Inżynieria budowy 

strategii

Analiza otoczenia

Dr inż. Eugeniusz Neumann

eneumann@wskiz.poznan.pl

2

Zidentyfikowanie 

najważniejszych szans i 

zagrożeń w otoczeniu



Analiza PEST (SLEPT, PESTER, PRESTCOM)



Analiza trendów



Scenariusze otoczenia



Analiza stakeholders



Analiza gron



Punktowa ocena atrakcyjności sektora



Analiza pięciu sił M.E. Portera



Mapa grup strategicznych 



Analiza ETOP

3

Analiza PEST

Kraj: ........................ Branża: ……… Czas: ………
 Political Environment (środowisko polityczne)
  Szanse:

Zagrożenia:

 Economic Environment (środowisko ekonomiczne)

Szanse:
Zagrożenia:

 Sociocultural Environment (środowisko społeczno-

kulturowe)

  Szanse:

Zagrożenia:

 Technological Environment (środowisko technologiczne)

Szanse:

    

Zagrożenia:

4

Środowisko polityczne



Korupcja



Jakość stanowionego prawa



Uchwalanie oczekiwanych 
rozporządzeń



Deklaracje dotyczące podatków



Deklaracje dotyczące gospodarki

5

Analiza SLEPT



Analizie poddawane są 
następujące czynniki:



Społeczne (społeczno-kulturowe)



Legislacyjne 



Ekonomiczne 



Polityczne 



Technologiczne 

6

Analiza PRESTCOM



Analizie poddaje się następujące grupy 

czynników:



Czynniki polityczne (P)



Czynniki regulacyjne (R) – regulacje prawne, 

regulacje wewnętrzne 



Czynniki ekonomiczne (E)



Czynniki społeczne (S) 



Czynniki technologiczne (T)



Czynniki konkurencyjne (C) 



Czynniki organizacyjne (O) 



Czynniki rynkowe (M)  

7

Prognozowanie 

gospodarcze



Analiza szeregów czasowych



Metoda średniej ruchomej, średniej o 
zróżnicowanych wagach



Metoda Browna, Browna z sygnałem 
Trigga, Holta, Wintersa



Metody przyczynowo – skutkowe



Metody heurystyczne

8

Metody scenariuszowe. 

Punktowa Analiza 

Scenariuszowa



Zidentyfikowanie czynników i procesów w 

oparciu o PEST, SLEPT lub PRESTCOM



Ocena poszczególnych procesów pod 

względem siły i kierunku wpływu (od -5 do+5) 

oraz pod względem prawdopodobieństwa 

występowania według trzech wariantów: 

tendencja wzrostowa, stabilizacyjna i 

spadkowa)



Uporządkowanie trendów według scenariuszy 

(scenariusz optymistyczny, pesymistyczny, 

niespodziankowy, najbardziej prawdopodobny)



Ustalenie średniej siły wpływu czynników 



Wyciągnięcie wniosków

9

Analiza czynników i 

trendów - przykład

Czynnik

Trend

Siła wpływu

Prawdopo-
dobieństwo

Sfera ekonomiczna

Poziom inflacji 

Wzrost
Stabilizacj
a
spadek

0   [SP]
+1
+2 [SNP, SO]

0,1
0,4
0,5

Poziom 
bezrobocia

Wzrost
Stabilizacj
a
spadek

-1 [SP]
+1
+2 [SNP, SO]

0,2
0,3
0,5

Produkt 

Krajowy Brutto

Wzrost
Stabilizacj
a
spadek

+4 [SO]
+3 [SNP]
- 1 [SP]

0,4
0,5
0,1

PAS – ranking szans i zagrożeń

 

10

Czynnik

SNP-SO

SNP-SP

Suma 

odchyleń

Ranking 

O/T

Poziom 

inflacji

2-2=0

2-0=2

0+2=2

O3

Poziom 

bezrobocia

2-2=0

2-(-1)=3

0+3=3

O1

Produkt 

Krajowy 

Brutto

3-4=-1

3-(-1)=4

-1+4=3

O2

11

Analiza znaczenia 

stakeholders



Stakeholders: to organizacje i grupy w 
otoczeniu firmy, które są w jakiś sposób 
uzależnione od jej funkcjonowania i (lub) 
które wpływają (mogą wpływać) na nią



Analiza skoncentrowana jest na dwóch 
głównych pytaniach:



Kim są organizacyjni stakeholders?



