Zdolność do
Zdolność do
czynności
czynności
prawnych
prawnych
Zdolność do
Zdolność do
czynności
czynności
prawnych
prawnych
Zdolność do czynności
Zdolność do czynności
prawnych
prawnych
Definicja:
Definicja:
„
„
Zdolność nabywania praw i zaciągania
Zdolność nabywania praw i zaciągania
zobowiązań w drodze własnych działań
zobowiązań w drodze własnych działań
prawnych (poprzez składanie prawnie
prawnych (poprzez składanie prawnie
skutecznych oświadczeń woli)”
skutecznych oświadczeń woli)”
czyli:
czyli:
możliwość dokonywania osobiście
możliwość dokonywania osobiście
czynności prawnych
czynności prawnych
Zdolność do czynności
Zdolność do czynności
prawnych
prawnych
Od czego zależała zdolność do
Od czego zależała zdolność do
czynności prawnych w prawie
czynności prawnych w prawie
rzymskim?
rzymskim?
ZNAĆ !!!
ZNAĆ !!!
Wiek
Wiek
Płeć
Płeć
Stan umysłowy
Stan umysłowy
Marnotrawstwo
Marnotrawstwo
Zdolność do czynności
Zdolność do czynności
prawnych a zdolność prawna
prawnych a zdolność prawna
A – osoby mające zdolność prawną
A – osoby mające zdolność prawną
B – osoby mające zdolność do czynności
B – osoby mające zdolność do czynności
prawnych
prawnych
C – osoby mające zarówno zdolność prawną,
C – osoby mające zarówno zdolność prawną,
jak i zdolność do czynności prawnych
jak i zdolność do czynności prawnych
C
B
A
Zdolność do czynności
Zdolność do czynności
prawnych a zdolność prawna
prawnych a zdolność prawna
A
A
– w tym osoby mające jedynie zdolność prawną
– w tym osoby mające jedynie zdolność prawną
(obywatele rzymscy, wolni,
(obywatele rzymscy, wolni,
sui iuris
sui iuris
, ale z przyczyn wieku, płci lub
, ale z przyczyn wieku, płci lub
stanu umysłowego pozbawieni lub ograniczeni w zdolności do
stanu umysłowego pozbawieni lub ograniczeni w zdolności do
czynności prawnych np. kobiety
czynności prawnych np. kobiety
sui iuris,
sui iuris,
mężczyźni niedojrzali
mężczyźni niedojrzali
lub marnotrawcy)
lub marnotrawcy)
B
B
– w tym osoby mające jedynie zdolność do
– w tym osoby mające jedynie zdolność do
czynności prawnych
czynności prawnych
(np. niewolnicy, wolne osoby
(np. niewolnicy, wolne osoby
alieni iuris
alieni iuris
)
)
C
C
– osoby mające zarówno zdolność prawną, jak i
– osoby mające zarówno zdolność prawną, jak i
zdolność do czynności prawnych
zdolność do czynności prawnych
(np. obywatele rzymscy, wolni,
(np. obywatele rzymscy, wolni,
sui iuris
sui iuris
i spełniający przesłanki
i spełniający przesłanki
pełnej zdolności do czynności prawnych - o odpowiednim wieku,
pełnej zdolności do czynności prawnych - o odpowiednim wieku,
płci i stanie umysłowym,
płci i stanie umysłowym,
czyli w zasadzie dojrzali, zdrowi
czyli w zasadzie dojrzali, zdrowi
psychicznie mężczyźni
psychicznie mężczyźni
)
)
Wiek - zestawienie
Wiek - zestawienie
INFANTES
INFANTES
dzieci do 7 roku życia -
dzieci do 7 roku życia -
brak
brak
zdolności do czynności prawnych
zdolności do czynności prawnych
IMPUBERES
IMPUBERES
7-12 lat dziewczęta/7-14 lat
7-12 lat dziewczęta/7-14 lat
chłopcy –
chłopcy –
ograniczona
ograniczona
zdolność do czynności
zdolność do czynności
prawnych
prawnych
PUBERES
PUBERES
w tym mężczyźni 14-25 lat
w tym mężczyźni 14-25 lat
(
(
minores
minores
viginti quinque
viginti quinque
annis
annis
) – minorzy z
) – minorzy z
ustanawianym na ich wniosek kuratorem do
ustanawianym na ich wniosek kuratorem do
dokonywania poszczególnych czynności
dokonywania poszczególnych czynności
UWAGA !!!
