Rola węgla brunatnego w 

gospodarce energetycznej 

Polski

 

 

  

Zasoby geologiczne Polski [1]

Wyszczególnie

nie

                              Zasoby   [mln Mg]

    

razem

bilanso

we

pozabil

ansowe

progno

styczne

poza
kryteri

ami

teorety

czne

Złoża 

udokumentow

ane 

(rozpoznane)

 
  24 575

 
  13 984

  
   4 879

  
  4 208

  
   1 504

     
      --     
      

Złoża 

perspektywicz

ne 

(zbad.wstępnie

)

  
   58 

231

     
       --

    
      --

 
  51 

583

     
      --

Obszary 

węglonośne

 141 

690

       --

      --

      --

      --

 141 

690

 Razem

 224 

496

  13 984   4 879

  55 

791

   8 152  141 

690

 

 

    

Eksploatacja węgla i produkcja energii 

skoncentrowana jest obecnie w czterech 
zagłębiach górniczo-energetycznych; 
adamowskim, bełchatowskim, konińskim i 
turoszowskim.

 [2] 

 

 

  Podstawowe dane produkcyjne 
górnictwa węgla brunatnego w Polsce w 
latach 2001-2003[2]

                     Parametr

  2001   2002     2003 Zmiany 

%    

Wydobycie węgla[tys. Mg]

59541

58212   60887     4,6

Wybieranie nadkładu [tys. Mg]

25324

4

27931

5

  

297989

     6,7

Wskaźnik N:W[m3\Mg]

  4,25

  4,80     4,89

     1,9

Urobiona masa[tys. m3]

30236

5

32740

0

348283      6,4

Pompowanie wody [tys. m3]

41013

3

52435

1

488601    - 6,8

Il pompow. wody na Mg 

węgla[m3\Mg]

   6,89    9,01    8,02

   -11,0

Ilość wody na masę [m3\m3]

    1,36    1,60    1,40

   - 12,5

Zużycie energii elektr. Na 

wydobycie węgla [kWh\Mg]

    

29,77

  

30,54

  29,82

     -2,4

Zużycie energii elektr. Na 

urobiona masę[kWh\m3]

    5,86    5,43     5,21

     -4,0

Wydajność na węglu [tyś 

Mg\prac.\rok]

     

2,47

 2,48

   2,71

      9,3

Wydajność w masie [tys. 

m3\prac.\rok]

    

12,55

  

13,98

   15,47       10,7

 

 

     

Eksploatacja w kopalniach 

odkrywkowych prowadzona jest na 
złożach o zasobach bilansowych 
wynoszących 2,5 mld ton. Są to kopalnie:

• Kopalnia Węgla Brunatnego Adamów
• Kopalnia Węgla Brunatnego Bełchatów
• Kopalnia Węgla Brunatnego Konin
• Kopalnia Węgla Brunatnego Turów

 

 

Porównanie węgla brunatnego z innymi 
producentami energii elektrycznej w 
Polsce pokazuje tabela [1]

                    
                        Wyszczególnienie

            GWh

Dynamika
     [%]

   2002

   2003  

2003\200

4

1.Produkcja en. Elektrycznej ogółem w 

tym:
1.1.Elektrownie zawodowe 
-na węglu kamiennym
-na węglu brunatnym
1.2.Elektrownie przemysłowe
1.3.Elektrownie cieplne

  144 

073
 130 

915
  82 

659
  48 

742
   8 110
   3 772

 150 

751
142 

494
  87 

821
  48 

742
  8 257 
 3 146

    105,2 
    105,5
    106,2
    105,7
    101,8
      84,5

2. Krajowe zużycie energii elektrycznej

 137 

057

 141 

625

    103,3

3. Import energii elektrycznej

   4 469   4 985     111,5

4. Eksport energii elektrycznej

  11 

537

 15 

146

    131,3

 

 

     

Elektrownie wykorzystujące węgiel 

brunatny zlokalizowane są w 
bezpośrednim sąsiedztwie kopalń, co 
przyczynia się do:

 

• ograniczenia do kilku (kilkunastu) kilometrów 

transport węgla 

• zmniejszenie kosztów transportu węgla 

brunatnego w porównaniu do kosztów 
transportu węgla kamiennego

• obniżenie kosztów produkcji 1GWh energii 

elektrycznej

 

 

Średnie ceny energii elektrycznej 

sprzedawanej  przez poszczególnych 

wytwórców w PLN\MWh [2]

                                

Wytwórca

   2001    2002

   2003

Elektrownia im. T Kościuszki w 

Połańcu S. A.

   158

    234

    239

Elektrownia  Kozienice S. A.

    153     186

    195

Elektrownia Opole S. A.

    233     314

    277

Południowy Koncern Energetyczny 

    189     228

    283

ZE Dolna Odra S. A.

    173     229

    242

ZE PAK S. A.

    122     131

    132

EL Turów S. A.

