SIS I VIS

i polityka imigracyjna

Unii Europejskiej

Użytkownicy polskiego SIS



Tytuł IV Konwencja Wykonawczej wskazuje katalog informacji

służących poszukiwaniu osób i rzeczy, które wymieniane są w sposób
zautomatyzowany w ramach Systemu Informacyjnego Schengen -
SIS), m.in. na potrzeby:



kontroli granicznych;



kontroli policyjnych



Kontroli celnych.



W wymiarze Polski funkcjonuje

Krajowy System Informatyczny

(KSI) - w formie elektronicznej zbiór danych na potrzeby:



kontroli granicznej,



kontroli celnej,



kontroli legalności pobytu cudzoziemców na terytorium Polski,



a także na potrzeby innych postępowań lub ratyfikowanych umów

międzynarodowych

]

.

W Krajowym Systemie Informatycznym przetwarzane są dane
dotyczące:
1)  

cudzoziemców:

2)  

przedmiotów:

•

skradzionych lub zaginionych pojazdów mechanicznych, łodzi i

jachtów,

•

skradzionej lub zaginionej broni, amunicji i materiałów

wybuchowych,

•

skradzionych lub zaginionych dokumentów tożsamości i ich

druków,

•

banknotów zgłoszonych jako poszukiwane.

Kontrola zjawiska

imigracji zagranicznej

do Unii Europejskiej i ochrona granic

zewnetrznych

Zjawisko migracji było od wieków związane z

kontynentem europejskim

:



czasy starożytne (kolonizacja grecka, migracje związane z ekspansją

Imperium Rzymskiego, wędrówki Wizygotów i Wandalów),



kolonie napływ …..ludności z poza Europy



po zakończeniu II wojny światowej pierwsza fala imigrantów napłynęła

do obecnych państw UE w latach 50-tych i 60-tych - „tymczasowa siła
robocza”.



latach 70-tych słabsza koniunktura skłoniła rządy wielu państw do

zahamowania dalszego napływu nowych cudzoziemców



ponowny napływ z EŚiW pod koniec lata 80-te a następnie w latach 90-

tych,

Koniec wieku XX i początek wieku XXI to okres regresu demograficznego
naszego kontynentu – z miejsca eksportującego migrantów, ogólnie
Europa stała się obszarem imigracyjnymi (netto).

TENDENCJE MIGRACJI W ŚWIECIE I W UNII EUROPEJSKIEJ



Według szacunków ONZ migranci stanowią 3% populacji światowej

(175 mln osób).

•

W latach 1970-1980 liczba emigrantów w krajach rozwiniętych wzrosła

o 2,4%,

•

w latach 1982-1990 o 2,9%, a

•

w latach 1990-2000 o 3,1%,

trend rosnący migracji trwa.



W UE w odróżnieniu od innych regionów świata przepływ osób w był

stabilny.

Roczna migracja netto do krajów EU-15 pozostała na

poziomie poniżej 5 osób na 1000 mieszkańców przez ostatnie 40 lat.

•

Około 9% populacji UE urodziło się w innych krajach niż obecnie

mieszka,

•

w USA było to 12% i

•

około 20% w Kanadzie i Australii.

Jednak po rozszerzeniu Unii Europejskiej o 12 nowych krajów, również w
Europie proces migracji przybrał na sile.

Migracje nielegalne

Wprowadzenie – czynniki i

podstawowe rodzaje

nielegalnej

migracji

Rozwiązanie problemu nielegalnej imigracji

obywateli

państw trzecich.

Terminu „nielegalna imigracja” używa się dla opisania różnych
zjawisk. Określa się w ten sposób obywateli państw trzecich, którzy
nielegalnie wjeżdżają na terytorium państwa członkowskiego (w tym
jego lotnicze strefy tranzytowe) drogą lądową, morską i powietrzną,
co odbywa się często z wykorzystaniem fałszywych lub podrobionych
dokumentów albo za pośrednictwem sieci przestępczości
zorganizowanej skupiających przemytników i nielegalnych handlarzy.