Na ile są ważni z punktu widzenia strategii 
organizacji?

12

Macierz relatywnego znaczenia 

stakeholders

Producenci 

napojów 

bezalkoholowy

ch

Producenci

 piwa

Wytwórcy 

puszek

Agendy 

rządu

Producenci 

napojów 

bezalkoholowyc

h

1

4

1/3

1/4

Producenci 

piwa

1/4

1

1/6

1/7

Wytwórcy 

puszek

3

6

1

1/2

Agendy rządu

4

7

2

1

SUMA:

8,25

18

3,50

1,89

UDZIAŁ:

26,07 %

56,89 %

11,06 %

5,98 %

13

Analiza gron (clusters)



Grona według M.E. Portera to geograficzne 

skupiska wzajemnie powiązanych, zajmujących 

się określoną dziedziną przedsiębiorstw 

produkujących wyroby finalne lub 

świadczących usługi, wyspecjalizowanych 

dostawców, jednostek usługowych, instytucji 

finansowych, firm działających w pokrewnych 

sektorach i związanych z nimi instytucji 

konkurujących między sobą, ale także 

współpracujących



W skład gron wchodzą: przedsiębiorstwa z 

dalszej części łańcucha dostaw, producenci 

komplementarnych wyrobów, instytucje 

rządowe, agencje normalizacyjne, itp. 

14

Punktowa ocena 

atrakcyjności sektora

Czynnik

Waga

Ocena

(0-10)

Waga x 

ocena

Tempo wzrostu 

rynku

0,5

8

4,0

Rentowność 

sektora

0,3

5

1,5

Bariery wyjścia 

z sektora

0,15

2

0,3

Sezonowość 

sprzedaży

0,05

10

0,5

SUMA:

6,3

15

Czynniki określające pozycję 

firmy na rynku wg. M.E. Portera

 

Dostawcy 

Potencjalni  wchodzący 

 

Konkurenci 

w sektorze 

Substytuty 

Nabywcy 

16

Analiza pięciu sił M.E. 

Portera

Groźba nowych wejść 

waga 

Ocena (-5-+5) 

w x o 

Potrzeby kapitałowe 

0,6 

+4 

+2,4 

Koszty zmiany dostawcy przez klientów sektora 

0,4 

-1 

-0.4 

Suma: 

1 

 

+2,0 

Siła przetargowa dostawców 

waga 

ocena 

w x o 

Dostępność produktów substytucyjnych 

0,7 

+3 

+2,1 

Zróżnicowanie wyrobów i usług 

0,3 

+2 

+0.6 

Suma: 

1 

 

+2,7 

Siła przetargowa nabywców 

waga 

ocena 

w x o 

Wolumen zakupu 

0,1 

-5 

-0,5 

Zyski nabywców 

0,9 

-1 

-0,9 

Suma: 

1 

 

-1,4 

Stopień rywalizacji między konkurentami 

waga 

ocena 

w x o 

Bariery wyjścia 

0,4 

+5 

+2,0 

Liczba konkurentów 

0,6 

+1 

+0,6 

Suma: 

1 

 

+2,6 

Groźba pojawienia się substytutów 

waga 

ocena 

w x o 

Zyskowność sektorów produkujących substytuty 

0,8 

-2 

-1,6 

Różnica cenowa między produktem a substytutem 

0,2 

-1 

-0,2 

Suma: 

1 

 

-1,8 

 

17

Mapa grup strategicznych 



Mapa strategiczna grupuje firmy w sektorze pod 

względem wybranych kryteriów



Kryteriami grup strategicznych są:



Szerokość asortymentu



Zakres obsługiwanego rynku



Jakość produktów



Poziom kosztów (lub cen)



Dywersyfikacja produkcji



Wykorzystywane technologie



Sposób dystrybucji



Stopień integracji pionowej lub poziomej



Do sporządzenia mapy wybiera się dwa kluczowe 

czynniki silnie różnicujące przedsiębiorstwa