Woda jako 

czynnik 

profilaktyki 

zdrowotnej

Ewa Michalak

Marta Ostrowska

Agnieszka Sobieraj

 

 

WODA

H

2

0 – tlenek wodoru

• Bezbarwna ciecz 
• (w grubych warstwach niebieskawa)
• Bez smaku i zapachu
• Bardzo dobry rozpuszczalnik wielu 

związków chemicznych, zwłaszcza 
jonowych oraz takich, z którymi 
wchodzi w reakcje

 

 

• Stanowi 6,6% masy powłoki ziemskiej i 

znajduje się w stały obiegu

• Woda  naturalna zawiera rozpuszczone 

substancje stałe i gazowe, zawiesiny 
substancji nieorganicznych trudno 
rozpuszczalnych oraz bakterie i inne 
drobnoustroje

• Jest jednym z podstawowych składników 

wszystkich (żywa komórka zawiera 

                                             75-85% 

wody)

 

 

 

• Globalny zapas wody na Ziemi 

obliczany jest na 1 384 120 000 km

2

, 

z czego 97,39% znajduje się w 
morzach, 

   2,01% w polarnej pokrywie lodowej    

        i innych lodowcach, 0,88% w 
wodach gruntowych, 0,02% w 
jeziorach i rzekach, 0,001% w 
atmosferze

 

 

Woda jest zasobem dającym się 

odnawiac: paruje z oceanów, następnie 

opada w postaci deszczu, śniegu bądź 

gradu i spływa rzekami lub pod ziemię 

do wód gruntowych.

 

 

 

 

• Ponieważ ustrój człowieka nie może 

magazynować większej ilości wody, istnie je 

konieczność stałego jej uzupełniania. Wodę 

wprowadzamy do organizmu w procesie 

odżywiania, zarówno poprzez wypijanie 

napojów, jak też spożywanie pokarmów 

stałych. Dorosły człowiek przyjmuje w ciągu 

doby około 1-1,5 litra wody w postaci 

płynów, zaś ilość wody pochodzącej z 

pokarmów stałych wynosi około 

   1 litra. Oprócz wody dostarczonej w postaci 

napojów i innych produktów spożywczych, w 

ustroju powstaje także znaczna ilość wody w 

wyniku procesów przemiany materii — 

spalania tłuszczów, węglowodanów i białek 

 

 

Dlaczego pijemy?

• W sytuacji, kiedy wydalanie wody przewyższa jej 

spożycie, może wystąpić odwodnienie organizmu. 

Utrata dużej ilości masy ustrojowej powoduje zmiany w 

organizmie człowieka. Przede wszystkim dochodzi do 

zmniejszenia ilości płynu wewnątrzkomórkowego i wzrostu 

stężenia osmotycznego. Następuje zmniejszenie objętości 

krwi. Wzrost ciśnienia osmotycznego wyzwala bodźce 

idące do kory mózgowej i w świadomości człowieka 

narasta odczucie pragnienia, „nakazujące" organizmowi 

uzupełnienie braku wody. W przypadku niezbilansowania 

gospodarki wodnej ustroju organizm uruchamia 

mechanizm samoobrony. W pierwszej kolejności następuje 

zmniejszenie wydzielania moczu przez nerki. Gdy ilość 

wydzielanego moczu spadnie poniżej 300-400 ml na dobę, 

dochodzi do samozatrucia, bowiem niemożliwe jest 

skuteczne wydalanie zbędnych produktów procesów 

metabolicznych. W miarę pogłębiania się niedoboru wody 

ustrojowej zmniejsza się też ilość wydzielanego potu, co 

powoduje przegrzanie organizmu. Połączenie tych dwóch 

czynników prowadzi do poważnych zaburzeń funkcji 

organizmu, a nawet do śmierci. 

