Medycyna Ratunkowa

Dr n. med. Dariusz Sokołowski

 

Drogi podawania leków

 

 

Drogi podawania leków

1

. 

. Dojelitowa

    a. doustna
    b. dożołądkowa
    c. dojelitowa
2. Pozajelitowa
    a. dożylna
    b. domięśniowa
    c. podskórna
    d. śródskórna 
3. Dotchawicza  
4. Do jamy szpikowej

Medycyna Ratunkowa

Drogi podawania leków  

 

 

Rodzaje działania leków

1

. 

. Działanie przyczynowe

2. Działanie objawowe 

(np. środki przeciwkaszlowe, 

przeciwgorączkowe)

 

3. Działanie ośrodkowe (CUN)
4. Działanie obwodowe (Rdzeń)
5. Działanie ogólne
6. Działanie miejscowe
7. Działanie wybiórcze
8. Działanie odwracalne
9. Działanie nieodwracalne 
10. Działanie antagonistyczne
11. Działanie synergistyczne 

Medycyna Ratunkowa

Drogi podawania leków  

 

 

Mechanizm działania leków cd.:

1. Mechanizm fizykochemiczny

1. Mechanizm fizykochemiczny
    Gdy związek osiąga aktywność chemiczną pod 
wpływem 
    występowania odpowiednich warunków 
fizycznych (np. 
    termodynamizm)

 

 

2. Mechanizm chemiczny 

2. Mechanizm chemiczny 
    Gdy działanie zależy od obecności 
odpowiedniego 
    receptora.

 

 

Medycyna Ratunkowa

Drogi podawania leków  

 

 

Mechanizm wyzwalania efektu 
leku

1. Teoria okupacyjna Klarka = klawisz organów
     Lek działa dopóty, dopóki jest zespolony z 
receptorem

2. Teoria dynamiczna Pattona = klawisz 
fotrepianu
     Lek działa tylko w momencie wiązania się z 
receptorem

Medycyna Ratunkowa

Drogi podawania leków  

 

 

Transport leków przez błony 
biologiczne 

1. Dyfuzja bierna (różnica stężeń)
2. Dyfuzja przez pory (wielkość cząsteczek)
3. Transport przenośnikowy 

(obecność specjalnego 

transportera)

4. Transport czynny (j.w. energozależny 
ograniczony 
     obecnością ilości substancji transportującej)
5. Dyfuzja ułatwiona (niezależny od energii 
hamowany przez 
     konkurentów) 

 

6. Pinocytoza rzadko dotyczy leków raczej w 
układzie 
     humoralnym (np., fagocytoza, < 750 nm)

 

Medycyna Ratunkowa

Drogi podawania leków  

 

 

Wchłanianie leków 

1. Wchłanianie przez skórę
    Zwykle leki lipofilne i hydrofilne. Wchłanianie 
w dużym 
    stopniu zależy od stopnia ukrwienia skóry. 
2. Wchłanianie przez płuca 
     Gazy, pary i cząsteczki ciał stałych w postaci 
zawiesin 
     i aerozoli o średnicy < 1um 
3. Wchłanianie z jamy ustnej (wiele leków – 
szybciej niż 
     z żołądka)

Medycyna Ratunkowa

Drogi podawania leków  

 

 

Wchłanianie leków cd.: 

4. Wchłanianie z żołądka – leki rozpuszczalne w 
tłuszczach 
     i słabe kwasy i słabe zasady (alkohol, kofeina) 
5. Wchłanianie z jelit 
   - leki rozpuszczalne w tłuszczach (dyfuzja bierna)
   - transport przenośnikowy (niewiele leków; 
aminokwasy, 
      leki p\nowotworowe)
 6. Doodbytniczo – wchłanianie zgodne z prawami 
Brodiego
     Pominięcie krążenia wątrobowego, sploty odbytnicze 
łączą 
     się z żyłą wrotną.  
7. Wchłanianie z innych błon śluzowych (nosa, spojówki, 
pochwy)
8. Wchłanianie z tkanki podskórnej (cząsteczki <60 000 
m.cz.) 

Medycyna Ratunkowa

Drogi podawania leków  

 

 

Wchłanianie leków cd.: 

9. Donaczyniowo – natychmiastowy efekt. 
Specjalne 
    procedury przygotowania (rozbijanie 
ultradźwiękowo 
    emulsje etc.)
10. Śródoponowo – podpajęczynówkowo 
(p\bólowe, anast.)
11. Do jam ciała – dootrzewnowo, do zatok 
nosowych, 
      dotchawiczo. Głównie działanie miejscowe. 

Medycyna Ratunkowa

Drogi podawania leków  

 

 

Leki podawane dojelitowo
- tabletki
- kapsułki
- drażetki
- płynne 
- proszki

Medycyna Ratunkowa

Drogi podawania leków  

 

 

Leki podawane dożylnie

 

- działają po około 1 – 3 min
- jeśli po leku przepłucze się 0,9% NaCl to 
jeszcze się  
  skraca w\w czas

Leki podawane dotchawiczo

- podaje dawki leków dwukrotnie większe 
niż 
  podawane dożylnie
- należy je rozcięczyc NaCl 0,9% do 10 ml i 
podać
- zwykle podaje się leki ratujące życie

Medycyna Ratunkowa

Drogi podawania leków  

 

 

Leki podawane doszpikowo

- 

zwykle przez specjalny cewnik doszpikowy 

założony 
  ponad kostka przyśrodkową
- zwykle podaje się leki ratujące życie w takich 
  samych dawkach jak dożylnie

Leki podawane dosercowo

- zwykle do prawej komory z dojścia około 
wyrostka 
  mieczykowatego
- w większości jednak lek jest podawany poza 
serce co 
  udowadniają badania sekcyjne. Istnieje również 
duże 
  ryzyko uszkodzenia opłucnej, płuca i naczyń 
wieńcowych.

 

Medycyna Ratunkowa

Drogi podawania leków  

 

 

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ

 

Medycyna Ratunkowa

Drogi podawania leków