Model szwedzki walki z narkomanią

Model szwedzki walki z

narkomanią

•

W różnych dokumentach podkreśla się, że

nadrzędnym celem szwedzkiej polityki jest

społeczeństwo wolne od narkotyków

. Twórcy

tak sformułowanego celu zdają sobie sprawę,

że w dzisiejszym świecie jego pełna realizacja

jest niemożliwa. Tak sformułowany cel pełni

funkcje symboliczną, jest komunikatem, że

nie ma przyzwolenia społecznego na to, aby

substancje psychoaktywne stały się

integralnym składnikiem życia codziennego.

Szwedzka polityka z lat 90 nastawiona

była na osiągniecie trzech celów

strategicznych:

•

Ograniczenie „rekrutacji” nowych

osób nadużywających substancji.

•

Zachęcenie większej grupy osób

nadużywających substancji do

zmiany zachowań.

•

Ograniczenie podaży substancji.

Ograniczenie rekrutacji –

prewencja

•

Istotnym celem działań

zapobiegawczych jest podtrzymanie

powszechnych w społeczeństwie

negatywnych postaw wobec substancji

psychoaktywnych

. Działania kształtujące

postawy oparte są na założeniu, że

największy wpływ na jednostkę ma jej

najbliższe otoczenie; rodzice,

nauczyciele, przyjaciele.

•

Za istotny kanał działań profilaktycznych

uznawana jest szkoła. W Szwecji każda

szkoła podstawowa ma obowiązek

wypracować plan

Alkohol, Substancje

Narkotyczne i Tytoń

. Szkoła jest

wspomagana przez policję, która dostarcza

wiedzy na temat substancji i rozwiązań

legislacyjnych. Zadaniem lokalnych służb

społecznych jest rozpowszechnianie

wiedzy na temat nadużywania substancji

oraz na temat możliwości uzyskania

pomocy.

•

Szwecja jest krajem, w którym funkcjonuje wielka liczba

organizacji pozarządowych. Prawie każdy Szwed należy

do jakiejś organizacji. Tylko ruch sportowy zrzesza około

jednej czwartej dorosłej populacji i ponad połowę

młodzieży. Prawie każda organizacja ma jakieś zadania

związane z zapobieganiem nadużywaniu substancji.

•

Szwedzka polityka wobec substancji psychoaktywnych w

latach 90. została zrecenzowana przez Drug Commission,

która postuluje działania zmierzające do poprawy

koordynacji pracy instytucji centralnych. W tym celu

proponuje powołanie przy Ministerstwie Zdrowia i Opieki

Społecznej ministra odpowiedzialnego za nadzorowanie i

koordynowanie długoterminowych strategii

profilaktycznych.

•

Interesujący, także z polskiej perspektywy, wydaje się

postulat wypracowania strategii zapobiegawczych dla

młodych dorosłych (18–25 lat). Od nich bowiem wzory

zachowania przejmują nastolatki. Komisja uważa, że

bardziej klarownie powinny być sformułowane zadania

instytucji centralnych i rejonowych.

–

Lecznictwo generalnie nastawione na osiągnięcie u

uzależnionych klientów całkowitej abstynencji ma

do zaoferowania

•

Specjalistyczne oddziały detoksykacyjne i

rehabilitacyjne w szpitalach psychiatrycznych.

•

Lecznictwo stacjonarne dla osób z widocznymi

zaburzeniami psychicznymi związanymi z

uzależnieniem.

•

Oddzielne specjalistyczne instytucje do opieki

nad osobami z HIV i AIDS.

Zachęcenie większej grupy osób

nadużywających substancji do

zmiany zachowań – leczenie

•

Około 70 prywatnych oddziałów i fundacji

lecznictwa odwykowego.

•

Młodzieżowe grupy wsparcia dla młodych

ludzi z problemami i ich rodzin.

•

Lokalne, finansowane przez opieką

społeczną poradnie dla uzależnionych od

alkoholu i innych substancji, oferujące:

poradnictwo motywacyjne, pomoc w

wychodzeniu z kryzysu oraz koordynacją

różnych faz rehabilitacji i leczenia.

W Szwecji instytucje zajmujące się leczeniem i

rehabilitacją na ogół przyjmują zarówno

uzależnionych od narkotyków jak i alkoholu. Istotną

rolę w sprawowaniu opieki nad uzależnionymi

odgrywa opieka społeczna, która ma obowiązek

ściśle współpracować z instytucjami leczniczymi i

rehabilitacyjnymi.