Kontekst nielegalnej migracji

 Istnienie granic państwowych

 Kontrola wjazdu

 Kontrola legalności pobytu

 Kontrola podejmowania pracy

 Prawo krajowe i międzynarodowe

Oblicza nielegalności wjazdu

Indywidualnie przekroczenie
granicy

Przekroczenie granicy z pomocą
zorganizowanej grupy:
– dobrowolne
– przymusowe

Oblicza nielegalności pobytu

Brak odpowiedniej wizy pobytowej

Fałszywa wiza pobytowa

Wygaśniecie ważności wizy pobytowej

Ważna wiza – lecz nie dopełnione są
odpowiednie formalności administracyjne

Oblicza nielegalności pracy

Brak pozwolenia na prace

fałszywa wiza

brak jakiejkolwiek wizy

posiadanie nieodpowiedniej wizy

 wygaśniecie odpowiedniej wizy

Praca niezgodna z pozwoleniem na prace

– praca „na czarno”
– praca na innym stanowisku

Aktorzy nielegalności

 Migranci

Pracodawcy

Biura pośrednictwa pracy

Współpracownicy migrantów

Wynajmujący migrantom mieszkania

 Rządy krajów

Osoby/organizacje trudniące sie przemytem
ludzi

Określenia migracji nielegalnej

Migracja:
– nielegalna
– nieregularna
– nieudokumentowana

‘

Trwałość’ nielegalności

 Nielegalność permanentna

 Nielegalność tymczasowa

‘

Pojemna’ definicja migracji nielegalnej

Migracja nielegalna to mobilność
międzynarodowa związana z łamaniem prawa
kraju docelowego lub
wysyłającego, bądź ustaleń prawa
międzynarodowego.

Globalne uwarunkowania nielegalnej

migracji

 Charakterystyki globalnego rynku pracy
– mobilność siły roboczej
– segmentacja globalnego rynku pracy

 Restrykcyjność polityki imigracyjnej

Powstanie i rozwój międzynarodowych
organizacji trudniących sie przerzutem ludzi

 Wzrost znaczenia praw człowieka –
możliwości uzyskania statusu uchodźcy

.

Czynniki sprzyjające migracjom nielegalnym

Obszar docelowy

 Charakterystyki rynku pracy
– wysokie koszty pracy
– wysokie koszty zatrudniania cudzoziemców
– istnienie tzw. migranckiego sektora pracy
– istnienie szarej strefy

 Restrykcyjność polityki imigracyjnej
– populistyczne decyzje w sferze polityki imigracyjnej
– przeświadczenie społeczne o zagrożeniu
konkurencja na rynku pracy

Atrakcyjność procederu przerzutu ludzi

• duża stopa zwrotu

• duże możliwości nadużyć

• popyt na ‘specyficzne’ usługi w krajach
europejskich

Wybrane negatywne konsekwencje

migracji nielegalnych

Wzrost i generowanie przestępczości

 Nadużycia wobec imigrantów

Marginalizacja grup imigranckich

Deregulacja rynku pracy



Wybrane pozytywne konsekwencje

migracji

nielegalnych

 Możliwość udzielenia pomocy osobom
narażonym na niebezpieczeństwo w kraju
pochodzenia

Zwiększenie produktywności ekonomicznej

Deregulacja rynku pracy

C.d.

Migranci

•dostęp do nielegalnej migracji (nieformalne
kontakty)

•chęć poprawy warunków życia

• istnienie perspektywy legalizacji w kraju
docelowym

• nieopłacalność legalizacji w kraju
docelowym

Nieuchwytność nielegalnej migracji

 Nieobecność w statystykach

Ograniczone możliwości badania

Niebezpieczeństwo niefrasobliwych
szacunków

Niektóre wskaźniki nielegalnej migracji
– liczba zatrzymanych na granicy
– liczba readmisji
– spisy powszechne
– liczba osób, które poddały sie amnestii

Program Haski a imigracja

zagraniczna

Rada Europejska na szczycie w dniach 4-5 listopada 2004 r.
zatwierdziła wieloletni Program Haski - kontynuacja programu z
Tampere, zatwierdzonego przez Radę Europejską na szczycie w dniach
15-16 października 1999 r.

