1

Geneza i podstawy prawne Unii

Gospodarczej i Walutowej

• 1950, Europejska Wspólnota Węgla i Stali ( Robert

Schuman)

• 1958, Europejska Wspólnota Gospodarcza, Traktat Rzymski
• 1 listopada 1993, Traktat z Maastricht, Wspólnota

Europejska (z przekształcenia EWG);

• październik 1997, Traktat Amsterdamski, Unia Europejska

= WE + EWWS + Europejska Wspólnota Energii Atomowej

(Euratom);

• od 1 stycznia 1999 r., Traktat z Maastricht, Unia

Gospodarcza i Walutowa (albo Unia Monetarna) dla członków

WE zainteresowanych przyjęciem wspólnej waluty i

spełniających dodatkowe pięć kryteriów zbieżności;

• 1995-1998, Zasady wprowadzenia wspólnej waluty

(rozporządzenia Rady Europejskiej);

• Kraje członkowskie UGW (wszystkie UE-15 bez Danii, Szwecji

i W. Brytanii oraz od 2007 r. – Słowenia i od 2009 - Słowacja)

Prof.. Jerzy Osiatyński
Finanse publiczne a Unia Monetarna,
slajd 2.1

2

Istota i cele Unii Gospodarczej i Walutowej

• Cele UGW wg Traktatu Amsterdamskiego:

Osiąganie trwałego i zrównoważonego rozwoju, w

szczególności poprzez: tworzenie obszaru pozbawionego

wewnętrznych granic, wzmacnianie spójności gospodarczej i

społecznej, ustanowienie unii gospodarczej i walutowej,

docelowo ze wspólną walutą (Art. 2)

• W węższym sensie istotą UGW jest wspólna polityka pieniężna

prowadzona przez Europejski Bank Centralny (EBC)
Cele EBC:
stabilność cen na obszarze UGW przez politykę stóp

procentowych (utrzymanie wzrostu cen na poziomie nie

przekraczającym 2% rocznie w średnim okresie).
Wyłączne prawo do emisji euro przysługuje Europejskiemu

Systemowi Banków Centralnych (EBC + narodowe banki

centralne)

Prof.. Jerzy Osiatyński
Finanse publiczne a Unia Monetarna, slajd 2.2

3

Polityka monetarna a polityka fiskalna

UGW

• Przekazanie kompetencji do prowadzenia polityki pieniężnej wewnątrz

krajów członkowskich UGD Europejskiemu Systemowi Banków

centralnych doprowadziło do sytuacji, w której o polityce pienionej

decyduje się wyłącznie na szczeblu ponadnarodowym.

• Natomiast o polityce gospodarczej, w tym także polityce fiskalnej,

decyduje się na szczeblu krajowym.

• Tymczasem brak spójności między polityką ;pieniężną i polityką fiskalną

może podważać skuteczność tak jednej, jak i drugiej.

• Dla uniknięcia takich sytuacji i wobec braku możliwości poddania także

polityki fiskalnej pełnej kontroli przez władze Unii Europejskiej, w

czerwcu 1997 r. Rada Europejska przyjęła Pakt Stabilności i

Wzrostu.,

• Pakt określa wymogi polityki fiskalnej prowadzonej przez kraje

członkowskie UGW, a zwłaszcza dopuszczalne progi deficytu

budżetowego i długu publicznego w stosunku do PKB (tzw. Fiskalne

kryteria Maastricht), oraz przewiduje surowe sankcje finansowe za ich

przekroczenie (kara do 0,5% PKB) dla krajów UGW za

nieprzestrzeganie kryterium relacji deficytu budżetowego do PKB

powyżej 3%)

Prof.. Jerzy Osiatyński
Finanse publiczne a Unia Monetarna, slajd 2.3

4

Kryteria Maastricht (kryteria “zbieżności”) i

ich wypełnianie przez Polskę w latach 2004-

2008

Kryterium Próg UE

Polska

a

2004 2005 2006 2007 2008 2004 2005 2006 2007 2008

Fiskalne
1. Deficyt budżetowy nie wyższy niż 3 proc. PKB;

< 3%

3,9 4,3

3,9 2,0 2,5

2. Dług publiczny nie większy niż 60 proc. PKB

b

;

< 60% 41,8 41,9 47,8

45,2 44,3

Monetarne
3. Inflacja nie wyższa niż o 1,5 pkt. proc. średniej
stopy inflacji w trzech krajach Unii Europejskiej,
gdzie inflacja była najniższa

