Funkcje finansów publicznych

a rozwój gospodarczy

Wykład 3.

Funkcja alokacyjna

Istota



podział zasobów  za 
pośrednictwem 
operacji finansowych – 
instytucja sektora 
finansów publicznych



podział zasobów 
wykorzystywanych w 
SFP



podział zasobów 
wykorzystywanych w 
sektorze prywatnym 
(np. pomoc publiczna)

Przesłanki
 niedoskonałość mechanizmu 

rynkowego

 potrzeba przekształceń 

strukturalnych

 potrzeby zbiorowe 

(bezpieczeństwo, obrona narodowa)

 czynniki socjalne
 ryzyko w sektorze prywatnym i w 

sektorze publicznym

 monopole – ograniczanie 

mechanizmu konkurencji

 doktryna polityki gospodarczej

Funkcja redystrybucyjna

Istota

dokonywanie przez 

władze publiczne zmian 

w poziomie  i strukturze 

dochodów 

poszczególnych grup 

obywateli i firm

Formy redystrybucji

terytorialne (między 

regionami, gminami)
podmiotowe (np. między 

podmiotami własności)
przedmiotowe (np. 

między gałęziami 

gospodarki)

Funkcja redystrybucyjna a cele polityki 

społeczno-gospodarczej

 poziom dochodów gospodarstw domowych
 możliwości wydatkowe JST
 sytuacja dochodowa niektórych grup społeczno-

zawodowych

 konsekwencje nadmiernej stopy redystrybucji



wysokie stawki podatkowe

 osłabianie motywacji do poszukiwania pracy
 ograniczanie inwestycji
 zakłócenie zasad wolności i konkurencyjności

Funkcja redystrybucyjna

Instrumenty redystrybucji



progresywne skale podatkowe



ulgi i zwolnienia podatkowe



świadczenia emerytalne, zasiłki, 

stypendia



dopłaty do wybranych towarów i usług



dotacje

Funkcja stabilizacyjna

Istota

wykorzystanie dochodów i wydatków publicznych do 

ograniczenia skali cyklicznych wahań koniunktury

Mechanizm realizacji

automatyczne stabilizatory koniunktury (ograniczone 
możliwości stosowania) 



dochody publiczne (progresywny podatek dochodowy)



wydatki publiczne (zasiłki dla bezrobotnych, świadczenia 
socjalne)

dyskrecjonalne środki stabilizacyjne (zmiany w ustawach 
podatkowych,  jednorazowe wypłaty świadczeń)

Nurty w teorii finansów publicznych a 

funkcje finansów publicznych

- 

nurt interwencjonistyczny

J.M. Keynes

 progresywny system podatkowy
 deficyt budżetowy
 wydatki publiczne (wydatki socjalne)
 stabilizowanie wahań cyklu koniunkturalnego

A. Hansen

 budżet operacyjny, budżet kapitałowy

J.M. Buchanann

 wyższe korzyści z wydatkowania środków 

publicznych nad negatywnymi skutkami ciężarów 
podatkowych

 wysoka skuteczność wydatków publicznych
 klasyfikacja systemów podatkowych

Nurty w teorii finansów publicznych a 

funkcje finansów publicznych

- nurt liberalny

A. Smith, D. Ricardo, J.B. Say

 ograniczenie wydatków publicznych do minimum
 podatek „zło konieczne”
 ciężary podatkowe a rozwój

M. Friedman

 zrównoważony budżet
 ograniczanie skali redystrybucji PKB
 „najmniejszy budżet”
 nadrzędność celów polityki monetarnej
 ograniczanie ciężarów podatkowych
 zmniejszanie długu publicznego

Funkcje finansów publicznych 

o charakterze politycznym



ustrojowa

(

budżet jako odzwierciedlenie ustroju społeczno-

politycznego)



demokratyczna

(wpływ społeczeństwa na gromadzenie i wydatkowanie 
środków publicznych)