background image

FARMAKOTERAPIA 

FARMAKOTERAPIA 

CHOROBY 

CHOROBY 

PARKINSONA

PARKINSONA

background image

Bonum initium est 

Bonum initium est 

dimidium  

dimidium  

                    facti

                    facti

Dobry początek, to połowa 

Dobry początek, to połowa 

dzieła”

dzieła”

background image

CHOROBA PARKINSONA

CHOROBA PARKINSONA

(drżączka poraźna –

(drżączka poraźna –

J. Parkinson 1817)

J. Parkinson 1817)

Częstość 

Częstość 

występowania- 

występowania- 

0,15% poniżej 70 

0,15% poniżej 70 

r.ż

r.ż

1,5% powyżej 70 

1,5% powyżej 70 

r.ż

r.ż

background image

CHOROBA 

CHOROBA 

PARKINSONA

PARKINSONA

ETIOLOGIA

ETIOLOGIA

Czynniki 

Czynniki 

genetyczne

genetyczne

Czynniki 

Czynniki 

środowiskowe

środowiskowe

Proces starzenia 

Proces starzenia 

się

się

background image

CHOROBA 

CHOROBA 

PARKINSONA- OBJAWY

PARKINSONA- OBJAWY

DRŻENIE 

DRŻENIE 

SPOCZYNKOWE

SPOCZYNKOWE

SZTYWNOŚĆ 

SZTYWNOŚĆ 

MIĘŚNIOWA

MIĘŚNIOWA

ZUBOŻENIE 

ZUBOŻENIE 

RUCHOWE

RUCHOWE

ZABURZENIA 

ZABURZENIA 

ODRUCHÓW 

ODRUCHÓW 

POSTAWNYCH

POSTAWNYCH

background image

RECEPTORY 

RECEPTORY 

DOPAMINOWE

DOPAMINOWE

Podział na klasy D

1

 i D

2

Podział na  podrodziny:
 D

1  

-  D

i D

5

 D

2  

-  D

2

, D

3

, D

4

background image

RECEPTORY 

RECEPTORY 

DOPAMINOWE

DOPAMINOWE

Lokalizacja synaptyczna 

Lokalizacja synaptyczna 

Postsynaptyczna 

Postsynaptyczna 

D

D

2, 

2, 

D

D

3, 

3, 

D

D

4

4

- działanie 

- działanie 

antyparkinsonowskie

antyparkinsonowskie

Presynaptyczna 

Presynaptyczna 

D

D

2

2

- działanie neuroprotekcyjne

- działanie neuroprotekcyjne

D

D

1

1

- potencjalizacja działania 

- potencjalizacja działania 

przeciwparkinowskiego /dyskinezy

przeciwparkinowskiego /dyskinezy

background image
background image

CHOROBA 

CHOROBA 

PARKINSONA

PARKINSONA

CELE FARMAKOTERAPII

CELE FARMAKOTERAPII

Zwolnienie tempa 

Zwolnienie tempa 

postępu choroby

postępu choroby

Zmniejszenie lub 

Zmniejszenie lub 

usunięcie aktualnie 

usunięcie aktualnie 

występujących 

występujących 

objawów

objawów

Zapobieganie 

Zapobieganie 

wystąpieniu 

wystąpieniu 

objawów 

objawów 

niepożądanych

niepożądanych

background image

Farmakoterapia choroby 

Farmakoterapia choroby 

Parkinsona

Parkinsona

 

 

Cholinolityki

Cholinolityki

 

 

Lewodopa

Lewodopa

 

 

Inhibitory MAOB

Inhibitory MAOB

 

 

Inhibitory COMT

Inhibitory COMT

 

 

Agoniści receptorów 

Agoniści receptorów 

dopaminowych

dopaminowych

 

 

Amantadyna

Amantadyna

background image

LEWODOPA (L-

LEWODOPA (L-

DOPA)

DOPA)

Naturalnie 

Naturalnie 

występujący 

występujący 

aminokwas

aminokwas

Prekursor amin 

Prekursor amin 

katecholowych

katecholowych

Kiełki, rośliny 

Kiełki, rośliny 

strączkowe

strączkowe

  

  

(fasola, bób)

(fasola, bób)

background image

LEWODOPA – postać 

LEWODOPA – postać 

syntetyczna

syntetyczna

lewodopa

lewodopa

(benzerazyd/karbidopa)

(benzerazyd/karbidopa)

kapsułki

kapsułki

tabletki rozpuszczalne

tabletki rozpuszczalne

tabletki

tabletki

kapsułki HBS

kapsułki HBS

background image

LEWODOPA

LEWODOPA

Duodopa 

Duodopa 

lewodopa/karbidopa

lewodopa/karbidopa

Stalevo 

Stalevo 

lewodopa/karbidopa/

lewodopa/karbidopa/

  