Pozycja opieki społecznej ma umocowanie w Uchwale o

Opiece Społecznej z 1989 roku. Generalnie uchwała

mówi o dobrowolnym poddawaniu się opiece tej

służby.

Jednak, w przypadku zaawansowanego uzależnienia

pracownik socjalny może

„przejąć odpowiedzialność

za ocenę potrzeb jednostki”.

Osoby przymusowo

kierowane do leczenia są oceniane przez

pracowników socjalnych zanim okręgowa jednostka

administracyjna wyda ostateczną decyzję.

Kryteria poddania przymusowemu

leczeniu spełnia osoba, która

„nadużywaniem substancji naraża

swoje zdrowie psychiczne lub

fizyczne na niebezpieczeństwo i/lub

zmierza do rujnowania własnego lub

osób bliskich życia”.

Uchwała o Opiece Społecznej dopuszcza 6

miesięczne leczenie przymusowe. Ten sam akt

prawny dopuszcza możliwość przymusowego

przejęcia opieki nad dziećmi i młodzieżą.

Ograniczenie podaży

substancji – kontrola

•

Od 1968 roku obowiązuje w Szwecji

Uchwała o Substancjach Narkotycznych.

•

Penalizacji

podlega: handel, produkcja,

nabywanie, przetwarzanie, transport,

magazynowanie, posiadanie i spożywanie

substancji narkotycznych. Karane jest także

udzielanie pomocy w pozyskaniu narkotyku ( np.

poinformowanie, gdzie można go zdobyć).

Wymierzane kary podzielone są na trzy

kategorie:

•

Mniejsze przestępstwa narkotykowe

•

Zwykle przestępstwa narkotykowe

•

Ciężkie przestępstwa narkotykowe

Krajowa policja dysponuje specjalnymi

wydziałami do wykrywania zaawansowanych

przestępstw oraz do współpracy

międzynarodowej.

Każdy region ma regionalny wydział narkotykowy.

•

Aresztowania i konfiskaty „na ulicy”

spowodowały, że nie ma w Szwecji

widocznych miejsc sprzedaży. Uważa się,

że to z pewnością ogranicza rekrutację

nowych konsumentów.

•

Bezwzględnej walce z narkotykami na ulicy

nadaje się w Szwecji wymiar symboliczny,

jest ona manifestacją postawy

społeczeństwa, które jednoznacznie

potępia narkotyki.

Model walki z narkomanią na

Węgrzech

•

Węgierska strategia wobec narkomanii jest

prezentowana w dokumencie

National Strategy to

Combat the Drug Problem. Conceptual Framework

of the Hungarian Govcrnment's Drug Strategy

Dokument ten przygotowało Ministerstwo

Młodzieży i Sportu.

•

W uzasadnieniu potrzeby wypracowania narodowej

strategii do walki z narkomanią zwraca się uwagę

na konwencje międzynarodowe, które Węgry

ratyfikowały, jak również na to, że narkomania jest

problemem międzynarodowym i ma silne związki z

przestępczością zorganizowaną.

Cztery podstawowe cele strategiczne:

Społeczeństwo powinno stać się wrażliwe i zdolne

do efektywnego zajmowania się problemem

narkomanii, a społeczności lokalne powinny

poprawić swoje umiejętności przeciwdziałania

narkomanii (

community

co-operatiori

Młodym ludziom muszą być dostarczone możliwości

rozwoju produktywnego stylu życia, młodzi muszą

być zdolni odrzucić narkotyki (

preventiori

Jednostki i rodziny używające narkotyki i zmagające

się z problemem narkomanii otrzymają pomoc

(

social work, therapy and rehabilitation

Możliwości dostępu do narkotyków muszą być

zredukowane.

Wszystkie działania i programy wdrażane w

ramach narodowej strategii podlegają kilku

zasadniczym regułom:

•

Powinny być oparte nie na założeniach, lecz na

faktach potwierdzonych badaniami,

•

Powinny być realizowane zarówno w instytucjach

państwowych, jak i w społecznościach z dbałością

o koordynacją i współpracę,

•

Powinny brać pod uwagę potrzeby rodziny, szkoły

i lokalnych społeczności,

•

Posługiwać się podejściem komprehensywnym i

multi-dyscyplinarnym,

•

Powinny mieć sformułowane wskaźniki osiągania

celów i być poddawane systematycznej ewaluacji,

•

Powinny być długoterminowe

Model walki w Polsce

•

Problem narkomani jest podstawowym

zagadnieniem wielu dziedzin nauki: socjologii,

psychologii, pedagogiki, medycyny,

profilaktyki, psychoterapii. Toksykomania,

narkomania, alkoholizm, nikotynizm czy

lekomania stały się w ostatnich latach bardzo

aktualnym i naglącym problemem w wielu

krajach całego świata, również w Polsce.

