Ćwiczenie 24

Plan badania układu ruchu

Ocena postawy stojącej , w swobodnym ruchu i

leżącej

Mięśnie- oglądanie, omacywanie,

opukiwanie( gdy jest to konieczne)

Kościec – oglądanie , omacywanie , opukiwanie ,

zwracamy uwagę na linię kręgosłupa i proporcje

ciała , bierną ruchomość kręgosłupa i stawów .

Stawy – oglądanie , omacywanie (ocena ciepłoty

i wrażliwości , ruchy bierne) .

Ścięgna

Badanie racic ,szpary międzyracicznej, kopyt,

koronki , pazurów

Układ ruchu

Zmiany w układzie ruchu to :



Zapalenia



Zwyrodnienia



Rozrosty (nowotwory, rozrosty

genetycznie uwarunkowane)

Ocena postawy

Postawa



Stojąca – w spoczynku i w ruchu



Leżąca – prawidłowa i

nieprawidłowa



Siedząca – psy i koty

Rodzaje postaw



prawidłowa



nieprawidłowa

- ulgowa (np. ochwat – koń stoi na piętkach)

- wymuszona (np. tężec – postawa konia na

biegunach )

Postawy c.d

Zaleganie - dłuższe leżenie i trudności

ze wstawaniem: może być zaleganie

przed i poporodowe, przy

mioglobinurii u koni , złamaniu

miednicy , zapaleniu szpiku

,zapaleniu stawów , odklejeniu się

nasady przy główce kości udowej

(

epiphysiolysis

), osteomalacja

krzywica , osteoporoza .)

Rodzaje zaburzeń

Stany zapalne:



Mięśni-

myositis



Kości –

osteitis



Stawów -

arthritis



Kości i szpiku –

osteomyelitis

Zmiany niezapalne (wsteczne-

najczęściej zwyrodnieniowe)



mięśni -

myopathia



kości –

ostopathia



stawów –

arthropathia



zwyrodnienia mięśni –

myodegeneratio



zwyrodnienia kości -

ostodystrophia



zmiany rozrostowe kości (psy, konie)

acropachia

(zgrubienie kości długich)

Zmiany w ruchu:



chód koguci tzw. tupiący, występuje w

szpacie u koni (

arthrosis chronica

ostodeformans

): koń opiera chorą kończynę

na szczycie kopyta – kulawizna z oparcia .



chód sztywny- bolesność mięśni , ścięgien,

stawów , występuje np. przy chorobie

wyścigowej koni(

mikrotendinitis

wągrzycy, krzywicy , osteomalacji , tężcu ,

porażeniu spastycznym u buhajów ,

ochwacie .



kulawizny – bolesne schorzenia narządów

ruchu (np. zapalenie wielostawowe)

Mięśnie

Oglądanie



objętość (poprzez porównanie mięśni

jednoimiennych – lokalizacja zmian),



kontury mięśni

Omacywanie



ciepłota



wrażliwość



konsystencja



stan napięcia (związany z ukł.

nerwowym )



przesuwalność skóry nad mięśniami

Opukiwanie

–

gdy jest do tego wskazanie

Objętość



prawidłowa



nieprawidłowa

- zanik mięśni (jednego lub kilku ) z

nieczynności (

atrophia ex

inactivitate

) lub niedożywienia,

ucisku

- przerost mięśni –

hypertrophia

Stan napięcia

–

zmiany :

hypertonia , hypotonia, atonia



Skurcz tężcowy (toniczny)- wzmożony stan napięcia

mięśni np. występuje przy tężcu (długotrwający) .



Skurcz kloniczny- przerywany, okresowy, dotyczy

określonych mięśni (wzrost napięcia)



Konwulsje – skurcz kloniczny wszystkich mięśni np.

występuje przy zatruciu strychniną



Drżenie pęczkowe lub włókienkowe mięśni np. w 1

stadium gorączki, zmęczeniu mięśni , spadku

poziomu glukozy



Mięśnie twarde jak deska – zaawansowane

zmiany zwyrodnieniowe np. mięśniochwat

porażenny

Myopathia

Jest to osłabienie mięśni na tle

niezapalnym( zwyrodnienie mięśni –

niedobór Se i wit.E).

