Fasciola hepatica
Fasciola hepatica
Fasciola hepatica (Motylica
Fasciola hepatica (Motylica
wątrobowa)
wątrobowa)
Przywra o złożonym cyklu życiowym,
Forma dojrzała pasożytuje w przewodach
żółciowych wątroby-głównie bydła,owiec i
człowieka,
Jest bezwarunkowym pasożytem,co oznacza
że nie może występować w formie
wolnożyjącej,jedynie w ciele swojego
żywiciela,
Zarażenie następuje najczęsciej latem i
jesienią.
Budowa
Budowa
Ciało motylicy jest kształtu listkowatego,
o długości 20 – 40 mm i szerokości 8 – 13 mm.
W przedniej części ciała, przywra posiada
dobrze wyodrębniony stożek długości 3 -4
mm.
Powierzchnia oskórka pokryta jest
mikroskopijnymi kolcami
Motylica ma 2 przyssawki: gębową i nieco
większą brzuszną
Na dnie przyssawki gębowej położonej
w przedniej części ciała, znajduje się otwór
gębowy, prowadzący do dobrze umięśnionej
gardzieli
Krótki przełyk pasożyta uchodzi
do rozwidlonego, silnie rozgałęzionego jelita.
Główny przewód wydalniczy biegnie w linii
środkowej ciała, uchodząc w jego tylnej części
na zewnątrz
Męskie narządy rozrodcze składają się
z parzystych rozgałęzionych jąder, położonych
jedno za drugim w środkowej części ciała,
przewodów wprowadzających oraz
nasieniowodu, który przed ujściem do torebki
prącia rozszerza się w pęcherzyk nasienny
i kończy prąciem
narządy rozrodcze żeńskie składają się
z nieparzystego jajnika, położonego
po stronie prawej ku przodowi od jąder,
krótkiego jajowodu i kanału
Laurera, parzystego żółtnika
umieszczonego po bokach ciała
i przewodów żółtkowych, ootypu
otoczonego gruczołem Melisa oraz
macicy.
Cykl życiowy
Cykl życiowy
Rozwój zarodkowy odbywa się
w środowisku wodnym-trwa od 9 dni do
4 tygodni
Po tym czasie w jaju rozwija się
orzęsiona larwa, tzw. miracidium
Żywicielem pośrednim motylicy są
ślimaki (najczęściej z rodzaju Galba) -
w Europie zwykle G.truncatula oraz G.
occulta
Miracidium wnika aktywnie do ciała mięczaka
przez powłoki zewnętrzne i przekształca się
w kolejną postać rozwojową – sporocystę
W sporocyście wytwarzają tzw. redie-przebijają
ścianę sporocysty i przenikają do tkanek
ślimaka
w rediach wykształcają się ogoniaste cerkarie
Cerkarie opuszczają redie i wydostają się
najczęściej ze ślimaka przez otwór oddechowy
Przez kilka godzin poruszając się swobodnie
w wodzie, wytwarzając obficie lepką wydzielinę,
przytwierdzają się do roślin wodnych lub
przejściowo zalanych wodą.
tracą ogonek i otoczywszy się torebką
przekształcają się w metacerkarie o średnicy
około 0,2 mm.
W przypadku, gdy żywicielem pośrednim
przywry jest błotniarka stawowa tylko niewielka
liczba cerkarii opuszcza tego żywiciela,
większość, bowiem pozostaje w jego organizmie
przekształcając się w wątrobo-trzustce w formy
inwazyjne, tzw. metacerkarie (Furmaga).
cykl rozwojowy trwa 4 – 5 miesięcy
Pasożyt żyje w wątrobie żywiciela ostatecznego
do 5 lat
Drogi zarażenia
Drogi zarażenia
pijąc wodę z metacerkariami
z otwartych zbiorników
spożywając surowe jarzyny podlewane
wodą zanieczyszczoną metacerkariam
Zwierzęta roślinożerne, które są
żywicielami ostatecznymi zarażają się
najczęściej jedząc trawę, na której
znajdują się metacerkarie
Objawy zarażenia
Objawy zarażenia
Pierwsze objawy zarażenia motylicą
wątrobową – fascjolozy (fasciolosis) pojawiają
się po 1 – 2 miesiącach od chwili inwazji
w ciągu 4 do 6 dni fascjoloza ma charakter
ostrej choroby alergicznej
występują: złe samopoczucie, bóle głowy,
osłabienie, nudności, brak łaknienia, bóle
w okolicy nadbrzusza oraz pokrzywka
i podwyższona ciepłota ciała (nawet do 40
stopni C)
U niektórych chorych pojawiają się bóle
w stawach i mięśniach, dolegliwości
w zakresie przewodu pokarmowego oraz
obrzęk twarzy
W okresie tym występuje leukocytoza
i eozynofilia (od 40 – 80%)
wątroba (a także i śledziona) bolesna
przy ucisku stopniowo się powiększa
Po kilku tygodniach pozostają niewielkie
dolegliwości utrzymujące się nieraz
przez kilkanaście lat
W szczególnie silnej inwazji może dojść
do niedrożności przewodów żółciowych
wątroby i do żółtaczki.
Ponadto do rozrostu tkanki łącznej oraz
zaniku miąższu wątroby, daje to obraz
marskości zanikowej i prowadzi
do zaburzeń w krążeniu wrotnym, czego
wyrazem jest tworzenie się puchliny
brzusznej.
Wykrywanie motylicy
Wykrywanie motylicy
wątrobowej
wątrobowej
Wykrycie motylicy wątrobowej polega
na badaniu kału lub treści dwunastniczej
na obecność charakterystycznych
słomkowożółtych jaj