Puberes mają
pełną zdolność do czynności
pełną zdolność do czynności
prawnych
prawnych
Impuberes
Impuberes
G. 3.107:
G. 3.107:
„Poddany opiece dokonuje każdej czynności
„Poddany opiece dokonuje każdej czynności
(prawnej) prawidłowo, byleby tylko miał
(prawnej) prawidłowo, byleby tylko miał
przyzwolenie opiekuna, gdy ono jest niezbędne,
przyzwolenie opiekuna, gdy ono jest niezbędne,
mianowicie jeśli sam zaciąga zobowiązanie,
mianowicie jeśli sam zaciąga zobowiązanie,
ponieważ innego zobowiązać względem siebie
ponieważ innego zobowiązać względem siebie
może też bez przyzwolenia opiekuna.”
może też bez przyzwolenia opiekuna.”
Paulus D. 50.17.5:
Paulus D. 50.17.5:
„
„
Poddany opiece [pupil] może dokonywać
Poddany opiece [pupil] może dokonywać
wszelkich czynności za zezwoleniem opiekuna.”
wszelkich czynności za zezwoleniem opiekuna.”
Gaius D. 26.8.9:
Gaius D. 26.8.9:
„
„
Poddany opiece nie może być zobowiązany z
Poddany opiece nie może być zobowiązany z
żadnego kontraktu bez upoważnienia opiekuna:
żadnego kontraktu bez upoważnienia opiekuna:
nabywać zaś dla siebie [...] może także bez
nabywać zaś dla siebie [...] może także bez
upoważnienia opiekuna.”
upoważnienia opiekuna.”
Impuberes
Impuberes
G. 3.109
G. 3.109
„
„
Ale to, co powiedzieliśmy o poddanym opiece,
Ale to, co powiedzieliśmy o poddanym opiece,
jest prawdziwe co do tego,
jest prawdziwe co do tego,
kto ma już pewne
kto ma już pewne
rozeznanie
rozeznanie
, bo dziecko i ten, kto jest (wiekiem)
, bo dziecko i ten, kto jest (wiekiem)
bardzo bliski dziecku, różni się niewiele od
bardzo bliski dziecku, różni się niewiele od
(osoby) umysłowo chorej, ponieważ poddani
(osoby) umysłowo chorej, ponieważ poddani
opiece w tym wieku
opiece w tym wieku
nie mają żadnego
nie mają żadnego
rozeznania
rozeznania
”
”
I. 2.12.l:
I. 2.12.l:
„
„
Ponadto nie mogą sporządzać testamentu
Ponadto nie mogą sporządzać testamentu
niedojrzali, ponieważ umysł ich nie ma żadnego
niedojrzali, ponieważ umysł ich nie ma żadnego
rozeznania.”
rozeznania.”
Impuberes
Impuberes
Czynności
Czynności
przysparzające
przysparzające
(po stronie pupila)
(po stronie pupila)
były
były
ważne
ważne
Czynności
Czynności
rozporządzające
rozporządzające
oraz
oraz
zobowiązujące
zobowiązujące
dokonane
dokonane bez zgody opiekuna
nieważne
nieważne
Auctoritas tutoris
Auctoritas tutoris
(zgoda lub późniejsze
(zgoda lub późniejsze
zatwierdzenie czynności przez opiekuna)
zatwierdzenie czynności przez opiekuna)
–
–
warunek ważności dokonanej czynności
warunek ważności dokonanej czynności
prawnej
prawnej
(!!!)
(!!!)
Czynności
Czynności
zobowiązujące o charakterze
zobowiązujące o charakterze
mieszanym
mieszanym
(powodujące równoczesne
(powodujące równoczesne
przysporzenie w majątku pupila w postaci nabycia
przysporzenie w majątku pupila w postaci nabycia
przez niego wierzytelności – jak i połączone z
przez niego wierzytelności – jak i połączone z
obciążeniem jego majątku w postaci powstania w
obciążeniem jego majątku w postaci powstania w
jego majątku długu) były
jego majątku długu) były
ważne w zakresie
ważne w zakresie
przysporzenia
przysporzenia
(
(
negotium claudicans
negotium claudicans
)
)
ZNAĆ !!!
ZNAĆ !!!
Negotium claudicans I
Negotium claudicans I
Co to oznacza?
Co to oznacza?