Program ten zatytułowany „

Utrwalenie wolności, bezpieczeństwa

i sprawiedliwości w Unii Europejskiej

” wyznacza koniec jednego

cyklu i początek następnego.

W celu realizacji Programu Rada Europejska wezwała KE do

przedstawienia planu działań, w którym cele i priorytety programu
są przekładane na konkretne działania, łącznie z harmonogramem
przyjęcia i wprowadzenia w życie wszystkich działań.

Obejmuje:



wytyczne ogólne (prawa podstawowe, realizacja i ocena) oraz



wytyczne szczegółowe, w tym głównie w zakresie:

 wzmacnianie wolności,

 wzmacnianie bezpieczeństwa,

 wzmacnianie sprawiedliwości i

 stosunki zewnętrzne

.

Komisja Europejska

opracowała listę działań Dokument „Cele

strategiczne 2005 2009”:



prawa podstawowe i obywatelstwo: stworzenie
pełnowymiarowych obszarów polityki, czyli zapewnienie pełnego
rozwoju polityki w zakresie monitorowania i popierania przestrzegania
praw podstawowych wszystkich obywateli oraz polityki umacniającej
obywatelstwo;



zwalczanie terroryzmu: dążenie do reakcji globalnej, a więc
skupienie uwagi na różnych aspektach zapobiegania, gotowości i
reagowania w celu dalszego podwyższenia, lub w razie konieczności,
uzupełnienia zdolności Państw do zwalczania terroryzmu w istotnych
dziedzinach takich jak rekrutacja, finansowanie, analiza ryzyka, ochrona
krytycznej infrastruktury i zarządzanie następstwami;



wspólny obszar azylowy: ustanowienie skutecznej i
zharmonizowanej procedury w zgodzie z wartościami Unii i
tradycjami humanitarnymi, wskutek prac mających na celu utworzenie
wspólnego obszaru azylowego przy użyciu skutecznej i zharmonizowanej
procedury i poszanowaniu tradycji humanitarnych oraz międzynarodowych
zobowiązań UE;



zarządzanie migracją; ustalenie zrównoważonego podejścia,
poprzez utworzenie wspólnej polityki migracyjnej, zajmującej się legalną
migracją na poziomie Unii, przy jednoczesnym nasileniu walki z nielegalną
imigracją, przemytem i handlem ludźmi, szczególnie kobietami i dziećmi;



integracja: maksymalizacja pozytywnych skutków migracji dla

społeczeństwa i gospodarki, poprzez utworzenie środków wsparcia
dla państw UE i zapewnienie lepszej polityki integracyjnej, aby
maksymalnie zwiększyć pozytywne skutki migracji dla naszego
społeczeństwa i gospodarki oraz by zapobiec izolacji i wyłączeniu
społecznemu grup imigrantów. Przyczyni się to do budowania atmosfery
zrozumienia i dialogu między religiami i między kulturami, opartej na
podstawowych wartościach Unii;



granice wewnętrzne, granice zewnętrzne i wizy: tworzenie

zintegrowanego zarządzania granicami zewnętrznymi na rzecz
zwiększenia bezpieczeństwa w UE, oznacza dalszy rozwój
zintegrowanego zarządzania granicami zewnętrznymi i wspólnej polityki
wizowej przy jednoczesnym zapewnieniu swobodnego przepływu osób
(w oparciu o bezpośrednie kontakty międzyludzkie),