  

entakapon

entakapon

Wodne roztwory 

Wodne roztwory 

estru metylowego i 

estru metylowego i 

etylowego lewodopy

etylowego lewodopy

background image

LEWODOPA

LEWODOPA

Najskuteczniejszy 

Najskuteczniejszy 

lek w PD

lek w PD

Poprawa u 

Poprawa u 

wszystkich 

wszystkich 

chorych z PD

chorych z PD

Zmniejsza 

Zmniejsza 

niesprawność

niesprawność

Zmniejsza 

Zmniejsza 

śmiertelność

śmiertelność

background image

WCHŁANIANIE 

WCHŁANIANIE 

drogi wchłaniania, transport, 

drogi wchłaniania, transport, 

dostępność biologiczna

dostępność biologiczna

Początkowy odcinek 

Początkowy odcinek 

jelita cienkiego

jelita cienkiego

Niska lipofilność

Niska lipofilność

Transport 

Transport 

przenośnikowy aktywny

przenośnikowy aktywny

Wysycenie przez 

Wysycenie przez 

aminokwasy:  

aminokwasy:  

histydyna, 

histydyna, 

fenylalanina, treonina, 

fenylalanina, treonina, 

leucyna

leucyna

background image

ETAPY LECZENIA 

ETAPY LECZENIA 

LEWODOPĄ

LEWODOPĄ

Miodowy miesiąc

Miodowy miesiąc

Fluktuacje 

Fluktuacje 

ruchowe

ruchowe

   

   

Wyczerpywanie się 

Wyczerpywanie się 

dawki

dawki

   

   

Brak reakcji na 

Brak reakcji na 

pojedynczą dawkę

pojedynczą dawkę

   

   

Dyskinezy 

Dyskinezy 

background image

LEWODOPA 

LEWODOPA 

-POWIKŁANIA

-POWIKŁANIA

Fluktuacje ruchowe

Fluktuacje ruchowe

brak odpowiedzi na 

brak odpowiedzi na 

leczenie

leczenie

niewystarczająca 

niewystarczająca 

odpowiedź 

odpowiedź 

szczytowa

szczytowa

objaw wyczerpania 

objaw wyczerpania 

dawki

dawki

nieprzewidywalne 

nieprzewidywalne 

„on-off”

„on-off”

odpowiedź zerowa

odpowiedź zerowa

epizody zastygnięcia

epizody zastygnięcia

background image

LEWODOPA 

LEWODOPA 

-POWIKŁANIA

-POWIKŁANIA

1. Ruchowe

1. Ruchowe

   

   

dyskinezy

dyskinezy

   

   

dystonie

dystonie

2. Zaburzenia 

2. Zaburzenia 

   

   

psychiczne 

psychiczne 

background image

LEWODOPA 

LEWODOPA 

-POWIKŁANIA

-POWIKŁANIA

Tachykardia, 

Tachykardia, 

hipotonia

hipotonia

ortostatyczna

ortostatyczna

Bezsenność objawy

Bezsenność objawy

psychotyczne

psychotyczne

background image

LEWODOPA

LEWODOPA

lewodopa

lewodopa

62,5 mg= 

62,5 mg= 

50 mg l-dopa

50 mg l-dopa

12,5 benserazyd 

12,5 benserazyd 

(hamuje rozpad 

(hamuje rozpad 

Lewodopy i 

Lewodopy i 

przez to więcej 

przez to więcej 

L-Dopy dociera 

L-Dopy dociera 

do mózgu)

do mózgu)

background image

INTERAKCJE LEWODOPY W 

INTERAKCJE LEWODOPY W 

FAZIE 

FAZIE 

FARMAKOKINETYCZNEJ

FARMAKOKINETYCZNEJ

 

 

Metoklopramid 

Metoklopramid 

Wzrost 

Wzrost 

biodostępności

biodostępności

Zwiększenie 

Zwiększenie 

ryzyka 

ryzyka 

wystąpienia 

wystąpienia 

objawów 

objawów 

pozapiramidowyc

pozapiramidowyc

h

h

Domperidon

Domperidon

Wzrost 

Wzrost 

biodostępnośc

biodostępnośc

i

i

Blokowanie 

Blokowanie 

obwodowych 

obwodowych 

receptorów 

receptorów 

dopaminowych

dopaminowych

 

 

background image

Agoniści dopaminy

Agoniści dopaminy

Pochodne ergoliny:

   

   

bromokryptyna, 

bromokryptyna, 

pergolid, lizurid, 

pergolid, lizurid, 

kabergolina

kabergolina

Pochodne nie-
ergolinowe:

piribedil, pramipeksol, 

piribedil, pramipeksol, 

talipeksol, ropinirol, 

talipeksol, ropinirol, 

rotigotina, apomorfina

rotigotina, apomorfina

background image

Agoniści dopaminy – 

Agoniści dopaminy – 

farmakodynamika

farmakodynamika

Działanie przeciw-

parkinsonowskie

Zmniejszają 

zapotrzebowanie 

na lewdopę

Działanie 

neuroprotekcyjne 

W terapii łączonej 

z l-dopą mniejsze 

ryzyko powikłań 

ruchowych 

background image

Agoniści dopaminy – 

Agoniści dopaminy – 

działania 

działania 

niepożądane

niepożądane

pergolid

pergolid

  

