Rola doradcy zawodowego
Ochotnicze Hufce
Pracy
Warszawa 2004r.
Komenda Główna OHP
Centralny Ośrodek Metodyczny Informacji
Zawodowej
Rola doradcy zawodowego
Ochotnicze Hufce
Pracy
Warszawa 2004r.
Komenda Główna OHP
Centralny Ośrodek Metodyczny Informacji
Zawodowej
ROLA DORADCY ZAWODOWEGO
(1)
Doradca zawodowy podejmuje następujące działania:
•
Udziela pomocy niedoświadczonej osobie, która dokonała
nieodpowiedniego wyboru zatrudnienia w dokonaniu
przeglądu i oceny obecnych i potencjalnych kwalifikacji
oraz odniesieniu ich do wymagań pracy, aby klient mógł
sporządzić realistyczny plan zawodowy.
•
Dostarcza pomocy w uzyskaniu odpowiednich usług
zwiększających szanse zatrudnienia, przygotowujących
klienta do wejścia na rynek pracy. Usługi te mogą
dotyczyć szczegółowego doradztwa: skierowania do
dalszego kształcenia, szkolenia, leczenia lub rehabilitacji i
często też orientacji w procesach zachodzących na rynku
pracy.
(R.Lamb: Poradnictwo zawodowe w zarysie - zeszyty informacyjno-metodyczne doradcy
zawodowego Nr 9, 1998, KUP)
ROLA DORADCY ZAWODOWEGO
(2)
Doradca
zawodowy
podejmuje
następujące
działania:
•
Pomaga doświadczonemu pracownikowi, który chce lub
musi dokonać zmiany zawodowej w przeprowadzeniu
przeglądu alternatywnych możliwości zatrudnienia i
sporządzeniu planu zmiany zatrudnienia.
•
Pomaga pracownikowi, który napotkał przeszkody w
uzyskaniu
lub
utrzymaniu
zatrudnienia
lub
awansowaniu,
w
wykryciu,
przeanalizowaniu
i
zrozumieniu zawodowych i osobistych trudności oraz
pomaga sporządzić odpowiedni plan dostosowawczy.
(tamże)
UMIEJĘTNOŚCI DORADCY ZAWODOWEGO
•
Umiejętność nawiązywania kontaktu.
•
Umiejętność dokonywania indywidualnej lub grupowej
oceny.
•
Doradztwo grupowe.
•
Gromadzenie i wykorzystywanie informacji
dotyczących możliwości rozwoju zawodowego.
•
Tworzenie i wprowadzanie w życie planu zawodowego
•
Współpraca z instytucjami lokalnymi.
•
Umiejętność zarządzania pracą.
•
Rozwój zawodowy.
(tamże)
SPOSOBY DORADZTWA
•
Doradztwo kierujące - doradca uzyskuje od klienta
informacje, rozważa wszystkie czynniki i udziela
klientowi porady w sprawie najlepszej drogi zawodowej.
•
Doradztwo niekierujące - doradca stanowi pomocną
„odskocznię” dla rozwiązywania problemów przez
klienta i znalezienia przez niego rozwiązania.
•
Doradztwo eklektyczne - doradca rozważa potrzeby
klienta i stosuje w zależności od okoliczności kierujące
lub niekierujące podejście, aby pobudzić klienta do
samodzielnego znalezienia rozwiązania. Znajduje ono
zatrudnienie w wielu instytucjach związanych z
zatrudnieniem.
(tamże)
DEFINICJE POJĘĆ
Doradca zawodowy - osoba udzielająca pomocy w formie
grupowych
i
indywidualnych
porad
zawodowych,
młodzieży i osobom dorosłym w wyborze zawodu, kierunku
kształcenia i szkolenia, uwzględniając ich możliwości
psychofizyczne i sytuację życiową a także potrzeby rynku
pracy oraz możliwości systemu edukacyjnego.
Doradca zawodowy powinien posiadać kompetencje
społeczne, do których należą: cechy osobowości,
uzdolnienia i zainteresowania warunkujące powodzenie w
pracy z ludźmi.
(Klasyfikacja Zawodów i Specjalności., 2002, Rozporządzenie Prezesa Rady
Ministrów z dn. 22.03.2002r. - Dz.U. Nr 32, poz.304)
(Standard usługi - Poradnictwo Zawodowe, MGPiPS, 2003)
Zasady poradnictwa zawodowego
• Dostępność usług dla wszystkich klientów (uczniów, absolwentów
szkół, poszukujących pracy).
• Dotarcie
szczególnie
do
klientów
(uczniów,
absolwentów,
poszukujących pracy) zamieszkałych na terenach małych miast i wsi.
• Dobrowolność korzystania z usług poradnictwa zawodowego bez
względu na przynależność narodową, religijną, społeczno - polityczną
czy płeć.