 

 

Naturalna woda 

mineralna

• woda pochodząca ze złoża podziemnego, 

izolowanego geologicznie 

   od zanieczyszczeń zewnętrznych, 
   o udokumentowanych zasobach, 

wyróżniająca się pierwotną czystością, 
stałym naturalnym składem chemicznym 
oraz zawartością 

makro- i mikroskładników

   

 w ilościach i wzajemnych proporcjach 
korzystnych dla zdrowia 

 

 

Mineralna woda 

mieszana

• woda otrzymywana z naturalnych 

wód mineralnych, różniących się 
składem chemicznym przez ich 
zmieszanie w określonych stałych 
proporcjach ilościowych 

 

 

Naturalna woda źródlana 

• woda niskozmineralizowana, 

pochodząca ze złoża podziemnego o 
udokumentowanych zasobach, 
pierwotnie czysta, której skład 
chemiczny i właściwości mogą 
podlegać niewielkim wahaniom 
uwarunkowanym geologicznie 

 

 

• Wody źródlane są to wody podziemne, które w 

swym biegu wydostają się na powierzchnię 

terenu wypływem samoczynnym, naturalnym i 

skoncentrowanym tzn. woda podziemna dopływa 

do pewnego punktu, w którym wydostaje się na 

powierzchnię ziemi, dając początek ciekom 

powierzchniowym lub zasilając je w ich biegu. Na 

wypływie wody źródlane mają cechy wód 

podziemnych; w dalszym biegu nabierają cech 

wód powierzchniowych. Źródła występują w tych 

miejscach, gdzie powierzchnia ziemi przecina 

warstwę wodonośną lub statyczne zwierciadło 

wody podziemnej. Najczęściej występują w 

obszarach górskich, gdzie głębokie wcięcia 

erozyjne rozcinają warstwy wodonośne. Na 

równinach występują rzadziej 

 

 

• Wody źródlane są bardzo przydatne w 

gospodarstwie domowym do 
przyrządzania posiłków i napojów nie 
zmieniając ich smaku i dobrze 
rozpuszczając zawarte w stosowanych 
surowcach składniki odżywcze 

• Wody źródlane, które są obecnie 

dostępne w handlu w rozmaitych 
opakowaniach i pojemnościach stały 
się jednym z najpopularniejszych 
towarów w sklepach spożywczych.

 

 

Woda stołowa 

• woda naturalnie lub sztucznie 

mineralizowana, otrzymywana przez 
zmieszanie wody źródlanej lub wody 
podziemnej służącej do 
zaopatrywania ludności w wodę z 
naturalną wodą mineralną, solami 
naturalnymi lub innymi składnikami 
mineralnymi 

 

 

• Woda taka może pełnić funkcje wody 

profilaktyczno-zdrowotnej i jest pod 

tym względem równie cenna jak 

woda mineralna. 

• Dodatkową cechą takich wód jest to, 

że w procesie produkcji można 

kształtować jej skład w zależności od 

potrzeb grupy konsumentów, dla 

których ma być przeznaczona.

• Najczęściej wody takie są 

wzbogacone w magnez i wapń, jako 

że najczęściej występuje niedobór 

tych biopierwiastków w pożywieniu. 

 

 

SĄDECKA WODA ŻYCIA  - 

przykład wody stołowej

• Posiada bardzo znaczącą dla 

celów odżywczych zawartość 

składników mineralnych  -  

zawiera w 1 litrze 100 mg 

magnezu i 200 mg 

wapnia.

• ze względu na dużą 

zawartość magnezu i wapnia 

jest rekomendowana przez 

Polskie Towarzystwo 

Magnezologiczne im. prof. 

Juliana Aleksandrowicza, jako 

woda profilaktyczno 

zdrowotna

•  Posiada pozytywną ocenę i 

opinię Państwowego Zakładu 

Higieny 

 

 

Butelkowane wody 

lecznicze 

• Wody lecznicze są to wody, które 

posiadają specyficzne właściwości 
farmakodynamiczne. Spowodowane 
jest to przeważnie dużą zwartością 
niektórych składników mineralnych 
lub zawartością tzw. składników 
swoistych albo też odpowiednią ich 
proporcją. 

