Metodyka nauczania pierwszej 

pomocy

jakubiakj@yahoo.com

Szkolenie

to różnorodne działania i formy 

doskonalenia umiejętności, 

podnoszenia wiedzy i kwalifikacji 

w bardzo różnych obszarach. 

Metoda partycypacyjna

   metoda ta wykorzystuje różne techniki 

aktywnego nauczania:



pracę w grupach, 



burzę mózgów, 



symulację, 



dyskusję,

Trener/prowadzący jest w tym podejściu 

partnerem w procesie nauczania.

U podstaw szkolenia metodą partycypacyjną 

leżą następujące założenia:



uczysz się z sytuacji, które mają dla ciebie 
znaczenie



uczysz się w działaniu i aktywnie 
uczestnicząc w zajęciach



uczysz się z własnych doświadczeń przez 
rozwiązywanie problemów



uczysz się łącząc praktykę z teorią



uczysz się wtedy, gdy zdobyta wiedza 
znajduje wykorzystanie w pracy lub w życiu 
osobistym



uczysz się wtedy, gdy panuje przyjazna 
atmosfera



uczestnicy różnią się między sobą i preferują 
różne style uczenia się



uczysz się przez interakcję z innymi osobami

Andragogika

   teoria oświaty dorosłych, dział pedagogiki 

zajmujący się zagadnieniami związanymi 
z procesem wychowywania ludzi dorosłych. 
Jej znaczenie wzrasta wraz 
z upowszechnianiem się modelu kształcenia 
ustawicznego. 

     Planując działania szkoleniowe należy uwzględnić, że dzieci i 

młodzież przyswajają w sposób odmienny niż dorośli. Oto 
niektóre cechy wyróżniające nauczanie dorosłych:



Dorośli są autonomiczni. Musza znać cele szkolenia i 
wewnętrznie się z nimi zgadzać. Szkolenie jest skuteczniejsze, 
gdy uczestnicy mają wpływ na jego przebieg.



Dorosłych nie możemy zmusić do nauki. Do zdobywania 
nowej wiedzy muszą mieć wewnętrzną motywację.



Dorośli opierają naukę o własne doświadczenia i wiedzę. 
Nauczanie nowych umiejętności powinno się odnosić do ich 
dotychczasowej wiedzy, umiejętności i doświadczeń. Dobrze jest 
poznać je na etapie przygotowywania szkoleń i na etapie 
zawierania kontraktu z grupą (to wymaga od trenera 
elastycznego dostosowania programu do zdobytych na początku 
szkolenia informacji o uczestnikach)



Dorośli są nastawieni na osiąganie celów. Powinni je 
zdefiniować lub poznać na początku szkolenia. Powinny być 
konkretne.



Dorośli muszą widzieć adekwatność szkolenia do swoich 
zadań w pracy lub potrzeb osobistych. Jeśli sami nie 
potrafią tego dostrzec należy wskazać uczestnikom, w jaki 
sposób szkolenie może być dla nich wartościowe



Dorośli chcą wiedzieć, jak zastosować nabyte 
umiejętności w praktyce. Dlatego najchętniej słuchają 
praktyków i lubią wykonywać praktyczne działania. Chcą 
nauczyć się, jak radzić sobie z konkretnymi sytuacjami.



Dorośli chcą być traktowani z szacunkiem. Powinni 
mieć możliwość wyrażania swoich uwag i opinii w trakcie 
całego szkolenia oraz mieć pewność, że są słuchani.



Informacje stojące w silnej sprzeczności z 
dotychczasowa wiedzą lub systemem wartości 
przyswajane są wolniej, wymagają praktycznych ćwiczeń 
nastawionych na zmianę postaw. Im bardziej zmiany 
dotykają cech osobowościowych tym proces uczenia dłuższy 
a motywacja uczestnika szkolenia musi być silniejsza. 



Dorośli wolą szkolenia nastawione na jeden problem i 
ćwiczenia prowadzone w niezbyt szybkim tempie. Zbyt duża 
ilość nowych informacji blokuje możliwość ich przyswojenia.



Dorośli rzadziej podejmują ryzyko, boją się popełniać błędy. 
Pracują wolniej używając metody wglądu zamiast metody prób i 
błędów. Oczekują, że zadania które otrzymali do wykonania będą 
omówione na zajęciach.



Dorośli oczekują zaangażowania  i bardzo dobrego 
przygotowania do zajęć.



Szkolenia dla dorosłych musza być zorganizowane w taki sposób, 
by zapewnić wygodę psychiczna i fizyczną. Długie wykłady, 
niekompetentni trenerzy, niewygodne siedzenia, monotonia, brak 
możliwości ćwiczenia nabywanej wiedzy, nieadekwatność tematu 
szkolenia do ich oczekiwań wywołują ich irytację i opór.

