Uniwersytet Rzeszowski

Uniwersytet Rzeszowski

Wydział Medyczny

Wydział Medyczny

Instytut Pielęgniarstwa i

Instytut Pielęgniarstwa i

Nauk o Zdrowiu

Nauk o Zdrowiu

Ospa wietrzna –

pielęgnowanie

dziecka

Ospa wietrzna należy do najczęstszych chorób zakaźnych

młodego wieku, atakując najczęściej małe dzieci.

Rozprzestrzenia się bardzo szybko i łatwo można się nią

zarazić.

Ospę wietrzną wywołuje herpeswirus, który atakuje cały

organizm, jednak po przechorowaniu człowiek uzyskuje trwałą

odporność. Istnieją jednak takie przypadki, kiedy osoba

przechodząca wcześniej ospę ma osłabiony organizm i może w

tym przypadku dojść do ujawnienia wirusa ospy pod postacią

półpaśca.

Człowiek zaraża się ospą od drugiego człowieka drogą

kropelkową oraz poprzez bezpośrednią styczność z wysypką

chorego. Choroba wylęga się od 10 do 21 dni (przeważnie trwa

to 2 tygodnie). Ospa rozszerza się ok. 2-3 dni tuż przed

pojawieniem się wykwitów na skórze i trwa, aż do ich

wyschnięcia.

Półpasiec atakuje osoby, które chorowały już na ospę wietrzną.

Jest mało prawdopodobne, żeby osoba zdrowa zaraziła się tą

chorobą. Rozwój choroby wygląda w ten sposób, że najpierw

organizm atakuje ospa, a następnie w momencie osłabienia

organizmu, półpasiec.

Objawy ospy wietrznej:

• Wysoka gorączka sięgająca nawet

40°C

• Ból głowy

• Złe samopoczucie

• Ogólne osłabienie

• Po pewnym czasie pojawia się

wysypka w postaci czerwonych plam,

które przekształcają się w grudki,

następnie, pęcherze, krostki i strupy

• Swędzenie

Ospa wietrzna nie należy do śmiertelnie

niebezpiecznych chorób, ponieważ w większości

przypadków zachorowań na nią ma stosunkowo łagodne

objawy. Problem pojawia się u dorosłych, dla których

choroba ta może okazać się niebezpieczna. Osoby, które

mają upośledzoną odporność organizmu ospa może

doprowadzić do śmierci.

Zaraźliwość:

Chore dziecko może zarażać otoczenie drogą

kropelkową już 2-3 doby przed pojawieniem się wysypki,

aż do czasu kiedy wszystkie krostki przemienią się w

strupki, czyli w około tydzień po pojawieniu się

pierwszych krostek.

Leczenie

Leczenie ospy polega przede wszystkim

na zmniejszaniu świądu, chory powinien:

• Bez względu na wszystko leżeć w łóżku

• Często zmieniać spocone ubrania i

zażywać specjalnych kąpieli, które mają

właściwości odkażające

• Stosować leki przeciwgorączkowe,

koniecznie bez zawartości salicylanów

(np. aspiryna)

• Wysypkę smarować odpowiednimi

maściami i płynami

• Unikać drapania wykwitów skórnych

Powikłania ospy wietrznej

Powikłania po ospie są

szczególnie widoczne na

skórze, poprzez

blizny czy nie

blizny czy nie

gojące się strupki

gojące się strupki. Czasami

dochodzi również do zakażenia

skóry, a u osób dorosłych jest

możliwość wystąpienia

zapalenia płuc, czy też

różnego rodzaju stanów

zapalnych w organizmie.

W przypadku, gdy na ospę

W przypadku, gdy na ospę

zapadnie kobieta w pierwszym

zapadnie kobieta w pierwszym

trymestrze ciąży, choroba może

trymestrze ciąży, choroba może

wywołać u dziecka wady

wywołać u dziecka wady

wrodzone.

wrodzone.

Zapobieganie ospie wietrznej

Głównym sposobem

zapobiegania

rozprzestrzenianiu się ospy

wietrznej jest

izolacja chorych

izolacja chorych

oraz osób, które są szczególnie

wrażliwe na zakażenia. W wielu

krajach prowadzi się

szczepienia

szczepienia przeciwko tej

chorobie (należy do nich

również Polska). Jeżeli zdarzy

się przypadek, że osoba zdrowa

miała kontakt z chorym, stosuje
się surowicę, która doprowadza

do biernego uodpornienia.

Ile dawek szczepionki

przeciwko ospie wietrznej i

komu należy podać?

