LEKI
LEKI
PRZECIWKASZLOWE
PRZECIWKASZLOWE
LEKI
LEKI
PRZECIWKASZLOWE
PRZECIWKASZLOWE
Odruch kaszlowy jest odruchem
Odruch kaszlowy jest odruchem
fizjologicznym i ma na celu
fizjologicznym i ma na celu
udrożnienie dróg oddechowych
udrożnienie dróg oddechowych
W chorobach płuc, oskrzeli, opłucnej
W chorobach płuc, oskrzeli, opłucnej
oraz w chorobach krtani na skutek
oraz w chorobach krtani na skutek
stanów zapalnych dochodzi do
stanów zapalnych dochodzi do
draznienia zakończeń nerwowych
draznienia zakończeń nerwowych
wywołujących kaszel
wywołujących kaszel
Długotrwale utrzymujący się kaszel
Długotrwale utrzymujący się kaszel
powoduje hiperwentylację płuc i
powoduje hiperwentylację płuc i
doprowadza do alkalozy oddechowej
doprowadza do alkalozy oddechowej
1.)LEKI P/KASZLOWE O
1.)LEKI P/KASZLOWE O
DZIAŁANIU OŚRODKOWYM
DZIAŁANIU OŚRODKOWYM
Hamują napady kaszlu przez hamowanie odruchu
Hamują napady kaszlu przez hamowanie odruchu
kaszlowego w wyniku depresyjnego działania na
kaszlowego w wyniku depresyjnego działania na
ośrodek kaszlu w rdzeniu przedłużonym
ośrodek kaszlu w rdzeniu przedłużonym
Równocześnie mogą zwalniać rytm oddychania
Równocześnie mogą zwalniać rytm oddychania
przez hamowanie ośrodka oddechowego
przez hamowanie ośrodka oddechowego
Leki te nie hamują wybiórczo tylko czynności
Leki te nie hamują wybiórczo tylko czynności
ośrodka kaszlu, lecz mogą również wpływać na
ośrodka kaszlu, lecz mogą również wpływać na
inne struktury mózgu i powodować występowanie
inne struktury mózgu i powodować występowanie
szeregu działań niepożądanych:
szeregu działań niepożądanych:
-
Senność
Senność
-
Niepokój
Niepokój
-
Nudności
Nudności
-
Drgawki
Drgawki
A.)LEKI P/KASZLOWE
A.)LEKI P/KASZLOWE
POCHODNE ALKALOIDÓW
POCHODNE ALKALOIDÓW
OPIUM
OPIUM
a.)Leki wykazujące działanie euforyzujące i wywołujące szybkie uzależnienie
a.)Leki wykazujące działanie euforyzujące i wywołujące szybkie uzależnienie
:
:
-ośrodkowo hamują ośrodek kaszlu, zwalniają również częstość oddechu przez hamowanie ośrodka
-ośrodkowo hamują ośrodek kaszlu, zwalniają również częstość oddechu przez hamowanie ośrodka
oddechowego
oddechowego
1.)Morfina
1.)Morfina
-dawki p/kaszlowe są mniejsze niż p/bólowe
-dawki p/kaszlowe są mniejsze niż p/bólowe
-źle wchłania się z przewodu pokarmowego
-źle wchłania się z przewodu pokarmowego
-stosuje się w sytuacjach zagrożenia krwotokiem z płuc (np.zranienie klatki piersiowej, niektóre
-stosuje się w sytuacjach zagrożenia krwotokiem z płuc (np.zranienie klatki piersiowej, niektóre
nowotwory płuc)
nowotwory płuc)
2.)Oksykodon
2.)Oksykodon
-prep. EUCODALUM (pozajelitowo)
-prep. EUCODALUM (pozajelitowo)
-jak morfina
-jak morfina
3.)Bezytramid
3.)Bezytramid
-j.w.
-j.w.
(może być doustnie)
(może być doustnie)
4.)Etylomorfina
4.)Etylomorfina
5.)Hydrokodon
5.)Hydrokodon
b.)Leki nie wykazujące wyraźnego działania euforyzującego o
b.)Leki nie wykazujące wyraźnego działania euforyzującego o
słabych właściwościach uzależniających
słabych właściwościach uzależniających
1.)Kodeina (thiocodin)
1.)Kodeina (thiocodin)
-20-60mg dawka
-20-60mg dawka
-hamuje ośrodek kaszlu w rdzeniu przedłużonym, zwalnia
-hamuje ośrodek kaszlu w rdzeniu przedłużonym, zwalnia
rytm oddychania
rytm oddychania
-łatwo wchłania się z p.pokarmowego
-łatwo wchłania się z p.pokarmowego
-nie można stos. u wcześniaków i noworodków
-nie można stos. u wcześniaków i noworodków
-kodeina często jest składnikiem prep. złożonych w skład
-kodeina często jest składnikiem prep. złożonych w skład
których wchodzi oprócz niej lek p/bólowy np. paracetamol
których wchodzi oprócz niej lek p/bólowy np. paracetamol
(ANTIDOL, SOLPADEINE) lub aspiryna (ASCODAN) prep. te są
(ANTIDOL, SOLPADEINE) lub aspiryna (ASCODAN) prep. te są
stosowane jako p/bólowe
stosowane jako p/bólowe
DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE:
DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE:
-zaparcia, nudności, wymioty
-zaparcia, nudności, wymioty
-zmniejszenie częstości oddechu
-zmniejszenie częstości oddechu
2.)Normetadon
2.)Normetadon
-j.w.
