1

Pierwszym dokumentem traktującym o

obronności RP była

DOKTRYNA OBRONNA

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

przyjęta przez Komitet Obrony Kraju

21 lutego 1990 roku.

Jej zasadniczym celem było zarysowanie nowej

polityki obronnej Polski w świetle przemian

zachodzących w regionie Europy Środkowej w

1989 roku. Jednak już w momencie uchwalenia

była ona nieaktualna.

2

Sprzeczności występujące w Doktrynie Obronnej
RP:

 jednym z jej kluczowych założeń był udział Polski w
Układzie Warszawskim, który w tamtym czasie istniał już
tylko „na papierze”. Mimo to zgodnie z „Doktryną…”, w razie
konfliktu zbrojnego Polska nie czuła się zobowiązana do
wsparcia Układu Warszawskiego. Chodzi tu o ewentualny
konflikt nieistniejącej organizacji z NATO.

 drugim- uspołecznianie polityki obronnej państwa, na
którą miała wpływać opinia publiczna („Doktryna…” została
wdrożona bez konsultacji ze społeczeństwem).

Wraz z przyjęciem „Doktryny...”, rozpoczęły się prace nad nową
koncepcją strategiczną, ujętą w dokumentach „Założenia polskiej
polityki bezpieczeństwa” oraz „Polityka bezpieczeństwa i strategia
obronna” .

3

ZAŁOŻENIE POLSKIEJ POLITYKI

BEZPIECZEŃSTWA ORAZ

POLITYKA BEZPIECZEŃSTWA I

STRATEGIA OBRONNA

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ W

1992 ROKU

4

"Założenia polskiej polityki

bezpieczeństwa, sygnowane
przez Prezydenta Rzeczypospolitej
Polskiej, określają podstawowe
zasady polityki naszego kraju
w dziedzinie bezpieczeństwa
wewnętrznego i zewnętrznego.

Polityka bezpieczeństwa i

strategia obronna
Rzeczypospolitej Polskiej jest
dokumentem rozwijającym
i precyzującym te zasady.
Przedstawia zamierzenia i kierunki
działań mających na celu
umocnienie suwerenności i
bezpieczeństwa Polski,
sprzyjających rozwojowi
cywilizacyjnemu naszego kraju i
wzrostowi jego pozycji w Europie.”

Lech Wałęsa,

Prezydent RP w latach 1990-1995

5

ZAŁOŻENIA POLSKIEJ POLITYKI

BEZPIECZEŃSTWA:

1. Założenia podstawowe- szerokie traktowanie

bezpieczeństwa: kwestie polityczne i militarne,
gospodarcze, ekologiczne, społeczne i etniczne;

2. Integracja z Europą Zachodnią;

3. Międzynarodowy system bezpieczeństwa;

4. Nowa współpraca regionalna;

5. Obronność (kluczowa racja stanu);

6. Bezpieczeństwo wewnętrzne RP.

6

POLITYKA BEZPIECZEŃSTWA

I STRATEGIA OBRONNA

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ: (1/4)

1. Wstęp

Cele RP:
♦ Obrona i umacnianie suwerennej państwowości ( to ona

gwarantuje

respektowanie praw człowieka, wolności i swobód

obywatelskich);

♦ Trwały, niepodległy, bezpieczny byt państwa ( warunek

ukształtowania

systemu demokratycznego);
♦ Usprawnienie gospodarki ( reformy rynkowe).

2. Uwarunkowania i zagrożenia

♦ Rozpad ZSRR i zmiany z tym związane;

7

3. Zewnętrzne aspekty polityki
bezpieczeństwa

♦

Podstawowe zasady- zgodność polskiej polityki z prawem

międzynarodowym, z Kartą Narodów Zjednoczonych, innymi aktami
międzypaństwowymi oraz z postanowieniami KBWE;

♦ Rozbrojenia- popieranie inicjatyw rozbrojeniowych;

♦ Współpraca międzynarodowa;

♦ Sojusz Północnoatlantycki (NATO)- dążenie do uzyskania członkowstwa;

♦ Proces KBWE- kształtowanie stabilności w regionie;

♦ Wspólnoty Europejskie- integracja gospodarcza i polityczna z Unią
Zachodnioeuropejską ( przyszłą UE);

♦ Porozumienia regionalne i sąsiedzkie- porozumienie
wyszehradzkie (Polska, Węgry i Czechosłowacja
-potem Czechy i Słowacja)
oraz budowanie przyjaznych stosunków
z Rosją, Ukrainą, Białorusią i Litwą;

8

POLITYKA BEZPIECZEŃSTWA
I STRATEGIA OBRONNA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ: (2/4)

4. Aspekty gospodarczo- obronne:

Gospodarka ma za zadanie zaspokajanie materialnych

potrzeb obronności państwa:

 zapewnienie optymalnych warunków do

utrzymania i szkolenia SZ w okresie pokoju:

 przygotowanie bazy na wypadek zagrożenie

bezpieczeństwa państwa i w czasie wojny;

 stworzenie warunków przetrwania ludności w

sytuacjach ekstremalnych;

* Na szansę wzmocnienia bezpieczeństwa
narodowego może mieć znaczący wpływ
współpraca międzynarodowa w dziedzinie
gospodarczo- obronnej.

9

POLITYKA BEZPIECZEŃSTWA
I STRATEGIA OBRONNA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ: (3/4)

5. Założenia strategii obrony

♦ przygotowanie, rozbudowa i utrzymywanie infrastruktury
obronnej państwa;
♦ przygotowanie obronne społeczeństwa;
♦ działania obronne i interwencyjne polskich sił zbrojnych
podejmowane
w potrzebie.

6. System
obronny

1
0

POLITYKA BEZPIECZEŃSTWA
I STRATEGIA OBRONNA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ: (4/4)

SYSTEM OBRONNY

Siły

Zbrojne

Pozamilitarne

Ogniwa Obronne

System

Kierowania

Obronnością

• obrona
suwerenności i
niepodległości RP;

• natychmiastowe
stawianie oporu
przed agresją
militarną;

• wykonywanie
zadań wynikających
ze zobowiązań i
umów
międzynarodowych;

• mogą zostać użyte
do likwidacji
skutków awarii,
katastrof i klęsk
żywiołowych.

• ochrona ludności-
zagrożenia przemysłowe,
klęski żywiołowe, skutki
działań wojennych;

• rozpoznawanie,
zapobieganie i
zwalczanie zagrożeń

Obrona Cywilna
Kraju

• funkcje określa
Konstytucja RP;

• realizują je:
Prezydent, Premier
i Rada Ministrów

11

Jeden z głównych celów RP został osiągnięty

12 marca 1999 roku-

Polska została wtedy członkiem NATO.

1
2

W 2000 roku przyjęto dwa odrębne dokumenty
traktujące o bezpieczeństwie i obronności:
 Strategię bezpieczeństwa Rzeczypospolitej
Polskiej;
 Strategię obronności Rzeczypospolitej Polskiej.

* Pod względem formalnym miały one
wyłącznie charakter rządowy, gdyż
został przyjęte
bez udziału Prezydenta RP i Parlamentu.

Zatem nie były to dokumenty
ogólnopaństwowe.

