background image

7.06.21

1

Diagnostyka laboratoryjna 

Diagnostyka laboratoryjna 

chorób przewodu pokarmowego 

chorób przewodu pokarmowego 

Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych 

Zwierząt AR Lublin

Dr Jan Marczuk

Dr Iwona Taszkun

background image

7.06.21

2

Funkcje przewodu 

Funkcje przewodu 

pokarmowego

pokarmowego

Rozdrabnianie składników pokarmowych

Enzymatyczna degradacja związków 

wielkocząsteczkowych-trawienie

Wchłanianie substancji 

małocząsteczkowych 

Funkcja wydzielnicza- gastryna, 

sekretyna, motylina, enteroglukagon, 

cholecystokinina 

GALT

background image

7.06.21

3

Hormony żółądkowo-

Hormony żółądkowo-

jelitowe

jelitowe

Gastryna-pobudza  motorykę żołądka i jelit oraz 

wydzielanie soku żołądkowego

Cholecystokinina- pobudza motorykę jelit, skurcze 

pęcherzyka żółciowego i wydzielanie soku 

trzustkowego

Sekretyna- pobudza wydzielanie soku żołądkowego, 

jelitowego, trzustkowego i żółci, a hamuje motorykę

Motylina- pobudza motorykę i wydzielniczość 

żołądka i jelit

Somatostatyna- hamuje motorykę

Wazoaktywny peptyd jelitowy i peptyd hamujący 

czynność żołądka- pobudzają wydzielanie żółci i 

soku trzustkowego

background image

7.06.21

4

Trawienie

Trawienie

Jama ustna- α-amylaza, 

Żołądek-pepsyna, trypsyna

Jelito cienkie- disacharydazy, 
peptydazy, sole kwasów 
żółciowych 

(sodowe i potasowe kwasu 

cholowego, dezoksycholowegi i 
chenodezoksycholowego),

 lipaza i α-

amylaza trzustkowa

background image

7.06.21

5

Wchłanianie zależy od

Wchłanianie zależy od

Struktury i wielkości powierzchni 
absorpcyjnej

Odpowiedniej postaci strawionych 
substancji pokarmowych 

Prawidłowego stosunku szybkości 
wchłaniania do szybkości pasażu 
treści pokarmowej 

background image

7.06.21

6

Jelita cienkie

Jelita cienkie

Wchłanianie wody, Na+, K+, kwasów 
nukleinowych, aminokwasów, 
monosacharydów, glukozy, galaktozy,  
lipidów (lipoproteiny, kwasy 
tłuszczowe, cholesterol) i witamin 
rozpuszczalnych w tłuszczach i B12, 
a Ca+2 i Mg+2 zależne od 
kalcytriolu (czynna D)

background image

7.06.21

7

Jelita grube

Jelita grube

Wchłanianie wody, elektrolitów, 
witamin, aminokwasów

background image

7.06.21

8

Zaburzenia funkcji przewodu 

Zaburzenia funkcji przewodu 

pokarmowego 

pokarmowego 

Pierwotne- przyczyny 
umiejscowione w przewodzie 
pokarmowym

Wtórne- związane z innymi 
chorobami wewnętrznymi

background image

7.06.21

9

Zaburzenia funkcji przewodu 

Zaburzenia funkcji przewodu 

pokarmowego- przyczyny

pokarmowego- przyczyny

Upośledzona perystaltyka 
przewodu pokarmowego

Nieprawidłowe trawienie

Upośledzone wchłanianie

 Nadmierna wydzielniczość 
enterohormonów

background image

7.06.21

10

   Zespoły w których dominują 

zaburzenia trawienia,

 a 

wchłanianie ma charakter wtórny, 

wynikają najczęściej z zaburzeń 
funkcji trzustki, wątroby i dróg 
żółciowych

 lub wrodzonych 

niedoborów enzymów błony rąbka 
szczoteczkowego

background image

7.06.21

11

   