-j.w.
c.)Leki nie wywołujące uzależnienia
c.)Leki nie wywołujące uzależnienia
1.)Dekstrometorfan
1.)Dekstrometorfan
-depresyjny wpływ na ośrodek kaszlu w rdzeniu
-depresyjny wpływ na ośrodek kaszlu w rdzeniu
przedłużonym
przedłużonym
-nie wykazuje działania p/bólowego
-nie wykazuje działania p/bólowego
-prep. ACODIN
-prep. ACODIN
2.)Falkodyna
2.)Falkodyna
-poch. kodeiny
-poch. kodeiny
-wykazuje silne działanie p/kaszlowe i mniej działań
-wykazuje silne działanie p/kaszlowe i mniej działań
niepożądanych
niepożądanych
3.)Noskapina(Narkotyna)
3.)Noskapina(Narkotyna)
-działanie p/kaszlowe podobne do falkodyny
-działanie p/kaszlowe podobne do falkodyny
-jako poch. izochinolinowa ma słabe działanie
-jako poch. izochinolinowa ma słabe działanie
spazmolityczne
spazmolityczne
B.)LEKI P/KASZLOWE
B.)LEKI P/KASZLOWE
NIEOPIOIDOWE O
NIEOPIOIDOWE O
DZIAŁANIU OŚRODKOWYM
DZIAŁANIU OŚRODKOWYM
a.)Estry kwasów organicznych
a.)Estry kwasów organicznych
1.)Okseladyna(oxeladin)
1.)Okseladyna(oxeladin)
-jak pentoksyweryna
-jak pentoksyweryna
2.)Oksolamina
2.)Oksolamina
-jak pentoksyweryna
-jak pentoksyweryna
3.)Pentoksyweryna(Toclase)
3.)Pentoksyweryna(Toclase)
-
-
hamuje ośrodek kaszlu w rdzeniu przedłużonym oraz
hamuje ośrodek kaszlu w rdzeniu przedłużonym oraz
obwodowo hamuje kurczliwość oskrzeli
obwodowo hamuje kurczliwość oskrzeli
-na skutek hamującego działania na OUN może powodować
-na skutek hamującego działania na OUN może powodować
senność
senność
-działa miejscowo znieczulająco i cholinolitycznie
-działa miejscowo znieczulająco i cholinolitycznie
4.)Glaucyna
4.)Glaucyna
-alkaloid występujący w zielu siwca żółtego
-alkaloid występujący w zielu siwca żółtego
b.)Pochodna fenotiazyny
b.)Pochodna fenotiazyny
-hamują odruch kaszlu przez depresyjne działanie na rdzeń
-hamują odruch kaszlu przez depresyjne działanie na rdzeń
przedłużony oraz działają rozkurczająco na mięśnie
przedłużony oraz działają rozkurczająco na mięśnie
1.)Dimetoksanat
1.)Dimetoksanat
-dodatkowo działa miejscowo znieczulająco
-dodatkowo działa miejscowo znieczulająco
2.)Pipazetat
2.)Pipazetat
-j.w
-j.w
3.)Oksomemazyna
3.)Oksomemazyna
4.)Alimemazyna
4.)Alimemazyna
DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE (wszystkie)
DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE (wszystkie)
-nudności, wymioty, zawroty głowy
-nudności, wymioty, zawroty głowy
2.)LEKI P/KASZLOWE O
2.)LEKI P/KASZLOWE O
DZIAŁANIU OBWODOWYM
DZIAŁANIU OBWODOWYM
A.)LEKI WPŁYWAJĄCE NA
A.)LEKI WPŁYWAJĄCE NA
ZAKOŃCZENIA CZUCIOWE W
ZAKOŃCZENIA CZUCIOWE W
OSKRZELACH
OSKRZELACH
1.)Benzonatat
1.)Benzonatat
-działanie miejscowo znieczulające
-działanie miejscowo znieczulające
-stos. wyłącznie w anestezjologii w premedykacji
-stos. wyłącznie w anestezjologii w premedykacji
np. przed bronchoskopią, bronchografią
np. przed bronchoskopią, bronchografią
DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE:
DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE:
-zaparcia
-zaparcia
WSKAZANIA:
WSKAZANIA:
-hamowanie nieproduktywnego, męczącego kaszlu
-hamowanie nieproduktywnego, męczącego kaszlu
spowodowanego podrażnieniem zakończeń
spowodowanego podrażnieniem zakończeń
nerwowych w drzewie oskrzelowym przez procesy
nerwowych w drzewie oskrzelowym przez procesy
zapalne
zapalne
B.)ŚLUZY ROŚLINNE
B.)ŚLUZY ROŚLINNE
1.)Radix althaeae(prawoślaz)
1.)Radix althaeae(prawoślaz)
2.)Folium farferae(podbiał)
2.)Folium farferae(podbiał)
3.)Flos verbasci(dziewanna)
3.)Flos verbasci(dziewanna)
-podawane doustnie łagodzą
-podawane doustnie łagodzą
odczucie drażnienia w obrębie gardła
odczucie drażnienia w obrębie gardła
i działają osłaniająco w obrębie błony
i działają osłaniająco w obrębie błony
śluzowej żołądka
śluzowej żołądka
Wchodzą w skład mieszanek
Wchodzą w skład mieszanek
wykrztuśnych np.PECTOSAN
wykrztuśnych np.PECTOSAN
LEKI WYKRZTUŚNE
LEKI WYKRZTUŚNE
1.) Stosuje się dla ułatwienia wydalenia zalegającej wydzieliny
1.) Stosuje się dla ułatwienia wydalenia zalegającej wydzieliny
w oskrzelach.