Jeśli czynność jest dwustronnie zobowiązująca
Jeśli czynność jest dwustronnie zobowiązująca
Pupil
Pupil
Kontrahent
Kontrahent
Zobowiązanie pupila
Zobowiązanie pupila
nie powstaje
nie powstaje
– kontrahent
– kontrahent
nie ma skargi z zawartego kontraktu.
nie ma skargi z zawartego kontraktu.
Zarazem jeśli kontrahent spełni swoje
Zarazem jeśli kontrahent spełni swoje
świadczenie,
świadczenie,
nie ma możliwości dochodzenia
nie ma możliwości dochodzenia
jego zwrotu
jego zwrotu
.
.
Z tym, że pupil może potwierdzić dokonaną
Z tym, że pupil może potwierdzić dokonaną
przez siebie czynność po dojściu do dojrzałości i
przez siebie czynność po dojściu do dojrzałości i
wówczas staje się ona ważna (
wówczas staje się ona ważna (
retihabitio
retihabitio
)
)
Negotium claudicans II
Negotium claudicans II
Ochrona kontrahenta zostaje wprowadzona
Ochrona kontrahenta zostaje wprowadzona
dopiero w reskrypcie cesarza Antoninusa Piusa
dopiero w reskrypcie cesarza Antoninusa Piusa
Od tej pory zobowiązanie uznaje się za
Od tej pory zobowiązanie uznaje się za
zobowiązanie naturalne
zobowiązanie naturalne
(co dokładnie omówimy na
(co dokładnie omówimy na
prawie zobowiązań, jeśli Państwo do tego czasu ze mną dotrwają
prawie zobowiązań, jeśli Państwo do tego czasu ze mną dotrwają
Pupil odpowiada
Pupil odpowiada
w granicach wzbogacenia
w granicach wzbogacenia
Ulpian D. 3.5.3.4:
Ulpian D. 3.5.3.4:
„Od czasu reskryptu boskiego Antoninusa Piusa
„Od czasu reskryptu boskiego Antoninusa Piusa
również pupil, który prowadził sprawy, może być
również pupil, który prowadził sprawy, może być
pozwany o to, o co się wzbogacił”
pozwany o to, o co się wzbogacił”
Negotium claudicans III
Negotium claudicans III
Zobowiązanie pupila
Zobowiązanie pupila
pozostaje
pozostaje
niezaskarżalne
niezaskarżalne
, ale:
, ale:
Kontrahent
Kontrahent
może powstrzymać się
może powstrzymać się
od świadczenia
od świadczenia
, zanim nie uzyska
, zanim nie uzyska
świadczenia wzajemnego
świadczenia wzajemnego
Kontrahent może
Kontrahent może
żądać zwrotu
żądać zwrotu
swojego świadczenia
swojego świadczenia
do wysokości
do wysokości
wzbogacenia
wzbogacenia
Minores
Minores
Mają pełną zdolność do czynności prawnych
Mają pełną zdolność do czynności prawnych
zatem:
zatem:
wszystkie ich czynności są WAŻNE
wszystkie ich czynności są WAŻNE
Ale:
Ale:
ze względu na niedoświadczenie mogą prosić
ze względu na niedoświadczenie mogą prosić
pretora o
pretora o
restitutio in integrum
restitutio in integrum
(„powrót do
(„powrót do
stanu sprzed dokonania czynności” – uznanie za
stanu sprzed dokonania czynności” – uznanie za
niebyły faktu wywołującego dla
niebyły faktu wywołującego dla
minora
minora
niekorzystne skutki prawne)
niekorzystne skutki prawne)
Jeśli była zgoda kuratora nie mogą w zasadzie
Jeśli była zgoda kuratora nie mogą w zasadzie
ubiegać się o
ubiegać się o
restitutio in integrum
restitutio in integrum
(choć były w
(choć były w
tym zakresie wyjątki)
tym zakresie wyjątki)
Zgoda ta
Zgoda ta
nie jest wymogiem ważności
nie jest wymogiem ważności
dokonanej czynności prawnej
dokonanej czynności prawnej
Płeć
Płeć
Papinian D. l.5.9:
Papinian D. l.5.9:
„W wielu naszych przepisach prawa gorsze
„W wielu naszych przepisach prawa gorsze
jest położenie kobiet niż mężczyzn.”
jest położenie kobiet niż mężczyzn.”
