Zatrucia lekami i
substancjami
chemicznymi.
Zatrucia lekami i
substancjami
chemicznymi.
Zatrucia lekami są obecnie przyczyną ponad
50% wszystkich przypadków zatruć. Mogą być
przypadkowe i rozmyślne w celach
samobójczych, substancją pojedynczą lub
wieloma lekami.
Przebieg zatrucia zależy od rodzaju substancji
chemicznej, dawki, drogi wchłaniania, szybkości
wchłaniania, czasu działania, kumulacji leku w
organizmie podczas długotrwałego podawania,
wrażliwości pacjenta i chorób współistniejących.
Paracetamol ( acetaminofen)
Za dawkę toksyczną uważa się 150 mg/kg mc
Za dawkę toksyczną uważa się 150 mg/kg mc
Objawy uszkodzenia wątroby mogą już
Objawy uszkodzenia wątroby mogą już
wystąpić po dawkach > 60 mg/kg mc
wystąpić po dawkach > 60 mg/kg mc
Dobowa toksyczna dawka dla dorosłego
Dobowa toksyczna dawka dla dorosłego
wynosi 7,5 g a dawka śmiertelna 15 g
wynosi 7,5 g a dawka śmiertelna 15 g
Objawy
Zatrucie paracetamolem przebiega podstępnie a
Zatrucie paracetamolem przebiega podstępnie a
pierwsza doba może przebiegać bezobjawowo
pierwsza doba może przebiegać bezobjawowo
W 2-4 dobie po przedawkowaniu może pojawić się
W 2-4 dobie po przedawkowaniu może pojawić się
biegunka, brak łaknienia, nudności, wymioty, bóle
biegunka, brak łaknienia, nudności, wymioty, bóle
brzucha, nadmierna potliwość, ból w prawym
brzucha, nadmierna potliwość, ból w prawym
podżebrzu, żółtaczka, powiększenie wątroby.
podżebrzu, żółtaczka, powiększenie wątroby.
Po 4-6 dniach występują objawy niewydolności wątroby,
Po 4-6 dniach występują objawy niewydolności wątroby,
encefalopatia wątrobowa, drżenie grubofaliste,
encefalopatia wątrobowa, drżenie grubofaliste,
śpiączka, obrzęk mózgu, zaburzenia krzepnięcia,
śpiączka, obrzęk mózgu, zaburzenia krzepnięcia,
krwawienie z przewodu pokarmowego, zaburzenia
krwawienie z przewodu pokarmowego, zaburzenia
rytmu serca, zapaść naczyniowa
rytmu serca, zapaść naczyniowa
Postępowanie
Zapewnienie czynności życiowych ABC
Zapewnienie czynności życiowych ABC
Oznaczenie stężenia leku w surowicy
Oznaczenie stężenia leku w surowicy
Podanie węgla aktywowanego w dawce 1 g/kg
Podanie węgla aktywowanego w dawce 1 g/kg
mc
mc
Podanie swoistego antidotum N-
Podanie swoistego antidotum N-
acetylocysteiny ( NAC
acetylocysteiny ( NAC
Salicylany-
pochodne kwasu salicylowego
są stosowane szeroko, a objawy zatrucia mogą
wystąpić już przy ,,terapeutycznych’’ stężeniach
salicylanów w surowicy krwi.
U dorosłych zatrucia występują po podaniu
dawki 150-300 mg/kg mc
Objawy:
Nudności, wymioty, zawroty głowy, wzmożona
Nudności, wymioty, zawroty głowy, wzmożona
potliwość, szum w uszach oraz tzw.
potliwość, szum w uszach oraz tzw.
Encefalopatia salicylowa prowadząca do
Encefalopatia salicylowa prowadząca do
pobudzenia ośrodka oddechowego.
pobudzenia ośrodka oddechowego.