w oskrzelach.
2.) Oskrzela są wysłane wielorzędowym nabłonkiem
2.) Oskrzela są wysłane wielorzędowym nabłonkiem
migawkowym, który zawiera:
migawkowym, który zawiera:
-
Komórki migawkowe
Komórki migawkowe
-
Komórki kubkowe
Komórki kubkowe
-
Ujścia gruczołów surowiczych umiejscowionych w błonie
Ujścia gruczołów surowiczych umiejscowionych w błonie
podśluzowej
podśluzowej
3.) Płyn pokrywający nabłonek służy do zatrzymywania pyłów i
3.) Płyn pokrywający nabłonek służy do zatrzymywania pyłów i
bakterii, które przedostały się do oskrzeli w powietrzu
bakterii, które przedostały się do oskrzeli w powietrzu
wdychanym:
wdychanym:
-
Płyn pokrywający nabłonek jest ciągle przemieszczany jak
Płyn pokrywający nabłonek jest ciągle przemieszczany jak
strumień w kierunku krtani, a następnie jest odkrztuszany
strumień w kierunku krtani, a następnie jest odkrztuszany
-
Przesuwanie płynu w oskrzelach jest uwarunkowane
Przesuwanie płynu w oskrzelach jest uwarunkowane
ruchem rzęsek nabłonka migawkowego i drobnymi ruchami
ruchem rzęsek nabłonka migawkowego i drobnymi ruchami
perystaltycznymi oskrzeli
perystaltycznymi oskrzeli
4.) W różnych stanach chorobowych może dochodzić
4.) W różnych stanach chorobowych może dochodzić
do zagęszczenia płynu surowiczo-śluzowego
do zagęszczenia płynu surowiczo-śluzowego
pokrywającego oskrzela i utrudnieniu jego
pokrywającego oskrzela i utrudnieniu jego
wydalania. Zalegająca wydzielina w oskrzelach
wydalania. Zalegająca wydzielina w oskrzelach
może ulec ropieniu i hamować przepływ powietrza
może ulec ropieniu i hamować przepływ powietrza
przez drogi oddechowe.
przez drogi oddechowe.
5.) Usunięcie zalegającego płynu surowiczo-
5.) Usunięcie zalegającego płynu surowiczo-
śluzowego z oskrzeli jest mozliwe przez
śluzowego z oskrzeli jest mozliwe przez
zmniejszenie lepkości tego płynu i umożliwienie
zmniejszenie lepkości tego płynu i umożliwienie
komórkom rzęskowym przesunięcia zalegającej
komórkom rzęskowym przesunięcia zalegającej
wydzieliny w kierunku krtani.
wydzieliny w kierunku krtani.
6.) W celu rozrzedzenia zalegającej wydzieliny stosuje
6.) W celu rozrzedzenia zalegającej wydzieliny stosuje
się środki zwiększające wydzielanie śluzu przez
się środki zwiększające wydzielanie śluzu przez
komórki kubkowe, środki mukolityczne powodujące
komórki kubkowe, środki mukolityczne powodujące
rozłączanie mostków siarczkowych
rozłączanie mostków siarczkowych
mukopolisacharydów i zmniejszenie gęstości śluzu.
mukopolisacharydów i zmniejszenie gęstości śluzu.
7.) Komórki kubkowe w nabłonku oskrzeli są mało wrażliwe na
7.) Komórki kubkowe w nabłonku oskrzeli są mało wrażliwe na
pobudzenie nerwowe, lecz zwiększają wydzielanie śluzu pod
pobudzenie nerwowe, lecz zwiększają wydzielanie śluzu pod
wpływem bodźców drażniących, dlatego większość leków
wpływem bodźców drażniących, dlatego większość leków
działających wykrztuśnie wykazuje wł. Draznienia nablonka
działających wykrztuśnie wykazuje wł. Draznienia nablonka
oskrzeli w celu zwiększenia wydzielania śluzu przez komórki
oskrzeli w celu zwiększenia wydzielania śluzu przez komórki
kubkowe.
kubkowe.
