Chromosomow
a determinacja
płci

Para chromosomów

XX

określa

płeć żeńską

,

para

XY

–

płeć męską

Określenie płci
potomstwa
następuje w chwili
zapłodnienia.
Chromosomy X i Y
zawierają
inne geny. Chłopcy mają
zatem tylko po jednej
kopii
genów występujących w
chromosomach
płciowych

Ponieważ mężczyzna
produkuje 50% plemników
wyposażonych w
chromosom X
i 50% wyposażonych w
chromosom Y, na świecie
rodzi się przeciętnie

tyle

samo
chłopców co dziewczynek.

Chromosom Y jest mniejszy od chromosomu X. W związku z tym zawiera on
w zasadzie tylko geny odpowiedzialne za cechy związane z płcią męską.
Wynika z tego, że u osobników męskich wszystkie geny znajdujące się
w chromosomie X występują pojedynczo.

XX

XX

XY

XY

Teoretyczne prawdopodobieństwo urodzenia się
dziewczynki lub chłopca jest zawsze takie samo i
wynosi

50%

"Zostały znalezione nowe geny na męskim chromosomie Y. Jak
przypuszczają odkrywcy, mogą one odpowiadać za osiągany przez
mężczyzn wzrost oraz być zaangażowane w rozwój raka męskich
narządów płciowych - gonadoblastomy. Publikacja na ten temat
ukazała się w najnowszym numerze pisma Genome Research i
opisuje nowo poznany fragment naszego DNA. Jak dowodzi ta i inne
prace, pomimo ogłoszenia poznania ludzkiego genomu, nasze
chromosomy skrywają ciągle wiele nie odkrytych tajemnic”.

Czy możesz już teraz powiedzieć od kogo zależy
płeć dziecka?

TAK!

OD OJCA!

(Niech chłopcy – przyszli ojcowie - nie mają pretensji do swoich przyszłych żon!)

Dziedziczenie genu sprzężonego z płcią

U osobników męskich wszystkie geny znajdujące się w chromosomie X
występują pojedynczo. Jeśli więc któryś z genów leżący w ich chromosomie
X , np. gen warunkujący

daltonizm

lub

hemofilię

, to ujawni się u każdego

mężczyzny.

Dziedziczenie hemofilii

Allel warunkujący

hemofilię

jest

recesywny

. Ponieważ występuje

w chromosomie X, jego dziedziczenie jest

sprzężone z płcią

.

Hemofilią są dotknięci najczęściej synowie matek – nosicielek
tej choroby.

Dziedziczenie hemofilii - ćwiczenia

1. Jakie jest prawdopodobieństwo, że urodzi się zdrowy chłopiec, gdy
matka jego jest chora na hemofilię, a ojciec - zdrowy?

X

h

X

h

X

H

Y

X

H

Y

X

h

X

h

X

h

X

H

X

h

X

H

X

h

Y

X

h

Y

2. Matka jest nosicielką hemofilii a ojciec jest zdrowy. Jakie będzie
ich potomstwo?

3. Podaj genotypy rodziców, których córki są nosicielkami, a synowie
są zdrowi.

Hemofilia prześladowała królewskie rodziny Europy. 1 Królowa
Wiktoria,
Cesarz Niemiec Wilhelm II, Car Mikołaj II, Caryca
Aleksandra

2

3

4

1