Narkomania jest nałogowym odurzaniem się

środkami uzależniającymi pochodzenia

naturalnego lub syntetycznego.

•

Do klasycznych środków narkotycznych

pochodzenie naturalnego należą między

innymi

pochodne makowca

takie jak:

opium, heroina, morfina, kodeina oraz

preparowane u nas własnym sposobem

mleczko, kompot i makowiny.

Drugą grupę

stanowią pochodne konopi indyjskich, z

których otrzymuje się haszysz, marihuanę

i popularną "trawkę".

Trzecia grupa

pochodne rośliny koka

Psychologiczne aspekty uzależnień .

•

Zjawisko uzależnienia można sprowadzić do analizy

zachowań człowieka, który w konkretnym

środowisku i w konkretnej sytuacji życiowej sięga po

środki odurzające. Obecnie wyodrębnia się

trzy

rodzaje uzależnień; fizyczne, psychiczne, społeczne

1. Uzależnienie

fizyczne

jest rezultatem wbudowania

uzależniającego związku chemicznego w cykl

przemian tkankowych.

2. Uzależnienie

psychiczne

jest to stan psychiczny

powstały w wyniku przyjmowania różnych środków

uzależniających.

3. Uzależnienie

społeczne

wiąże się z zażywaniem

narkotyków w grupie. Działa tu silny motyw

społeczno - psychologiczny , chęć przynależenia do

grupy co pociąga za sobą uzależnienie społeczne .

Psychologiczne i środowiskowe

uwarunkowania uzależnień

•

a) osobowościowe :

- brak stabilności emocjonalnej

- objawy neurotyczne występujące w dzieciństwie np. lęk

- poczucie zagrożenia, brak silnego wzorca ojca, matki

- brak zdolności do wysiłku i umiejętności rozwiązywania

problemów

- niski poziom tolerancji na frustracje

- subiektywizm, submisja , labilność emocjonalna

- obniżone poczucie własnej wartości

- niski stopień uspołecznienia i odpowiedzialności

- niezaspokojona potrzeba afiliacji, potrzeba bycia w

grupie

- kierowanie się w życiu zasadą przyjemności a nie

powinności

- obniżony system wartości i poczucia sensu życia

•

b) środowiskowe

- rodzina niepełna, rozbita lub zagrożona

rozbiciem

- konflikty w rodzinie, niezgodność w metodach

wychowawczych

- brak więzi w rodzinie, rodzina małodzietna

- jedyne dziecko w rodzinie z nadopiekuńczym

systemem wychowania

- oboje rodzice pracujący poza domem

- wysoka rodzinna tolerancja dla palenia, picia ,

leków i innych środków

- środowisko toksykomanów , narkomanów ,

alkoholików

- łatwy dostęp do narkotyków, lęków i innych środ

Współpraca rodziców ze szkołą

•

Współpraca rodziców z nauczycielami jest

jednym z istotnych czynników

prawidłowego funkcjonowania szkoły i

rodziny. Warunkuje harmonijny rozwój

uczniów.Szkoła i dom będąc dwoma

głównymi środowiskami wychowawczymi

mają szereg wspólnych płaszczyzn. Ich

oddziaływania powinny być optymalnie

spójne.

•

Młodzież przejawia jawne i manifestacyjne

niezadowolenie z metod, treści i

organizacji kształcenia, często odnosi się

obojętnie do wysiłków szkoły, spada

prestiż i rola nauczyciela w społeczeństwie.

•

Rodzina jest naturalnym środowiskiem

dziecka, w którym przebywa ono długo

przed pójściem do szkoły i do którego

chętnie wraca nawet po osiągnięciu

dojrzałości. Rodzina ma obowiązek ułatwić

i dopomóc szkole w należytym wywiązaniu

się z jej zadań wychowawczych a szkoła

odpowiada za właściwie rozwijaną

współpracę z rodziną.

Zagrożenia w środowisku

rodzinnym

•

Współczesna rodzina jest bardzo często

nietrwała,rozbita, zależna materialnie od państwa,

często bez własnego mieszkania a nawet bez pracy.