Metody 

   Metody przyswajania wiedzy preferowane przez 

dorosłych to: 



dyskusja (z równorzędnymi partnerami), 



praca w grupach nastawiona na rozwiązywanie 
problemów, 



dyskusja z ekspertem – najchętniej o konkretnym 
problemie doświadczanym w pracy, 



samodzielne rozwiązywanie problemu, 



odgrywanie ról, 



wykład.

Cechy uczenia się dorosłych

    Zapamiętywalność przekazanych treści po dwóch 

tygodniach od szkolenia:



Metody pasywne:

Czytał – 10%

                                       Słyszał - 20%
                                       Widział – 30%
                                       Widział i słyszał – 50%



Metody aktywne:

Wypowiedział - 70%

                                        Powiedział i robił – 90%

Jak przygotować budżet 

szkolenia?

Budżet powinien przewidywać wydatki i koszty, 

ponoszone na następujące elementy:



koszt wynagrodzenia dla wykładowców, 



koszt wynajęcia sali,



koszt przygotowania materiałów,



koszt wyżywienia uczestników,



koszty przygotowania szkolenia,



koszty marketingu i promocji,



inne koszty ogólne związane ze szkoleniem,



koszty delegacji, dojazdów, zakwaterowania

Jakie są rodzaje szkoleń?

Podział według kryterium czasu:



wieczorowe, 



weekendowe, 



jednodniowe, 



kilkudniowe,



 ponadtygodniowe

Jakie są rodzaje szkoleń?

Podział według formy: 



kurs (prowadzący przekazuje uczestnikom wiedzę 
różnorodnymi metodami – do ok. 20 osób), 



seminarium (uczestnicy dzielą się doświadczeniami, 
prowadzący jest bardziej organizatorem – ok. 30-40 osób), 



warsztat (uczestnicy pod okiem prowadzącego wypracowują 
jakiś materiał ok. 16 osób), 



konferencja (spotkanie specjalistów, którzy dzielą się 
doświadczeniami – 50-100 osób)

Wybór prowadzącego zajęcia 

Pomieszczenia do zajęć

Sala plenarna powinna zapewniać:



możliwość dowolnego ustawienia stolików



osobne miejsce siedzące dla każdego 
uczestnika



dobre oświetlenia



ogrzewanie i wentylację



odpowiednią akustykę lub dodatkowe 
nagłośnienie

Ustawienie stolików

     W tym przypadku każdy z 

uczestników widzi pozostałych. 
Jest to ustawienie sprzyjające 
kontaktowi

Ustawienie stolików

    Ustawienie korzystne  przypadku 

małej przestrzeni jednak 
niepraktyczne w przypadku 
większej grupy (powyżej 25 osób)

Ustawienie stolików

    Idea „okrągłego stołu”. Nie ma tu 

miejsca na tablicę i rzutnik. 
Uczestnicy pracują z materiałami, które 
mają przed sobą. Ustawienie dobre w 
przypadku dyskusji. Odstęp miedzy 
stolikami nie może być zbyt duży, gdyż 
uniemożliwia kontakt wzrokowy.

Ustawienie stolików

Ustawienie wykorzystujące kwadratowe 

stoliki

Pomoce szkoleniowe

Zastosowanie środków audiowizualnych:



przyciąga i podtrzymuje uwagę



budzi większe zaangażowanie



potwierdza i utrwala przekazywaną wiedzę



ułatwia zapamiętywanie



uatrakcyjnia zajęcia



działa silniej niż słowo mówione

Materiały drukowane – zasady tworzenia i używania:



czytelny druk



niezbyt dużo tekstu na jednej stronie



świadome zastosowanie: zróżnicowanej czcionki, zszywania lub 
zachowywania luźnych kartek, drukowania po jednej lub dwóch 
stronach



świadome rozdawanie materiałów po skończonej prezentacji 
lub w jej trakcie, jeśli słuchacze maja ich używać razem z 
prowadzący.

Slajdy

   Przy przygotowywaniu slajdów należy 

kierować się następującymi wytycznymi:



powinny być proste w formie i obejmować 
jeden przekaz



liternictwo i rysunki powinny być 
odpowiednio duże,  łatwe do odczytania, 
należy unikać napisów pionowych

Film

    Przy jego wykorzystaniu należy także pamiętać o 

kilku zasadach:



film nie powinien być zbyt długi



musi obrazować sytuacje omawiane w trakcie wykładu



język filmu musi być zrozumiały dla uczestników 
szkolenia



należy omówić film po jego zakończeniu, analizując w 
formie dyskusji wnioski lub/i możliwe rozwiązania 
prezentowanego przez film zagadnienia

Jak przygotować szkolenie od 

strony merytorycznej?

Istotne jest odpowiedzenie na pytania:



Jakiego typu szkolenia chcemy oferować?



Komu chcemy te szkolenia oferować?