8.) Leki wykrztuśne mogą docierać do nabłonka oskrzeli z
8.) Leki wykrztuśne mogą docierać do nabłonka oskrzeli z
powietrzem wdychanym przy stosowaniu inhalacji
powietrzem wdychanym przy stosowaniu inhalacji
-
Po podaniu doustnym lub pozajelitowym leki wykrztuśne
Po podaniu doustnym lub pozajelitowym leki wykrztuśne
mogą dochodzić do nabłonka dróg oddechowych z krwią
mogą dochodzić do nabłonka dróg oddechowych z krwią
dopływającą do oskrzeli
dopływającą do oskrzeli
-
Niektóre leki wykrztuśne przenikają z krwi do pęcherzyków
Niektóre leki wykrztuśne przenikają z krwi do pęcherzyków
płucnych, a następnie przedostają się do oskrzeli z
płucnych, a następnie przedostają się do oskrzeli z
powietrzem wydychanym.
powietrzem wydychanym.
9.) Dotychczas nie ustalono w jakim stopniu leki wykrztuśne
9.) Dotychczas nie ustalono w jakim stopniu leki wykrztuśne
przedostające się do powietrza pęcherzyków płucnych
przedostające się do powietrza pęcherzyków płucnych
mogą uszkadzać surfaktant pęcherzyków płucnych.
mogą uszkadzać surfaktant pęcherzyków płucnych.
A.)LEKI WYKRZTUŚNE O
A.)LEKI WYKRZTUŚNE O
DZIAŁANIU ODRUCHOWYM
DZIAŁANIU ODRUCHOWYM
-leki tej grupy po podaniu doustnym
-leki tej grupy po podaniu doustnym
drażnią błonę śluzową żołądka,
drażnią błonę śluzową żołądka,
wywołując na drodze odruchowej wzrost
wywołując na drodze odruchowej wzrost
wydzielania wodnistego śluzu przez
wydzielania wodnistego śluzu przez
gruczoły oskrzelowe(na skutek
gruczoły oskrzelowe(na skutek
pobudzenia aferentnych zakończeń
pobudzenia aferentnych zakończeń
nerwu błędnego). Leki o takim
nerwu błędnego). Leki o takim
mechanizmie działania nie powinny być
mechanizmie działania nie powinny być
stosowane u chorych z chorobą
stosowane u chorych z chorobą
wrzodową.
wrzodową.
1.)Korzeń wymiotnicy
1.)Korzeń wymiotnicy
-zawiera alkaloid:emetynę,
-zawiera alkaloid:emetynę,
2.)Saponiny
2.)Saponiny
-korzeń senegi (radix senegae)
-korzeń senegi (radix senegae)
-korzeń lukrecji (radix glycyrrhizae)
-korzeń lukrecji (radix glycyrrhizae)
-korzeń pierwiosnka (radix primule)
-korzeń pierwiosnka (radix primule)
-korzeń rzywokostu (radix symphyti)
-korzeń rzywokostu (radix symphyti)
3.)Benzoesan sodu
3.)Benzoesan sodu
-wykazuje również słabe działanie antyseptyczne
-wykazuje również słabe działanie antyseptyczne
4.)Jodek potasu
4.)Jodek potasu
-osłabia czynność tarczycy
-osłabia czynność tarczycy
-wywołuje bolesny obrzęk ślinianek, wyciek z nosa,
-wywołuje bolesny obrzęk ślinianek, wyciek z nosa,
zaburzenia żołądkowo jelitowe
zaburzenia żołądkowo jelitowe
B.)LEKI WYKRZTUŚNE O
B.)LEKI WYKRZTUŚNE O
DZIAŁANIU BEZPOŚREDNIM NA
DZIAŁANIU BEZPOŚREDNIM NA
GRUCZOŁY OSKRZELOWE
GRUCZOŁY OSKRZELOWE
-leki te po podaniu doustnym wydzielają
-leki te po podaniu doustnym wydzielają
się przez gruczoły oskrzelowe
się przez gruczoły oskrzelowe
pobudzając je do zwiększonego
pobudzając je do zwiększonego
wydzielania płynnego śluzu.
wydzielania płynnego śluzu.
Zwiększenie ilości bardziej płynnej
Zwiększenie ilości bardziej płynnej
wydzieliny ułatwia jej przesuwanie w
wydzieliny ułatwia jej przesuwanie w
świetle oskrzeli i ułatwia wykrztuszenie
świetle oskrzeli i ułatwia wykrztuszenie
1.)Jodek potasu
1.)Jodek potasu
2.)Związki kreozotu
2.)Związki kreozotu
-w skład kreozotu wchodzi gł. gwajakol i kreozol
-w skład kreozotu wchodzi gł. gwajakol i kreozol
-kreozot ma podwójny mech. działania wykrztuśnego:pośredni i
-kreozot ma podwójny mech. działania wykrztuśnego:pośredni i
bezpośredni.
bezpośredni.