prywatność i bezpieczeństwo wymiany informacji: znalezienie

równowagi, czyli znalezienie równowagi pomiędzy prywatnością a
bezpieczeństwem w procesie wymiany informacji między organami
sądowymi i organami ścigania poprzez wspieranie i zachęcanie do
konstruktywnego dialogu wszystkich zainteresowanych stron w celu
znalezienia zrównoważonych rozwiązań, przy jednoczesnym pełnym
przestrzeganiu podstawowych praw do prywatności i ochrony danych
oraz zasady dostępności informacji, ustanowionej przez program haski,



przestępczość zorganizowana: opracowanie koncepcji

strategicznej, a więc opracowanie i wprowadzenie w życie koncepcji
strategicznej dotyczącej zwalczania przestępczości zorganizowanej na
poziomie UE. Dalszy rozwój i pełne wykorzystywanie Europolu i
Eurojustu;



sądownictwo cywilne i karne: gwarancja skuteczności

europejskiej przestrzeni sprawiedliwości dla wszystkich, oznacza
potrzebę zagwarantowania europejskiej przestrzeni sprawiedliwości
poprzez zapewnienie wszystkim skutecznego dostępu do wymiaru
sprawiedliwości oraz wykonywania orzeczeń. Proces zbliżania prawa
będzie kontynuowany, szczególnie poprzez przyjęcie zasad
zapewniających ścisłą ochronę osób, w celu budowania wzajemnego
zaufania i umocnienia wzajemnego uznawania, które stanowi podstawę
współpracy sądowej. Ulepszanie unijnego prawa materialnego umów;



wolność, bezpieczeństwo i sprawiedliwość:

współodpowiedzialność i solidarność, czyli nadanie praktycznego
znaczenia koncepcji współodpowiedzialności i solidarności Państw
Członkowskich poprzez zapewnienie odpowiednich środków finansowych
na realizację celów w dziedzinie wolności, bezpieczeństwa i
sprawiedliwości w możliwie najskuteczniejszy sposób.

Reasumując, gdyby powiodły się wysiłki instytucji
wspólnotowych i Państw Członkowskich na rzecz zrealizowania
założeń Programu Haskiego, można by zacząć mówić o

prawdziwej europejskiej polityce imigracyjnej

.

Przyjęto, że

„Wspólna polityka imigracyjna Unii

Europejskiej” opiera się na następujących

założeniach

:



powinna regulować (tj. ograniczać) napływ imigrantów, biorąc

jednak pod uwagę zarówno aspekt ekonomiczny jak i
humanitarny,



powinna zapewniać prawidłowe traktowanie obywateli państw

trzecich, dając im możliwie jak najwięcej praw przysługujących
obywatelom państw Unii,



kluczowe jest rozwijanie partnerstwa i koordynowanie działań

z krajami pochodzenia migrantów, konieczne jest powstanie
wspólnej polityki azylowej.

Podkreśla się bardziej aspekt zewnętrzny i potrzebę do

skutecznego działania w ramach zachodzących procesów

imigracyjnych

.

Wcześniej

politykę imigracyjną rozumiano bardzo wąsko

, biorąc pod uwagę

aspekt głównie wewnętrzny,

czyli działania podejmowane wobec

imigrantów, którzy już są na terytorium WE, bądź kierują się w jej stronę.

Dodatkowo aktualną politykę imigracyjną Wspólnoty
warunkują

:

 polityki imigracyjne poszczególnych państw członkowskich UE

 krajów pozaeuropejskich jak: USA, Kanada czy Australia.

