Charakterystyka i funkcjonowanie podmiotu w gospodarce rynkowej.

Charakterystyka i

funkcjonowanie

podmiotu w

gospodarce rynkowej.

Wykonała: Joanna Szymanek

Jagoda Zamorska
TiR A4

Spis
treści:



Definicja ogólna podmiotu gospodarczego



Podział podmiotów gospodarczych



ze względu na rodzaje działalności gospodarczej



ze względu na jednostki wytwarzające dobra materialne
i jednostki świadczące usługi



ze względu na wielkość podmiotu gospodarczego



ze względu na formę własności



Przedsiębiorstwa państwowe i komunalne



Przedsiębiorstwa sektora prywatnego



Gospodarstwo domowe



Spółki



osobowe



kapitałowe



Gospodarka centralnie planowana, a gospodarka
rynkowa



Źródła

Ze względu na wielkość podmiotu gospodarczego:

Kryter

Mikro

przedsiębio

rstwa

Małe

przedsiębio

rstwa

Średnie

przedsiębio

rstwa

Duże

przedsiębior

stwa

Zatrudn

ie-nie

do 10

osób

do 50

osób

do 250

osób

pow. 250

osób

Przycho

dy ze

sprzeda

ży

(netto)

do 2 mln

€

do 10 mln

€

do 50 mln

€

pow.50

mln €

Suma

bilanso

majątku

przedsi
ębio-

rstwa

do 2 mln

€

do 10 mln

€

Do 43

mln €

Pow. 43

mln €

Ze względu na formę własności:

SEKTOR PUBLICZNY: SEKTOR

PRYWATNY:

-Własnośc państwowa - Własnośc

prywatna krajowa

-Własnośc komunalna - Własnośc

zagraniczna

-Własnośc mieszana - Własnośc

mieszana

Przedsiębiorstwo

Państwowe

jest wyodrębnioną

organizacyjnie, ekonomicznie i prawnie jednostką

gospodarczą utworzoną przez upoważniony do

tego organ administracji państwowej.

Działalność przedsiębiorstw państwowych reguluje

ustawa z dnia 25 września 1981 r. (DzU nr 24,

poz. 122) wraz z późniejszymi zmianami i

uzupełnieniami.

Cechy przedsiębiorstwa

państwowego:



Odrębność organizacyjna



Odrębność terytorialna



Odrębnośc ekonomiczna



Odrębnośc prawna

Do sektora prywatnego należą:



Spółdzielnie



jednostki stanowiące własność

organizacji społecznych



Jednostki prywatne krajowe o różnej

formie organizacyjno-prawnej



Jednostki prywatne z udziałem kapitału

zagranicznego

Gospodarstwo domowe –

jedno- lub wieloosobowy podmiot

gospodarczy, oparty zazwyczaj na więziach

rodzinnych, działający w sferze

konsumpcji, którego celem jest

zaspokajanie potrzeb wszystkich członków,

dzięki wspólnemu rozporządzaniu

dochodami uzyskiwanymi przez wszystkich

lub tylko niektórych z nich.

W ramach gospodarstw domowych

realizowane są następujące funkcje:



Ekonomiczne:



produkcyjna (wytwarzanie dóbr i usług)



konsumpcyjna (wydatkowanie dochodów oraz
spożycie dóbr i usług, zaspokajające potrzeby
członków gosp. domowego)



Społeczne:



oświatowa



ochrony zdrowia



wychowawcza



reprodukcyjna

Zarządzanie gospodarstwem domowym rozumieć

należy jako kierowanie strukturą

organizacyjną, w której funkcjonują jego

członkowie.

Strukturę tę tworzą:



mieszkanie i jego wyposażenie w infrastrukturę
sanitarno-techniczną i dobra trwałe,



zasoby pieniężne,



zasoby zaopatrzeniowe (surowce i produkty),



zasoby pracy członków gospodarstwa domowego.

Klasyfikacja
spółek:

Spółki prawa cywilnego

Spółki handlowe

Spółki osobowe



Spółka jawna



Spółka partnerska



Spółka komandytowa



Spółka komandytowo-
akcyjna

Spółki kapitałowe



Spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością



Spółka akcyjna

Spółka jawna
(osobowa)



prowadzi przedsiębiorstwo pod własną

firmą



zawiązywana na podstawie umowy,

zawartej przez wspólników na piśmie pod

rygorem nieważności



nie wymaga formy aktu notarialnego



jest uregulowana w Kodeksie Sp.

Handlowych art.22-85

Spółka partnerska
(osobowa)



utworzona przez wspólników w celu wykonywania

wolnego zawodu



partnerami w spółce mogą być wyłącznie osoby fizyczne

uprawnione do wykonywania następujących zawodów:



adwokata, aptekarza, architekta, biegłego rewidenta



może być zawiązana w celu wykonywania więcej niż

jednego zawodu



firma spółki powinna zawierać nazwisko co najmniej

jednego partnera oraz dodatkowe oznaczenie „spółka

partnerska” jak i określenie wolnego zawodu

wykonywanego w spółce.