Zespoły z przewagą zaburzeń 

wchłaniania

 są wynikiem 

procesów patologicznych w 
obszarze jelit cienkich i grubych w 
tym  chorób immunologicznych i 
cukrzycy, 

background image

7.06.21

12

Uogólniony zespół złego 

Uogólniony zespół złego 

wchłaniania

wchłaniania

Biegunki przewlekłe

Przyspieszony pasaż jelitowy

Niedobór wit. D i Ca- krzywca, 
osteomalacja

Nadczynność przytarczyc

Zaniki mięśniowe i tkankowe

Niedobór wit. K- przedłużony czas 
protrombinowy i krwotoki 

Upośledzone wytwarzanie przeciwciał

background image

7.06.21

13

Upośledzone wchłanianie 

Upośledzone wchłanianie 

poszczególnych substancji

poszczególnych substancji

Choroby zmieniające skład flory 
bakteryjnej (upośledzone wchłanianie 
tłuszczów i wit. B12)

Brak soli kwasów żółciowych - stolce 
tłuszczowe

Upośledzenie pracy jelit cienkich-brak 
rozkładu disacharydów (stolce kwaśne) 

Zwiększona przepuszczalność błony 
śluzowej jelit- utrata białka 

background image

7.06.21

14

Diagnostyka laboratoryjna 

Diagnostyka laboratoryjna 

zespołów złego wchłaniania

zespołów złego wchłaniania

Badanie makroskopowe stolców

Mikroskopowe badanie kału

Testy obciążeniowe i 
prowokacyjne

Badania morfologiczne krwi 
(niedokrwistość) i zaburzenia 
elektrolitowe

background image

7.06.21

15

Diagnostyka chorób żołądka i jelit u 

Diagnostyka chorób żołądka i jelit u 

zwierząt towarzyszących opiera się  na

zwierząt towarzyszących opiera się  na

Badaniu radiologicznym, 
ultrasonograficznym i badaniach 
gastroskopowych

background image

7.06.21

16

Badanie płynnej treści 

Badanie płynnej treści 

żwacza

żwacza

Do badań diagnostycznych należy 
pobrać 250-500 ml płynnej treści 
żwacza zgłębnikiem przełykowo-
żołądkowym o długości 2-2,5 m, 
średnicy 10-12 mm

Pierwszą partię płynu odrzucić- 
może zawierać ślinę

background image

7.06.21

17

Zgłębnik Sorensena i Schambye

do pobierania płynnej treści 

żwacza

background image

7.06.21

18

Ocena barwy treści 

Ocena barwy treści 

żwacza

żwacza

Jasnozielona- po sianie i kiszonce

Szara-po wysłodkach, otrębach, 
wywarze, słomie

Mlecznoszara- po śrucie, otrębach, 
mące

Zielonkawoszara- zaleganie treści

Zielonkawoczarna- procesy gnilne

background image

7.06.21

19

Ocena zapachu

Ocena zapachu

Aromatyczny- prawidłowo

Kwaśny, cuchnący- węglowodany 

lekkostrawne (buraki pastewne, ziarno 

zbóż, melasa, jabłka) z których 

powstaje dużo kwasu mlekowego

Amoniakalny- pasze bogatobiałkowe 

(mocznik i inne azotowe)

Gnilny- zapalenie ścian przedżołądków 

background image

7.06.21

20

Ocena konsystencji

Ocena konsystencji

Lekko ciągliwa świadczy o właściwej 
aktywności drobnoustrojów żwacza

Lepka powstaje od domieszki śliny- 
powtórzyć badanie

Wodnista jest chorobowa- głodówka, 
niedobory paszowe, mała aktywność 
drobnoustrojów

Pienista świadczy o wzmożonej fermentacji 
i jest typowa dla wzdęcia żwacza

background image

7.06.21

21

Sedymentacja i flotacja treści 

Sedymentacja i flotacja treści 

żwacza met Nicholsa i Penne

żwacza met Nicholsa i Penne

Krowy zdrowe: w okresie między 
podawaniem karmy- 5-10 min, 
bezpośrednio po nakarmieniu-2,5-3 min

Szybkie opadanie i brak wypływania 
jest następstwem niestrawności lub 
głodzenia