-po podaniu doustnym drażni błonę śluzową żołądka i odruchowo
-po podaniu doustnym drażni błonę śluzową żołądka i odruchowo
zwiększa wydzielanie gruczołów dróg oddechowych
zwiększa wydzielanie gruczołów dróg oddechowych
-po wchłonięciu wydziela się do światła oskrzeli i tu drażniąc błonę
-po wchłonięciu wydziela się do światła oskrzeli i tu drażniąc błonę
śluzową również pobudza wydzielanie gruczołów oskrzelowych
śluzową również pobudza wydzielanie gruczołów oskrzelowych
-prep. SULFOGWAJAKOL
-prep. SULFOGWAJAKOL
3.)Olejki eteryczne
3.)Olejki eteryczne
-drażnią błonę śluzową oskrzeli i zwiększają wydzielanie śluzu w
-drażnią błonę śluzową oskrzeli i zwiększają wydzielanie śluzu w
oskrzelach przez co ułatwiają odkrztuszanie
oskrzelach przez co ułatwiają odkrztuszanie
-po podani doustnyn drażnią błonę śluzową p.pokarmowego i
-po podani doustnyn drażnią błonę śluzową p.pokarmowego i
mogą uszkadzać narządy miąższowe
mogą uszkadzać narządy miąższowe
-część lotnych substancji wydala się z krwi do powietrz
-część lotnych substancji wydala się z krwi do powietrz
wydychanego i może uszkadzać surfaktant pęcherzyków płucnych
wydychanego i może uszkadzać surfaktant pęcherzyków płucnych
-bezpieczniej-inhalacje (do szklanki gorącej wody 5-10 kropli
-bezpieczniej-inhalacje (do szklanki gorącej wody 5-10 kropli
mieszaniny olejków)
mieszaniny olejków)
C.)LEKI WYKRZTUŚNE
C.)LEKI WYKRZTUŚNE
ZMINIAJĄCE ODCZYN pH
ZMINIAJĄCE ODCZYN pH
WYDZIELINY GRUCZOŁÓW
WYDZIELINY GRUCZOŁÓW
OSKRZELOWYCH
OSKRZELOWYCH
-zmiana pH wydzieliny gruczołów
-zmiana pH wydzieliny gruczołów
oskrzelowych powoduje jej
oskrzelowych powoduje jej
upłynnienie co ułatwi wykrztuszanie
upłynnienie co ułatwi wykrztuszanie
1.)Wodorowęglan sodu
1.)Wodorowęglan sodu
-po podaniu doustnym alkalizuje wydzielinę oskrzeli
-po podaniu doustnym alkalizuje wydzielinę oskrzeli
co prowadzi do jej upłynnienie i jej eliminacji
co prowadzi do jej upłynnienie i jej eliminacji
-silnie alkalizuje też sok żołądkowy i mocz
-silnie alkalizuje też sok żołądkowy i mocz
2.)Chlorek amonu
2.)Chlorek amonu
-powoduje zakwaszeni wydzieliny z dróg
-powoduje zakwaszeni wydzieliny z dróg
oddechowych
oddechowych
-wydala się również przez gruczoły oskrzelowe co
-wydala się również przez gruczoły oskrzelowe co
zwiększa ich wydzielanie i upłynnia jej wydzielinę
zwiększa ich wydzielanie i upłynnia jej wydzielinę
poprzez jej zakwaszenie
poprzez jej zakwaszenie
-nasila dolegliwości bólowe u chorych z chorobą
-nasila dolegliwości bólowe u chorych z chorobą
wrzodową
wrzodową
-w większych dawkach wykazuje działanie
-w większych dawkach wykazuje działanie
moczopędne
moczopędne
III.)LEKI
III.)LEKI
SEKRETOLITYCZNE
SEKRETOLITYCZNE
A.)LEKI MUKOLITYCZNE
A.)LEKI MUKOLITYCZNE
1.)Pochodne cysteiny(acetylocysteina-ACC; karbocysteina)
1.)Pochodne cysteiny(acetylocysteina-ACC; karbocysteina)
-zmniejszają lepkość wydzieliny dróg oddechowych przez rozrywanie wiązań
-zmniejszają lepkość wydzieliny dróg oddechowych przez rozrywanie wiązań
dwusiarczkowych w polipeptydach śluzu
dwusiarczkowych w polipeptydach śluzu
-w astmie leki te nie są stosowane ponieważ mogą wywołać skurcz oskrzeli
-w astmie leki te nie są stosowane ponieważ mogą wywołać skurcz oskrzeli
-podanie dożylne jako antidotum w zatruciu paracetemolem
-podanie dożylne jako antidotum w zatruciu paracetemolem
DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE:
DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE:
-nieprzyjemny smak
-nieprzyjemny smak
-podrażnienie błon śluzowych nosa i gardła
-podrażnienie błon śluzowych nosa i gardła
-sporadycznie nudności i wymioty
-sporadycznie nudności i wymioty
2.)Mesna (Mistabron, Mukofluid)
2.)Mesna (Mistabron, Mukofluid)