  

Nudności

Nudności

Hipotensja 

Hipotensja 

 pramipeksol

 pramipeksol

Dyskinezy  

Dyskinezy  

 pramipeksol 

 pramipeksol 

Omamy

Omamy

Pochodne 

ergoliny

  i pochodne nie-

ergolinowe

background image

INHIBITORY COMT

INHIBITORY COMT

(

(

tolkapon, entakapon)

tolkapon, entakapon)

Hamują rozkład 

Hamują rozkład 

lewodopy

lewodopy

Działają 

Działają 

obwodowo

obwodowo

Zwiększają 

Zwiększają 

biodostępność 

biodostępność 

lewodopy

lewodopy

background image

INHIBITORY COMT

INHIBITORY COMT

Ogranicza wahania stężenia l-

Ogranicza wahania stężenia l-

dopy w osoczu

dopy w osoczu

Skraca czas trwania 

Skraca czas trwania 

off 

off 

u chorych 

u chorych 

z fluktuacjami ruchowymi 

z fluktuacjami ruchowymi 

Poprawia stan ruchowy u chorych 

Poprawia stan ruchowy u chorych 

bez fluktuacji

bez fluktuacji

Wywołują biegunkę

Wywołują biegunkę

Wywołują dyskinezy

Wywołują dyskinezy

background image

INHIBITORY MAOB

INHIBITORY MAOB

(selegilina, rasagilina

(selegilina, rasagilina

)

)

Hamuje katabolizm 

Hamuje katabolizm 

    

    

l-dopy

l-dopy

Zmniejsza 

Zmniejsza 

zapotrzebowanie na 

zapotrzebowanie na 

lewodopę

lewodopę

W terapii łączonej 

W terapii łączonej 

zmniejsza fluktuację 

zmniejsza fluktuację 

ruchowe i wydłuża 

ruchowe i wydłuża 

fazę 

fazę 

on

on

Działa 

Działa 

neuroprotekcyjnie

neuroprotekcyjnie

background image

LEKI 

LEKI 

PRZECIWCHOLINERGICZN

PRZECIWCHOLINERGICZN

E

E

Duża skuteczność w 

Duża skuteczność w 

leczeniu drżenia

leczeniu drżenia

Upośledzają funkcje 

Upośledzają funkcje 

poznawcze

poznawcze

Wiele działań 

Wiele działań 

niepożądanych

niepożądanych

Triheksyfenidat, 

Triheksyfenidat, 

biperiden

biperiden

background image

AMANTADYNA

AMANTADYNA

Zwiększa uwalnianie 

Zwiększa uwalnianie 

dopaminy

dopaminy

Hamuje wychwyt 

Hamuje wychwyt 

zwrotny DA

zwrotny DA

Agonista receptorów 

Agonista receptorów 

D

D

Działanie 

Działanie 

cholinolityczne

cholinolityczne

Nekompetycyjny 

Nekompetycyjny 

bloker NMDA

bloker NMDA

background image

AMANTADYNA

AMANTADYNA

Stosowana w 

Stosowana w 

monoterapii lub z 

monoterapii lub z 

lewodopą

lewodopą

W przełomach 

W przełomach 

akinetycznych 

akinetycznych 

podawana we wlewie 

podawana we wlewie 

dożylnym

dożylnym

Stosowana w zespole 

Stosowana w zespole 

przewlekłego 

przewlekłego 

zmęczenia

zmęczenia

Hipotonia 

Hipotonia 

background image

NEUROPROTEKCJA

NEUROPROTEKCJA

Inhibitory MAOB

Inhibitory MAOB

Agoniści receptorów dopaminowych

Agoniści receptorów dopaminowych

Amantadyna

Amantadyna

Takrolimus, cyklosporyna

Takrolimus, cyklosporyna

background image

ŚWIETLANA 

ŚWIETLANA 

PRZYSZŁOŚĆ LECZENIA

PRZYSZŁOŚĆ LECZENIA

 

 

Blokery receptorów 

Blokery receptorów 

adenozynowych A 

adenozynowych A 

2A

2A

Antagoniści GABA

Antagoniści GABA

Estrogeny, nikotyna

Estrogeny, nikotyna

Czynniki troficzne

Czynniki troficzne

Leczenie 

Leczenie 

operacyjne- ablacje, 

operacyjne- ablacje, 

głęboka stymulacja 

głęboka stymulacja 

mózgu

mózgu

background image

ZESPOŁY PARKINSONOWSKIE 

ZESPOŁY PARKINSONOWSKIE 

WYWOŁANE LEKAMI I 

WYWOŁANE LEKAMI I 

CZYNNIKAMI TOKSYCZNYMI

CZYNNIKAMI TOKSYCZNYMI

Neuroleptyki 

Neuroleptyki 

Metoklopramid

Metoklopramid

Rezerpina

Rezerpina

Flunaryzyna, cynaryzyna

Flunaryzyna, cynaryzyna

Tlenek węgla

Tlenek węgla

Ołów

Ołów

Miedź, managan

Miedź, managan


Document Outline