Spółka komandytowa
(osobowa)



wyróżniamy dwie kategorie wspólników:



tzw. komplementariusze - odpowiadający za zobowiązania

spółki wobec wierzycieli w sposób nieograniczony, czyli

całym swym majątkiem, (także osobistym)



tzw. komandytariusze – odpowiadają za zobowiązania

spółki tylko do wysokości wniesionego wkładu, zwanego

sumą komandytową



w spółce tej musi być co najmniej jeden komplementariusz

i jeden komandytariusz



umowa spółki musi być zawarta w formie aktu

notarialnego

Spółka komandytowo-akcyjna
(osobowa)



co najmniej jeden wspólnik

(komplementariusz) odpowiada bez

ograniczenia za zobowiązania spółki

wobec wierzycieli



co najmniej jeden wspólnik jest

akcjonariuszem, który nie odpowiada za

zobowiązania spółki



kapitał zakładowy spółki powinien

wynosić co najmniej 50 tyś. zł.



spółkę tą tworzy się na podstawie statusu

Spółka z ograniczoną

odpowiedzialnością (kapitałowa)



potrzebny jest jeden lub więcej

założycieli



umowa zawiązywana w formie aktu

notarialnego



podlega wpisowi do rejestru

sądowego



ma osobowość prawną



wspólnicy jako współwłaściciele

spółki, wnoszą do niej wkłady w

formie pieniężnej lub niepieniężnej,

które tworzą kapitał zakładowy



wkład w formie niepieniężnej, np.

w postaci maszyn, urządzeń,

surowców, nosi nazwę APORTU

Z O. O.

Spółka akcyjna (kapitałowa)



Posiada osobowość prawną tworzoną przez notarialnie
sporządzony statut spółki oraz wpis do sądowego rejestru
handlowego



Posiada kapitał zakładowy zwany kapitałem akcyjnym



Minimalna wartość – 500 tyś. zł i dzieli się go na akcje o
równej wartości nominalnej



Akcja jest jednostką kapitału zakładowego



Udziałowcy spółki, to akcjonariusze:



Odpowiadają za zobowiązania spółki tylko do wysokości
posiadanych przez siebie akcji



Nie odpowiadają majątkiem osobistym

Gospodarka centralnie
planowana.

Gospodarka centralnie planowana charakteryzowała

się dwiema zasadniczymi cechami:
dominacją państwowej własności czynników
produkcji
nierynkową alokacją zasobów gospodarczych.

Państwowa własność czynników produkcji odnosiła

się przede wszystkim do dóbr kapitałowych, w
mniejszym stopniu do ziemi, a w najmniejszym do
pracy.

Ogólny jej zarys przedstawił K. Marks

(przy znaczącym udziale F. Engelsa) w

drugiej połowie XIX wieku.

Próbę jej praktycznej realizacji podjęli na

szerszą skalę dopiero po rewolucji z 1917 r.

bolszewicy, na czele z W. I. Leninem, w

specyficznych warunkach Rosji.

Przyjęte przez nich rozwiązania

upowszechniły się później w

zmodyfikowanej, stalinowskiej wersji w dość

licznej grupie, przy czym znacznej części z

nich, w tym Polsce, zostały narzucone wraz

z końcem drugiej wojny światowej.

Cechy systemu funkcjonowania
w krajach „realnego
socjalizmu”:

- centralizacja zarządzania gospodarką i

planowania

nakazowo-rozdzielczy charakter systemu

(narzucenie przez centralną biurokrację

państwową instytucjom zadań planowych

- administracyjne kształtowanie cen

produktów i czynników produkcji;

- hierarchiczna podległośc kierownictw

instytucji i organizacji gospodarczych

biurokracji partyjno-państwowej;

niemal całkowity brak konkurencji między

jednostkami gospodarczymi;

- duży stopień izolacji gospodarki i przedsiębiorstw

od procesów i zjawisk dominujących w gospodarce

światowej;

- funkcjonowanie przedsiębiorstw w warunkach

„miękkiego” ograniczenia budżetowego (związanego z

regulowaniem i finansowaniem działalności

przedsiębiorstw przez państwo, pokrywaniem ich

strat, nie zdarzającym się w praktyce bankructwem

przedsiębiorstw, administracyjnie ustalonymi cenami

oraz brakiem działających na zasadach komercyjnych

instytucji pieniężno-kredytowych), co powodowało, że

nie kierowały się one w swojej działalności zasadą

samofinansowania.

Głównym regulatorem gospodarki

był nie rynek, lecz plan centralny!

Wady gospodarki centralnie planowanej:



nieracjonalna alokacja zasobów gospodarczych



nieefektywny system motywacyjny (zdominowany przez

państwową własność czynników produkcji



brak dyscypliny finansowej w przedsiębiorstwach



brak tendencji do samoczynnego ustalania się

równowagi rynkowej.



mała elastyczność gospodarki



zanik przedsiębiorczości i rozmycie odpowiedzialności

za podejmowane decyzje

Program gospodarczy powołanego we wrześniu 1989r.

pierwszego w historii powojennej Polski nie

komunistycznego rządu, określany często od nazwiska

wicepremiera jako Plan Balcerowicza, stawiał dwa

główne cele:

stabilizację gospodarki, w tym zwłaszcza

zrównoważenie rynku stłumienie ogromnej inflacji

zasadniczą transformację systemu społeczno-

gospodarczego, w tym przede wszystkim urynkowienie i

prywatyzacji gospodarki. W jego działaniach praktycznych

widoczny był zwłaszcza pierwszy z tych celów. W jego

realizacji odnotowano też relatywnie większe sukcesy.

Zalety gospodarki rynkowej:



tendencja do racjonalnego wykorzystania zasobów
gospodarczych,



efektywny system motywacyjny,



duża innowacyjność gospodarki,



dyscyplina finansowa przedsiębiorstw, związana z konkurencją
i zasadą samofinansowania działalności gospodarczej,



tendencja do samodzielnego ustalania się równowagi
rynkowej,



duża elastyczność gospodarki,



dobre zaopatrzenie sklepów.

Źródła:



Stanisław Dębski, „Ekonomia i organizacja
przedsiębiorstw” cz.1, WSiP, Warszawa 1994;



Encyklopedia Powszechna, Tom 6, Wyd.
Kuszczyński, Kraków 2002;



Internet:



www.portalwiedzy.onet.pl



www.wikipedia.org



Document Outline