2,4 2,5 2,9 2,6 3,6

c

2,5 2,2 1,3 2,2

3,6

c

4. Długoterminowe stopy procentowe nie przekraczające
więcej niż o 2 pkt. proc. średniej stóp procentowych w
tychże trzech krajach o najniższej inflacji

6,4 5,4 6,2 6,4 6,5

d

6,9 5,2

5,23 5,38 5,7

d

5. Stabilny kurs wymiany waluty w ciągu 2 lat
(tj, pozostawanie od co najmniej 2 lat w Europejskim
Systemie Walutowym); kurs w tym okresie może się
zmieniać jedynie w przedziale zwykłych wahań ±15%;
dewaluacja waluty może być dokonana tylko w
wyjątkowej sytuacji i za zgodą pozostałych państw
członkowskich.

a

Dane fiskalne dla 2007 i 2008 wg Uzasadnienie projektu ustawy budżetowej na 2009 r., s. 165-166; 2008 –

przewidywane wykonanie.

b

Liczony zgodnie z metodologia UE

c

Raport o Inflacji: czerwiec 2008, NBP, dane za maj 2008 r.

d

Raport o Inflacji: czerwiec 2008, NBP, dane za kwiecień 2008 r.

Prof.. Jerzy Osiatyński

Finanse publiczne a Unia Monetarna, slajd
2.4

5

Kryteria fiskalne Maastricht –

współzależności (1)

Niech:
Y oznacza nominalną wielkość PKB,
D oznacza nominalną wielkość długu publicznego,
g

Y

oznacza stopę wzrostu nominalnego PKB,

g

D

oznacza stopę wzrostu długu publicznego,

u

DY

oznacza relację długu do PKB (D/Y),

dD oznacza nominalny deficyt budżetowy,
u

dDY

oznacza relację deficytu budżetowego do PKB.

Po zróżniczkowaniu u

DY

= (D/Y) otrzymujemy

u

dDY

= g

D

u

DY

, skąd

g

D

= u

dDY

/ u

DY

,

(1)

czyli tempo wzrostu długu publicznego równa się ilorazowi relacji

deficytu budżetowego do PKB i relacji długu publicznego do PKB.

Ale ponieważ w stanie długookresowej równowagi g

D

= g

Y

, to z (1)

mamy równość:
g

Y

= u

dDY

/ u

DY

,

(2)

czyli tempo wzrostu dochodu narodowego równa się ilorazowi relacji

deficytu budżetowego do PKB i relacji długu publicznego do PKB.

Jerzy Osiatyński
Finanse publiczne a Unia Monetarna,
slajd 2.5

6

Kryteria fiskalne Maastricht –

współzależności (2)

Ściśle mówiąc, zależność tę trzeba

wyprowadzić, biorąc pochodne logarytmiczne

wyrażenia u

DY

= D/Y względem czasu. Wtedy

ln(u

DY

) = lnD – lnY, czyli

g(u

DY

) = g

D

– g

Y

.

Żądając dalej stałości wyrażenia u

DY

, a więc

g(u

DY

) = 0, otrzymujemy:

g

D

= g

Y

.

Jerzy Osiatyński
Finanse publiczne a Unia Monetarna,
slajd 2.6

7

Kryteria fiskalne Maastricht –

współzależności (3)

Iloraz relacji deficytu budżetowego do PKB, dD/Y, i

relacji długu publicznego do PKB, D/Y, jest tempem

wzrostu zadłużenia publicznego, dD/D, czyli tempo

wzrostu długu publicznego D jest równe stosunkowi

relacji deficytu do PKB do relacji długu publicznego

do PKB.

Jeżeli u

DY

jest powyżej dopuszczalnego progu

zadłużenia, to dług musi rosnąć wolniej niż PKB, zaś

na poziomie dopuszczalnego progu tempo wzrostu

zadłużenia musi być takie samo jak tempo wzrostu

PKB. Formalny dowód tej tezy opiera się na

twierdzeniu, że długim okresie stosunek długu do

PKB zmierza do granicy równej wyrażeniu D/Y =

(dD/Y):g

Y

Jerzy Osiatyński
Finanse publiczne a Unia Monetarna,
slajd 2.7

8

Kryteria fiskalne Maastricht –

współzależności (4)