Cechują ją trudności w utrzymaniu się na

nogach , zaleganie w przypadkach

ostrych , sztywny chód , są to schorzenia

niezapalne, nie infekcyjne

W stanach ostrych mięśnie są twarde , obrzękłe

o zwiększonej objętości

a w przewlekłych są wiotkie , występuje

zaleganie

Przykłady miopatii

Mięśniochwat porażenny



obejmuje głównie mięśnie zadu (lędźwiowe i

pośladkowe) .



okolica jest powiększona , mięśnie twarde jak

deska



występuje sztywny chód ,trudności w poruszaniu

się



W zaawansowanym stanie – postawa siedzącego

psa lub leżąca



występuje u koni dobrze odżywionych i obficie

karmionych przy braku pracy



objawy występują po podjęciu pracy („ choroba

poświąteczna”)



badając mocz stwierdzamy mioglobinurię , rośnie

również stosunek kreatyny do kreatyniny na

korzyść kreatyny

Enzootyczna dystrofia mięśni



występuje u jagniąt (cieląt, źrebiąt) na

tle niedoboru witaminy E i selenu (PDM)



może powodować ją nadmiar NKT w

paszy



histopatologicznie – choroba białych

mięśni (tzw. rybie mięso ) – mamy do

czynienia ze zwyrodnieniem hialinowym

, później z martwicą koagulacyjną



objawy kliniczne to sztywny chód,

niedowład kończyn tylnych

Myositis

Jest to zapalenie mięśni wywołane

czynnikiem uszkadzającym:



działającym bezpośrednio – po

urazach naderwaniu , zerwaniu mięśni



działającym pośrednio– promienica,

sarkosporidioza, obrzęk gazowy,

złośliwy

Schorzenia mięśni mogą mieć

charakter miejscowy lub

rozsiany:



Polymiositis objawia się uogólnionym

bólem mięśniowym i sztywnością.



Miositis mięśni żuchwy objawia się

bólem, zanikiem mięśniowym,

zwłóknieniem, co doprowadza do

stałego zaciskania jamy ustnej

Badanie kośćca

–

rozpoczynamy od kości czaszki

badając następnie dalsze odcinki

kręgów , obręcz barkową, żebra ,

miednicę , kończyny.

Kościec badamy poprzez



oglądanie

(wielkość, kształt )



omacywanie (konsystencja,

wrażliwość, krepitacja)



opukiwanie (wrażliwość)

Wyróżniamy następujące

zmiany kształtu

kręgosłupa :



kyphosis

– grzbietowe wygięcie

kręgosłupa (grzbiet karpiowaty – łukowate

skrzywienie kręgosłupa skierowane do

góry)



lordosis

– łęgowatość – ( grzbiet łęgowaty

– łukowate skrzywienie kręgosłupa w

kierunku brzusznym )



scoliosis

– boczne skrzywienie kręgosłupa



gibbus

– garb



Opisthotonus

tężec tylny wygięcie kręgosłupa

w stronę brzuszną (zatrucie strychniną,

zapalenie opon mózgowych, tężyczka),

spowodowane jest skurczem mięśni;



Emprosthotonus

wygięcie kręgosłupa w

stronę grzbietu, tężec przedni;



Pleurothonus

zarzucenie kręgosłupa w bok

(tężęc boczny)



Torticollis

skręcenie szyi na bok w linii szyjnej,

występuje przy pęknięciu kręgu szyjnego,

zapaleniu części miękkich szyi, może być

powodowane kurczem lub przykurczem

miękkich części szyi, zapaleniem ucha

wewnętrznego i środkowego.

Stawy



oglądanie :wielkość , kształt ,

badamy w spoczynku i w ruchu



omacywanie : konsystencja,

ciepłota , wrażliwość



ruchomość bierna – zwiększona lub

zmniejszona ruchomość stawów

Racice, szpara międzyraciczna,

kopyta, koronka, pazury

Badamy:



przez oglądanie wielkość , kształt,

barwę, połysk, strukturę

powierzchni



przez omacywanie konsystencję



przez opukiwanie – bolesność

Kulawizny

Wyróżniamy następujące postacie kulawizn:



z wykroku (skrócenie wykroku) świadczy

o bolesności przy wykroku i zazwyczaj

związane są ze schorzeniami górnej

części kończyny (bark, biodro)



z podparcia (skrócenie fazy podparcia ,

zapadanie na przeciwległą zdrową

kończynę)- występuje przy chorobach

np. kopyt .

