Rola węgla brunatnego w

gospodarce energetycznej

Polski

Zasoby geologiczne Polski [1]

Wyszczególnie

nie

Zasoby [mln Mg]

razem

bilanso

we

pozabil

ansowe

progno

styczne

poza
kryteri

ami

teorety

czne

Złoża

udokumentow

ane

(rozpoznane)

24 575

13 984

4 879

4 208

1 504

--

Złoża

perspektywicz

ne

(zbad.wstępnie

)

58

231

--

--

51

583

--

Obszary

węglonośne

141

690

--

--

--

--

141

690

Razem

224

496

13 984 4 879

55

791

8 152 141

690

Eksploatacja węgla i produkcja energii

skoncentrowana jest obecnie w czterech
zagłębiach górniczo-energetycznych;
adamowskim, bełchatowskim, konińskim i
turoszowskim.

[2]

Podstawowe dane produkcyjne
górnictwa węgla brunatnego w Polsce w
latach 2001-2003[2]

Parametr

2001 2002 2003 Zmiany

%

Wydobycie węgla[tys. Mg]

59541

58212 60887 4,6

Wybieranie nadkładu [tys. Mg]

25324

4

27931

5

297989

6,7

Wskaźnik N:W[m3\Mg]

4,25

4,80 4,89

1,9

Urobiona masa[tys. m3]

30236

5

32740

0

348283 6,4

Pompowanie wody [tys. m3]

41013

3

52435

1

488601 - 6,8

Il pompow. wody na Mg

węgla[m3\Mg]

6,89 9,01 8,02

-11,0

Ilość wody na masę [m3\m3]

1,36 1,60 1,40

- 12,5

Zużycie energii elektr. Na

wydobycie węgla [kWh\Mg]

29,77

30,54

29,82

-2,4

Zużycie energii elektr. Na

urobiona masę[kWh\m3]

5,86 5,43 5,21

-4,0

Wydajność na węglu [tyś

Mg\prac.\rok]

2,47

2,48

2,71

9,3

Wydajność w masie [tys.

m3\prac.\rok]

12,55

13,98

15,47 10,7

Eksploatacja w kopalniach

odkrywkowych prowadzona jest na
złożach o zasobach bilansowych
wynoszących 2,5 mld ton. Są to kopalnie:

• Kopalnia Węgla Brunatnego Adamów
• Kopalnia Węgla Brunatnego Bełchatów
• Kopalnia Węgla Brunatnego Konin
• Kopalnia Węgla Brunatnego Turów

Porównanie węgla brunatnego z innymi
producentami energii elektrycznej w
Polsce pokazuje tabela [1]

Wyszczególnienie

GWh

Dynamika
[%]

2002

2003

2003\200

4

1.Produkcja en. Elektrycznej ogółem w

tym:
1.1.Elektrownie zawodowe
-na węglu kamiennym
-na węglu brunatnym
1.2.Elektrownie przemysłowe
1.3.Elektrownie cieplne

144

073
130

915
82

659
48

742
8 110
3 772

150

751
142

494
87

821
48

742
8 257
3 146

105,2
105,5
106,2
105,7
101,8
84,5

2. Krajowe zużycie energii elektrycznej

137

057

141

625

103,3

3. Import energii elektrycznej

4 469 4 985 111,5

4. Eksport energii elektrycznej

11

537

15

146

131,3

Elektrownie wykorzystujące węgiel

brunatny zlokalizowane są w
bezpośrednim sąsiedztwie kopalń, co
przyczynia się do:

• ograniczenia do kilku (kilkunastu) kilometrów

transport węgla

• zmniejszenie kosztów transportu węgla

brunatnego w porównaniu do kosztów
transportu węgla kamiennego

• obniżenie kosztów produkcji 1GWh energii

elektrycznej

Średnie ceny energii elektrycznej

sprzedawanej przez poszczególnych

wytwórców w PLN\MWh [2]

Wytwórca

2001 2002

2003

Elektrownia im. T Kościuszki w

Połańcu S. A.

158

234

239

Elektrownia Kozienice S. A.

153 186

195

Elektrownia Opole S. A.

233 314

277

Południowy Koncern Energetyczny

189 228

283

ZE Dolna Odra S. A.

173 229

242

ZE PAK S. A.

122 131

132

EL Turów S. A.