Konkludując,

relacja deficytu budżetowego do PKB podzielona przez relację

długu publicznego do PKB równa się tempu wzrostu długu

publicznego, które na poziomie dopuszczalnego progu relacji

długu do PKB nie może rosnąć szybciej niż dochód narodowy.
Jeśli zaś relacja długu do PKB jest większa niż dopuszczalna,

to dług musi rosnąć wolniej niż PKB.
Kiedy tempo wzrostu dochodu narodowego wynosi na

przykład 5% rocznie, to tyle właśnie powinna wynieść relacja

deficytu budżetowego do PKB podzielona przez relację długu

publicznego do PKB.
5% stopy wzrostu PKB = 3% relacji deficytu do PKB

podzielonej przez 60% relacji długu publicznego do PKB.
Jeżeli relacja deficytu do PKB jest stała, to granica, do której

powinno zmierzać tempo wzrostu długu publicznego, wynosi

też 5%.

Jerzy Osiatyński
Finanse publiczne a Unia Monetarna,
slajd 2.8

9

Ilościowe wyznaczenie parametrów

(1)

Punktem wyjścia ilościowego określenia kryteriów fiskalnych

Maastricht było poszukiwanie takich ich parametrów, które byłyby

spójne z empirycznie obserwowanymi stopami wzrostu w krajach

Unii Europejskiej, wahającymi się wówczas przeciętnie wokół 5%

nominalnie (i – przy 2-2,5 % inflacji – wokół 3-2.5% realnie).

Pierwszy kłopot z tak dobranymi wielkościami kryteriów fiskalnych

bierze się stąd, że warunek pięcioprocentowej stopy wzrostu PKB

spełnia nieskończenie wiele par relacji deficytu i długu do PKB: 2

procent PKB deficytu i 40 procent PKB długu, jak i 4 procent

deficytu i 80 procent PKB długu też daje pięć procent wzrostu PKB.

Jeżeli stopa wzrostu PKB jest dana, to kryteria fiskalne nie są co

prawda od siebie niezależne, ale równanie:
tempo wzrostu PKB (i długu publicznego) = relacja deficytu

budżetowego do PKB podzielona przez relację długu

publicznego do PKB,
jak każda definicyjna tożsamość, pozostaje nieoznaczone. Z

przedstawionego w tym równaniu warunku równowagi bynajmniej

nie wynika, dlaczego wybrano akurat taką a nie inną parę

parametrów, która ją spełnia. Dopiero określenie granicznego

progu jednego z kryteriów fiskalnych pozwala wyznaczyć

drugi.

Jerzy Osiatyński
Finanse publiczne a Unia Monetarna,
slajd 2.9

10

Ilościowe wyznaczenie parametrów

(2)

Prawdopodobnie w poszukiwaniu warunków stabilności polityki

fiskalnej, które trwały od początku lat ’90. i których punktem

wyjścia była relacja możliwego do utrzymania na dłuższą metę

długu publicznego do PKB, przyjęto najpierw numeryczną

wielkość kryterium długu publicznego w wysokości 60% PKB.

Była to przeciętna wielkość długu publicznego w krajach EU w

czasie, kiedy formułowano główne zapisy Traktatu z

Maastricht i, co ważniejsze, Niemcy niemal go spełniały

(61,3% PKB na koniec1996 r.) a we Francji dług wynosił wtedy

tylko 55,1% PKB. Warunku tego co prawda nie spełniało

wówczas wiele innych krajów UE i stąd „miękki” zapis art.

104c o „wystarczającym tempie” zbliżania się wskaźnika do

wartości referencyjnej (dotyczyło to zwłaszcza Belgii i Włoch).

Kiedy progowa wartość kryterium długu publicznego została już

wyznaczona, przesądzało to – przy empirycznie

obserwowanych wówczas, przeciętnych stopach wzrostu PKB

w krajach Unii Europejskiej – o wielkości progowej kryterium

deficytu w relacji do PKB.

Jerzy Osiatyński
Finanse publiczne a Unia Monetarna,
slajd 2.10

11

Kryteria fiskalne przy malejącym wzroście

PKB (1)

Kiedy jednak stopa wzrostu PKB w krajach UE

ogółem maleje, to wewnętrzna logika fiskalnych

kryteriów z Maastricht wymaga przy danym

kryterium relacji wielkości długu do PKB równym

60% mniejszej wielkości dopuszczalnego deficytu,

•

przy 4% wzrostu PKB tylko 2,4% PKB deficytu

(4% x 60%),

•

przy 3% wzrostu PKB – już tylko 1,8% PKB

deficytu,

•

a przy 1,8% wzrostu PKB w krajach UE

ogółem (jak w 2005 r.) – niespełna 1,1% PKB

deficytu, czyli w istocie znaczną pierwotną

nadwyżkę budżetową, itd.