Do ciężkich objawów należą zaburzenia
Do ciężkich objawów należą zaburzenia
neurologiczne, obrzęk płuc, niewydolność
neurologiczne, obrzęk płuc, niewydolność
oddechowa, niewydolność nerek
oddechowa, niewydolność nerek
Postępowanie
Zapewnienie czynności życiowych ABC
Zapewnienie czynności życiowych ABC
Podanie węgla aktywowanego 1 g/kg mc
Podanie węgla aktywowanego 1 g/kg mc
Wlew płynów: NACL, 5% glukoza
Wlew płynów: NACL, 5% glukoza
Oznaczenie stężenia salicylanów
Oznaczenie stężenia salicylanów
W razie pogarszania się stanu pacjenta
W razie pogarszania się stanu pacjenta
wskazane jest wykonanie hemodializy.
wskazane jest wykonanie hemodializy.
Atropina-
w przypadku przedawkowania
atropiny dochodzi do blokady pozazwojowych
receptorów acetylocholiny i powstania efektu
muskarynowego.
Zatrucie najczęściej przypadkowo na skutek
spożycia produktów roślinnych. U osób dorosłych
spożycie 20 owoców wilczej jagody może być
śmiertelne.
Objawy
Obwodowe objawy antycholinergiczne:
Obwodowe objawy antycholinergiczne:
Zaczerwienienie twarzy
Zaczerwienienie twarzy
Zaburzenia czynności wydzielniczej gruczołów ślinowych i
Zaburzenia czynności wydzielniczej gruczołów ślinowych i
śluzowych
śluzowych
Rozszerzenie źrenic, zaburzenie widzenia
Rozszerzenie źrenic, zaburzenie widzenia
Zatrzymanie moczu
Zatrzymanie moczu
Kołotanie serca
Kołotanie serca
Zaburzenia rytmu serca
Zaburzenia rytmu serca
Ośrodkowe objawy antycholinergiczne:
Ośrodkowe objawy antycholinergiczne:
Pobudzenie ruchowe
Pobudzenie ruchowe
Halucynacje wzrokowe i słuchowe
Halucynacje wzrokowe i słuchowe
Lek, agresja, dezorientacja,
Lek, agresja, dezorientacja,
Drgawki
Drgawki
Zaburzenia świadomości, aż do śpiączki.
Zaburzenia świadomości, aż do śpiączki.
Postępowanie
Iniekcja 2-4 mg salicylanu fizostygminy
Iniekcja 2-4 mg salicylanu fizostygminy
W razie drgawek diazepam 10-20 mg
W razie drgawek diazepam 10-20 mg
Wlew płynów
Wlew płynów
W razie potrzeby leczenie antyarytmiczne
W razie potrzeby leczenie antyarytmiczne
Płukanie żołądka nie jest wskazana ze
Płukanie żołądka nie jest wskazana ze
względu na ryzyko perforacji.
względu na ryzyko perforacji.
Zatrucie glikozydami naparstnicy-
może nastapic w wyniku względnego
przedawkowania ( np. w niewydolności nerek,
niedoczynnośc tarczycy), podwyższonej
wrażliwości na glikozydy naparstnicy lub
względnego przedawkowania ( błąd w
dawkowaniu)
Objawy:
Objawy kardiologiczne: zaburzenia rytmu
Objawy kardiologiczne: zaburzenia rytmu
serca-możliwość wystąpienia wszystkich
serca-możliwość wystąpienia wszystkich
znanych nieprawidłowości.
znanych nieprawidłowości.
Objawy z OUN: bóle i zawroty głowy,
Objawy z OUN: bóle i zawroty głowy,
splątanie, halucynacje, błyski przed oczami
splątanie, halucynacje, błyski przed oczami
Objawy z przewodu pokarmowego: brak
Objawy z przewodu pokarmowego: brak
apetytu, wymioty, biegunki, ból brzucha
apetytu, wymioty, biegunki, ból brzucha
Postępowanie
ABC
ABC
Płynoterapia
Płynoterapia
Monitoring
Monitoring
Płukanie żołądka
Płukanie żołądka
Zatrucie lekami
psychotropowymi (
neuroleptyki,
benzodiazepiny, leki przeciwdepresyjne)
Objawy
Neuroleptyki:
Neuroleptyki:
Skurcz mięśni okoruchowych, skurcz mięśni gardła,
Skurcz mięśni okoruchowych, skurcz mięśni gardła,
wiotkość mięśni, suchość w jamie ustnej, tachykardia,
wiotkość mięśni, suchość w jamie ustnej, tachykardia,
szerokie źrenice, halucynacje, zatrzymanie moczu,
szerokie źrenice, halucynacje, zatrzymanie moczu,
zaburzenia rytmu serca
zaburzenia rytmu serca
Trójcylkiczne leki przeciwdepresyjne:
Trójcylkiczne leki przeciwdepresyjne:
Rozszerzone źrenice, uogólnione drgawki, drażliwość
Rozszerzone źrenice, uogólnione drgawki, drażliwość
,halucynacja, zaburzenia rytmu serca.