Stopnie kulawizny

kulawizna występuje tylko w kłusie

występuje w kłusie i stępie

wyraźna w stępie , zwierzę nie

chce kłusować

zniesienie czynności kończyny,

zwierzę nie obarcza kończyny

Osłabiona

Wzmożona

Senność

(somnolentio)

Podniecenie

(excitatio)

Otępienie (stupor)

Szał (mania)

Głęboki sen (sopor)

Śpiączka (coma)

Badanie świadomości

Zaburzenia czucia powierzchownego

•

hypoaesthesia (obniżenie czucia) odpowiednie

podniety wywołują tylko słabe i niepełne reakcje.

Występuje przy znacznych zaburzeniach

świadomości.

•

anaesthesia (znieczulenie zupełne) brak czucia

•

hemianesthesia(znieczulenie połowiczne)

spowodowane przez jednostronne ogniska

chorobowe (dotyczy kończyny przedniej i tylnej)

•

paraanaesthesia (obustronny brak czucia)

poprzeczne uszkodzenie rdzenia kręgowego

(dotyczy obu kończyn przednich lub tylnych).

•

hyperaesthesia(przeczulica) powstaje przy

schorzeniach nerwów obwodowych i

uszkodzeniach opon rdzeniowych na skutek

zapalenia, ucisku. Schorzenia samego rdzenia z

reguły nie dają objawów bólowych.

•

parasthesia(czucie spaczone) występuje jako

nieprawidłowe odczuwanie w postaci świądu

mrowienia, pieczenia, czucia zimna, kłucia. U

zwierząt występuje np. w chorobie

Aujeszky’ego, wściekliźnie. Znieczulenie

bolesne (anaesthesia dolorosa) samoistne

czucie bólu, powstające pod wpływem

zewnętrznych podniet działających na

znieczulone okolice ciała, ma to miejsce w

chorobach nerwów obwodowych.

Badanie czucia powierzchownego (czucia

skórnego)

Obszar skóry

Nerw

czuciowy

Początek

nerwu

Głowa (

powierzchnia

twarzowa, jama

nosowa, jama ustna)

Część

czuciowa n.

trójdzielnego

Pień mózgu, górny

obszar szyjnej

części rdzenia

Kończyna

piersiowa

boczna strona ramienia

Pachowy

C7 - C8

przyśrodkowa strona

przedramienia grzbietowa

powierzchnia łap,

dogłowowo -boczna

powierzchnia

przedramienia

Mięśniowo-

skórny

C6 - Tl

dłoniowa część łap

Pośrodkowy i

łokciowy

C7-T2

doogonowa

powierzchnia

przedramienia

Łokciowy

C7-T2

Kończyna

miedniczna

doogonowo-boczna

powierzchnia stawu

skokowego, uda

Kulszowy

L6-S1

przyśrodkowa

powierzchnia łap, uda,

stawu skokowego

Dopiszczelowy

L4-L6

doczaszkowa

powierzchnia łap, stawu

stepu

Strzałkowy

wspólny

L6-L7

podeszwowa

powierzchnia łapy

Piszczelowy

L6-S1

Tułów,

krocze, ogon

przyrdzeniow

powierzchnia

tułowia

Rdzeniowy

C1-S1

krocze

Sromowy

S1-S2

ogon

Ogonowe

Cd1 - Cd(n)

Czy u zwierzęcia występują objawy wynikające z zaburzeń

w obrębie nerwów czaszkowych?

Tak

Nie

Doszło do zmian patologicznych

Czy występuje niezborność kończyn

w obrębie mózgu lub choroba ma

piersiowych?

charakter wieloogniskowy

Tak

Nie, ale występuje niezborność

niedowład kończyn miednicznych

Badanie odruchów rdzeniowych

Badanie odruchów Prawidłowe lub

Prawidłowe lub

kończynach piersiowych wzmożone. osłabione.

Odruchy
rdzeniowe
osłabione we
wszystkich
kończynach

Uogólniona
choroba
mięśni lub
nerwów
obwodowych

Odruchy prawidłowe Odruchy prawidłowe
lub wzmożone. lub osłabione.