Jerzy Osiatyński
Finanse publiczne a Unia Monetarna,
slajd 2.11

12

Kryterium fiskalne a koszt obsługi długu

Przy długu wynoszącym 60% PKB oraz stopie procentowej

wynoszącej 0,04 odsetki wypłacone posiadaczom skryptów

dłużnych Skarbu Państwa wyniosą 0,04(0,6) = 0,024 czyli 2,4%

PKB,

a przy stopie procentowej równej 0,06 - 0,06(0,6) = 0,036 czyli

3,6% PKB.

Stad wynika natychmiast, ze dopuszczany kryteriami z Maastricht

deficyt pierwotny wyniesie w pierwszym przypadku 3% - 2,4% =

0,6% PKB, w drugim zaś przypadku 3%-3,6%= - 0,6% PKB.

Znak minus oznacza, ze gospodarka zadłuża się o 3% PKB, płaci

zaś posiadaczom skryptów dłużnych 3,6%, wobec czego

pierwotna nadwyżka budżetowa musi w tym przypadku

wynieść 0,6 % PKB.

Tak będzie zawsze, kiedy stopa procentowa, którą płaci państwo

od swoich skryptów dłużnych, jest wyższa od nominalnego

tempa wzrostu PKB.

Jerzy Osiatyński
Finanse publiczne a Unia Monetarna,
slajd 2.12

13

Kryteria fiskalne przy

malejącym wzroście PKB (2)

Alternatywnie, ponieważ u

DY

= u

dDY

/g

Y

,

to przy danej relacji deficytu budżetowego do

PKB, powiedzmy 3%,

i przy stopie wzrostu PKB równej tylko 4%,

tożsamość zawartą w warunkach Maastricht,
tempo wzrostu PKB (i długu

publicznego) = relacja deficytu

budżetowego do PKB podzielona przez

relację długu publicznego do PKB,

spełnia 75% relacji długu do PKB, a przy 3%

wzrostu PKB – 100% relacji długu do PKB itd.

Jerzy Osiatyński
Finanse publiczne a Unia Monetarna,
slajd 2.13

14

Podstawy krytyki krajów niespełniająch

kryteriów fiskalnych

Jednak kraje, które w ostatnich latach są krytykowane przez

władze Europejskiego Banku Centralnego, Komisję Europejską i

jej władze finansowe, są krytykowane nie za to, że nie

zapewniają wewnętrznej zgodności warunków leżących u

podstaw fiskalnych kryteriów z Maastricht, tj. równości – w

stanie równowagi – między stopą wzrostu PKB z jednej strony i

relacją deficytu budżetowego do PKB podzieloną przez relację

długu publicznego do PKB z drugiej strony, i stosownie do

tego nie obniżają stóp deficytu budżetowego (lub nie

zwiększają progów relacji długu publicznego do PKB) w

proporcji do spadających stóp wzrostu.

Szczerze mówiąc, trudno sobie wyobrazić, aby w dzisiejszych

warunkach jakiekolwiek gremium w Unii Europejskiej było

gotowe rewidować kryteria fiskalne Maastricht w

którymkolwiek z tych dwóch kierunków, tak aby zapewnić ich

wewnętrzną zgodność.

Obrońcom tych kryteriów chodzi już tylko o to, aby przestrzegać

ich nominalnych wartości, nawet jeżeli spadek stóp wzrostu

PKB podważa ich wewnętrzną logikę nominalnych wartości tych

kryteriów.

Jerzy Osiatyński
Finanse publiczne a Unia Monetarna,
slajd 2.14

15

Wnioski

Te trudności związane z wewnętrzna logiką bazowego

równania Maastricht przy obniżaniu się długofalowej

stopy wzrostu PKB wyjaśniają zarówno bieżące

trudności wielu „starych” krajów członkowskich UE z

ich wypełnieniem, jak i ich wysiłki przyspieszenia

dynamiki PKB.