• Swoboda wyboru zawodu i miejsca zatrudnienia.
• Bezpłatność korzystania z usług poradnictwa zawodowego w MCIZ.
• Poufność i ochrona danych osobistych klientów (uczniów, absolwentów
szkół, poszukujących pracy) korzystających z usług MCIZ.
(Standard usługi - Poradnictwo Zawodowe, MGPiPS, 2003)
Cechy osobowościowe doradcy
zawodowego
Doradca zawodowy powinien cechować się:
• poczuciem odpowiedzialności, samokontrolą, dojrzałością i
odpornością emocjonalną,
• logicznym rozumowaniem, zdolnością przekonywania,
• łatwością wypowiadania się w mowie i piśmie,
• umiejętnością słuchania i obserwacji,
• otwartością na problemy i sprawy innych,
• obiektywizmem i tolerancją,
• dobrą pamięcią, podzielnością i koncentracją uwagi,
• elastycznością i twórczym podejściem oraz otwarciem na problemy
i sprawy innych.
(tamże)
Wiedza doradcy zawodowego
Wiedza doradcy zawodowego winna obejmować:
• zasady postępowania doradcy zawodowego podczas kontaktu z
klientem,
• metody i techniki poradnictwa zawodowego,
• podstawowe zasady zachowania grupy i przewodzenia grupie,
• zjawiska zachodzące na rynku pracy,
• zakres ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.
(tamże)
Zorientowanie na klienta
(1)
Zorientowanie na klienta ma na celu ukierunkowanie
działań związanych z realizacją usługi poradnictwa
zawodowego na rzeczywiste potrzeby klientów oraz
realizację ich oczekiwań.
•
Analiza potrzeb - określenie faktycznych lub co
najmniej
prawdopodobnych
potrzeb
klienta,
dokonywana na podstawie wiedzy o kliencie, czerpanej z
danych będących w bezpośrednim posiadaniu doradcy
zawodowego oraz na podstawie przeprowadzonych z
klientem rozmów i analizy jego oczekiwań.
(Standard usługi - Poradnictwo Zawodowe - wg projektu PHARE finansowanego ze
środków UE oraz Budżetu Państwa realizowanego pod nadzorem PARP, 2004)
Zorientowanie na klienta
(2)
•
Analiza oczekiwań klienta - polega na identyfikacji
oczekiwań klienta i ich skonfrontowaniu z jego
prawdopodobnymi rzeczywistymi potrzebami.
•
Analiza możliwych działań - polega na identyfikacji
katalogu możliwych do podjęcia przez doradcę działań
odnoszących się do danego klienta, jak najpełniej
odpowiadających oczekiwaniom i potrzebom klienta.
•
Dostosowanie możliwości działania do oczekiwań
klienta - polega na doborze najlepszych i
najwłaściwszych z możliwych do zastosowanie przez
doradcę działań, mających na celu jak najpełniejszą
realizację potrzeb i oczekiwać klienta.
(tamże)
ZASADY PODEJŚCIA DORADCY DO KLIENTA
(1)
•
Doradca powinien rozumieć siłę emocji towarzyszących
i wpływających na decyzje o karierze zawodowej.
•
Powinien pozwalać klientowi na odgrywanie głównej roli
przy podejmowaniu decyzji.
•
Powinien zadawać pytania ogólne, poszerzające, a nie
naprowadzające, zwężające zakres dyskusji.
•
Powinien zachować uwagę przy rozważaniu delikatnych
nacechowanych emocjami kwestii, aby klient czuł się
zachęcony do otwarcia na problem.
•
Powinien wykształcić w sobie umiejętność widzenia
spraw oczami klienta.
(R.Lamb: Poradnictwo zawodowe w zarysie - zeszyty informacyjno-metodyczne
doradcy zawodowego Nr 9, 1998, KUP)
ZASADY PODEJŚCIA DORADCY DO KLIENTA
(2)
•
Powinien określać i równoważyć złe i dobre strony
różnych rozwiązań bez narzucania klientowi swojego
systemu wartości.
•
Powinien potwierdzać podjętą decyzję w toku rozmowy
przez przedstawienie jej innymi słowy i objaśnianie
wspólnie z klientem.
•
Nie powinien prowadzić doradztwa w kwestiach
wykraczających poza zakres doradztwa zawodowego i
zdawać sobie sprawę z potencjalnej potrzeby
skierowania klienta do innego specjalisty.
•
Powinien rozpoznawać moment, kiedy już nic
pozytywnego nie da się więcej uzyskać z rozmowy i
przerwać ją zostawiając pozytywny ślad.