Szczepionkę przeciwko ospie wietrznej można stosować u zdrowych dzieci

Szczepionkę przeciwko ospie wietrznej można stosować u zdrowych dzieci

już od 9 miesiąca życia (najlepiej po 12 miesiącu życia). Do niedawna

już od 9 miesiąca życia (najlepiej po 12 miesiącu życia). Do niedawna

obowiązywał schemat szczepienia jedną dawką dla dzieci między 9

obowiązywał schemat szczepienia jedną dawką dla dzieci między 9

miesiącem życia a 12 rokiem życia i dwudawkowy schemat dla wszystkich

miesiącem życia a 12 rokiem życia i dwudawkowy schemat dla wszystkich

powyżej 12 roku życia.  Wyniki badań immunogenności szczepionki

powyżej 12 roku życia.  Wyniki badań immunogenności szczepionki

przyczyniły się do zmiany schematu szczepienia przeciw ospie wietrznej i

przyczyniły się do zmiany schematu szczepienia przeciw ospie wietrznej i

podawania dwóch dawek szczepionki dla wszystkich szczepionych, bez

podawania dwóch dawek szczepionki dla wszystkich szczepionych, bez

względu na wiek. W Polsce zapis ten obowiązuje od lutego 2010 roku.

względu na wiek. W Polsce zapis ten obowiązuje od lutego 2010 roku.

Dzieciom pierwsza dawka szczepionki podawana jest najczęściej między 12

Dzieciom pierwsza dawka szczepionki podawana jest najczęściej między 12

a 18 miesiącem życia, a druga dawka w odstępie od 6 tygodni do 3

a 18 miesiącem życia, a druga dawka w odstępie od 6 tygodni do 3

miesięcy. Dzieciom powyżej 13 roku życia i osobom dorosłym, które nie

miesięcy. Dzieciom powyżej 13 roku życia i osobom dorosłym, które nie

chorowały na ospę i nie zostały wcześniej zaszczepione podawane są dwie

chorowały na ospę i nie zostały wcześniej zaszczepione podawane są dwie

dawki szczepionki w  odstępie od 6 tygodni do 3 miesięcy.

dawki szczepionki w  odstępie od 6 tygodni do 3 miesięcy.

Dzieciom, które dotychczas zostały zaszczepione jedną dawką szczepionki i

Dzieciom, które dotychczas zostały zaszczepione jedną dawką szczepionki i

nie zachorowały na ospą wietrzną, powinno się jak najszybciej podać drugą

nie zachorowały na ospą wietrzną, powinno się jak najszybciej podać drugą

dawkę.    

dawkę.    

Osób z obniżoną odpornością nie powinno się szczepić. Jednak powinno się

Osób z obniżoną odpornością nie powinno się szczepić. Jednak powinno się

je chronić pośrednio poprzez szczepienie zdrowych osób, które nie

je chronić pośrednio poprzez szczepienie zdrowych osób, które nie

chorowały, a pozostają z nimi w bliskim kontakcie.

chorowały, a pozostają z nimi w bliskim kontakcie.

Problemy

zdrowotne dzieci

z ospą wietrzną

1.

1.

Wysoka temperatura.

Wysoka temperatura.

Cel działania: zmniejszenie temperatury do granic normy

Postępowanie pielęgnacyjne:

- Częste pomiary temperatury ciała u dziecka
- Stosowanie leków przeciwgorączkowych według zaleceń

lekarza

- Lekkie okrycie pacjentki, ubranie łatwo przepuszczające

powietrze

- Stosowanie fizykalnych zabiegów oziębienia chorej
- Zapewnienie odpowiedniego mikroklimatu w

pomieszczeniu chorego

- Podawanie dużej ilości płynów

2. Nadmierne pocenie się dziecka.

2. Nadmierne pocenie się dziecka.

Cel działania: zmniejszenie się pocenia u dziecka

Postępowanie pielęgnacyjne:

- Częsta zmiana bielizny pościelowej i osobistej pacjenta
- Toaleta ciała pacjenta
- Podawanie dużej ilości płynów do picia

3.

3.

Ból głowy.

Ból głowy.

Cel działania: Zlikwidowanie dolegliwości bólowych u dziecka

Postępowanie pielęgnacyjne:

- Zapewnienie ciszy i spokoju w pomieszczeniu gdzie przebywa

dziecko

- Podawanie leków przeciwbólowych zgodnie z zaleceniami

4. Uporczywe swędzenie skóry.

4. Uporczywe swędzenie skóry.

Cel działania: Zmniejszenie swędzenia

Postępowanie pielęgnacyjne:

- Stosowanie środków łagodzących swędzenie skóry, najczęściej

są

to: maści; puder cynkowy; kąpiele z

dodatkiem sody oczyszczonej.

5. Apatia dziecka.

5. Apatia dziecka.

Cel działania: Poprawa nastroju dziecka

Postępowanie pielęgnacyjne:
- Okazywanie zainteresowania pacjentce
- Wymyślanie zabaw umożliwiających zajęcie czasu chorej w łóżku
- Przebywanie przy chorej co powoduje wzrost poczucia
bezpieczeństwa

6.