Ulpian D. 50.17.2:
Ulpian D. 50.17.2:
„Kobiety zostały odsunięte od wszelkich
„Kobiety zostały odsunięte od wszelkich
obowiązków obywatelskich i publicznych i
obowiązków obywatelskich i publicznych i
dlatego nie mogą być sędziami ani
dlatego nie mogą być sędziami ani
sprawować urzędu, ani pozywać, ani przyjąć
sprawować urzędu, ani pozywać, ani przyjąć
długu za kogo innego, ani też sprawować
długu za kogo innego, ani też sprawować
zarządu nad cudzym majątkiem.”
zarządu nad cudzym majątkiem.”
Callistratus D. 2.13.l2:
Callistratus D. 2.13.l2:
„Kobiety są odsunięte od wykonywania
„Kobiety są odsunięte od wykonywania
zawodu bankiera, gdyż jest to męskie
zawodu bankiera, gdyż jest to męskie
zajęcie”
zajęcie”
Płeć
Płeć
G. 1,144:
G. 1,144:
„[...] przodkowie [nasi] bowiem chcieli, by
„[...] przodkowie [nasi] bowiem chcieli, by
kobiety, choćby były pełnoletnie,
kobiety, choćby były pełnoletnie,
podlegały
podlegały
opiece
opiece
przez wzgląd na płochość [ich]
przez wzgląd na płochość [ich]
usposobienia.”
usposobienia.”
G.3.107.
G.3.107.
„Poddany opiece dokonuje każdej czynności
„Poddany opiece dokonuje każdej czynności
(prawnej)
(prawnej)
prawidłowo
prawidłowo
, byleby tylko miał
, byleby tylko miał
przyzwolenie opiekuna
przyzwolenie opiekuna
, gdy ono jest niezbędne,
, gdy ono jest niezbędne,
mianowicie jeśli sam zaciąga zobowiązanie,
mianowicie jeśli sam zaciąga zobowiązanie,
ponieważ innego zobowiązać względem siebie
ponieważ innego zobowiązać względem siebie
może też bez przyzwolenia opiekuna.”
może też bez przyzwolenia opiekuna.”
G.3.108.
G.3.108.
„Taki sam jest stan prawny co do kobiet, które
„Taki sam jest stan prawny co do kobiet, które
pozostają pod opieką.”
pozostają pod opieką.”
Płeć
Płeć
G.
G.
l.190:
l.190:
„
„
By kobiety pełnoletnie natomiast podlegały
By kobiety pełnoletnie natomiast podlegały
opiece, nie przemawia za tym - jak się zdaje —
opiece, nie przemawia za tym - jak się zdaje —
żadne bodaj liczące się uzasadnienie, bo [to
żadne bodaj liczące się uzasadnienie, bo [to
uzasadnienie], które pospolicie bywa
uzasadnienie], które pospolicie bywa
przyjmowane, że z powodu płochości [ich]
przyjmowane, że z powodu płochości [ich]
usposobienia są [one] przeważnie
usposobienia są [one] przeważnie
wprowadzane w błąd i słuszne było, iżby
wprowadzane w błąd i słuszne było, iżby
kierowało nimi przyzwolenie opiekunów,
kierowało nimi przyzwolenie opiekunów,
bardziej się wydaje błyskotliwe aniżeli trafne.”
bardziej się wydaje błyskotliwe aniżeli trafne.”
Płeć
Płeć
Kobiety,
Kobiety,
niezależnie od wieku
niezależnie od wieku
(!!!) i tego
(!!!) i tego
czy były
czy były
osobami
osobami
sui iuris
sui iuris
miały
miały
ograniczoną zdolność do
ograniczoną zdolność do
czynności prawnych
czynności prawnych
Zakres ograniczeń różny niż w wypadku
Zakres ograniczeń różny niż w wypadku
impuberes
impuberes
:
:
Kobieta potrzebowała zgody tutora jedynie dla
Kobieta potrzebowała zgody tutora jedynie dla
niektórych czynności
niektórych czynności
(wyzwolenie niewolnika,
(wyzwolenie niewolnika,
sporządzenie testamentu, zaciągnięcie długu, rozporządzenie
sporządzenie testamentu, zaciągnięcie długu, rozporządzenie
rzeczami
rzeczami
res mancipi
res mancipi
)
)
Pozostałe czynności (
Pozostałe czynności (
w tym jednostronnie
w tym jednostronnie
zobowiązujące i rozporządzające
zobowiązujące i rozporządzające
) były ważne i
) były ważne i
skuteczne
skuteczne
Od Augusta kobieta która posiadała trójkę dzieci (
Od Augusta kobieta która posiadała trójkę dzieci (
ius
ius
trium liberorum)
trium liberorum)
uzyskiwała pełną zdolność do
uzyskiwała pełną zdolność do
czynności prawnych
czynności prawnych
Stan umysłowy
Stan umysłowy
G. 3.106:
G. 3.106:
„
„
Chory umysłowo nic może dokonywać żadnej
Chory umysłowo nic może dokonywać żadnej
czynności (prawnej), ponieważ nie rozumie tego, co
czynności (prawnej), ponieważ nie rozumie tego, co
czyni.”
czyni.”