(tamże)
ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZAWODOWA
- odpowiedzialność doradcy wynikająca z etyki
zawodowej
•
Świadomość własnych możliwości i ograniczeń oraz
gotowość skierowania klienta do innej instytucji, która
może świadczyć usługę.
•
Ciągły rozwój zawodowy.
•
Dostarczanie istotnych i pomocnych informacji innym
osobom zawodowo pomagającym klientowi.
•
Przestrzeganie tajemnicy zawodowej co do informacji
uzyskanych od klienta i ujawnianie ich jedynie za
zgodą klienta, w ramach obowiązującego prawa i
przepisów.
•
Przestrzeganie zasad etyki zawodowej oraz zasad etyki
obowiązujących w danej instytucji.
(tamże)
ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZAWODOWA
- odpowiedzialność doradcy wobec klienta
(1)
W trakcie procesu doradczego doradca:
•
Okazuje szacunek dla wartości, indywidualności i
godności klienta.
•
Stara się osiągnąć porozumienie co do rozumienia
charakteru problemu zawodowego klienta.
•
Przedstawia jasno warunki, na jakich odbywa się
poradnictwo, także fakt objęcia tajemnicą zawodową
informacji uzyskanych przez doradcę podczas rozmowy.
•
Przyjmuje elastyczne podejście do oceny, używając
jedynie technik właściwych i odpowiednich dla danego
klienta.
•
Interpretuje wyniki w sposób nie ograniczający swobody
wyboru, jaka przysługuje klientowi.
(tamże)
ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZAWODOWA
- odpowiedzialność doradcy wobec klienta
(2)
W trakcie procesu doradczego doradca:
•
Pomaga klientowi w dokonaniu samooceny, osiągnięciu
zrozumienia siebie i nabyciu umiejętności wyznaczania
kierunku działania, rozwijając w ten sposób u niego
umiejętność
podejmowania
decyzji
dotyczących
odpowiednich celów i planów zawodowych.
•
Informuje klienta o możliwościach zatrudnienia, a także
wymaganych cechach i umiejętnościach, niezbędnych
szkoleniach i tendencjach na rynku pracy.
•
Pomaga klientowi w zrozumieniu przemian ekonomicznych,
które miały lub mają miejsce obecnie i ich znaczenia dla
wyboru, przygotowania się do zawodu i znalezienia
zatrudnienia w odpowiedniej dziedzinie zawodowej.
(tamże)
ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZAWODOWA
- odpowiedzialność doradcy wobec klienta
(3)
W trakcie procesu doradczego doradca:
•
Obserwuje przebieg realizacji uzgodnionego planu
zawodowego, doradzając i udzielając pomocy w razie
potrzeby aż do uzyskania dostosowania zawodowego
klienta.
•
Udziela pomocy w ramach swojej wiedzy fachowej;
kieruje klienta do odpowiednich specjalistów, jeśli
wymagana jest ich pomoc.
•
Podejmuje się dokonania analizy efektów swojej
działalności doradczej wobec klienta i prowadzenia
dalszej pracy dla osiągnięcia lepszych rezultatów jeśli
zachodzi taka potrzeba.
(tamże)
WSKAZÓWKI DO OSIĄGNIĘCIA SUKCESU
W TOKU ROZMOWY DORADCZEJ
(1)
•
Stwórz atmosferę harmonii, zaufania i szacunku
(zrozumienia) w czasie rozmowy z klientem.
•
Twoja naturalność pomoże przekonać klienta, że
jesteś autentycznie zainteresowany jego sprawą.
•
Nie tłumacz klientom czym jest poradnictwo. Pozwól
klientowi uczyć się, z tego co robisz, a nie z tego co
mówisz.
•
Nie sugeruj się osobistymi opiniami o ludziach w
czasie przebiegu procesu doradczego.
•
Daj klientowi czas na reakcję i podjęcie części
odpowiedzialności za przebieg rozmowy.
(tamże)
WSKAZÓWKI DO OSIĄGNIĘCIA SUKCESU
W TOKU ROZMOWY DORADCZEJ
(2)
•
Oprócz słuchania tego co powiedziane, czytaj między
wierszami, odczytaj to, co nie powiedziane. Skoncentruj
się całkowicie na kliencie i jego zachowaniu.
•
Naucz się tolerować i dobrze znosić niezbyt długie okresy
„konstruktywnej ciszy”.
•
Zachowaj uprzejmy i obiektywny punkt widzenia i nie
angażuj się emocjonalnie w stosunku do klienta.
•
Notuj i zapisuj fakty jak najszybciej, ale uważaj, aby nie
stworzyć wrażenia, że formularze są ważniejsze od
klienta.
•
Pamiętaj, skuteczniej jest używać pytań, które ułatwiają
klientowi „otwarcie się”, niż takich, na które można
odpowiedzieć TAK lub NIE.
(tamże)