    164     175

    203

EL Bełchatów S.A:

     87

     95

    106

 

 

     

Jak zostało to podkreślone Polska jest 

krajem uprzywilejowanym pod względem 
zasobów węgla brunatnego. Niestety 
energetyka oparta o węgiel brunatny 
napotyka na szereg problemów:

• Nieudolna działalność polskiego rządu (Założenia 

polityki energetycznej Polski do roku 2020)

• Nieprecyzyjne sformowane przepisy Prawa 

Górniczo-Geologicznego

• Brak perspektywicznego krajowego planu 

gospodarczego i wynikającego z niego 
zapotrzebowania na energie elektryczna

• Wzrost kosztów spowodowany wzrostem 

głębokości zalegania pokładów węgla brunatnego 
oraz wzrostem liczby podatków i opłat

 

 

    Biorąc pod uwagę utrudnienia i 
korzyści ekonomiczne jakie towarzyszą 
przemysłowi węgla brunatnego należy 
podjąć działania mające na celu 
utrzymanie  znaczącego wydobycia węgla 
brunatnego w dalszej przyszłości   
poprzez:

• Maksymalne wykorzystanie zasobów  w 

rejonach czynnych kopalń

• Uruchomienie nowych wielkich zagłębi 

górniczo-energetycznych  

 

 

Ważniejsze nie zagospodarowane złoża 
węgla brunatnego w Polsce[3]:

              

Złoże

Zasoby
Bilanso

we
[mln 

Mg]

Miąższ

ość 

pokł.
  [m]

Głęb

okoś

ć 

spąg

u
 [m]

 N:W

Wart. 
Opalo

wa
[MJ\kg

]

Popi

elno

sc

śr. 

zaw. 

siarki

Cybinka
Babina – Zarki
Gubin
Glowaczów
Legnica p.Północ
Legnica p. Wschód
Legnica p. Zachód 
Mosty
Piaski
Rzepin
Torzym

237,5
142,2
282,7
76,3
1025,4
839,3
863,6
175,4
114,5
249.4
843,7

16,6
9,0
10,2
4,8
23,0
19,8
21,0
9,3
6,3
12,2
21,4

94,0
140,

0
 

82,0
37,1
193,

2
136,

3
158,

8
105,

0
51,5
97,3
180,

8

5,6
------
7,4
6,5
8,1
7,3
6,6
8,6
7,7
7,9
7,9

9,36
9,33
9,38
7,62
9,06
9,24
9,93
9,29
8,72
9,06
9,50

18,4

0
18,2

8
12,8

6
28,5

6
19,5

4
19,2

4
15,8

7
17,1

9
27,1

0
15,1

4
16,8

0

1,41
1,10
1,42
0,42
1,33
1,33
0,86
1,63
1,38
1,20
1,81

 

 

     Przy stałym wzroście zapotrzebowania 
na energie elektryczną, koniecznym 
stanie się uruchomienie kolejnych, 
nowych rejonów węglonośnych o 
odpowiednio dużych zasobach jak np.: 

• Legnica – 2,7 mld Mg
• Zasieki – Gubin – Brody – 3,3 mld Mg
• Rzepin – Torzyn – 1,1 mld Mg

 

 

W planach jest także uruchomienie 
nowych pól eksploatacyjnych w obrębie 
już istniejących w celu przedłużenia 
działalności istniejących elektrowni jak 
np.: 

• Dla przedłużenia działalności elektrowni 

Turów możliwa jest eksploatacja złoża 
Radomierzyce o zasobach przemysłowych ~ 
135 mln Mg, co pozwoliło by wydłużyć jej 
działalność o ok.. 10 lat 

• Dla przedłużenia działalności elektrowni 

Bełchatów możliwa jest eksploatacja pola 
Kameńsk 

 

 

    Dalszymi możliwościami produkcji 
energii elektrycznej w oparciu o węgiel 
brunatny jest zagospodarowanie w 
samym tylko województwie lubuskim 
następujących większych złóż: 

• Złoża Gubin o zasobach bilansowych ~ 280 mln 

Mg dla potrzeb elektrowni o mocy ~ 300 MW

• Złoża Babina i Mosty o zasobach bilansowych 

możliwych do zagospodarowania w ilości ~ 250 
mln Mg dla potrzeb elektrowni o mocy ~ 1200MW

• Złoża Rzepin i Torzym o zasobach bilansowych 

ponad 1 mln Mg dla potrzeb elektrowni o mocy 
3000 MW

• Złoża Cybinka o zasobach bilansowych ponad 230 

mln Mg dla potrzeb elektrowni o mocy rzędu 1000 
MW

 

 

Bibliografia:

• [1] R.Uberman, W. Kozioł :Węgiel a pozostałe nośniki 

energii w perspektywicznym rozwoju krajowej 
energetyki. 

• [2] Z. Kasztelewicz, J. Klich, W. Kozioł, J. Czyż:Węgiel 

brunatny najtańszy nośnik energii w Polsce i jego 
perspektywy. Ukraińsko-Polskie Forum 
Górnicze.2004,Przemysł wydobywczy Ukrainy i 
Polski:aktualne problemy i perspektywy s.315-330

• [3] CZ. Kozłowski, 2002.Rola węgla brunatnego w 

energetyce w perspektywie dwudziestego 
pierwszego wieku.Konf.z cyklu sur. energ.w 
gospodarce.