1
3

STRATEGIA

BEZPIECZEŃSTWA

RZECZYPOSPOLITEJ

POLSKIEJ

Z 2000 ROKU

1
4

Strategia bezpieczeństwa Rzeczypospolitej Polskiej przyjęta w
2000 roku koncentrowała się na ustaleniu podstaw polskiej polityki
bezpieczeństwa, ocenie zagrożeń i wyzwań oraz określeniu rodzajów
aktywności i instrumentów realizacji tej polityki. Została
przygotowana przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych. Stanowiła
także bazę wyjściową dla opracowania Strategii obronności.

STRATEGIA BEZPIECZEŃSTWA

:

1. Cele i zasady polskiej polityki.

2. Ocena zagrożeń i wyzwań.

3. Działania narodowe- rozwój cywilizacyjny i projekcja

stabilności.

4. Działania integracyjne.

5. Zaangażowanie w procesy bezpieczeństwa i

współpraca międzynarodowa.

15

STRATEGIA OBRONNOŚCI

RZECZYPOSPOLITEJ

POLSKIEJ

Z 2000 ROKU

1
6

STRATEGIA OBRONNOŚCI:

•

bazowała na postanowieniach Konstytucji i innych aktów

prawnych;

• kierowała się postanowieniami Strategii bezpieczeństwa;
• uwzględniała treści koncepcji strategicznej NATO.

Stanowiła wykładnię podstawowych założeń strategicznych
w dziedzinie obronności Rzeczypospolitej Polskiej w
warunkach członkowstwa w NATO. Stwarzała także
„(…)podstawy koncepcyjne
do dalszych prac planistycznych, doktrynalnych i
programowych dotyczących przygotowania i użycia potencjału
obronnego państwa
w czasie pokoju. kryzysu i wojny”.

Obronność traktowana była w tym dokumencie jako jedna z
dziedzin bezpieczeństwa państwa, dotycząca
przeciwstawiania się zewnętrznym zagrożeniom polityczno-
militarnym przy wykorzystaniu wszystkich dysponowanych
przez państwo sił i środków

1
7

1.Polska- jej interesy i cele strategiczne w dziedzinie obronności:

W tej strategii po raz pierwszy pojawia się pojęcie

interesów

narodowych

.

Interesy narodowe to przede wszystkim:

 niepodległość i nienaruszalność terytorium,

 nienaruszalność wolności i prawa człowieka i obywatela oraz

bezpieczeństwo obywateli,

 ochrona dziedzictwa narodowego,

 ochrona środowiska.

Celem strategicznym RP w dziedzinie obronności jest :

 zapewnienie bezpiecznych warunków realizacji interesów

narodowych przez ich obronę przed zewnętrznymi
i zewnętrznymi zagrożeniami kryzysowymi i
zagrożeniami wojennymi.

1
8

2. Wyzwania i zagrożenia polityczno-militarne.

♦ wyzwania polityczno- militarne czasu pokoju (wymagania i
potrzeby wynikające z rozwoju sytuacji w otoczeniu RP).

♦ zagrożenia kryzysowe
(kryzysy o charakterze polityczno- militarnym lub
pozamilitarnym) :
● Bezpośrednie zagrożenia kryzysowe( spowodowane przez
ukrytą lub jawną groźbę zastosowania przemocy przeciwko
Polsce lub sojusznikom).
● Pośrednie zagrożenia (ryzyko zagrożenia terytorium Polski
akcjami odwetowymi-uderzenia powietrzno-rakietowe, terroryzm-
jednej ze stron konfliktu).
♦ pozamilitarne zagrożenia kryzysowe (terroryzm, przestępczość
międzynarodowa, korupcja, handel narkotykami).
♦ rozprzestrzenianie broni masowego rażenia,
♦ zagrożenia wojenne:
● lokalny konflikt zbrojny (o ograniczonej skali).
● wojna na dużą skalę

19

3. Koncepcja obronności:

Strategia obronności RP, Koncepcja obronności: uznając
nadrzędne polskie interesy narodowe i uwzględniając
narodowe uwarunkowania ich realizacji, jest jednocześnie
odpowiednio skorelowana ze strategią NATO.

 Zasady polskiej strategii obronności:

 odpowiedzialność narodowa i powszechność obrony;

 solidarność i integracja sojusznicza

(zgodna z założeniami ,,

Koncepcji strategicznej NATO ”);

 współpraca i partnerstwo (współpraca w ramach Programu

,, Partnerstwo dla Pokoju”

);

 umacnianie zaufania i regionalnej stabilności militarnej;

 odstraszanie i wiarygodność;

 elastyczność reagowania obronnego;

 współpraca cywilno – wojskowa;

 bilansowanie potrzeb obronnych i możliwości kraju;

 stosownie do trzech stanów bezpieczeństwa- pokoju, kryzysu i wojny
- RP jest przygotowana do prowadzenia następujących działań
strategicznych:

- działania prewencyjno- stabilizacyjne;

- reagowanie kryzysowe;
- działania wojenne.

20

 Działania prewencyjno- stabilizacyjne:

Stałe prognozowanie i śledzenie sytuacji, wczesne rozpoznawanie
wyzwań i zagrożeń oraz podejmowanie działań dla sprostania
wyzwaniom i zapobiegania przerodzeniu się potencjalnych zagrożeń w
rzeczywisty kryzys lub wojnę. Udział sił zbrojnych w działaniach
prewencyjno- stabilizacyjnych odbywa się na płaszczyźnie współpracy
wojskowe.

 Reagowanie kryzysowe:

Reagowanie na kryzys stanowiący bezpośrednie zagrożenie dla

bezpieczeństwa

Polski, lub jej sojuszników. Główne działania, w takich sytuacjach to:

- uruchamianie przedsięwzięć przygotowania obronnego;
- osłona terytorium Polski;
- zapewnienie warunków do przyjęcia na terytorium Polski
sojuszniczych sił
prewencyjnego wzmocnienia;
- udział w osłonie terytorium innego państwa sojuszniczego.

 Działania wojenne:

Dla Polski jako członka NATO każda wojna, niezależnie od jej skali,
byłaby wojną prowadzoną w układzie sojuszniczym. Polska bierze
pod uwagę ewentualność wojny prowadzonej w obronie własnego
terytorium i poza swoim terytorium.

21

4. System obronności Rzeczypospolitej

 Podsystem kierowania obronnością;
 Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej;
 pozamilitarne ogniwa obronne.

5. Przygotowanie obronne

 planowanie i programowanie obronne ( obejmuje ono dwie
dziedziny: planowanie strategiczno – operacyjne działań
obronnych oraz programowanie systemu obronności, w tym sił
zbrojnych).

 utrzymanie i doskonalenie systemu obronności ( przemysł
obronny, utrzymanie zapasów strategicznych i potencjału
mobilizacyjnego
w gospodarce narodowej, utrzymanie i rozbudowa infrastruktury
obronnej, a także szkolenie sił zbrojnych).

22

STRATEGIA

BEZPIECZEŃSTWA

NARODOWEGO

RZECZYPOSPOLITEJ

POLSKIEJ

Z 2003 ROKU

2
3

Strategia bezpieczeństwa z 2003 roku była odpowiedzią na zmiany

zachodzące
w środowisku bezpieczeństwa (

zamachy z 11 września

2001r

.).

Została ona przyjęta i podpisana przez Prezydenta RP.
Zawierała:

1. wykładnię podejścia państwa do kwestii bezpieczeństwa;

2. ocenę wyzwań i zagrożeń;

3. koncepcję działania państwa w sferze bezpieczeństwa;

4. zadania poszczególnych służb i gospodarki narodowej.