I determinowane są one przeważnie:



czynnikami demograficznymi i



popytem na kwalifikowanych pracowników,



wyższymi zarobkami

które są nadal czynnikiem przyciągającym dla emigracji np. z
Polski

W odniesieniu do

imigracji zarobkowej

obecną sytuację oraz

perspektywy dla rynków pracy w UE można ogólnie określić jako

scenariusz oparty na potrzebach

:



Niektóre państwa UE odczuwają

znaczne niedobory siły roboczej

,

zwłaszcza pracowników o określonych kwalifikacjach w niektórych
sektorach gospodarki, których nie można zaspokoić w ramach krajowych
rynków pracy. Zjawisko to dotyczy szerokiego zakresu kwalifikacji i
obejmuje zarówno pracowników niewykwalifikowanych jak i naukowców o
najwyższych kwalifikacjach.



Niedobory uzupełniane z UE-12

. Największy proporcjonalnie ubytek

demograficzny jest notowany na Litwie, z której 100 tys. ludzi – ok. 10%
populacji – wyjechało do Europy Zachodniej. Największe skutki polityczne
odczuwa jednak Łotwa, którą opuściło 50 tys. osób (2 %populacji). Polska
ok.1.5-2mln.



skutki niżu demograficznego

jaki ma miejsce w większości państw

UE-27. W wieku produkcyjnym ludność ma zmniejszyć się z 67,2% w 2004
r. do 56,7% w roku 2050, co stanowi spadek o 52 milionów. Problem
starzejącego się społeczeństwa (koszty).

Imigranci stanowią rosnący udział siły roboczej na świecie.

W przypadku:

• Japonii jest to tylko ok. 1,5% pracujących,

• Niemczech 12%

• Australii i Szwajcarii –ok./ 25%.

Rozwiązanie problemu nielegalnej imigracji

obywateli

państw trzecich.

Terminu „nielegalna imigracja” (używa się dla opisania różnych
zjawisk)
Określa się w ten sposób obywateli państw trzecich, którzy nielegalnie
wjeżdżają na terytorium państwa członkowskiego (w tym jego lotnicze
strefy tranzytowe) drogą:

• lądową,

•morską i

•powietrzną

,

co odbywa się często z wykorzystaniem fałszywych lub podrobionych
dokumentów albo za pośrednictwem sieci przestępczości
zorganizowanej skupiających przemytników i nielegalnych handlarzy.

Podejście UE do kwestii zwalczania nielegalnej imigracji opiera się

na szeregu podstawowych zasad

,

kompromis między potrzebą

solidarności wśród członków Unii, prawami podstawowymi i
oczekiwaniami państw trzecich a społecznym odbiorem tego
zjawiska w państwach członkowskich

.

Są to następujące zasady:



solidarność, wzajemne zaufanie i współdziałanie państw
członkowskich – jako podstawowy warunek funkcjonowania obszaru
bez granic wewnętrznych,



ochrona i popularyzowanie praw podstawowych imigrantów,
tzn. muszą być traktowani w sposób ludzki i godny. Nie może stać w
sprzeczności z kartą

praw podstawowych i europejską konwencją

praw człowieka i podstawowych

wolności,

a co za tym idzie musi

być zgodne z prawem i konieczne z punktu widzenia społeczeństwa
demokratycznego,



skuteczna polityka imigracyjna musi uwzględniać wiele różnych
zagrożeń, zapewniając jednocześnie przestrzeganie w pełni
zobowiązań wynikających z międzynarodowych praw człowieka, w tym
prawa do ubiegania się o azyl,



partnerstwo z państwami trzecimi służące zapewnieniu spójności
między działaniami wewnętrznymi i zewnętrznymi.



zwiększenie wiarygodność jasnych i przejrzystych zasad unijnej
polityki migracyjnej,



promowanie debaty publicznej w celu kształtowania właściwego
odbioru zjawiska imigracji.