Jednocześnie trudności te stawiają nas przed pytaniem

o sens utrzymywania obecnych „kotwic” polityki

fiskalnej. Nie chodzi o ich zerwanie, ale o namysł nad

utrzymywaniem ich numerycznej wartości zupełnie

nieprzystającej do aktualnej przeciętnej dynamiki

gospodarczej w krajach UE jako całości, i o brak prób

ich powiązania z wartościami „równowagi”, chociaż

takie wartości „równowagi” legły u ich podstaw,

kiedy kilkanaście lat temu były tworzone.

Jerzy Osiatyński
Finanse publiczne a Unia Monetarna,
slajd 2.15

16

Etapy powstawania Unii Gospodarczo

Walutowej

• I etap (1 lipiec 1990 r.- 31 grudzień 1993 r.):

- liberalizacja rynku usług bankowych i ubezpieczeniowych oraz obrotu

papierami wartościowymi, tj. zapewnienie swobody przepływu

kapitału;
- tworzenie wspólnego obszaru finansowego (swoboda stosowania ecu),
- wzmocnienie koordynacji polityk gospodarczych krajów

członkowskich i zacieśnienie współpracy banków centralnych

• II etap (1994-1998):

- utworzenie Europejskiego Instytutu Walutowego,
- przyjęcie (czerwiec 1997) Paktu Stabilności i Wzrostu
- całkowita niezależność banków centralnych od swoich rządów

(zwłaszcza zakaz kredytowania sektora publicznego przez bank

centralny);
III etap (od stycznia 1999r. do czerwca 2002 r.):
- utworzenie Eurosystemu, na który składają się EBC oraz krajowe

banki centralne państw członkowskich UWG
- wprowadzenie nowej, wspólnej waluty, euro
- ustalenie sztywnych kursów centralnych wymiany walut krajowych na

euro
- wprowadzenie wewnątrzunijnego mechanizmu kursowego (ERM II)

Prof.. Jerzy Osiatyński
Finanse publiczne a Unia Monetarna,
slajd 2.16

17

Korzyści z UGW

Bezpośrednie, związane z jednorazową i trwałą zmianą warunków działalności

gospodarczej:

• Eliminacja kosztów transakcyjnych związanych z wymianą waluty krajowej na euro

oraz kosztów arbitrażu walutowego, czyli operacji zabezpieczających przed

ryzykiem kursowym.

• Ożywienie wymiany handlowej wewnątrz UE; jednolita waluta pozwala bowiem na

bezpośrednie porównywanie cen w poszczególnych krajach; co poprawia

efektywność inwestycji oraz konkurencyjność.

• Poprawa ocen polskiej gospodarki przez agencje ratingowe i wzmożony dzięki temu

napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych, w tym inwestycji „od podstaw” (w

odróżnieniu od inwestycji związanych z prywatyzacją), które tworzą nowe miejsca

pracy i nowe strumienie dochodów.

• Obniżka stóp procentowych wskutek eliminacji ryzyka kursowego, co z kolei

poprawi rachunek kosztów i warunki prowadzenia działalności gospodarczej, a

także obniża koszty kredytu konsumpcyjnego.

• Stabilizujące oddziaływanie na inflację w krajach członkowskich.

• Zwiększenie dzięki jednolitemu rynkowi walutowemu możliwości finansowania

przedsiębiorstw przez emisję akcji i obligacji na wspólnym, europejskim rynku

kapitałowym.

• Wzrost popytu na obligacje przedsiębiorstw i municypalne po wprowadzeniu euro.

• Korzyści dla osób fizycznych w podróży, przygranicznym handlu itp.
Korzyści długofalowe, związane z inwestycjami i poprawą wydajności czynników

produkcji, a przez to ze wzrostem PKB, okażą się jednak możliwe do

zrealizowania tylko jeżeli będziemy umieli sprostać konkurencji.

Prof.. Jerzy Osiatyński
Finanse publiczne a Unia Monetarna,
slajd 2.17

18

Zagrożenia związane z UGW

• Rezygnacja z możliwości prowadzenia własnej polityki pieniężnej (także

fiskalnej, gdyż EBC sprawuje kontrolę nad deficytami budżetowymi

poszczególnych państw Unii) oraz z wykorzystywania zmian kursu

waluty jako instrumentu polityki gospodarczej. Autonomia EBC może

być ograniczona tylko przez decyzje Rady złożonej z ministrów

finansów państw członkowskich, a powołanej m. in. do nakładania kar

na państwa o nadmiernym deficycie budżetowym oraz do kształtowania

polityki kursu euro wobec innych walut. W tych warunkach jedynym

amortyzatorem wstrząsów i szoków gospodarczych oraz niedostosowań

strukturalnych stają się rozmiary produkcji i zatrudnienia.

