Medycyna Ratunkowa

Dr n. med. Dariusz Sokołowski

Drogi podawania leków

Drogi podawania leków

1

.

. Dojelitowa

a. doustna
b. dożołądkowa
c. dojelitowa
2. Pozajelitowa
a. dożylna
b. domięśniowa
c. podskórna
d. śródskórna
3. Dotchawicza
4. Do jamy szpikowej

Medycyna Ratunkowa

Drogi podawania leków

Rodzaje działania leków

1

.

. Działanie przyczynowe

2. Działanie objawowe

(np. środki przeciwkaszlowe,

przeciwgorączkowe)

3. Działanie ośrodkowe (CUN)
4. Działanie obwodowe (Rdzeń)
5. Działanie ogólne
6. Działanie miejscowe
7. Działanie wybiórcze
8. Działanie odwracalne
9. Działanie nieodwracalne
10. Działanie antagonistyczne
11. Działanie synergistyczne

Medycyna Ratunkowa

Drogi podawania leków

Mechanizm działania leków cd.:

1. Mechanizm fizykochemiczny

1. Mechanizm fizykochemiczny
Gdy związek osiąga aktywność chemiczną pod
wpływem
występowania odpowiednich warunków
fizycznych (np.
termodynamizm)

2. Mechanizm chemiczny

2. Mechanizm chemiczny
Gdy działanie zależy od obecności
odpowiedniego
receptora.

Medycyna Ratunkowa

Drogi podawania leków

Mechanizm wyzwalania efektu
leku

1. Teoria okupacyjna Klarka = klawisz organów
Lek działa dopóty, dopóki jest zespolony z
receptorem

2. Teoria dynamiczna Pattona = klawisz
fotrepianu
Lek działa tylko w momencie wiązania się z
receptorem

Medycyna Ratunkowa

Drogi podawania leków

Transport leków przez błony
biologiczne

1. Dyfuzja bierna (różnica stężeń)
2. Dyfuzja przez pory (wielkość cząsteczek)
3. Transport przenośnikowy

(obecność specjalnego

transportera)

4. Transport czynny (j.w. energozależny
ograniczony
obecnością ilości substancji transportującej)
5. Dyfuzja ułatwiona (niezależny od energii
hamowany przez
konkurentów)

6. Pinocytoza rzadko dotyczy leków raczej w
układzie
humoralnym (np., fagocytoza, < 750 nm)

Medycyna Ratunkowa

Drogi podawania leków

Wchłanianie leków

1. Wchłanianie przez skórę
Zwykle leki lipofilne i hydrofilne. Wchłanianie
w dużym
stopniu zależy od stopnia ukrwienia skóry.
2. Wchłanianie przez płuca
Gazy, pary i cząsteczki ciał stałych w postaci
zawiesin
i aerozoli o średnicy < 1um
3. Wchłanianie z jamy ustnej (wiele leków –
szybciej niż
z żołądka)

Medycyna Ratunkowa

Drogi podawania leków

Wchłanianie leków cd.:

4. Wchłanianie z żołądka – leki rozpuszczalne w
tłuszczach
i słabe kwasy i słabe zasady (alkohol, kofeina)
5. Wchłanianie z jelit
- leki rozpuszczalne w tłuszczach (dyfuzja bierna)
- transport przenośnikowy (niewiele leków;
aminokwasy,
leki p\nowotworowe)
6. Doodbytniczo – wchłanianie zgodne z prawami
Brodiego
Pominięcie krążenia wątrobowego, sploty odbytnicze
łączą
się z żyłą wrotną.
7. Wchłanianie z innych błon śluzowych (nosa, spojówki,
pochwy)
8. Wchłanianie z tkanki podskórnej (cząsteczki <60 000
m.cz.)

Medycyna Ratunkowa

Drogi podawania leków

Wchłanianie leków cd.:

9. Donaczyniowo – natychmiastowy efekt.
Specjalne
procedury przygotowania (rozbijanie
ultradźwiękowo
emulsje etc.)
10. Śródoponowo – podpajęczynówkowo
(p\bólowe, anast.)
11. Do jam ciała – dootrzewnowo, do zatok
nosowych,
dotchawiczo. Głównie działanie miejscowe.

Medycyna Ratunkowa

Drogi podawania leków

Leki podawane dojelitowo
- tabletki
- kapsułki
- drażetki
- płynne
- proszki

Medycyna Ratunkowa

Drogi podawania leków

Leki podawane dożylnie

- działają po około 1 – 3 min
- jeśli po leku przepłucze się 0,9% NaCl to
jeszcze się
skraca w\w czas

Leki podawane dotchawiczo

- podaje dawki leków dwukrotnie większe
niż
podawane dożylnie
- należy je rozcięczyc NaCl 0,9% do 10 ml i
podać
- zwykle podaje się leki ratujące życie

Medycyna Ratunkowa

Drogi podawania leków

Leki podawane doszpikowo

-

zwykle przez specjalny cewnik doszpikowy

założony
ponad kostka przyśrodkową
- zwykle podaje się leki ratujące życie w takich
samych dawkach jak dożylnie

Leki podawane dosercowo

- zwykle do prawej komory z dojścia około
wyrostka
mieczykowatego
- w większości jednak lek jest podawany poza
serce co
udowadniają badania sekcyjne. Istnieje również
duże
ryzyko uszkodzenia opłucnej, płuca i naczyń
wieńcowych.

Medycyna Ratunkowa

Drogi podawania leków

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ

Medycyna Ratunkowa

Drogi podawania leków