K E wyznaczyła 9 obszarów priorytetowych działań

UE,

w zakresie ograniczenia zjawiska nielegalnej imigracji z

państw trzecich

:



współpraca z państwami trzecimi- uznano bowiem, że

dialog i

współpraca w dziedzinie migracji między UE a krajami
pochodzenia i krajami tranzytowymi mają olbrzymie znaczenie i
powinna być rozwijana



bezpieczne granice- zintegrowane zarządzanie granicami
zewnętrznymi.
Kontrola legalności przepływu osób przez granicę zewnętrzną;



walka z handlem ludźmi- wprowadzanie najlepszych praktyk,
standardów i procedur zwalczania handlu ludźmi i zapobiegania mu;



zabezpieczanie dokumentów podróży i tożsamości - jako ważne
czynności kontroli granicznej w zakresie zapobiegania nielegalnej
imigracji;



rozwiązanie kwestii uregulowania pobytu -istotne w obszarze
eliminacji nielegalnej imigracji. Obowiązujące prawo WE (w tym zasady
Schengen) nie zawiera przepisów dotyczących uregulowania pobytu, tj.
uznaniowej decyzji o przyznaniu prawa legalnego pobytu na terytorium
UE, gdyż podejmowanie takich decyzji należy w tej chwili do uprawnień
Państw Członkowskich;



nielegalne zatrudnienie - jako główny czynnik przyciągający -
usuwanie zachęt w krajach przeznaczenia, których jest bardzo wiele.
Ponadto, tolerowanie często nielegalnego zatrudnienia, szczególnie w
małych i średnich firmach oraz przy pracach sezonowych.

[



polityka w zakresie powrotu imigrantów, może być jednym z

podstawowych elementów polityki migracyjnej.

Przewiduje on wprowadzenie wspólnych zasad dotyczących: powrotu,

stosowania środków przymusu, tymczasowego pozbawienia wolności i
powtórnego wjazdu na terytorium Unii;



lepsza wymiana informacji za pomocą istniejących narzędzi -

zdolność do szybkiego i łatwego przekazywania sobie informacji o
charakterze techniczno-strategicznym. Temu ma służyć już funkcjonujący
system ICONet;



odpowiedzialność przewoźnika, odnosi się do obowiązku

spoczywającego na przewoźnikach odnośnie zapobiegania nielegalnej
imigracji

Unormowania problemu

uchodźctwa w Unii Europejskiej

Liczba uchodźców w poszczególnych regionach świata,
2005 r

.

Region

Liczba osób

posiadających

status uchodźcy

Liczba osób

chronionych

przez UNHCR

Afryka

2.767.700

5,169,300

Azja

3.244.600

8,603,600

Europa

1.737.600

3.666.700

Ameryka Łacińska

i Karaiby

37.700

2,513,000

Ameryka Północna

526,500

716,800

Oceania

80,300

82,500

Ogółem

8,394,400

20,751,900

Źródło: Global Refugee Trends, UNHCR, Geneva 9.06.2006, s. 104.

Traktatową podstawą wspólnej polityki azylowej

państw

członkowskich Unii Europejskiej jest zapis

art. 63 ust. 1 i

art. 63 ust. 1 i

2 TWE

2 TWE

.

Sytuacja w ramach wspólnej polityki azylowej zmieniła się diametralnie z
momentem wejścia w życie Traktatu Amsterdamskiego (wszedł wżycie w
1999r.), jako że od tej chwili europejskie

prawo azylowe ma charakter

prawa wspólnotowego

(jest obiektem wspólnych interesów).

W praktyce oznacza to iż:

•

wydawane są wiążące postanowienia prawne

: decyzje,

dyrektywy, rozporządzenia. Wiąże się to z zasadą supremacji prawa
wspólnotowego oraz bezpośredniej skuteczności prawa wspólnotowego.

•

współpraca państw WE

w zakresie polityki azylowej nabiera coraz

bardziej skoordynowanego i sformalizowanego charakteru.