 

 

• Wody lecznicze przynoszą ulgę w wielu 

chorobach. W zależności od zwartości 
składników mineralnych i ich wzajemnych 
proporcji poprawiają metabolizm, łagodzą 
dolegliwości żołądkowe, pomagają też 
leczyć nerki oraz walczyć z cukrzycą. Mają 
one silne działanie farmakodynamiczne, 
dlatego mogą być stosowane tylko według 
wskazań lekarskich. 

• Wody lecznicze działają tak jak lekarstwo i 

nie można ich przedawkować, bo mogą 
zaszkodzić. 

 

 

Woda lecznicza ZUBER

    Niezastąpiona jest w 

leczeniu choroby wrzodowej 
żołądka i dwunastnicy,
- zwalcza nadkwasotę,
- leczy wątrobę i drogi 
żółciowe,
- skutecznie obniża 
podwyższony poziom cukru i 
cholesterolu we krwi 
(cukrzyca i miażdżyca),
- łagodzi przykre objawy 
nadużycia alkoholu. 

 

 

Każde ujęcie naturalnej wody 

mineralnej oraz naturalnej wody 
źródlanej musi posiadać określoną 
nazwę. Jeżeli z ujęcia do produkcji 
naturalnej wody mineralnej lub z 
ujęcia do produkcji naturalnej wody 
źródlanej korzysta więcej niż jeden 
producent, to gotowy produkt musi 
mieć tę samą nazwę handlowy. 

 

 

SŁOTWINKA 

• skuteczna w leczeniu 

przewlekłych nieżytów 
przewodu pokarmowego 

• działa przeciwalergicznie 
• pomaga usuwać metale 

ciężkie gromadzące się 
w organizmie

• działa przeciwzapalnie i 

przeciw uczuleniowo. 

 

 

JAN

• bardzo moczopędna
•  idealną w leczeniu 

kamicy nerkowej

•  stosowana również w 

leczeniu innych 
schorzeń nerek i dróg 
moczowych oraz 
miażdżycy i cukrzycy 

 

 

Rodzaje wód mineralnych 

ze względu na skład 

chemiczny 

• szczawy – lecznicza, swoista zawierająca co najmniej 

1000 mg/dm³ wolnego dwutlenku węgla (CO2);

• Woda krzemowa – lecznicza, swoista zawierająca co 

najmniej 100 mg/dm³ kwasu metakrzemowego 

(H2SiO3);

• Woda kwasowęglowa – lecznicza, swoista 

zawierająca od 250 mg/dm³ do 999 mg/dm³ wolnego 

CO2;

• Woda jodkowa – lecznicza, swoista zawierająca co 

najmniej 1,0 mg/dm³ jonu jodkowego (I-);

• Woda glauberska – lecznicza, mineralna, 

siarczanowo-sodowa, w której udział jonów 

siarczanowego (SO42-) i sodowego (Na+) wynosi co 

najmniej po 20% mval;

• Woda fluorkowa – lecznicza, swoista, zawierająca co 

najmniej 1,0 mg/dm³ jonu fluorkowego (F-);

 

 

• Woda chlorkowa – woda o składzie chemicznym z 

dominacją jonu chlorkowego (Cl-). W wielu 

klasyfikacjach hydrochemicznych dominacja ta 

oznacza przekroczenie nawet 70% mvali stężeń 

podstawowych anionów. Wody chlorkowe mają 

charakter wód słonych i solanek;

• Woda bromkowa – lecznicza, swoista zawierająca 

co najmniej 5 mg/dm³ jonu bromkowego (Br-);

• Woda borowa – lecznicza, swoista zawierająca co 

najmniej 5 mg/dm³ kwasu metaborowego (HBO2);

