazw

S

S

i

i

P

P

tworzą łącznie klas

tworzą łącznie klas

ę

ę

uniwersaln

uniwersaln

ą

ą

.

.

Na przykład: „człowiek” i „to, co nie jest

Na przykład: „człowiek” i „to, co nie jest

człowiekiem”.

człowiekiem”.