6.

Nadżerki w jamie ustnej.

Nadżerki w jamie ustnej.

Cel działania: Zmniejszenie dolegliwości bólowych

Działania pielęgnacyjne:

- płukanie jamy ustnej naparami z rumianku lub szałwii,

albo gotowych

preparatów o działaniu przeciwzapalnym i

przeciwbólowym

Funkcje
pielęgniarki

Funkcja opiekuńcza

- obserwacja dziecka (parametrów życiowych)

- wspieranie dziecka w czasie choroby

- utrzymanie ciała i otoczenia w czystości, higienie i dbanie o

estetykę

- dobranie odpowiedniej odzieży (bawełniana, biała, luźna

bielizna i piżama)

- zapewnienie warunków do aktywności fizycznej w tym

wypadku do zabawy

- zapewnienie czystej bielizny pościelowej w ramach

stworzenia

odpowiednich warunków do snu

- dbanie o zachowanie odpowiednich proporcji pomiędzy

snem,

wypoczynkiem a aktywnością (zachowane rytmu

dobowego)

- pomaganie dziecku z radzeniem sobie ze strachem, lekiem,

bólem oraz

niepokojem

- informowanie dziecka o stanie jego zdrowia

Funkcja rehabilitacyjna

- zimne wysychające okłady (zamoczony w zimnej wodzie

ręcznik), możemy

ucisnąć najbardziej swędzące obszary

- smarowanie swędzących miejsc maścią antyhistaminową

- schładzanie skóry dziecka w celu zmniejszenia swędzenia

Funkcja terapeutyczna

Funkcja terapeutyczna

- wykonywanie i dokumentowanie pomiarów podstawowych

czynności

życiowych

- pobieranie materiałów do badań (np. serologicznych)

- pomaganie lekarzowi w przeprowadzaniu badań

(uspokojenie dziecka)

- systematyczne smarowanie wykwitów skórnych, terapia

przeciwbólowa

- farmakoterapia

Funkcja profilaktyczna i

promocji zdrowia

- izolacja osób wrażliwych na zakażenie (trudne i

niepraktyczne)

- szczepienia ochronne przeciw ospie wietrznej

- osobom kontaktującym się z osobą chorą, obarczonych

dużym ryzykiem

ciężkich bądź śmiertelnych powikłań podaje

się surowicę (uodparnie bierne)

Funkcja wychowawcza

- przygotowanie rodziców i dziecka do pielęgnacji wykwitów

- przygotowanie rodziców i dziecka do pielęgnacji wykwitów

skórnych oraz

skórnych oraz

radzenia sobie ze swędzeniem, podwyższona

radzenia sobie ze swędzeniem, podwyższona

temperaturą, złym

temperaturą, złym

samopoczuciem bio-psychiczym

samopoczuciem bio-psychiczym

dziecka

dziecka

- przygotowanie rodziców do zapewnienia komfortu dziecka

- przygotowanie rodziców do zapewnienia komfortu dziecka

( utrzymanie

( utrzymanie

czystości ciała i otoczenia, zachowania

czystości ciała i otoczenia, zachowania

odpowiednich proporcji czasu

odpowiednich proporcji czasu

między wypoczynkiem,

między wypoczynkiem,

aktywnością a snem)

aktywnością a snem)

- uświadomienie rodziców o celu opieki, wyjaśnienie zaleceń

- uświadomienie rodziców o celu opieki, wyjaśnienie zaleceń

i uczenie

i uczenie

zachowań niezbędnyh do wyzdrowienia

zachowań niezbędnyh do wyzdrowienia

- kształtowanie u podopiecznego lub jego opiekunów

- kształtowanie u podopiecznego lub jego opiekunów

odpowiedzialności za

odpowiedzialności za

własne zdrowie

własne zdrowie

- przygotowanie podopiecznego i jego opiekunów do

- przygotowanie podopiecznego i jego opiekunów do

podejmownia działan

podejmownia działan

prozdrowotnych w odniesieniu do

prozdrowotnych w odniesieniu do

siebie i otoczenia

siebie i otoczenia

- przygotowanie stosowania zgodnie z zaleceniami metod

- przygotowanie stosowania zgodnie z zaleceniami metod

terapii: diety

terapii: diety

lekkostrawnej, farmakologicznej

lekkostrawnej, farmakologicznej

Funkcja promocji zdrowia

Funkcja ta jest ściśle powiązana z funkcja

profilaktyczną.

- współdziałanie z instytucjami i grupami pracującymi na rzec

profilaktyki zachorowań na ospę wietrzną

- współudział w ogólnopolskich i lokalnych kampaniach
zdrowotnych (programy promocji zdrowia)

- pomaganie w kształtowaniu zachowań sprzyjających
zdrowiu

Dziękuję!

Dziękuję!