Zmiany na wysokości Zmiany na
wysokości

C1-C5

C6-T2.

Badanie odruchów w kończynach
miednicznych i napięcia mięśni

Zmiany na wysokości Zmiany na
wysokości

T3-L4.

L4 lub dalej.

Nerw

Objawy kliniczne

Testy
kliniczne

Odruch
prawidłowy

Odruch
nieprawidłowy

Węchowy

Zaburzenia węchu
(hyposmia,
anosmia)

Reakcja na
zapach karmy
lub na lotne
niedrażniące
substancje

Zainteresowanie
zapachem
karmy,
oblizywanie
nosa

Brak reakcji

Wzrokowy

Zaburzenia
widzenia
Niepewny chód
Rozszerzenie
źrenicy
(mydriasis)

Naprowadzanie
na przeszkodę
R.
umieszczania
R. grożenia
Test wodzenia
wzrokiem
Badanie przy
pomocy źródła
światła

Unikanie
przeszkody
Umieszczenie
kończyn
miednicznych
na podłożu
Mrużenie oczu
Wodzenie
oczami za
przedmiotem
Bezpośredni i
konsensualny
odruch
źreniczny

Uderzania o
przedmioty
Brak reakcji
Po stronie chorej
bezp. i
konsensualny odr.
nieobecny, oba
odruchy obecne
po stronie
zdrowej

Okoruchowy

Zez dolnoboczny
Porażenie powieki
górnej (ptosis)
Rozszerzenie
źrenicy

Ruchy gałek
ocznych w
kierunku
poziomym i
pionowym
Badanie przy
pomocy źródła
światła

Prawidłowy tor
ruchu gałek
ocznych
Bezpośredni i
konsensualny
odruch
Źreniczny

Zaburzenia
kierunku ruchu
gałek ocznych
W oku chorym
odruch
bezpośredni
nieobecny, odruch
konsensualny
prawidłowy; po
stronie zdrowej
odr. bezpośr.
obecny,
konsensualnego
brak

Bloczkowy

Zez rozbieżny

Trójdzielny

Niemożność
zamkn. jamy
ustnej
Zanik mm
żuciowych
Brak czucia skóry
czoła, ucha,
powiek, błony
śluz. jamy ustnej i
nosowej

Badanie oporu
przy
otwieraniu
szczęk
Palpacja mm
żuciowych
Odruch
rogówkowy
Odruch
powiekowy
Drażnienie
błony śluzowej
j. nosowej
Drażnienie
skóry twarzy

Opór przy
otwieraniu j.
ustnej
Prawidłowa
wielkość i
konsystencja
mięśni
Mrużenie oczu i
cofnięcie gałki
ocznej
Mrużenie oczu
Unikanie źródła
drażnienia

Brak oporu
Zanik,
zmniejszone
napięcie
Brak reakcji

Odwodzący

Zez przyśrodkowy

Poziome ruchy
gałką oczną

Prawidłowy tor
ruchu gałek
ocznych

Zaburzenia
ruchu gałek
ocznych w
kierunku
bocznym

Twarzowy

Asymetria części
twarzowej
Niemożność
zamkn. powiek
(lagophtalmus)
Opadanie powieki
górnej
Porażenie wargi
górn.
Opadanie
małżowiny usznej

Odruch
rogówkowy
Odruch
powiekowy
R. grożenia
Drażnienie
skóry
małżowiny
usznej

Mrużenie oczu
Poruszanie
małżowiną
uszną

Brak reakcji

Przedsionko

wo-

ślimakowy

Oczopląs

(nystagmus)

Skręcenie głowy

Ruchy maneżowe

Ruchy walcowania

Zez Hertwiga-

Magendiego

Głuchota

Poziome i

pionowe

ruchy gałką

oczną

Źródło

dźwięku za

głową

zwierzęcia

Prawidłowy

fizjologiczny

oczopląs

Ruchy

małżowin

usznych,

mrużenie oczu

Brak reakcji

Językowo-

gardłowy

Dysphagia

(trudności w

połykaniu), brak

odruchu

wymiotnego

Test

kneblowania

Odruch

połykania

Brak reakcji

Błędny

Dysphagia

Niepraw.