Osoby chore psychicznie –
Osoby chore psychicznie –
nie mają
nie mają
zdolności do czynności prawnych
zdolności do czynności prawnych
ale…
ale…
Ponieważ w Rzymie nie istniało „sądowe
Ponieważ w Rzymie nie istniało „sądowe
stwierdzenie” choroby psychicznej w okresach
stwierdzenie” choroby psychicznej w okresach
„przebłysków świadomości” (
„przebłysków świadomości” (
lucida intervalla
lucida intervalla
),
),
u osób mających tylko czasowe jej zaburzenia,
u osób mających tylko czasowe jej zaburzenia,
istniała zdolność do czynności prawnych
istniała zdolność do czynności prawnych
Marnotrawstwo
Marnotrawstwo
Ulpian D. 27.10.1:
Ulpian D. 27.10.1:
„Ustawa XII Tablic zabrania marnotrawcy
„Ustawa XII Tablic zabrania marnotrawcy
zarządu swymi dobrami. [Ten zakaz]
zarządu swymi dobrami. [Ten zakaz]
początkowo został wprowadzony przez
początkowo został wprowadzony przez
prawo zwyczajowe. Lecz dziś pretorowie lub
prawo zwyczajowe. Lecz dziś pretorowie lub
namiestnicy, jeśli znajdą takiego człowieka,
namiestnicy, jeśli znajdą takiego człowieka,
który w swych wydatkach nie zna końca, tak
który w swych wydatkach nie zna końca, tak
co do czasu, jak i ilości, i trwoni swój
co do czasu, jak i ilości, i trwoni swój
majątek marnotrawiąc [go] i szastając [nim],
majątek marnotrawiąc [go] i szastając [nim],
mają zwyczaj ustanawiać dla niego
mają zwyczaj ustanawiać dla niego
kuratora, tak jak dla umysłowo chorego.”
kuratora, tak jak dla umysłowo chorego.”
Marnotrawstwo
Marnotrawstwo
Ulpian,
Ulpian,
Epitome
Epitome
20.13:
20.13:
„Niemy, głuchy, umysłowo chory, także
„Niemy, głuchy, umysłowo chory, także
marnotrawca, którym ustawowo został zabroniony
marnotrawca, którym ustawowo został zabroniony
zarząd majątkiem, nie mogą sporządzać
zarząd majątkiem, nie mogą sporządzać
testamentu: [...] marnotrawca, ponieważ
testamentu: [...] marnotrawca, ponieważ
zabroniono mu uczestnictwa w obrocie, nie może
zabroniono mu uczestnictwa w obrocie, nie może
zbywać [swego] majątku.”
zbywać [swego] majątku.”
Ulpian D. 45.1.6:
Ulpian D. 45.1.6:
„Ten, komu został zabroniony zarząd [swoimi]
„Ten, komu został zabroniony zarząd [swoimi]
dobrami,
dobrami,
nabywa dla siebie poprzez przyjęcie
nabywa dla siebie poprzez przyjęcie
przyrzeczenia
przyrzeczenia
,
,
nie może
nie może
zaś przekazywać czy
zaś przekazywać czy
być zobowiązanym
być zobowiązanym
przez złożenie przyrzeczenia.
przez złożenie przyrzeczenia.
I dlatego poręczyciel nie może w stosunku do
I dlatego poręczyciel nie może w stosunku do
niego udzielić poręczenia, tak jak nie może tego
niego udzielić poręczenia, tak jak nie może tego
uczynić w stosunku do umysłowo chorego.”
uczynić w stosunku do umysłowo chorego.”