Aleksander Kwaśniewski,

Prezydent RP w latach 1995-

2005

24

Uwarunkowania bezpieczeństwa:



gwarancja bezpieczeństwa ze strony NATO;

 przyłączanie się do struktur NATO i UE kolejnych sąsiadów RP (zmniejsza to
zagrożenie wybuchu konfliktu regionalnego);

 brak zagrożenia konfliktem militarnym, który mógłby zagrażać aspiracją RP.

Wyzwania:

 stabilizacja gospodarki;
 zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego;
 masowa migracja z krajów biednych do rozwiniętych państw
Zachodu;
 degradacja środowiska.

Podstawowe cele polityki bezpieczeństwa ( związane z ochroną
suwerenności, niezawisłości, nienaruszalności granic i
integralności terytorialnej) nie ulegają zmianie!

2
5

Zagrożenia

( zmiana zagrożeń z klasycznych tzn.

inwazja zbrojna na zagrożenia nietypowe związane z
działalnością podmiotów pozapaństwowych):

 terroryzm międzynarodowy;

 zorganizowana przestępczość międzynarodowa;

 niekontrolowana proliferacja broni masowego rażenia oraz
środków jej przenoszenia;

 zagrożenia w sferze teleinformatycznej.

2
6

Koncepcja bezpieczeństwa:

• współpraca międzynarodowa w układzie sojuszniczym- obecność
polskich SZ w misji stabilizacyjnej w Iraku ( koalicja
antyterrorystyczna);

• działania mające na celu utrzymanie międzynarodowego pokoju
i bezpieczeństwa w skali regionalnej i globalnej;

• utrzymanie bezpieczeństwa zależy od harmonijnego współdziałania
wszystkich instytucji państwowych, organów władzy i administracji
państwowej.

Celem polityki zagranicznej

jest

kształtowanie korzystnego
międzynarodowego środowiska
bezpieczeństwa Polski

.

Zadania polityki i systemu
obronnego:


przeciwdziałanie polityczno-

militarnym;
 system obronny odpowiedzialny jest
za wykrywanie zagrożeń, kierowanie
przygotowaniami obronnymi w czasie
pokoju, reagowanie na zagrożenia
kryzysowe, obronę państwa i udział we
wspólnej sojuszniczej obronie zgodnie z
art. 5 Traktatu Północnoatlantyckiego.

27

Zadania poszczególnych służb:

1. Aktywność międzynarodowa- działalność w ramach Sojuszu

Północnoatlantyckiego oraz przyszłe działania na rzecz
bezpieczeństwa w Unii Europejskiej;

2. Siły Zbrojne- służą zapewnieniu bezpieczeństwa Polski i

niosą pomoc sojuszniczą zgodnie z art. 5 Traktatu
Północnoatlantyckiego, ich celem jest także ochrona polskich
interesów oraz budowa pozycji Polski w NATO i Unii
Europejskiej;

3. Wywiad- uzyskiwanie istotnych dla bezpieczeństwa

informacji, wykrywanie zagrożeń zewnętrznych,
rozpoznawanie grup pozarządowych i ich nielegalnej
działalności, rozpoznawanie zagrożeń regionalnych i
międzynarodowych;

4. Służby dbające o bezpieczeństwo wewnętrzne- Policja, PSP,

Straż Graniczna itp.;

2
8

Gospodarcze aspekty bezpieczeństwa

państwa:

1. Finanse- zapewnienie nakładów na zapewnienie

bezpieczeństwa;

2. Gospodarka- wzrost gospodarczy i rozwój

technologiczny jako zapewnienie bezpieczeństwa
ogólnego oraz dostarczania składników niezbędnych dla
potencjału obronnego;

3. Infrastruktura- działania na rzecz utrzymania jej

właściwego stanu są jednym z warunków zapewnienia
odpowiedniego potencjału obronnego i bezpieczeństwa
kraju, zarówno wewnętrznego, jak i zewnętrznego;

4. Środowisko naturalne- ochrona środowiska zgodnie z

zasadą zrównoważonego rozwoju;

5. Edukacja obywatelska- wykształcenie jako warunek

demokratycznej stabilności.

29

STRATEGIA

BEZPIECZEŃSTWA

NARODOWEGO

RZECZYPOSPOLITEJ

POLSKIEJ

Z 2007 ROKU

3
0

Śp. Lech Aleksander Kaczyński,

Prezydent RP w latach 2005-2010

Prace nad nową strategią
uruchomione zostały w rządzie
premiera Kazimierza
Marcinkiewicza na początku
2006 roku. Powierzono je
zespołowi międzyresortowemu
pod kierownictwem wiceministra
obrony narodowej. Strategię
ostatecznie przyjęto na ostatnim
posiedzeniu Rady Ministrów
rządu premiera Jarosława
Kaczyńskiego. Pan Prezydent
zatwierdził ją w okresie
„vacuum” międzyrządowego
w listopadzie 2007 r., kiedy już
nie było poprzedniego rządu,
a nowy jeszcze nie został
powołany.

Strategia bezpieczeństwa
narodowego z 2007 roku „(…)
jest wyrazem nowego
podejścia do sprawy
bezpieczeństwa narodowego.”

31

ŻYWOTNE

Wiążą się z zapewnieniem
przetrwania państwa i
jego obywateli.

-zachowanie niepodległości
i suwerenności państwa,
jego integralności
terytorialnej
i nienaruszalności granic;
- zapewnienie
bezpieczeństwa obywateli,
praw człowieka
i podstawowych wolności,
- umacnianie
demokratycznego porządku
politycznego.

Ich realizacja to
bezwzględny priorytet
polskiej polityki
bezpieczeństwa.

WAŻNE

- zagwarantowanie
trwałego
i zrównoważonego
rozwoju cywilizacyjnego
oraz gospodarczego
kraju,
- stworzenie warunków do
wzrostu dobrobytu
społeczeństwa, do
rozwoju nauki i techniki
oraz do
należytej ochrony
dziedzictwa narodowego
i tożsamości narodowej,
a także
środowiska naturalnego.

INNE / ISTOTNE

- dążenie do zapewnienia silnej
pozycji międzynarodowej
państwa oraz możliwości
skutecznego
promowania polskich interesów
na arenie międzynarodowej
- umacnianie zdolności
działania i skuteczności
najważniejszych
instytucji międzynarodowych,
w których Polska uczestniczy,
- rozwój stosunków
międzynarodowych opartych
na poszanowaniu prawa oraz
efektywnej współpracy
wielostronnej zgodnie z
celami i zasadami
określonymi w Karcie
Narodów Zjednoczonych.

3
2

Cele strategiczne RP:

Cele strategiczne wynikają z interesów
bezpieczeństwa i rozwoju Rzeczypospolitej Polskiej,
będącej członkiem NATO i Unii Europejskiej,
a także z rosnących współzależności między
państwami i gospodarkami, jak również coraz
intensywniejszymi kontaktami między jednostkami i
społeczeństwami.