Kiedy jednak rodzice pracują często nie mają czasu

dla siebie i dzieci. Dzieci izolują się od rodziców,

wyprowadzają lub uciekają od nich. Więzi rodzinne są

bardzo luźne.

•

Wiele rodzin zostaje zaskoczonych i bezradnych

wobec narkomani. Rodzi się, więc potrzeba

doinformowania rodziców w tej dziedzinie.Taką rolę

mogłaby przynajmniej częściowo przejąć szkoła,

poradnie, media itp

•

Jedną z form pomocy tym rodzinom mogłyby być

konsultacje z grupami samopomocy, czyli z

rodzinami, które uporały się z tym problemem. Na

zachodzie istnieją Stowarzyszenia Rodzin czy

Towarzystwa Rodzin i Przyjaciół Dzieci

Uzależnionych.

•

W Polsce tych instytucji jest stale za mało!!!

Patologie grup nieformalnych

•

Młodzież często porzuca naukę, dom rodzinny i

przystaje do grup nieformalnych, ponieważ tam

czuje się wolna i akceptowana. Grupy te

przyciągnęły młodzież modnymi hasłami,

obietnicami wolności, swobody, oferowały mocne

przeżycia często wzmacniane alkoholem i

narkotykami. Różnią się one od siebie głoszonymi

hasłami, strojem, stylem bycia, własną ideologią.

Poszukiwanie metod, form współpracy z

rodziną na rzecz pomocy młodzieży

uzależnionej narkomanią

•

Podstawa opracowania form i metod pomocy

uzależnionym jest opracowanie diagnozy. Bez niej,

bez rozpoznania sytuacji, terenu, uwarunkowań

osobowości, zebrania danych, wszelkie działania

skazane są na niepowodzenie. Jedną z szeroko

stosowanych metod jest wywiad ( powinien on

mieć charater wywiadu srodowiskowego).

•

Dla każdej badanej jednostki bardzo ważny jest

sondaż systemu wychowania w rodzinie oraz

pierwszych objawów niedostosowania społecznego

•

Innymi metodami są różnego rodzaju testy

kliniczne, skale, kwestionariusze, ankiety

Rodzice narkomanów, wychowawcy najczęściej są

bardzo zaskoczeni nową sytuacją i są bezradni.

Czują się osamotnieni ze swoimi problemami i

oczekują wsparcia.

•

Działalność Poradni P/N, do której rodzice powinni

się niezwłocznie zgłosić w celu uzyskania porady

specjalistów, zasięgnięcia informacji o metodach

postępowania

•

Kontakt z byłymi narkomanami w Pogotowiu

Makowym

•

Punkty konsultacyje

•

Telefony zaufania

•

Ruch młodzieżowy na rzecz Monar

•

Instytucje kościelne

W Polsce działalność prowadzona jest przez

Towarzystwo Rodzin i Przyjaciół Dzieci

Uzależnionych

"Powrót z U"

•

podejmuje pracę z rodzicami i krewnymi osób

uzależnionych

•

zapobiega rozszerzaniu się narkomani

•

podejmuje akcje uświadamiające

•

prowadzi poradnictwo w Pogotowiu Makowym

•

pomaga w motywowaniu do leczenia i resocjalizacji

•

wspiera materialnie rodziny uzależnionych

•

prowadzi szkolenia dla członków, rodziców

•

organizuje grupy terapeutyczne

•

po leczeniu pomaga w ustabilizowaniu się

zawodowym i rodzinnym

Inną formą pomocy samym narkomanom jest

odizolowanie ich w tzw. hostelach, ośrodkach

dobrowolnego pobytu dla narkomanów

Kolejnym sposobem jest prowadzenie

działalności profilaktycznej przez szkoły

Dodatkowym zajęciem terapeutyczną -

profilaktycznym są szkolenia dla rodziców

prowadzone w ramach zebrań szkolnych

przez specjalistów psychologów, pedagogów,

policjantów i wychowawców klas.

Mają one na celu nie tylko zapoznanie

ich z problemem narkomani czy

innych patologii a zwłaszcza

przypomnienie im o ich wiodącej roli

wychowawczej wobec dzieci i

odpowiedzialności, jaką na siebie

przyjęli. To rodzice muszą pokazać

swoim dzieciom, na czym polega

dojrzała osobowość i odpowiedzialna

postawa rodzicielska!!!

Document Outline