Wolne opadanie i szybkie wypływanie 
świadczy o wzdęciu żwacza

background image

7.06.21

22

Sedymentacja i flotacja treści 

Sedymentacja i flotacja treści 

żwacza met Nicholsa i Penne

żwacza met Nicholsa i Penne

background image

7.06.21

23

pH

pH

Fizjologiczne pH=5-8 ( 6,2-7,2)

pH =8-10 -gnicie paszy 
bogatobiałkowej

pH= 4-6 –pasza węglowodanowa

background image

7.06.21

24

Ocena żywotności 

Ocena żywotności 

wymoczków

wymoczków

Wymoczki przekształcają białko 

roślinne w łatwostrawne białko 

własne, zużywają skrobię, fruktozę, 

celobiozę do budowy glikogenu i 

syntetyzują wit. B

Krowy zdrowe w 1 ml płynnej treści 

żwacza mają: 

300-700 tys. wymoczków i 
100-200 mld bakterii

background image

7.06.21

25

Mikroskopowe badanie 

Mikroskopowe badanie 

żywotności wymoczków

żywotności wymoczków

background image

7.06.21

26

Skala oceny żywotności 

Skala oceny żywotności 

wymoczków pod mikroskopem 

wymoczków pod mikroskopem 

10x10

10x10

I- żywe-poruszają się energicznie

II- liczne żywe- poruszają się powoli, 

pojedyncze martwe

III- średnia liczba – liczne martwe, a żywe 

poruszają się powoli

IV- mała liczba wymoczków- słabo 

ruchliwe, więcej martwych niż żywych

V- pojedyncze martwe, brak żywych

Przy ocenie należy pamiętać, że najpierw 

giną wymoczki duże, potem średnie, a 

wreszcie małe

background image

7.06.21

27

Próba na trawienie celulozy i 

Próba na trawienie celulozy i 

próba fermentacyjnego rozkładu 

próba fermentacyjnego rozkładu 

glukozy

glukozy

Próba trawienia celulozy
(nitka nie uległa jeszcze 
strawieniu)

Próba fermentacyjnego 
rozkładu 
glukozy ( spr.ilości 
wytworzonego gazu po 1 
godzinie)

background image

7.06.21

28

Badanie soku żołądkowego 

Badanie soku żołądkowego 

koni

koni

Sok pobierać na czczo po 12-24 
godz. głodówce

Treść pokarmową żołądka- parę 
godzin po nakarmieniu 

Sonda 2,5-3 m dł i 20-30 mm 
średnicy

background image

7.06.21

29

Sok żołądkowy- barwa

Sok żołądkowy- barwa

Fizjologicznie- zielonkawy, szary, 
żółtawy, przejrzysty, opalizujący

Czerwony- domieszka krwi

Zielonkawożółty- domieszka 
barwników żółciowych

Brunatnoszary- fusy kawy- wrzody 
żołądka, rak żołądka

background image

7.06.21

30

Zapach- lekko kwaśny

Zapach- lekko kwaśny

Stęchły- wzmożona fermentacja 
lub zaleganie

Gnilny- przypomina ropę- wrzody 
żołądka

Amoniakalny- mocznica

Stęchły- gnilny- bezsoczność 
(achylia)

background image

7.06.21

31

Konsystencja- wodnista do 

Konsystencja- wodnista do 

lekko śluzowatej

lekko śluzowatej

Ciągliwa, śluzowata- przewlekły 
niżyt

background image

7.06.21

32

Kwasy w treści żołądka

Kwasy w treści żołądka

pH kwaśne nadają kwas solny, 
kwas mlekowy, masłowy, octowy, 
jednozasadowe fosforany

background image

7.06.21

33

Kwasy organiczne (mlekowy, 

Kwasy organiczne (mlekowy, 

masłowy, octowy)

masłowy, octowy)

Świadczą o nieżycie żółądka przy 
braku kwasu solnego

background image

7.06.21

34

Krew utajona- próba 

Krew utajona- próba 

benzydynowa

benzydynowa

5 ml soku żołądkowego podgrzać 
do wrzenia

Dodać 2 ml benzydyny

Dodać 1 ml 3% wody utlenionej

Zielone- niebieskie zabarwienie 

świadczy o obecności krwi

background image

7.06.21

35

Badanie osadu soku 

Badanie osadu soku 

żołądkowego- zabarwić 

żołądkowego- zabarwić 

błękitem metylenowym, 

błękitem metylenowym, 

płynem Lugola

płynem Lugola

Fizjologicznie- 100-300 w 1 ml 
komórek nabłonka i leukocytów

Nieżyt- 10x więcej

Komórki nowotworowe

Jaja pasożytów


Document Outline