Marnotrawstwo
Marnotrawstwo
Czyli:
Czyli:
W wypadku czynności
W wypadku czynności
przysparzających
przysparzających
(po
(po
stronie marnotrawcy np. przyjęcie darowizny
stronie marnotrawcy np. przyjęcie darowizny
lub stypulacji)
lub stypulacji)
czynność ważna
czynność ważna
i
i
skuteczna
skuteczna
W wypadku czynności
W wypadku czynności
rozporządzających
rozporządzających
i
i
zobowiązujących
zobowiązujących
czynność dokonana
czynność dokonana za zgodą kuratora
ważna
ważna
czynność dokonana
czynność dokonana bez zgody kuratora
nieważna
nieważna
Faktyczne ograniczenia
Faktyczne ograniczenia
zdolności do czynności
zdolności do czynności
prawnych
prawnych
Ograniczenia wynikające
Ograniczenia wynikające
ze specyfiki
ze specyfiki
czynności prawnej
czynności prawnej
G. 1.104:
G. 1.104:
„
„
Poza tym bezskuteczne jest formalne przyrzeczenie, jeśli je
Poza tym bezskuteczne jest formalne przyrzeczenie, jeśli je
odbieram od tego, kto podlega memu prawu, tak samo, jeśli
odbieram od tego, kto podlega memu prawu, tak samo, jeśli
on odbiera formalne przyrzeczenie ode mnie. Jednakże
on odbiera formalne przyrzeczenie ode mnie. Jednakże
niewolnik i osoba podległa władzy z uchwycenia ręką, i
niewolnik i osoba podległa władzy z uchwycenia ręką, i
córka podległa władzy ojcowskiej, i (żona), która jest pod
córka podległa władzy ojcowskiej, i (żona), która jest pod
władzą męża, nie mogą zobowiązywać się nie tylko
władzą męża, nie mogą zobowiązywać się nie tylko
względem tego, czyjej władzy są podlegli lub podległe, ale
względem tego, czyjej władzy są podlegli lub podległe, ale
nawet względem kogokolwiek innego.”
nawet względem kogokolwiek innego.”
G. 1.105:
G. 1.105:
„
„
Że niemy nie może ani odbierać formalnego przyrzeczenia,
Że niemy nie może ani odbierać formalnego przyrzeczenia,
ani przyrzekać, to jest oczywiste. To samo przyjęto również
ani przyrzekać, to jest oczywiste. To samo przyjęto również
co do głuchego, ponieważ i ten, kto odbiera przyrzeczenie,
co do głuchego, ponieważ i ten, kto odbiera przyrzeczenie,
powinien wysłuchiwać słów przyrzekającego, i ten, kto
powinien wysłuchiwać słów przyrzekającego, i ten, kto
przyrzeka słów odbierającego przyrzeczenie.
przyrzeka słów odbierającego przyrzeczenie.
Next time
Next time
Źródła:
Źródła:
G.1.48-97; G.1.108-124; G.1.136-137a
G.1.48-97; G.1.108-124; G.1.136-137a
Literatura:
Literatura:
Z
Z
Podręcznik
Podręcznik
a
a
Rozdział V § 16-17
Rozdział V § 16-17
Podręcznik PR-PPP:
Podręcznik PR-PPP:
Rozdział 3.2.2.
Rozdział 3.2.2.
Kazusy z prezentacji 10_A
Kazusy z prezentacji 10_A
Next time – warto zajrzeć
Next time – warto zajrzeć
Warto zajrzeć:
Warto zajrzeć:
M. Zabłocka,
M. Zabłocka,
Zmiany w ustawach małżeńskich
Zmiany w ustawach małżeńskich
Augusta za panowania dynastii julijsko-
Augusta za panowania dynastii julijsko-
klaudyjskiej,
klaudyjskiej,
Prawo Kanoniczne (PK) 30 (1987)
Prawo Kanoniczne (PK) 30 (1987)
nr 1-2, s. 151-178.
nr 1-2, s. 151-178.
J.
J.
Zabłocki
Zabłocki
,
,
Zgoda małżeńska w prawie
Zgoda małżeńska w prawie
rzymskim
rzymskim
[w:]
[w:]
Honeste vivere… Księga
Honeste vivere… Księga
pamiątkowa ku czci Profesora Władysława
pamiątkowa ku czci Profesora Władysława
Bojarskiego,
Bojarskiego,
Toruń 2001, s. 303-312.
Toruń 2001, s. 303-312.
H. Kupiszewski,
H. Kupiszewski,
Stosunki majątkowe między
Stosunki majątkowe między
narzeczonymi w prawie rzymskim klasycznym
narzeczonymi w prawie rzymskim klasycznym
(dos i donatio),
(dos i donatio),
Prawo Kanoniczne (PK) 20
Prawo Kanoniczne (PK) 20
(1977) nr 3-4, s. 273-282.
(1977) nr 3-4, s. 273-282.