• Dla kraju, którego waluta podlega aprecjacji, przyjęcie euro oznacza

przyspieszenie inflacji nie tylko z tytułu efektu Balassy-Samuelsona

(wyrównywanie poziomu cen towarów i usług), ale także związanych z

ustaniem hamującego wpływu aprecjacji złotego na ceny produktów

sprowadzanych z obszaru euro (62% całego importu RP w I. połowie

2008 r.).

• Ponadto należy uwzględnić wpływ niższych stóp procentowych na

związane z tym dochody, m. in. II i III filara świadczeń społecznych

Prof.. Jerzy Osiatyński
Finanse publiczne a Unia Monetarna,
slajd 2.18

19

Krótkookresowe koszty wprowadzenia

euro

Koszty wprowadzenia euro, ponoszone jednorazowo przez
sektor bankowy, są związane przede wszystkim z:

–

(i) przystosowaniem systemów informatycznych oraz
procesów operacyjnych,

–

(ii) szkoleniem pracowników i partnerów handlowych,

–

iii) adaptacją bankomatów i automatów wrzutowych,

–

(iv) operacją wycofywania z obiegu starych pieniędzy.

Sumaryczny koszt tych operacji jest szacowany na około

0,5% PKB.

Prof.. Jerzy Osiatyński
Finanse publiczne a Unia Monetarna,
slajd 2.19

20

Korzyści z UGW dla polskiej gospodarki

• Zmniejszają się koszty transakcyjne związane z operacjami

zabezpieczającymi przed ryzykiem kursowym. Co więcej, możliwość

posługiwania się euro zamiast 12 walutami narodowymi już zmniejszyła

koszty ponoszone wcześniej przy sprzedaży i zakupie tych walut.

• Zastąpienie rachunków bankowych prowadzonych w walutach

narodowych strefy euro jednym rachunkiem w euro zmniejsza koszty

prowadzenia rachunków i istotnie upraszcza zarządzanie gotówką w

przedsiębiorstwach.

• Euro staje się dla polskich przedsiębiorstw walutą kontraktów i

płatności, w której mogą być zaciągane kredyty i emitowane

instrumenty dłużne, dzięki czemu mają one nowe możliwości

zaopatrywania się w kapitał.

• Większa przejrzystość cen dzięki euro oznacza łatwiejszy wybór

zagranicznych dostawców i odbiorców

• Przedsiębiorstwa mogą liczyć na szerszą oraz korzystniejszą cenowo

ofertę usług bankowych - pojawienie się euro znacznie zaostrzyło

konkurencję między instytucjami finansowymi.

Prof.. Jerzy Osiatyński
Finanse publiczne a Unia Monetarna, slajd 2.20

21

Wyzwania dla polskiej gospodarki związane

z UGW

• Zwiększona konkurencja ze strony firm z obszaru UGW. Dalsza

integracja europejskiego rynku towarów i usług umożliwia firmom z

krajów strefy euro znaczne poszerzenie ich rynków zbytu.

• Jednocześnie polskie firmy (a także te z obszaru UGW) są zmuszone do

większej innowacyjności, gdyż nie mogą już liczyć na poprawę swej

konkurencyjności drogą dewaluacji waluty krajowej.

• Część spośród firm z obszaru UGW, które przegrają na swym terenie

walkę konkurencyjną, będą szukać szans na rynkach wschodnich, w

tym w Polsce.

• Przejście do euro eliminuje możliwości narodowej kontroli rozmiarów

środków płatniczych w obiegu, wspierania proeksportowych przemian

strukturalnych polityką kursową, wspierania innych zmian

strukturalnych, które mogą pomagać długofalowemu sprostaniu

konkurencji.

• Czy bez tych (mało rynkowych i liberalnych instrumentów polityki

gospodarczej) Polska podoła koniecznym zmianom strukturalnym i nie

stanie się gospodarką strukturalnie peryferyjną? Chodzi o to, że
konwergencja walutowa nie chroni sama przez się przed

skutkami gospodarczej asymetrii. Czy usuwanie tych asymetrii

ma być domeną polityk narodowych, czy ponadnarodowej

polityki UGW?

Prof.. Jerzy Osiatyński
Finanse publiczne a Unia Monetarna,
slajd 2.19