-podobny mech.działania jak ACC, ale mniej działań niepożądanych
-podobny mech.działania jak ACC, ale mniej działań niepożądanych
3.)Bromheksyna (Flegamina)
3.)Bromheksyna (Flegamina)
-wykazuje działanie mukolityczne zmniejszając zawartość mukopolisacharydów i albumin
-wykazuje działanie mukolityczne zmniejszając zawartość mukopolisacharydów i albumin
w śluzie, zwiększa również wytwarzanie substancji powierzchniowo czynnej surfaktantu
w śluzie, zwiększa również wytwarzanie substancji powierzchniowo czynnej surfaktantu
4.)Ambroksol (Ambroksol, Deflegmin, Aflegan)
4.)Ambroksol (Ambroksol, Deflegmin, Aflegan)
-metabolit bromheksyny
-metabolit bromheksyny
-mech. jak u bromheksyny, a dodatkowo zwiększa częstotliwość ruchu rzęsek nabłonka
-mech. jak u bromheksyny, a dodatkowo zwiększa częstotliwość ruchu rzęsek nabłonka
oddechowego
oddechowego
B.)DETERGENTY
B.)DETERGENTY
1.)Tyloksapol
1.)Tyloksapol
-zmniejsza napięcie powierzchniowe i
-zmniejsza napięcie powierzchniowe i
przywraca ruch rzęsek
przywraca ruch rzęsek
2.)Surfaktant
2.)Surfaktant
-
-
naturalna substancja wytwarzana w
naturalna substancja wytwarzana w
pęcherzykach płucnych
pęcherzykach płucnych
C.)ENZYMY PROTEOLITYCZNE
C.)ENZYMY PROTEOLITYCZNE
1
1
.)Dornaza
.)Dornaza
-upłynnia wydzielinę ropną
-upłynnia wydzielinę ropną
2.)Trypsyna, Chymotrypsyna
2.)Trypsyna, Chymotrypsyna
IV.)LEKI STOSOWANE W
IV.)LEKI STOSOWANE W
ASTMIE
ASTMIE
1.) Dychawica oskrzelowa (astma) jest chorobą, w
1.) Dychawica oskrzelowa (astma) jest chorobą, w
której dochodzi do napadowego skurczu małych
której dochodzi do napadowego skurczu małych
oskrzeli, utrudnienia wydechu, wystepowania
oskrzeli, utrudnienia wydechu, wystepowania
duszności i licznych zmian metabolicznych
duszności i licznych zmian metabolicznych
wynikających z upośledzenia wymiany gazowej.
wynikających z upośledzenia wymiany gazowej.
2.) Dychawica oskrzelowa ATOPOWA:
2.) Dychawica oskrzelowa ATOPOWA:
-
Jest spowodowana reakcją alergiczną w obrębie
Jest spowodowana reakcją alergiczną w obrębie
oskrzeli
oskrzeli
-
Działanie alergenu w tej postaci astmy może
Działanie alergenu w tej postaci astmy może
wywołać odczyn alergiczny wczesny (do 15min) od
wywołać odczyn alergiczny wczesny (do 15min) od
zadziałania alergenu lub odczyn późny (3-8h)
zadziałania alergenu lub odczyn późny (3-8h)
3.) Dychawica oskrzelowa NIEATOPOWA:
3.) Dychawica oskrzelowa NIEATOPOWA:
- Nie stwierdza się występowania reakcji alergicznej
- Nie stwierdza się występowania reakcji alergicznej
A.)LEKI ROZKURCZAJĄCE
A.)LEKI ROZKURCZAJĄCE
MIĘŚNIE GŁADKIE OSKRZELI
MIĘŚNIE GŁADKIE OSKRZELI
Leki pobudzające receptory β-
Leki pobudzające receptory β-
adrenergiczne
adrenergiczne
W oskrzelach występują receptory
W oskrzelach występują receptory
β
β
2
2
- adrenergiczne
- adrenergiczne
Pobudzenie tych receptorów powoduje
Pobudzenie tych receptorów powoduje
rozkurcz oskrzeli
rozkurcz oskrzeli
W celu uniknięcia powikłań w leczeniu
W celu uniknięcia powikłań w leczeniu
dychawicy oskrzelowej najbardziej są
dychawicy oskrzelowej najbardziej są
przydatne leki pobudzające swoiście
przydatne leki pobudzające swoiście
receptory
receptory
β
β
2
2
-adrenergiczne stosowane
-adrenergiczne stosowane
miejscowo, bezpośrednio do światła oskrzeli
miejscowo, bezpośrednio do światła oskrzeli
w postaci inhalacji
w postaci inhalacji
a
a
.)Leki pobudzające receptory β-
.)Leki pobudzające receptory β-
adrenergiczne
adrenergiczne
krótki okres działania
krótki okres działania
(przerywają napad astmy)
(przerywają napad astmy)
1.)Salbutamol
1.)Salbutamol
-swoiście pobudza β2
-swoiście pobudza β2
2.)Fenoterol
2.)Fenoterol
-j.w
-j.w
3.)Terbutalina
3.)Terbutalina
-j.w
-j.w
4.)Rimiterol
4.)Rimiterol
-j.w
-j.w
a
a
.)Leki pobudzające receptory β-