3
3

Nadrzędny cel strategiczny RP:

Zapewnieni

e

korzystnych

i

bezpiecznyc
h warunków

realizacji

interesów

narodowych

Eliminacja

zewnętrznyc

h

i

wewnętrznyc

h zagrożeń

Redukowani

e ryzyka

Odpowiednie

oszacowanie

podejmowany

ch wyzwań

Umiejętne

wykorzystywa

nie

pojawiających

się szans

34

Główne cele strategiczne Rzeczypospolitej
Polskiej:

 zapewnienie odpowiednich warunków

realizacji interesów

narodowych poprzez eliminację zewnętrznych i
wewnętrznych zagrożeń

;

 zapewnienie niepodległości i nienaruszalności terytorialnej
Rzeczypospolitej Polskiej oraz suwerenności w decydowaniu o
wewnętrznych sprawach życia narodu;

 stworzenie warunków rozwoju cywilizacyjnego i gospodarczego;

 zapewnienie możliwości korzystania przez obywateli z konstytucyjnych
wolności, praw człowieka i obywatela;

 zapewnienie możliwości aktywnego kształtowania stosunków w
otoczeniu
międzynarodowym i zdolności skutecznego działania poprzez
obronę interesów narodowych i promowanie wizerunku
wiarygodnego uczestnika stosunków międzynarodowych;

 zapewnienie bezpieczeństwa, ochrony i opieki nad obywatelami
polskimi
przebywającymi poza granicami kraju;

 zapewnienie poczucia bezpieczeństwa prawnego obywateli
Rzeczypospolitej Polskiej;

 promocja polskiej gospodarki i wspieranie polskich przedsiębiorców
oraz budowa prestiżu Polski w otoczeniu międzynarodowym;

 ochrona duchowego i materialnego dziedzictwa narodowego;

 ochrona środowiska naturalnego.

3
5

Uwarunkowania bezpieczeństwa narodowego
RP: (1/2)



zjawiska zachodzące w otoczeniu RP (w regionie, w Europie i

w ramach wspólnoty euroatlantyckiej- dynamika stosunków
pomiędzy NATO a UE);
 osłabienie pozycji USA w wymiarze globalnym
(spowodowane operacją w Iraku oraz walką z terroryzmem);
poprawa stosunków transatlantyckich ( zbliżone poglądy na
kwestie bezpieczeństwa międzynarodowego, zwalczania
terroryzmu i nieproliferacji broni masowego rażenia);
 zabiegi Federacji Rosyjskiej o umacnianie swojej pozycji w
wymiarze ponadregionalnym ( koniunktura na surowce
energetyczne);
 niekorzystne zjawiska zachodzące na Bliskim i Środkowym
Wschodzie na skutek umacniania się wpływów
fundamentalistycznych (ataki terrorystyczne, destabilizacja w
Iraku i Afganistanie, nuklearne ambicje Iranu, wpływ
fundamentalistów w Afryce, Azji i niektórych państwach
europejskich);

3
6

 wzrost znaczenia
bezpieczeństwa
energetycznego;

 zagrożenia o charakterze
asymetrycznym: podmioty
pozapaństwowe, terroryzm,
przestępczość zorganizowana;

 masowe migracje do krajów
rozwiniętych z kontynentu
afrykańskiego (z powodu
wyniszczenia Afryki konfliktami
lokalnymi oraz epidemią
HIV/AIDS);



groźba katastrof

ekologicznych, malejąca
dostępnością wody pitnej;

 powiększanie się dystansu
rozwojowego pomiędzy
poszczególnymi regionami
świata- wzrost napięć w
stosunkach międzynarodowych.

Uwarunkowania bezpieczeństwa narodowego
RP: (2/2)

3
7

Szanse dla bezpieczeństwa:

 aktywne i solidarne członkowstwo w NATO oraz tworzących się
europejskich struktur obronnych;
 zacieśnianie stosunków pomiędzy Stanami Zjednoczonymi a Unią
Europejską;
integracja Unii Europejskiej (stwarza to warunki dla rozwijania
stosunków z partnerami w oparciu o wspólnotę wartości i interesów) poza
tym członkowstwo
w UE stwarza nowe możliwości oddziaływania na arenie
międzynarodowej oraz przyczynia się do umocnienia pozycji Polski w
świecie;

 dynamika procesów demokratyzacji i transformacji gospodarczej w
Europie
Środkowej, Wschodniej i Południowej oraz wola wielu państw tego
regionu zbliżenia z NATO i UE przyczyniają się do umocnienia pokoju i
stabilizacji na kontynencie europejskim. Polska rozwija partnerską
współpracę z Ukrainą, Mołdawią, państwami Bałkanów Zachodnich i
Kaukazu.

Pozytywny wpływ na

umocnienie bezpieczeństwa Polski miałaby demokratyzacja
Białorusi.

38

Wyzwania dla bezpieczeństwa RP:

 migracja z Polski do innych krajów w poszukiwaniu pracy i
lepszych warunków życia;
 malejący przyrost naturalny- w konsekwencji starzenia się
społeczeństwa;
 transformacja polskiego systemu prawa;
 poprawa stanu infrastruktury- stworzenie nowoczesnej sieci
transportowej, telekomunikacyjnej i sieci służącej do przesyłu i
magazynowania nośników energii (optymalne wykorzystanie
możliwości rozwojowych jakie stwarza członkowstwo w UE).

39

Zagrożenia:

• uzależnienie polskiej gospodarki od dostaw surowców
energetycznych
- ropy naftowej i gazu ziemnego - z jednego źródła;

• zorganizowany terroryzm międzynarodowy;

• zorganizowana przestępczość międzynarodowa- tranzytowe
położenie Polski, Układ z Schengen który zniósł kontrolę graniczną
na odcinkach wewnętrznej granicy UE;

• kryzysy ekonomiczne;

• oddziaływanie w cyberprzestrzeni;

• zagrożenia o charakterze ekologicznym.

* Zagrożenia potencjalne:

•

załamanie procesu integracji europejskiej na skutek powrotu

państw do podejmowania działań wyłącznie przez pryzmat
interesów narodowych oraz ambicji traktowania UE jako
przeciwwagi dla Stanów Zjednoczonych, a także niezdolności
UE do kreowania wspólnej polityki;

• umocnienie porządków autorytarnych na kontynencie oraz
nasilenie się postaw konfrontacyjnych- napięcia w
Naddnieprzu, na Kaukazie Południowym czy Bałkanach;

4
0

Koncepcja bezpieczeństwa narodowego.
Cele i zadania sektorowe.(1/9)

BEZPIECZEŃSTWO ZEWNĘTRZNE: (1/2)

„Obowiązkiem państwa jest konsekwentne zabieganie o
tworzenie jak
najkorzystniejszego międzynarodowego otoczenia kraju i
umacnianie jego międzynarodowej pozycji, wizerunku i
prestiżu”.



Sojusz Północnoatlantycki- najważniejsza dla Polski forma współpracy

wielostronnej w polityczno- wojskowym wymiarze bezpieczeństwa, filar
stabilności na kontynencie oraz główna płaszczyzna stosunków
transatlantyckich;
 Unia Europejska- członkowstwo zwiększyło możliwości realizacji
polskiej polityki bezpieczeństwa i zdolność oddziaływania
międzynarodowego. Popieranie przez Polskę rozwoju Europejskiej Polityki
Bezpieczeństwa i Obrony;
 dwustronne stosunki ze Stanami Zjednoczonymi;
 współpraca i przyjazne stosunki z sąsiadami (zwłaszcza z Republiką
Federalną Niemiec, Federacją Rosyjską);

4
1

BEZPIECZEŃSTWO ZEWNĘTRZNE:
(2/2)

 współpraca dwustronna i wielostronna z pozostałymi państwami
Europy Środkowej i Wschodniej (Trójkąt Weimarski, Grupa Wyszehradzka
oraz inne instytucje subregionalne);

 ONZ- odpowiedzialność za utrzymanie pokoju i bezpieczeństwa
międzynarodowego ( rola Rady Bezpieczeństwa);

 popieranie rozwoju prawa międzynarodowego i zapewnienie jego
powszechnego przestrzegania;
działania na rzecz powstrzymania proliferacji broni masowego rażenia
oraz kontroli międzynarodowego handlu bronią i materiałami podwójnego
zastosowania;

 zaangażowanie w prace Organizacji Bezpieczeństwa
i Współpracy w Europie, Rady Europy, Organizacji Współpracy
Gospodarczej
i Rozwoju oraz innych instytucji wielostronnych.