164 175

203

EL Bełchatów S.A:

87

95

106

Jak zostało to podkreślone Polska jest

krajem uprzywilejowanym pod względem
zasobów węgla brunatnego. Niestety
energetyka oparta o węgiel brunatny
napotyka na szereg problemów:

• Nieudolna działalność polskiego rządu (Założenia

polityki energetycznej Polski do roku 2020)

• Nieprecyzyjne sformowane przepisy Prawa

Górniczo-Geologicznego

• Brak perspektywicznego krajowego planu

gospodarczego i wynikającego z niego
zapotrzebowania na energie elektryczna

• Wzrost kosztów spowodowany wzrostem

głębokości zalegania pokładów węgla brunatnego
oraz wzrostem liczby podatków i opłat

Biorąc pod uwagę utrudnienia i
korzyści ekonomiczne jakie towarzyszą
przemysłowi węgla brunatnego należy
podjąć działania mające na celu
utrzymanie znaczącego wydobycia węgla
brunatnego w dalszej przyszłości
poprzez:

• Maksymalne wykorzystanie zasobów w

rejonach czynnych kopalń

• Uruchomienie nowych wielkich zagłębi

górniczo-energetycznych

Ważniejsze nie zagospodarowane złoża
węgla brunatnego w Polsce[3]:

Złoże

Zasoby
Bilanso

we
[mln

Mg]

Miąższ

ość

pokł.
[m]

Głęb

okoś

ć

spąg

u
[m]

N:W

Wart.
Opalo

wa
[MJ\kg

]

Popi

elno

sc

śr.

zaw.

siarki

Cybinka
Babina – Zarki
Gubin
Glowaczów
Legnica p.Północ
Legnica p. Wschód
Legnica p. Zachód
Mosty
Piaski
Rzepin
Torzym

237,5
142,2
282,7
76,3
1025,4
839,3
863,6
175,4
114,5
249.4
843,7

16,6
9,0
10,2
4,8
23,0
19,8
21,0
9,3
6,3
12,2
21,4

94,0
140,

0

82,0
37,1
193,

2
136,

3
158,

8
105,

0
51,5
97,3
180,

8

5,6
------
7,4
6,5
8,1
7,3
6,6
8,6
7,7
7,9
7,9

9,36
9,33
9,38
7,62
9,06
9,24
9,93
9,29
8,72
9,06
9,50

18,4

0
18,2

8
12,8

6
28,5

6
19,5

4
19,2

4
15,8

7
17,1

9
27,1

0
15,1

4
16,8

0

1,41
1,10
1,42
0,42
1,33
1,33
0,86
1,63
1,38
1,20
1,81

Przy stałym wzroście zapotrzebowania
na energie elektryczną, koniecznym
stanie się uruchomienie kolejnych,
nowych rejonów węglonośnych o
odpowiednio dużych zasobach jak np.:

• Legnica – 2,7 mld Mg
• Zasieki – Gubin – Brody – 3,3 mld Mg
• Rzepin – Torzyn – 1,1 mld Mg

W planach jest także uruchomienie
nowych pól eksploatacyjnych w obrębie
już istniejących w celu przedłużenia
działalności istniejących elektrowni jak
np.:

• Dla przedłużenia działalności elektrowni

Turów możliwa jest eksploatacja złoża
Radomierzyce o zasobach przemysłowych ~
135 mln Mg, co pozwoliło by wydłużyć jej
działalność o ok.. 10 lat

• Dla przedłużenia działalności elektrowni

Bełchatów możliwa jest eksploatacja pola
Kameńsk

Dalszymi możliwościami produkcji
energii elektrycznej w oparciu o węgiel
brunatny jest zagospodarowanie w
samym tylko województwie lubuskim
następujących większych złóż:

• Złoża Gubin o zasobach bilansowych ~ 280 mln

Mg dla potrzeb elektrowni o mocy ~ 300 MW

• Złoża Babina i Mosty o zasobach bilansowych

możliwych do zagospodarowania w ilości ~ 250
mln Mg dla potrzeb elektrowni o mocy ~ 1200MW

• Złoża Rzepin i Torzym o zasobach bilansowych

ponad 1 mln Mg dla potrzeb elektrowni o mocy
3000 MW

• Złoża Cybinka o zasobach bilansowych ponad 230

mln Mg dla potrzeb elektrowni o mocy rzędu 1000
MW

Bibliografia:

• [1] R.Uberman, W. Kozioł :Węgiel a pozostałe nośniki

energii w perspektywicznym rozwoju krajowej
energetyki.

• [2] Z. Kasztelewicz, J. Klich, W. Kozioł, J. Czyż:Węgiel

brunatny najtańszy nośnik energii w Polsce i jego
perspektywy. Ukraińsko-Polskie Forum
Górnicze.2004,Przemysł wydobywczy Ukrainy i
Polski:aktualne problemy i perspektywy s.315-330

• [3] CZ. Kozłowski, 2002.Rola węgla brunatnego w

energetyce w perspektywie dwudziestego
pierwszego wieku.Konf.z cyklu sur. energ.w
gospodarce.