.)Leki pobudzające receptory β-
adrenergiczne
adrenergiczne
długi okres działnia (
długi okres działnia (
nie
nie
należy podawać w celu przerwania napadu
należy podawać w celu przerwania napadu
duszności, ale w długotrwałym leczeniu w
duszności, ale w długotrwałym leczeniu w
zaawansowanej postaci astmy)
zaawansowanej postaci astmy)
5.)Salmeterol (Serevent)
5.)Salmeterol (Serevent)
-swoiście pobudzają β2
-swoiście pobudzają β2
6.)Formeterol
6.)Formeterol
-j.w
-j.w
7.)Bambeterol
7.)Bambeterol
-j.w
-j.w
SALBUTAMOL
SALBUTAMOL
, 1-[4-HYDROKSY-3-(HYDROKSY-
, 1-[4-HYDROKSY-3-(HYDROKSY-
METYLO)-FENYLO]-2-TERT-BUTYLO-AMINO-ETANOL
METYLO)-FENYLO]-2-TERT-BUTYLO-AMINO-ETANOL
O
H
C
H
C
H
2
OH
N
H
HOH
2
C
CH
3
CH
3
CH
3
b.)Leki cholinolityczne
b.)Leki cholinolityczne
1.)Bromek ipratropium (Atrovent)
1.)Bromek ipratropium (Atrovent)
-blokuje w największym stopni rec. M3,
-blokuje w największym stopni rec. M3,
ale nie jest selektywny dzieła też na M2
ale nie jest selektywny dzieła też na M2
-jest skuteczny w zapobieganiu
-jest skuteczny w zapobieganiu
powysiłkowemu skurczowi oskrzeli, ale
powysiłkowemu skurczowi oskrzeli, ale
nie znosi skurczu wywołanego
nie znosi skurczu wywołanego
histaminą
histaminą
-jako lek wspomagający
-jako lek wspomagający
c.)Metyloksantyny
c.)Metyloksantyny
1.)Teofilina (Theophyllinum, Theospirex)
1.)Teofilina (Theophyllinum, Theospirex)
-
-
wykazuje działanie rozkurczające na mięśnie
wykazuje działanie rozkurczające na mięśnie
gładkie naczyń
gładkie naczyń
-ma zastosowanie w leczeniu i zapobieganiu
-ma zastosowanie w leczeniu i zapobieganiu
napadom astmy
napadom astmy
-jest inhibitorem fosfodiesterazy i hamuje rozkład
-jest inhibitorem fosfodiesterazy i hamuje rozkład
cAMP (więcej cAMP rozszerza mięśnie gładkie
cAMP (więcej cAMP rozszerza mięśnie gładkie
oskrzeli, a także hamuje rozwój późnego odczynu
oskrzeli, a także hamuje rozwój późnego odczynu
alergicznego
alergicznego
-mała rozpiętość terapeutyczna
-mała rozpiętość terapeutyczna
-przedawkowanie:zaburzenie pracy serca,
-przedawkowanie:zaburzenie pracy serca,
pobudzenie psychiczne, zapaść
pobudzenie psychiczne, zapaść
B.)LEKI ZAPOBIEGAJĄCE
B.)LEKI ZAPOBIEGAJĄCE
REAKCJI ALERGICZNEJ I
REAKCJI ALERGICZNEJ I
HAMUJĄCE ALERGICZNE
HAMUJĄCE ALERGICZNE
ZAPALENIE
ZAPALENIE
kromony
kromony
1.)Kromoglikan disodowy (Intal, Cromogen, Cropoz, Cromolyn)
1.)Kromoglikan disodowy (Intal, Cromogen, Cropoz, Cromolyn)
-działa stabilizująco na błonę komórkową kom. tucznych, hamuje wnikanie do nich
-działa stabilizująco na błonę komórkową kom. tucznych, hamuje wnikanie do nich
Ca2+, zapobiega rozpadowi tych komórek i uwalnianie z nich cytokinin powodujących
Ca2+, zapobiega rozpadowi tych komórek i uwalnianie z nich cytokinin powodujących
wystąpienie wczesnej i późnej r-cj alergicznej
wystąpienie wczesnej i późnej r-cj alergicznej
-w zapobieganiu występowania napadów atopowej dychawicy oskrzelowej
-w zapobieganiu występowania napadów atopowej dychawicy oskrzelowej
-nie może być stosowany do przerywania napadów (może pogorszyć jego przebieg)
-nie może być stosowany do przerywania napadów (może pogorszyć jego przebieg)
DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE:
DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE:
-krótkotrwały kaszel
-krótkotrwały kaszel
-duszności po podaniu leku
-duszności po podaniu leku
2.)Nedokromil (Tilade)
2.)Nedokromil (Tilade)
-zapobiega występowaniu r-cji alergicznej na skutek hamowania rozpadu
-zapobiega występowaniu r-cji alergicznej na skutek hamowania rozpadu
granulocytów kwaso- i zasadochłonnych i uwalnianiu z tych kom. Cytokinin
granulocytów kwaso- i zasadochłonnych i uwalnianiu z tych kom. Cytokinin
3.)Ketotifen (Ketotifen
3.)Ketotifen (Ketotifen
)
)
-mech. j.w.