Koncepcja bezpieczeństwa narodowego.
Cele i zadania sektorowe.

(2/9)

4
2

BEZPIECZEŃSTWO MILITARNE:



gotowość do obrony terytorium i niepodległości Polski oraz

sojuszników,

 eliminacja zagrożeń o charakterze zbrojnym;

 przeciwdziałanie ewentualnym, niekorzystnym zmianom
równowagi wojskowej w regionie.

Polska buduje swoją politykę obronną w powiązaniu z zasadą
solidarności i lojalności sojuszniczej.

Gotowość przyjścia z pomocą każdemu członkowi
Sojuszu Północnoatlantyckiego wzmacnia potencjał
odstraszania, zapewniający bezpieczeństwo państw
członkowskich i NATO jako całości

.

Koncepcja bezpieczeństwa
narodowego.
Cele i zadania sektorowe.(3/9)

4
3

Koncepcja bezpieczeństwa narodowego.
Cele i zadania sektorowe. (4/9)

BEZPIECZEŃSTWO WEWNĘTRZNE:

Polega na utrzymaniu zdolności do reagowania w przypadku zagrożenia
bezpieczeństwa publicznego lub powszechnego. Związane są one z :

♦ ochroną porządku prawnego

♦ ochroną życia i zdrowia obywateli

♦ ochroną majątku narodowego

przed bezprawnymi działaniami oraz skutkami klęsk żywiołowych,
katastrof naturalnych i awarii technicznych.

Kształtując bezpieczeństwo wewnętrzne, należy stale
uwzględniać możliwość wystąpienia zagrożeń
terrorystycznych i przeciwdziałać ich ewentualnemu
powstaniu.

4
4

BEZPIECZEŃSTWO SPOŁECZNE:

 Praca i polityka społeczna.

Poprawa jakości życia obywateli.

Wymaga to prowadzenia aktywnej polityki społecznej – radykalne
ograniczanie sfery ubóstwa i zmniejszenie obszarów wykluczenia
społecznego poprzez wzrost realnych dochodów wszystkich grup
społecznych oraz zmniejszenie stopy bezrobocia.


Nauka i edukacja.

Dążenie do budowy społeczeństwa opartego na

wiedzy.


Aktywne i sprawne społeczeństwo.

Tworzenie warunków

zapewniających rozwój szeroko rozumianej bazy sportowej i zapewnienie
dostępu do niej jak najszerszym kręgom społeczeństwa.

BEZPIECZEŃSTWO OBYWATELSKIE:
Zgodnie z zasadą demokratycznego państwa prawa celem RP jest
zapewnienie wszystkim obywatelom poczucia bezpieczeństwa i
sprawiedliwości.

• usprawnienie funkcjonowania sądów i prokuratury, skrócenie
postępowań
i zagwarantowanie skutecznego wykonania orzeczeń;

• zagwarantowanie bezpieczeństwa obrotu gospodarczego, dzięki
uproszczeniu
i uelastycznieniu procedur prawnych.

Koncepcja bezpieczeństwa narodowego.
Cele i zadania sektorowe. (5/9)

4
5

 Energetyka

Zapewnienie stabilnych i nieprzerwanych
dostaw nośników energii. Polska strategia
bezpieczeństwa energetycznego zakłada
ścisłą współpracę z producentami gazu
ziemnego i ropy naftowej na Morzu
Północnym i Szelfie Norweskim. Ważne
dla Polski ( i całej Europy) jest także trwałe
połączenie Polski gazociągami ze
Skandynawią gdyż ważne są drogi
transportu surowców energetycznych na
osi Północ-Południe. Polska stara się
również o uzyskanie członkostwa w
Międzynarodowej Agencji Energetycznej.
Ma to zapewnić długotrwałe
bezpieczeństwo energetyczne.

BEZPIECZEŃSTWO EKONOMICZNE: (1/3)

Koncepcja bezpieczeństwa narodowego.
Cele i zadania sektorowe. (6/9)

4
6

BEZPIECZEŃSTWO EKONOMICZNE: (2/3)

Koncepcja bezpieczeństwa narodowego.
Cele i zadania sektorowe. (7/9)

 Finanse
Zapewnienie finansów i stabilności nakładów
na wydatki związane z zagwarantowaniem
bezpieczeństwa narodowego oraz trwałego
rozwoju gospodarczego- utrzymanie
równowagi budżetowej oraz zadłużenia
wewnętrznego i zagranicznego na
odpowiednim, bezpiecznym poziomie.

 Przemysłowy potencjał obrony
Istotnym elementem gospodarczej sfery bezpieczeństwa Polski jest
rozwój przemysłu obronnego. Zależy on od charakteru i
intensywności powiązań
z pozostałymi gałęziami gospodarki oraz z możliwościami
naukowo-technicznymi. Musi także być kompatybilny z potrzebami
obronnymi, określonymi w programach modernizacji sił zbrojnych,
a także być w zgodzie z przyjętymi zobowiązaniami sojuszniczymi
w NATO.

4
7

Koncepcja bezpieczeństwa narodowego.
Cele i zadania sektorowe. (8/9)

BEZPIECZEŃSTWO EKONOMICZNE: (3/3)

 Infrastruktura transportowa i łączność.

Niezwykle ważne jest

aby utworzyć zrównoważony, pod względem ekonomicznym, ekologicznym
i społecznym, krajowy system transportu. Powinien on być osadzony w
nowoczesnych sieciach , które zapewnią efektywna, terytorialna i
gałęziową integracje działalności transportowej. Należy także
kontynuować rozwój nowoczesnej, zintegrowanej struktury łączności
elektronicznej, która byłaby odporna na awarie i potencjalne ataki
przestępczości
cybernetycznej.

BEZPIECZEŃSTWO EKOLOGICZNE:

♦ zapewnienie obywatelom warunków do lepszego życia
w zdrowym środowisku poprzez ochronę przyrody, w
tym stymulowanie procesów zrównoważonego rozwoju;
♦ pełne wdrożenia standardów europejskich w sferze
polityki ekologicznej;
♦ zadania- poprawa czystości wód, zmniejszenie
zanieczyszczenia powietrza, zapobieganie degradacji
gleb, a także ograniczanie ryzyka wystąpienia katastrof
ekologicznych, wywołanych przyczynami naturalnymi
bądź spowodowanych przez człowieka.

48

Koncepcja bezpieczeństwa narodowego.
Cele i zadania sektorowe. (9/9)

BEZPIECZEŃSTWO INFORMACYJNE I
TELEKOMUNIKACYJNE:

 redukowanie podatności infrastruktury
telekomunikacyjnej na ewentualne ataki w
nią wymierzone oraz przywrócenie jej
działania w krótkim czasie;
 tworzenie i rozwijanie długofalowych
planów ochrony kluczowych systemów
teleinformacyjnych przed dostępem do
danych nieodpowiednich osób/
podmiotów, przed zakłóceniem ich
funkcjonowania, kradzieżą tożsamości lub
sabotażem;
 przeciwdziałanie przestępczości
komputerowej.

