

Odróżniamy trzy typy czynności
motorycznej jelit:

- skurcze segmentarne,
- ruchy wahadłowe,
- ruchy robaczkowe.

1. Układ nerwowy:
- wewnątrzścienny - mający dużą

samodzielność i autonomię,

- ośrodkowy (autonomiczny) - nerwy układu

przywspółczulnego (pobudzają perystaltykę
jelit) oraz współczulnego (hamują
perystaltykę jelit) spełniające rolę
regulującą.

2. Układu humoralny - w czynności

motorycznej jelit odgrywają istotną rolę
przede wszystkim takie znane mediatory,
jak ACh, Adrenalina, 5-HT, ATP, ale również
neuropeptydy takie jak VIP, somatostatyna,
substancja P, enkefaliny i wiele innych.

•

W przewodzie pokarmowym wykryto 3 główne
podtypy tych receptorów:

- receptory mi wiążące preferencyjnie morfinę,
- receptory delta wiążące preferencyjnie

enkefaliny

- receptory kappa aktywowane głównie przez

endorfiny. Receptory mi i delta są
umiejscowione w mięśniach gładkich
przewodu pokarmowego i ich pobudzenie
wzmaga motorykę przewodu pokarmowego.

•

Zaparcia - zwolnienie przesuwania się treści

pokarmowej w jelitach, przedłużenie czasu

przebywania treści pokarmowej w jelitach.

1. Zaparcia atoniczne - zmniejszenie napięcia

ścian jelit i zahamowanie perystaltyki.

–

Leczenie - podawanie leków wzmagających

napięcie ścian jelit i perystaltykę (prostygmina,

estry choliny), leki przeczyszczające).

2 Zaparcia spastyczne - nadmierne skurcze

mięśni okrężnych jelit - utrudnienie

przesuwania się treści pokarmowej.

–

Leczenie - podawanie leków spazmolitycznych; ze

środków przeczyszczających - parafina ciekła.

•

Biegunki - przyspieszenie przesuwania się
treści pokarmowej i wypróżnienie płynną
treścią.

•

Przyczyny - czynniki psychiczne (emocjonalne),
fizyczne (oziębienie, przegrzanie), chemiczne
(środki przeczyszczające, trucizny drażniące
jelita), zakaźne (drobnoustroje, pierwotniaki),
alergiczne (najczęściej alergeny pokarmowe).

•

Z punktu widzenia klinicznego możemy
biegunki podzielić na biegunki pochodzenia
ośrodkowego i obwodowego.

1. Biegunki pochodzenia ośrodkowego - pobudzenie

ośrodka n.X. (parasympatykotonia), wynikiem czego jest
wzmożenie perystaltyki (biegunki emocjonalne).

•

Leczenie - podawanie leków kojących i cholinolitycznych.

2 Biegunki pochodzenia obwodowego - podrażnienie

zakończeń czuciowych w błonie śluzowej jelit, wyzwolenie
odruchów motorycznych i śródściennych za
pośrednictwem n.X. wzmożenie napięcia i perystaltyki -
biegunka.

•

Leczenie - przyczynowe (np. leki przeciwbakteryjne czy
przeciwpasożytnicze, odstawienie alergenu powodującego
biegunkę), objawowe leki przeciwbiegunkowe, np. leki
cholinolityczne czy miolityczne.