-mech. j.w.
-blokuje rec. H1
-blokuje rec. H1
DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE
DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE
-senność
-senność
-znużenie
-znużenie
glikokortykosteroidy
glikokortykosteroidy
a.)Glikokortykosteroidy podawane miejscowo do drzewa
a.)Glikokortykosteroidy podawane miejscowo do drzewa
oskrzelowego
oskrzelowego
1.)Budezonid (Budesonid, Pulmicort)
1.)Budezonid (Budesonid, Pulmicort)
2.)Beklometazon (Beclocort, Beclomet, Becodisk)
2.)Beklometazon (Beclocort, Beclomet, Becodisk)
DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE dla gr.a
DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE dla gr.a
-zmniejszają odporność organizmu na zakażenia (grzybice
-zmniejszają odporność organizmu na zakażenia (grzybice
jamy ustnej i zatok przy nosowych
jamy ustnej i zatok przy nosowych
-chrypka-wynik mipatii mięśni głosowych krtani
-chrypka-wynik mipatii mięśni głosowych krtani
-kaszel
-kaszel
-uszkodzenia błony śluzowej
-uszkodzenia błony śluzowej
-po ich odstawieniu może wystąpić zespół z odstawienia
-po ich odstawieniu może wystąpić zespół z odstawienia
powodujący zaostrzenie napadów duszności
powodujący zaostrzenie napadów duszności
-hamowanie osi przysadkowo-nadnerczowej
-hamowanie osi przysadkowo-nadnerczowej
b
b
.)glikokortykosteroidy
.)glikokortykosteroidy
podawane doustnie w astmie
podawane doustnie w astmie
1.)Prednizon
1.)Prednizon
2.)Prednizolon
2.)Prednizolon
3.)Deksametazon
3.)Deksametazon
c
c
.)glikokortykosteroidy o
.)glikokortykosteroidy o
przedłużonym działaniu
przedłużonym działaniu
preparaty:
preparaty:
1
1
.)Kenalog
.)Kenalog
2.)Polcortolon
2.)Polcortolon
d.)glikokortekosteroidy
d.)glikokortekosteroidy
podawane dożylnie w astmie
podawane dożylnie w astmie
1.)Półbursztynian hydrokortyzonu
1.)Półbursztynian hydrokortyzonu
-krótki okres działania
-krótki okres działania
-działa szybko, niekiedy w czasie już
-działa szybko, niekiedy w czasie już
podawania
podawania
2.)Fenicort
2.)Fenicort
PREDNISON
PREDNISON
, OCTAN 17
, OCTAN 17
-HYDROKSY-1,4-PREGNADIENO-
-HYDROKSY-1,4-PREGNADIENO-
3,11,20-TRIONU
3,11,20-TRIONU
dodatkowe wiązanie podwójne wzmaga działanie;
dodatkowe wiązanie podwójne wzmaga działanie;
O
OH
O
C
H
2
O
O
O
CH
3
C.)LEKI P/LEUKOTRIENOWE
C.)LEKI P/LEUKOTRIENOWE
-
-
leki blokujące rec. leukotrienowy
leki blokujące rec. leukotrienowy
1.)Zafirlukast
1.)Zafirlukast
2.)Pranlukast
2.)Pranlukast
3.)Montelukast
3.)Montelukast
4.)Pabilukast
4.)Pabilukast
-hamuje syntezę leukotrienów
-hamuje syntezę leukotrienów
5.)Zileuton
5.)Zileuton
-wycofany
-wycofany
D.)INNE LEKI WSPOMAGAJĄCE
D.)INNE LEKI WSPOMAGAJĄCE
LECZENIE ASTMY
LECZENIE ASTMY
a.)leki wykrztuśne i mukolityczne
a.)leki wykrztuśne i mukolityczne
b.)leki p/histaminowe
b.)leki p/histaminowe
c.)chemioterapeutyki
c.)chemioterapeutyki