4
9

Kierunki transformacji systemu bezpieczeństwa narodowego
:

• Rozwój sprawnego, wydajnego, właściwie zorganizowanego
systemu
bezpieczeństwa państwa;

• Na system ten składają się wszystkie odpowiedzialne za
bezpieczeństwo w świetle Konstytucji RP i właściwych ustaw organy
oraz instytucje należące do władz ustawodawczych,
wykonawczych i sądowniczych, w tym Parlament, Prezydent RP,
Rada Ministrów i centralne organy administracji rządowej.

• Ważnym elementami są siły zbrojne oraz służby i instytucje
rządowe zobowiązane do zapobiegania i przeciwdziałania
zagrożeniom zewnętrznym, zapewnienia bezpieczeństwa
publicznego, prowadzenia działań ratowniczych oraz ochrony
ludności i mienia w sytuacjach nadzwyczajnych, a także - w
zakresie przewidzianym w Konstytucji RP i właściwych ustawach -
władze samorządowe oraz inne podmioty prawne, w tym
przedsiębiorcy tworzący potencjał przemysłowo-obronny.

System bezpieczeństwa narodowego
Rzeczypospolitej Polskiej (1/4)

5
0

System bezpieczeństwa narodowego
Rzeczypospolitej Polskiej (2/4)

 Podsystem kierowania bezpieczeństwem
narodowym:

• tworzą go organy władzy publicznej i kierownicy jednostek
organizacyjnych, które wykonują zadania związane z
bezpieczeństwem narodowym oraz organy dowodzenia Sił
Zbrojnych RP.

• realizuje przedsięwzięcia związane z monitorowaniem źródeł,
rodzajów, kierunków i skali zagrożeń, zapobieganiem powstawaniu
zagrożeń bezpieczeństwa narodowego na terytorium RP oraz poza
jej granicami zapobieganiem skutkom tych zagrożeń oraz ich
usuwaniem, a także kierowaniem obrona narodowa.

5
1

System bezpieczeństwa narodowego
Rzeczypospolitej Polskiej (3/4)

Podsystemy wykonawcze: (1/2)

• tworzą je siły i środki pozostające we właściwościach ministrów
kierujących działami administracji rządowej, centralnych organów
administracji rządowej, wojewodów, organów samorządu terytorialnego
oraz innych podmiotów odpowiedzialnych za realizacje ustawowo
określonych zadań w zakresie
bezpieczeństwa narodowego;

• ZADANIA:

- wczesne rozpoznawanie wyzwań i zapobieganie zagrożeniom
bezpieczeństwa kraju, a w razie ich wystąpienia -

przeciwdziałanie

negatywnym następstwom;

- zwiększanie potencjału państwa i jego zdolności
do realizacji interesów narodowych.

5
2

System bezpieczeństwa narodowego Rzeczypospolitej
Polskiej (4/4)

Podsystemy wykonawcze: (2/2)

• Sprawy zagraniczne;
• Obrona narodowa;
• Służby cywilne;
• Administracja publiczna i sprawy
wewnętrzne;

• Informatyzacja i
telekomunikacja;

• Sprawiedliwość;
• Gospodarka;
• Gospodarka morska;

• Budżet i finanse publiczne

;

• Skarb Państwa;
• Transport;

•

Budownictwo, gospodarka przestrzenna i

mieszkaniowa;

• Rolnictwo rozwój wsi i rynki rolne;
• Rozwój regionalny;
• Praca, zabezpieczenie społeczny i sprawy
rodziny;

• Zdrowie;
• Nauka i szkolnictwo wyższe;
• Oświat i wychowanie;
• Kultura i ochrona dziedzictwa
narodowego;

• Środowisko;
• Terenowe organy administracji rządowej i
organy samorządu terytorialnego;

5
3

STRATEGIA

OBRONNOŚCI RP

Z 2009 ROKU

Strategia sektorowa do Strategii

Bezpieczeństwa Narodowego RP

5
4

Strategia Obronności RP przedstawia założenia funkcjonowania

obronności

państwa. Określa ona zadania i strukturę systemu obronnego

państwa oraz

wyznacza główne kierunki rozwoju poszczególnych jego

podsystemów.

Jest też dokumentem konkretyzującym oraz rozwijającym zapisy

dotyczące

obronności zawarte w Strategii Bezpieczeństwa Narodowego RP,

przyjętej

przez Radę Ministrów, a następnie zatwierdzonej przez Prezydenta

RP

w dniu 13 listopada 2007 roku. Postanowienia Strategii stanowią

wytyczne

dla dokumentów z dziedziny obronności tworzonych na niższych

szczeblach.

Zgodnie z treścią Strategii obronności:

Obronność

- jest dziedziną bezpieczeństwa narodowego,

stanowiącą sumę wszystkich cywilnych

i wojskowych

przedsięwzięć mających na

celu zapobieganie

i przeciwstawienie się wszelkim potencjalnym
zagrożeniom bezpieczeństwa państwa,

zarówno

militarnym, jak i pozamilitarnym,

mogącym

doprowadzić do kryzysu

polityczno-militarnego.

5
5

Bezpieczeństwo globalne:

1. Ewolucja w kierunku ładu dwubiegunowego;

2. Globalizacja- zatarcie różnic między bezpieczeństwem wewnętrznym a

zewnętrznym;

3. Środowisko bezpieczeństwa charakteryzuje się współwystępowaniem

i wzajemnym przenikaniem się zagrożeń militarnych i pozamilitarnych,
często o charakterze asymetrycznym. Wybuch konfliktu zbrojnego jest
znikome. Napięcia powstają głównie na linii Zachód i świat
muzułmański oraz na bliskim i Środkowym wschodzie ( konflikty
lokalne);

4. Istotnym zagrożeniem dla bezpieczeństwa międzynarodowego

pozostają programy rozwoju technologii nuklearnych oraz rakietowych
realizowane w sprzeczności z rezolucjami Rady Bezpieczeństwa ONZ;

5. Zagrożenia związane z bezpieczeństwem gospodarczym, a zwłaszcza

energetycznym;

6. Zagrożenia o charakterze asymetrycznym (terroryzm

międzynarodowy, cyberterroryzm, terroryzm z użyciem BMR,
zorganizowana przestępczość międzynarodowa);

7. Konflikty lokalne na tle etnicznym, religijnym i kulturowym jako dla

systemu bezpieczeństwa międzynarodowego.

5
6

Bezpieczeństwo narodowe:

1. Duży wpływ na nie mają zjawiska i procesy zachodzące w otoczeniu

RP;

2. Utrzymywane jest przez aktywne członkowsko Polski w NATO, Unii

Europejskiej oraz strategiczne partnerstwo z USA;

3. Chociaż prawdopodobieństwo wybuchu konfliktu zbrojnego jest niskie,

RP będzie utrzymywać zdolności pozwalające na reagowanie na
zagrożenia lokalne;

4. Ponad to zagrożenia rzutujące na bezpieczeństwo Polski są w zasadzie

tożsame z zagrożeniami dotyczącymi jej sojuszników – różnice dotyczą
jedynie odmiennego rozłożenia akcentów.

Zasadniczym punktem odniesienia polityki obronnej i
bezpieczeństwa RP jest naturalnie członkowstwo w NATO i UE
oraz strategiczny sojusz
z USA. Dla Polski ważne jest aby NATO i UE umacniały swoją
pozycję na arenie międzynarodowej, podnosząc tym samym
poziom bezpieczeństwa państw członkowskich.