,halucynacja, zaburzenia rytmu serca.
Benzodiazepiny:
Benzodiazepiny:
Mowa bełkotliwa, niepokój, halucynacje, obniżenie
Mowa bełkotliwa, niepokój, halucynacje, obniżenie
napięcia mięśni, hipotonia.
napięcia mięśni, hipotonia.
Postępowanie
ABC,
ABC,
monitoring, tlenoterapie, dostęp iv, wlew płynów.
monitoring, tlenoterapie, dostęp iv, wlew płynów.
Leczenie specyficzne: neuroleptyki- w razie objawów
Leczenie specyficzne: neuroleptyki- w razie objawów
pozapiramidowych podać thiopental lub salicylan
pozapiramidowych podać thiopental lub salicylan
fizostygminy
fizostygminy
Trójcylkiczne leki przeciwdepresyjne: salicylan
Trójcylkiczne leki przeciwdepresyjne: salicylan
fizostygminy, wodorowęglan sodu
fizostygminy, wodorowęglan sodu
Benzodiazepiny: flumazenil 0,1-0,2 mg/min i.v aż do
Benzodiazepiny: flumazenil 0,1-0,2 mg/min i.v aż do
wybudzenia
wybudzenia
Zatrucie środkami o działaniu
uspokajająco-nasennym
(
barbiturany, leki nasenne, leki uspokajające,
leki psychotropowe)
Objawy
Upośledzenie stanu świadomości od lekkiej
Upośledzenie stanu świadomości od lekkiej
senności poprzez przymglenie, aż do utraty
senności poprzez przymglenie, aż do utraty
przytomności, wymioty, nudności, niepokój
przytomności, wymioty, nudności, niepokój
ruchowy, drgawki pochodzenia ośrodkowego,
ruchowy, drgawki pochodzenia ośrodkowego,
zniesienie odruchów obronnych.
zniesienie odruchów obronnych.
Zaburzenia oddychania
Zaburzenia oddychania
Zaburzenia rytmu serca
Zaburzenia rytmu serca
hipotermia
hipotermia
Postępowanie
ABC,
ABC,
monitoring, tlenoterapie, dostęp iv, wlew płynów
monitoring, tlenoterapie, dostęp iv, wlew płynów
Płukanie żołądka, prowokownie wymiotów
Płukanie żołądka, prowokownie wymiotów
W razie potrzeby podać leki adrenergiczne: adrenaline
W razie potrzeby podać leki adrenergiczne: adrenaline
W razie uzasadnionego podejrzenia zatrucia
W razie uzasadnionego podejrzenia zatrucia
benzadiozepinami podać flumazenil
benzadiozepinami podać flumazenil
Zatrucie substancjami
uzależniającymi.
Opioidy i substancje euforyzujące
Alkaloidy opium i ich pochodne ( morfina,
Alkaloidy opium i ich pochodne ( morfina,
fentanyl, heroina, kodeina, metadon ) mogą
fentanyl, heroina, kodeina, metadon ) mogą
być przyczyną zatruć ostrych i przewlekłych.
być przyczyną zatruć ostrych i przewlekłych.
Zazwyczaj kojarzone z próbami samobójczymi
Zazwyczaj kojarzone z próbami samobójczymi
oraz z przewlekłym uzależnieniem od opiatów.
oraz z przewlekłym uzależnieniem od opiatów.