Przez

politykę azylową UE

należy zatem rozumieć - politykę

wyznaczającą kryteria i mechanizmy służące określeniu:



które państwo członkowskie odpowiada za rozpatrzenie

wniosku o azyl

złożonego przez obywatela państwa trzeciego w jednym

z Państw Członkowskich,



minimalnych norm regulujących przyjmowanie osób starających

się o azyl



minimalnych norm w odniesieniu do kwalifikacji

obywateli państw

trzecich jako;

•

uchodźców oraz

•

odnośnie do procedur członków Unii w sprawie udzielenia lub odebrania

statusu uchodźcy.



opracowanie strategii postępowania w stosunku do dużych

grup uchodźców

, pojawiających się na jej terytorium w sytuacjach

kryzysowych.

Na przełomie lat 80-tych i 90-tych wykształciły się

2 podstawowe

formy współpracy państw członkowskich UE w zakresie
azylu

:



współpraca w ramach Układów z Schengen,

obejmująca stopniowo

coraz więcej członków Wspólnoty (ostatecznie członkami Grupy z
Schengen zostały wszystkie państwa UE z wyjątkiem Wielkiej Brytanii i
Irlandii), oraz



współpraca wszystkich państw członkowskich w formie odbywających

się 2 razy do roku

spotkań ministrów odpowiedzialnych za sprawy

imigracji

w ramach tzw. Europejskiej Współpracy Politycznej

Kształtowanie się polityki azylowej przez

pryzmat stanowionych aktów prawnych

odbywało się ewolucyjnie:



w

Porozumieniu Wykonawczym Schengen

- przepisy dotyczące

zasad określania o nadanie statusu uchodźcy i określały już państwa
właściwego do rozpatrzenia wniosku.



Konwencja dublińska z 1990 r.

ustanowiła fundament europejskiej

polityki azylowej, czyli:



Ochrona na terytorium tylko jednego państwa członkowskiego.



Z reguły państwem odpowiedzialnym za rozpatrzenie wniosku azylowego

jest,:

•

na terytorium, którego złożono ten wniosek, lub

•

państwo członkowskie ponoszące "największą odpowiedzialność" za

znalezienie się danej osoby na terytorium Unii (np. przez wydanie jej
wizy lub zezwolenia na pobyt).



uchwały londyńskie

, przyjęte przez ministrów na spotkaniu w Londynie 30

listopada 1992 roku - wprowadziły do prawa azylowego pojęcia:
„

bezpiecznego kraju trzeciego”,

„

bezpiecznego kraju pochodzenia

”.

•

Cel - wykrycie i szybkie negatywne rozpatrzenie wniosków złożonych przez

osoby przybyłe na terytorium UE z bezpiecznych krajów pochodzenia lub przez
bezpieczne kraje trzecie.
Mają one jednak charakter restrykcyjny (tzw. biała lista) , a wprowadzone
przez nie instytucje nadal wywołują wątpliwości, co do ich zgodności z
Konwencją genewską.

•

Główny motyw uchwalonej rezolucji w sprawie tzw.„ jednoznacznych

bezpodstawnych wniosków azylowych”, było to, iż większość osób
starających się o status azylanta nie może zostać uznana za azylantów, a
jedynie za imigrantów z przyczyn ekonomicznych.



Kopenhaga - czerwiec 1993r.

Przyjęto tam m.in. uchwałę w sprawie

harmonizacji krajowych polityk łączenia rodzin

•

Niektóre z ich postanowień mają charakter deklaracji intencji państw

członkowskich,

•

Nie są to instrumenty prawa wspólnotowego, nie zawierają też mechanizmów

kontroli ich wprowadzania.
Przyjmuje się, że to akty o charakterze politycznym, pozbawione mocy
wiążącej.



Przełomowym momentem w polityce azylowej były

postanowienia

Rady Europejskiej w Tampere (1999r.).

sformułowane zostały tzw.