5
7

Podstawowe założenia Strategii Obronności RP:



Dbałość o bezpieczeństwo jest elementarną powinnością państwa;



Bezpieczeństwo ma charakter niepodzielny – jego wymiar wewnętrzny jest

współzależny z zewnętrznym, a narodowy z sojuszniczym;

 Państwo polskie utrzymuje ciągłą zdolność do obrony, wykorzystując do tego

wszystkie dostępne środki i podporządkowując jej działania polityczne,
gospodarcze, dyplomatyczne i wojskowe

.

Poziom zdolności obronnych RP jest

wypadkową potrzeb narodowych i zobowiązań sojuszniczych;

 Bezpieczeństwo i obronność RP opiera się na filarze atlantyckim i europejskim

oraz na strategicznej więzi ze Stanami Zjednoczonymi;

 Działania na rzecz bezpieczeństwa i obrony są i będą prowadzone przede

wszystkim w układzie sojuszniczym, choć nie wyklucza się działań
samodzielnych;

 Udział w operacjach militarnych i niemilitarnych poza granicami kraju jest

wyrazem odpowiedzialności za bezpieczeństwo wspólne oraz ma charakter
prewencyjny wobec zagrożeń o charakterze asymetrycznym i globalnym

;

 Koncepcja obronności zakłada podejmowanie określonych

działań strategicznych, odpowiednio do stanów gotowości
obronnej państwa.

5
8

W czasie pokoju

,

gdy nie stwierdza się istotnych

zewnętrznych zagrożeń bezpieczeństwa państwa, utrzymywany
jest stan stałej gotowości obronnej państwa. Obronność państwa
sprowadza się wtedy do realizacji dwóch rodzajów działań
strategicznych: utrzymywania sprawności i doskonalenia SOP
(Systemu obronnego Państwa), zintegrowanego z sojuszniczym
systemem bezpieczeństwa oraz kształtowania środowiska
międzynarodowego na rzecz umacniania obronności państwa.

W przypadku pojawienia się zewnętrznego

zagrożenia państwa

,

Rzeczpospolita Polska podejmie

działania na rzecz jak najszybszego opanowania
kryzysu/konfliktu w celu zminimalizowania jego skutków, a w
szczególności zapobieżenia przerodzenia się kryzysu w
bezpośrednie zagrożenie wojenne dla Polski lub jej sojuszników.
W zależności od rozwoju kryzysu uprawnione organy podejmą
decyzje o rozpoczęciu realizacji określonych przedsięwzięć
zawartych w Krajowym Planie Zarządzania Kryzysowego, a w
sytuacji narastania zagrożenia agresją zbrojną w Planie
Reagowania Obronnego RP (PRO RP).

Koncepcja obronności RP (1/3)

5
9

W razie pojawienia się kryzysu w
bezpośrednim otoczeniu Polski

władze narodowe

podejmą stosowne działania w wymiarze narodowym i
międzynarodowym w celu uruchomienia mechanizmów
reagowania kryzysowego. Na terytorium RP wprowadzony
zostanie, adekwatny do skali zagrożenia, stopień alarmowy
oraz/lub wyższy stan gotowości obronnej państwa. Organy
administracji publicznej oraz Siły Zbrojne RP wprowadzą wybrane
środki zarządzania kryzysowego oraz realizują zadania
wynikające z planów operacyjnych.

W sytuacji pogłębiającego się kryzysu

uprawnione organy podejmą decyzję o wprowadzeniu stanu
gotowości obronnej państwa czasu wojny. W dalszej kolejności
wprowadzony będzie stan wojenny, podniesiona gotowość
bojowa Sił Zbrojnych RP oraz ogłoszona częściowa lub
powszechna mobilizacja i powołany Naczelny Dowódca Sił
Zbrojnych.

W przypadku wystąpienia kryzysu w
dalszym otoczeniu Polski,

gdy dojdzie do

zaangażowania NATO lub UE, Rzeczpospolita Polska na
mocy decyzji uprawnionych organów, będzie gotowa do
uczestniczenia w działaniach sojuszniczych.

Koncepcja obronności RP (2/3)

6
0

W celu obrony terytorium RP przed agresją zbrojną

realizowane będą zadania wynikające z narodowych i sojuszniczych planów
operacyjnych, które obejmują: uruchomienie systemu mobilizacyjnego
rozwinięcia Sił Zbrojnych RP, przegrupowanie ich do rejonów operacyjnego
przeznaczenia oraz zademonstrowanie determinacji społeczeństwa i politycznej
woli państwa do przeciwstawienia się agresji zbrojnej. Skala zaangażowania sił
zależeć będzie od dynamiki rozwoju kryzysu.

W razie udziału Polski w operacji obronnej

z

art. 5 Traktatu Północnoatlantyckiego poza obszarem
państwa, Siły Zbrojne RP mogą wydzielić ze swojego składu
siły zadeklarowane w ramach planowania obronnego Sojuszu.

W ramach działań prowadzonych w obronie
przed terroryzmem

,

Rzeczpospolita Polska podejmie –

zarówno samodzielnie, jak i w ramach reagowania sojuszniczego –
kompleksowe działania militarne
i niemilitarne, mające na celu zminimalizowanie zagrożenia.

Koncepcja obronności RP (3/3)

6
1

stanowi skoordynowany zbiór elementów kierowania i elementów
wykonawczych,
a także realizowanych przez nie funkcji i procesów oraz zachodzących między
nimi relacji. SOP tworzą wszystkie siły i środki przeznaczone do realizacji
zadań obronnych, odpowiednio do tych zadań zorganizowane, utrzymywane i
przygotowywane. Organizacja i funkcjonowanie SOP oparte jest na przepisach
prawa powszechnie obowiązującego, a także na postanowieniach
wynikających z umów i traktatów międzynarodowych, których Polska jest
stroną. Jest on powołany dla przeciwstawienia się wszelkim zagrożeniom
żywotnych interesów narodowych. System ten jest zintegrowany z
sojuszniczym systemem bezpieczeństwa poprzez wspólne procedury działania
w sytuacjach kryzysowych i w czasie wojny oraz udział w sojuszniczym
planowaniu obronnym.

SOP

składa się z trzech podsystemów:

 podsystemu kierowania obronnością państwa – utworzonego z

organów władzy i administracji publicznej wraz z obsługującymi
urzędami i niezbędną infrastrukturą oraz organów dowodzenia Sił
Zbrojnych RP;

 dwóch podsystemów wykonawczych:

♦ podsystemu militarnego – utworzonego z Sił Zbrojnych RP;

♦ podsystemu niemilitarnego – utworzonego ze struktur
wykonawczych administracji publicznej, przedsiębiorców oraz
innych jednostek organizacyjnych.

6
2

Wymagania wobec SOP

:

 zdolność do odstraszania, ochrony i obrony oraz realizacji zadań
obrony kolektywnej;

 zdolność do współpracy ze strukturami sojuszniczymi, przy
zachowaniu zdolności do skutecznego działania
samodzielnego;

 efektywną współpracę wszystkich organów władzy i
administracji publicznej, przedsiębiorców realizujących zadania
obronne, organizacji pozarządowych i poszczególnych obywateli
na rzecz obronności państwa;
sprawne działanie w każdych warunkach poprzez odpowiednią
organizację, wyposażenie i obieg informacji;

 zdolność do monitorowania i przeciwdziałania zagrożeniom oraz
reagowania na pojawiające się zagrożenia w ich wczesnej fazie, a
także do usuwania ich skutków;

 wykorzystanie kompetencji, umiejętności i wiedzy osób
uczestniczących w pracach poszczególnych podsystemów.