Obraz kliniczny
szpilkowate źrenice
szpilkowate źrenice
Zmniejszony napęd oddechowy
Zmniejszony napęd oddechowy
Pienista plwocina
Pienista plwocina
Rzężenia wskazujące na obrzęk płuc
Rzężenia wskazujące na obrzęk płuc
pochodzenia pozasercowego
pochodzenia pozasercowego
Leczenie
Wstępna stabilizacja- ABC ze szczególnym
Wstępna stabilizacja- ABC ze szczególnym
zwróceniem uwagi na układ oddechowy
zwróceniem uwagi na układ oddechowy
Nalokson- od 0, 8 do 2 mg co 2-3 minuty do
Nalokson- od 0, 8 do 2 mg co 2-3 minuty do
całkowitej dawki 10 mg lub osiągnięcia
całkowitej dawki 10 mg lub osiągnięcia
oczekiwanego efektu. U pacjentów z
oczekiwanego efektu. U pacjentów z
rozpoznanym zespołem uzależnienia podaje
rozpoznanym zespołem uzależnienia podaje
się mniejsze dawki, by uniknąć objawów
się mniejsze dawki, by uniknąć objawów
zespołu odstawiennego.
zespołu odstawiennego.
Zastosowanie diuretyków, tlenu, leków
Zastosowanie diuretyków, tlenu, leków
rozszerzających naczynia przy obrzęku płuc.
rozszerzających naczynia przy obrzęku płuc.
Amfetamina i kokaina
Wywierają działanie sympatykomimetyczne
Wywierają działanie sympatykomimetyczne
powodując stymulację OUN
powodując stymulację OUN
Środki psychoaktywne mogę być wdychane,
Środki psychoaktywne mogę być wdychane,
palone, przyjmowane per os i iv
palone, przyjmowane per os i iv
Zgon następuje wskutek zaburzeń rytmu
Zgon następuje wskutek zaburzeń rytmu
serca, zawału mięśnia sercowego czy
serca, zawału mięśnia sercowego czy
niewydolności nerek.
niewydolności nerek.
Objawy
Objawy ogólne: euforia, niepokój,
Objawy ogólne: euforia, niepokój,
podniecenie, ból w klatce piersiowej
podniecenie, ból w klatce piersiowej
Objawy neurologiczne: drgawki, objawy
Objawy neurologiczne: drgawki, objawy
ogniskowe, letarg, splątanie.
ogniskowe, letarg, splątanie.
Objawy sercowo –płucne: zaburzenia rytmu
Objawy sercowo –płucne: zaburzenia rytmu
serca, niskie lub wysokie RR, zawał mięśnia
serca, niskie lub wysokie RR, zawał mięśnia
sercowego, astma i nadwrażliwość dróg
sercowego, astma i nadwrażliwość dróg
oddechowych, hipertermia.
oddechowych, hipertermia.
Leczenie
Wstępna stabilizacja ABC
Wstępna stabilizacja ABC
Podanie diazepamu iv 2,5 mg
Podanie diazepamu iv 2,5 mg
Leczenie zaburzeń wynikających z
Leczenie zaburzeń wynikających z
kardiotoksyczności
kardiotoksyczności
Leczenie skurczu oskrzeli
Leczenie skurczu oskrzeli
Leczenie hipertermi
Leczenie hipertermi
Halucynogeny
LSD, MDA, mechanizm działania to łączenie i
LSD, MDA, mechanizm działania to łączenie i
interreakcja z serotoniną i dopaminą w OUN
interreakcja z serotoniną i dopaminą w OUN
Halucynogeny różnią się miedzy sobą
Halucynogeny różnią się miedzy sobą
toksycznością uwzględniając ich właściwości
toksycznością uwzględniając ich właściwości
halucynogenne.
halucynogenne.
Objawy
Niepokój, zaburzenia o typie paranoidalnym,
Niepokój, zaburzenia o typie paranoidalnym,
niezwykłe myśli
niezwykłe myśli
Objawy cholinolityczne: poszerzenie źrenic,
Objawy cholinolityczne: poszerzenie źrenic,
suchość w jamie ustnej, tachykardia
suchość w jamie ustnej, tachykardia
hipertermia
hipertermia
Leczenie
Wymagana obserwacja
Wymagana obserwacja
W razie potrzeby leki uspokajające
W razie potrzeby leki uspokajające
Leczenie hipertermii
Leczenie hipertermii