Planowanie zajęć 

     Przy opracowaniu rozkładu zajęć należy pamiętać, że:



 przerwy powinny być zaplanowane w odstępach nie 
dłuższych niż 1,5 - 2 godziny. 



czas trwania przerwy nie powinien być krótszy niż 15 minut. 



jeśli zajęcia mają trwać cały dzień,  warto zaplanować jedną 
dłuższą przerwę, trwającą ok. 1 - 1,5 godziny.

   Każde zajęcie powinno mieć 

następujące elementy:



temat



cele jakie powinny osiągnąć uczestnicy



metody



zadania dla uczestników



określenie czasu

Określanie celów



Określanie celów,  to jedna z najważniejszych i 
najtrudniejszych do opanowania umiejętności 
prowadzącego. 



Cel szkolenia jest tym, co w zakresie wiedzy, 
umiejętności czy postaw powinien osiągnąć 
uczestnik w czasie szkolenia.



Można rozróżnić cele główne i szczegółowe 
(konkretne nazwanie tego, co uczestnik powinien 
osiągnąć podczas konkretnego zajęcia).

Dobór metody

    Przed zastosowaniem metody należy z nią dokładnie 

zapoznać uczestników, by nie mieli poczucia niepewności 
czy bezradności. 

    Metody stosowane w uczeniu dorosłych można 

podzielić na służące:



przekazywaniu treści



uzyskaniu reakcji uczestników



zastosowaniu wiedzy i umiejętności w praktyce



rozwojowi  integracji grupy

Techniki aktywnego uczenia 

się.

   Techniki aktywnego uczenia się, które razem 

tworzą metodologię partycypacyjną, gwarantują, 
że uczestnicy są całkowicie zaangażowani w 
proces edukacji. Uczestnicy nie są traktowani, 
jako pasywni odbiorcy wiedzy, ale jako partnerzy 
w projektowaniu i realizowaniu kursów.

   Budowanie atmosfery

Atmosfera musi zostać zbudowana przez prowadzącego. 

Dobra atmosfera uwarunkowana jest następującymi elementami:



aktywność – uczestnicy muszą aktywnie brać udział w procesie 
uczenia, nawet podczas wykładów



bezpieczeństwo – uczestnicy musza czuć się bezpiecznie, gdy 
popełniają błędy i próbują nowych zachowań, bez groźby 
ośmieszenia czy jakiejkolwiek innej kary



postępy procesu uczenia się – uczestnicy musza odczuć, ze robią 
postępy, muszą poznawać swoje wyniki, doświadczać sukcesu



akceptacja – uczestnicy muszą czuć się akceptowani i być rzetelnie 
informowani o postępach w szkoleniu (rzetelna informacja zwrotna)

Jakie normy stosowane w grupie tworzą 

odpowiednią atmosferę do pracy?



angażujemy się i dzielimy doświadczeniami,



staramy się być szczerzy,



nie mówimy o nieobecnych,



mówimy w pierwszej osobie (ja zamiast my lub oni),



unikamy uogólnień,



unikamy rozmów na boku, podczas wypowiedzi innych 
osób,



opinie na temat innych staramy się wyrażać wprost,



otwarcie mówimy, co nam przeszkadza i czego 
oczekujemy.

Cechy dobrego trenera

Umiejętność aktywnego słuchania 
Cierpliwość. 
Indywidualny i życzliwy stosunek do każdego uczestnika. 
Umiejętność wyzwalania inicjatywy. 
Umiejętność przyznawania się do własnych błędów. 
Samodyscyplina.
Nie osądzanie. 
Uczciwość. 
Umiejętność obserwacji. 
Umiejętność komunikacji. 
Stanowczość. 

•Stanowczość. 

Komunikacja niewerbalna

Podczas normalnej rozmowy dwóch osób 

ponad 65 % informacji przekazywanych jest 

niewerbalnie.

W czym wyraża się komunikacja 

niewerbalna ?

Sposób, w jaki tworzymy otoczenie fizyczne, w którym pracujemy i 

mieszkamy

Sposób w jaki:



Siedzimy



Stoimy



Chodzimy



Kontaktujemy się wzrokowo

Nasze otoczenie



Dom



Pracę



Samochód



Rodzinę



Przyjaciół

 

Ton głosu

Wygląd:



Twarz, włosy, ciało



Ubranie



Męskość, kobiecość

Mimikę
Charakterystyczny dla nas sposób ekspresji emocji
Gesty
Odległość w jakiej stajemy od kogoś

Tematy programów do 

zaliczenia

-

Kurs dla dzieci (nauczanie początkowe)

-

Kurs dla licealistów

-

Kurs dla nauczycieli

-

Kurs dla ratowników górskich

-

Kurs dla ratowników drogowych

-

Kurs dla ratowników wodnych

-

Kurs dla strażaków

-

Kurs dla pracowników zakładów chemicznych

-

Kurs dla elektryków

-

Kurs dla kierowców

-

Kurs dla żołnierzy/policjantów/straży miejskiej

-

Kurs dla pracowników instytucji użytku publicznego