6
3

 są podstawowym elementem systemu

obronnego państwa, przeznaczonym do
skutecznej realizacji polityki bezpieczeństwa
i obronnej;

 utrzymują gotowość do realizacji trzech

rodzajów misji: zagwarantowanie obrony
państwa i przeciwstawienie się agresji;
udział w procesie stabilizacji sytuacji
międzynarodowej oraz w operacjach
reagowania kryzysowego i humanitarnych;
wspieranie bezpieczeństwa wewnętrznego i
pomoc społeczeństwu;

 struktura, skład, dyslokacja oraz

wyposażenie Sił Zbrojnych RP powinny
wynikać z charakteru i specyfiki
przypisanych im misji oraz konieczności
zapewnienia odpowiednich zdolności
operacyjnych. Muszą umożliwiać realizację
zadań w czasie pokoju, kryzysu i wojny

;

 w skład Sił Zbrojnych RP wchodzą jako ich

rodzaje: Wojska Lądowe, Siły Powietrzne,
Marynarka Wojenna oraz Wojska Specjalne

.

6
4

mają na celu zapewnienie funkcjonowania SOP w razie
zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa i w czasie wojny, w tym
planowanie przedsięwzięć gospodarczo-obronnych oraz zadań
wykonywanych na rzecz Sił Zbrojnych RP i wojsk sojuszniczych.
Planowanie, organizowanie i realizacja przygotowań obronnych
państwa należy do zadań Rady Ministrów. Koordynacyjną rolę w tym
procesie odgrywa Minister Obrony Narodowej.

Przygotowanie obronne państwa (1/2)

 Przygotowania podsystemu kierowania obronnością-

budowa jednolitego systemu kierowania zapewniającego spójne
działanie niezależnie od rodzaju i charakteru zagrożeń, we wszystkich
stanach gotowości obronnej państwa, prowadzonego z
przygotowanych stanowisk kierowania.

 Przygotowania podsystemu militarnego-

przedsięwzięcia zmierzające do zwiększenia potencjału Sił Zbrojnych
RP
w ramach istniejących możliwości finansowych państwa.

6
5

Przygotowania obronne państwa (2/2)

 Przygotowania podsystemu niemilitarnego:

♦ rezerwy państwowe;

♦ mobilizacja gospodarki;

♦ militaryzacja;

♦ ochrona obiektów szczególnie ważnych dla bezpieczeństwa i
obronności państwa;

♦ przygotowanie, wykorzystanie
i ochrona transportu na potrzeby obronne państwa;

♦ przygotowanie oraz wykorzystywanie publicznej i niepublicznej
służby zdrowia na potrzeby obronne państwa;

♦ przygotowanie i wykorzystanie systemów łączności na potrzeby
obronne państwa;

♦

szkolenie obronne;

♦ kontrola wykonywania zadań obronnych;

♦ przygotowanie oraz funkcjonowanie systemów obserwacji,
pomiarów, analiz, prognozowania i powiadamiania o skażeniach
promieniotwórczych, chemicznych i biologicznych na terytorium RP.

6
6

należy do najważniejszych celów strategicznych

realizowanych przez organy władzy i administracji publicznej.

Kierunki transformacji wynikają z wymogów ciągle

zmieniającego się środowiska bezpieczeństwa (transformacja

obejmuje zarówno podsystem militarny i niemilitarny).

Transformacja SOP

 Transformacja podsystemu militarnego-

adaptacja SZ RP do

nowych warunków;

 Transformacja podsystemu niemilitarnego-

doskonalenie go

do wykonywania zadań związanych z wypełnianiem misji; koncentracja
wysiłków na zadaniach związanych z zapewnianiem zdolności państwa do
przeciwstawienia się zagrożeniom i wyzwaniom współczesnego
środowiska bezpieczeństwa, zagwarantowaniem ciągłości funkcjonowania
najważniejszych instytucji państwa (organów władzy i administracji,
ważnych obiektów gospodarczych i użyteczności publicznej) w okresie
kryzysu i w czasie wojny oraz utrzymywaniem stosownego poziomu
wspierania operacji sił zbrojnych w czasie pokoju, kryzysu i wojny

.

6
7

1992

2000

2003

2007

2009



Integracja ze

Wspólnotami
Europejskimi
(przyszła UE);



zgodność

prowadzonej
polityki
bezpieczeństwa
z Kartą Narodów
Zjednoczonych;



popieranie

inicjatyw
rozbrojeniowych
;



dążenie do

uzyskania
członkowstwa w
Sojuszu
Północnoatlanty-
ckim (NATO);



wkład w

działalność
KBWE;



porozumienia

regionalne i
sąsiedzkie-
Trójkąt
(Czworokąt)
Wyszechradzki.



pojawienie się

pojęcia „interesy
narodowe”;



podstawowy cel

strategiczny –
zapewnienie
realizacji interesów
narodowych
(zagrożenia
kryzysowe
i wojenne);



korelacja Strategii

Obronność RP ze
Strategią NATO;



rola reagowania

kryzysowego;



działania wojenne

wynikające z
porozumień
sojuszniczych lub
agresji dokonanej na
RP;



znaczenie Sił

Zbrojnych i
pozamilitarnych
ogniw obronnych;



przygotowania

obronne.



zmiana strategii po

zamachach z 11
września 2001 r.;



podstawowe cele

polityki nie ulegają
zmianie;



NATO- gwarant

bezpieczeństwa;



dążenie do

członkowstwa w UE;



nowe zagrożenia

związane z:
terroryzmem
międzynarodowym,
transnarodową
przestępczością
zorganizowaną itp.-
działalność podmiotów
pozapaństwowych.



Polska w UE;



podział interesów

narodowych na
żywotne, ważne i
istotne;



cele kompatybilne

z celami UE i NATO ,
jednak podstawowe
cele pozostają
niezmienne;



bezpieczeństwo

militarne,
obywatelskie,
społeczne,
ekonomiczne
(energetyczne),
ekologiczne;



transformacja

systemu
bezpieczeństwa
narodowego



konkretyzuje

Strategię
Bezpieczeństwa z
2007 roku;



bezpieczeństwo

globalne;



bezpieczeństwo

narodowe;



niezmienność

celów
strategicznych;



SOP.

6
8

Bibliografia:

1. Koziej S. „Ewolucja bezpieczeństwa narodowego
Rzeczypospolitej Polskiej w latach dziewięćdziesiątych XX
wieku.”, skrypt internetowy;
2. Koziej S. „Strategie bezpieczeństwa narodowego z 2003 i
2007 roku”, skrypt internetowy;
3. Strategia Obronności RP, Warszawa, maj 2000;
4. Strategia Bezpieczeństwa Narodowego RP, Warszawa ,lipiec
2003;
5. Strategie Bezpieczeństwa Narodowego RP, Warszawa 2007;
6. Strategia Obronności RP. Strategia sektorowa do Strategii
Bezpieczeństwa Narodowego RP., Warszawa 2009;
7. Założenia polskiej polityki bezpieczeństwa oraz Polityka
Bezpieczeństwa i Strategia Obronna RP, Warszawa 1992.

69