wydawanie głosu

Duszność

wdechowa

Powiększ. przełyku

(megaesophagus)

Zniesienie odruchu

kaszlu

Przyśp. tętna

Test

kneblowania

Odruch

krtaniowy

Odruch

oczno-

sercowy

Odruch

połykania

Kaszel

Bradykardia

Brak reakcji

Dodatkowy

Zw. niezauważone

Czasami skręt szyi

(torticolis)

Podjęzykow

Zaburzenia funkcji

języka

Wyciągnięci

e języka

Drażnienie

nosa

Cofnięcie

języka

Oblizywanie się

Brak reakcji

Odruch
rdzeniowy

Nerw obwodowy

Segmenty
rdzenia

Kończyna piersiowa

Dwugłowy

Skórno-mięśniowy

C6-T1

Trójgłowy

Promieniowy

C6-T2

Prostownik

promieniowy

nadgarstka

Promieniowy

C6-T2

Zginania

Ramienny Mięśniwoskórny

Pośrodkowy i łokciowy

C7-C8

C6-T1

C7-T2

Kończyna miedniczna

Rzepkowy

Udowy

L4-L6

Piszczelowy

doczaszkowy

Kroczowy wspólny

L6-L7(S1)

Brzuchaty łydki

Piszczelowy

(L6) L7-S1

Zginania

Kulszowy

L6-S1

Inne odruchy

rdzeniowe
Odbytowy

Sromowy

S1-S3

Skórny

Nerwy rdzeniowe (czuciowe);

Nerwy piersiowe grzbietowe

(ruchowe)

C8-T2

Defekacja, mikcja

Miedniczny

S1-S3

Badanie czucia głębokiego

Dzięki czuciu głębokiemu organizm może

otrzymywać wiadomości o postawie lub

położeniu całego ciała albo

poszczególnych jego części jak też o

kierunku, sile i szybkości ruchów ciała i

kończyn wykorzystując do tego celu

impulsy przewodzone od części ciała

głęboko położonych np. mięśni, ścięgien,

okostnej, stawów. Większość impulsów

nie jest zależna od kory mózgowej.

Badanie czucia głębokiego c.d.



Technika badania: badanie polega na zmuszaniu zwierzęcia

do przyjmowania niewygodnych dla niego postaw i

obserwowaniu wystąpienia lub braku ruchów korygujących



U dużych zwierząt – skrzyżowanie kończyn przednich,

zgięcie szyi do klatki piersiowej,



U małych zwierząt – próba zapadniowa – przednie

kończyny stawiamy na stole, tylne na desce którą

zabieramy- zwierzę przeskakuje tylnymi kończynami na

stół. Badanie pozycji kończyny – odwrócenie stopy i oparcie

jej na powierzchni grzbietowej, zdrowe zwierze powinno

natychmiast przywrócić kończynę do prawidłowej pozycji i

oprzeć na stronie dłoniowej. Odruch kroku – badamy przez

umieszczenie kończyny na kartce papieru, a następnie na

wyciąganiu kartki spod kończyny, zdrowe zwierzę cofa

kończynę do poprzedniego prawidłowego położenia.

Reakcja kołysania wywołana jest przez popchnięcie

zwierzęcia oraz obserwacji jego powrotu do normalnej

pozycji stojącej.

Badanie czucia z pni

nerwowych:



Na pnie nerwowe wywiera się możliwie najmniejszy

ucisk, aby wystarczył do wywołania objawów bólowych.

Do badania dostępne są :



n. podoczodołowy – n. infraorbitalis- w miejscu wyjścia z

otworu podoczodołowego



n. twarzowy – we wcięciu naczyniowym



n. strzałkowy (n. peroneus)po stronie zewnętrznej

podudzia, poniżej główki kości strzałkowej



n. międzyżebrowe(nn.intercostales)na tylnej krawędzi

każdego żebra.



n. promieniowy (n.radialis)w miejscu okrążania

zewnętrznej strony kości ramiennej bezpośrednio ponad

stawem łokciowym



n. piszczelowy(n. tibialis) między ścięgnem Achillesa a

kością piszczelową



n. udowy(n. femoralis) u małych zwierząt, biegnie po

wewnętrznej stronie uda.



n.kulszowy(n. ischiadicus)

Document Outline