„kamienie milowe”. Jednym z nich było utworzenie Wspólnego Europejskiego
Systemu Azylowego, czyli ustanowienie

wspólnej procedury azylowej

oraz

jednolitego statusu dla tych

, którym udzielono azylu lub ochrony

uzupełniającej.
System oparty będzie na pełnym i łącznym stosowaniu Konwencji
Genewskiej

Dziedziny objęte kompetencją Wspólnoty w zakresie azylu

to:

a)

kryteria i mechanizmy określające, które państwo jest
odpowiedzialne za badanie wniosku azylowego złożonego
przez obywatela państwa trzeciego w jednym z państw
członkowskich,

b)

standardy minimalne dotyczące przyjęcia osób poszukujących
azylu w państwach

c)

standardy minimalne dotyczące warunków, jakie musi spełniać
obywatel państwa trzeciego, by móc ubiegać się o status
uchodźcy,

d)

standardy minimalne dotyczące procedury stosowanej w zakresie
przyznawania lub pozbawiania statusu uchodźcy,

e)

standardy minimalne dotyczące przyznania tymczasowej ochrony
osobom wysiedlonym z państw trzecich, które nie mogą powrócić
do państw ich pochodzenia, oraz dotyczące osób, które z innych
powodów potrzebują międzynarodowej ochrony,

f)

zapewnienie równowagi pomiędzy wysiłkami podjętymi przez
państwa członkowskie w związku z przyjęciem uchodźców i
osób wysiedlonych oraz ponoszonymi przez nie konsekwencjami ich
przyjęcia.

Należy zauważyć, że środki prawne w zakresie dziedzin
wymienionych
kształtują zręby europejskiej polityki azylowej.

Wymaga zauważenia

,

że:



od wejścia w życie Traktatu Amsterdamskiego, kiedy Rada Unii

Europejskiej może po konsultacji z Parlamentem podjąć uchwałę
obejmującą omawiane dziedziny procedurą współdecydowania,
która przewiduje głosowanie kwalifikowaną większością głosów,
tym samym szereg dotychczasowych utrudnień w kwestii azylu zanikło.
Można mieć nadzieję, iż proces kształtowania wspólnej polityki azylowej
ulegnie zdynamizowaniu.



Nadzieję taką stwarza (potwierdza toteż praktyak), że nowy wymiar

polityki azylowej został określony w Programie Haskim (2004r.),
a także w innych dokumentach jest realizowany.

Unia wyznacza sobie znowu 5 letni termin na osiągnięcie celu

(który postawiono już pięć lat temu) czyli: stworzenie wspólnej
procedury azylowej i jednolitego statusu osób, którym przyznano azyl
lub inny rodzaj ochrony.



W planie działań przewidziano przeprowadzenie w 2007 r.

oceny transpozycji i zastosowania istniejących już instrumentów
związanych z azylem. Ocena taka jest z pewnością niezbędna, biorąc
pod uwagę zróżnicowanie powstające podczas transpozycji i wdrażania
obowiązujących dyrektyw (w sprawie ochrony tymczasowej,
minimalnych standardów dotyczących przyjmowania osób
poszukujących azylu, a także rozporządzenia Dublin II itp.).

Czy dojdzie do stworzenia wspólnej polityki
azylowej?

Trudno na nie odpowiedzieć jednoznacznie. Zbyt wiele czynników ma
wpływ na jej kształtowanie.



Z jednej strony zniesienie kontroli granicznych na granicach

wewnetrznych umożliwia uchodźcom i azylantom poruszanie się na
terytorium bez granic. Potwierdza to choćby pojawienie się takich zjawisk
jak (składanie wniosku o azyl jednocześnie w różnych państwach) lub
wzrost liczby „uchodźców in orbit” (których wnioski nie są rozpatrywane
przez żadne państwo).

Przemawia za tym także potrzeba proporcjonalnego rozkładu

kosztów przyjmowania osób poszukujących azylu między państwa UE.



Z drugiej strony, państwa pilnie strzegą wszystkiego, co ma związek

z ich suwerennością - w tym określania, kto ma prawo wjazdu na teren
państwa - toteż niechętnie przekazują uprawnienia w tej dziedzinie
Wspólnoce

Dziękuję za uwagę