Reakcje obronne na stres

Wśród społeczeństwa istnieją dwie

strategie radzenia sobie z sytuacjami

frustracji.

Według

T.M. Newcomba

dzielimy je na:

•

działania ukierunkowane na osiągnięcie

celu przez pokonanie przeszkody

•

działania ukierunkowane na przeszkodę,

zmierzające do zapewnienia sobie

bezpieczeństwa

•

Reakcje obronne

to zachowania

ukierunkowane na przeszkodę,

rozładowanie napięcia emocjonalnego,

które jest dominującym przeżyciem

psychicznym w stanie frustracji.

Wyróżniamy 4 rodzaje reakcji obronnych:

•

Agresja

•

Fiksacja

•

Regresja

•

Ucieczka

Opis poszczególnych reakcji

obronnych:

•

Reakcje Agresywne-

stają się tym silniejsze, im większa

motywacja do osiągania celu oraz im większa przeszkoda

jaka stoi na drodze do osiągnięcia celu. Występują w

postaci ataku fizycznego bądź słownego. Agresja może

przybrać formę jawną lub, gdy nie jest społecznie

akceptowana, formę ukrytą. Osoba przejawiająca agresję

wobec innej osoby może przenieść działania agresywne na

osoby trzecie. Takie zjawisko określane jest jako

Przemieszczanie się agresji.

Choroba jest sytuacją frustrującą. Bardzo często mówi się

o znęcaniu psychicznym bądź fizycznym na pacjencie. Jest

to przykład ukrytej agresji.

•

Fiksacja

- czyli uporczywe wykonywanie tych samych

czynności, nie przynoszące spodziewanych efektów. Polega

na usztywnieniu zachowania bez poszukiwania nowych

rozwiązań; to kurczowe trzymanie się wyuczonych

mechanizmów przystosowania (myśli i zachowań), dzięki

czemu nie dopuszcza się myśli, które mogłyby spowodować

frustrację. Daje to krótkotrwały zysk psychologiczny w

postaci zmniejszenia napięcia (co jest podstawowym

zadaniem mechanizmów obronnych), jeśli zagrożenie minie,

ale uniemożliwia przystosowanie się do niego. Mechanizmy

psychologiczne występowania takich form zachowania nie są

nam do końca znane.

Przykład:

-Na rozmowie kwalifikacyjnej lub gdy nie wiem co

odpowiedzieć na egzaminie, powtarzam ciągle tę samą frazę.

-Gdy jestem zmęczony, zdenerwowany lub smutny, włączam

telewizor i przeskakuję bezmyślnie z kanału na kanał.

•

Regresja-

cofanie się do pierwotnych, wcześniej

opanowanych form zachowania. U dzieci może to być

moczenie nocne. U dorosłych- zachowania dziecinne.

Przykład:

-Student płacze, wdaje się w bójkę, niszczy swoją

własność, ubiera się dziecinnie, dziecinny w mowie.

Przyczyny takiego zachowania są różnie

interpretowane

- jest to powrót do dobrze wyuczonych form

zachowania

- jest to jakby powrót do okresu dzieciństwa, okresu

bezpieczeństwa i akceptacji emocjonalnej przez

osoby znaczące.

•

Ucieczka-

występuje, gdy sytuacja

frustracyjna wzbudza lęk.

•

* Ucieczka o charakterze

psychologicznym

- osoba w stanie

frustracji ,,odcina” się od całej

sytuacji , może to być również

ucieczka o charakterze fizycznym.

•

Formą ucieczki psychologicznej jest

Rezygnacja.

Document Outline