• Woda arsenowa – lecznicza, swoista o zawartości 

arsenu [As(III) lub As(V)] co najmniej 0,7 mg/dm³, co 

odpowiada 1,3 mg jonu wodoroarsenianowego 

(HAsO42-) i 1 mg jonu arseninowego (AsO2-);

• Woda manganowa – lecznicza, swoista zawierająca 

co najmniej 1,0 mg/dm³ jonu manganawego (Mn2+);

 

 

• Woda radoczynna – lecznicza, swoista, w której 

natężenie promieniowania jądrowego rozpuszczonych 

składników gazowych (głównie radon) lub stałych 

(głównie rad) wynosi co najmniej 2 nCi/dm³;

• Woda siarczanowa – woda o składzie chemicznym z 

dominacją jonu siarczanowego. W wielu klasyfikacjach 

hydrochemicznych dominacja ta oznacza 

przekroczenie 70% mvali stężeń podstawowych 

anionów. Wody siarczanowe o tak wysokich 

względnych stężeniach siarczanów, spotykane są 

bardzo rzadko w naturalnych warunkach;

• Woda siarczkowa – lecznicza, swoista zawierająca co 

najmniej 1 mg/dm³ siarki oznaczalnej jodometrycznie 

występującej w postaci siarkowodoru (H2S), jonu 

wodorosiarczkowego (HS-), wielosiarczków (H2Sx przy 

x = 2-6) oraz w jonie tiosiarczanowym (S2O32-);

• Woda witriolowa – lecznicza, mineralna, 

siarczanowo-żelazista o bardzo niskim pH;

• Woda żelazista – lecznicza, swoista zawierająca co 

najmniej 10 mg/dm³ jonu żelazawego (Fe2+);

 

 

Woda ma zastosowanie 

w kąpielach

• Kąpiele lecznicze  - kąpiele przy 

użyciu naturalnych tworzyw 
uzdrowiskowych, tj. wód leczniczych, 
towarzyszących im gazów oraz 
peloidów.

• Sztuczne kąpiele lecznicze – kąpiele 

w roztworach różnych soli w wodzie 
gospodarczej oraz gazach technicznych 

 

 

Kąpiel solankowa 

• zabieg w wodzie nasyconej jodem, 

wspomagającym odchudzanie 

• zawarty w solance brom działa 

uspakajająco i relaksujące 

 

 

Kąpiel perełkowa 

• kąpiel z masażem powietrznym. 

Sprężone powietrze wypychane jest 
przez specjalne dmuchawy i wydostaje 
się przez dysze umieszczone 
najczęściej w dnie wanny. 

• Kąpiel perełkowa relaksuje i odpręża. 

Można ją wzbogacić dodając olejków 
eterycznych, koncentratów substancji 
ziołowych lub mineralnych. 

 

 

Bicze szkockie 

• zabieg polegający na polewaniu całego ciała 

skupionym bądź wachlarzowatym 

•  Bicze oprócz działania termicznego mają bardzo 

silne działanie mechaniczne, stanowią one formę 

masażu wodnego. 

•  Wpływają stabilizująco na autonomiczny układ 

nerwowy, pobudzają krążenie, oddychanie i 

przemianę.

• Wskazane są przy nerwicach, zaburzeniach 

krążenia obwodowego, zanikach mięśniowych, 

stanach po złamaniach, skręceniach, stanach po 

urazach tkanek miękkich, zwyrodnieniach stawów, 

otyłości, schorzeniach ginekologicznych. 

 

 

Bibliografia

• ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA I 

OPIEKI SPOŁECZNEJ z dnia 8 lipca 1997 r. w 

sprawie szczególnych warunków 

sanitarnych przy produkcji i w obrocie 

naturalnych wód mineralnych, mineralnych 

wód mieszanych, naturalnych wód 

źródlanych oraz wód stołowych

• Popularna Encyklopedia Powszechna           

wyd. Pinnex

• Encyklopedia Larousse
• http://www.wodadlazdrowia.pl/