dr hab. med. Irena Szadkowska

- Stańczyk

EPIDEMIOLOGIA

OPISOWA

EPIDEMIOLOGIA OPISOWA

E

P

ID

E

M

IO

LO

G

IA

O

P

IS

O

W

A

Głównym zadaniem epidemiologii

opisowej

jest

określenie

i

analiza

wartości liczbowej współczynników

chorobowości,

zapadalności,

umieralności w różnych podgrupach

ludności , w różnym czasie i na różnych

obszarach.

2

E

P

ID

E

M

IO

LO

G

IA

O

P

IS

O

W

A

PODSTAWOWE ZASADY ANALIZY

Opis częstości patologii „x” wg cech
charakterystycznych odnoszących się do:

A.
Osób:

wiek, płeć, grupa etniczna, stan
cywilny, zawód, status społeczno-
ekonomiczny

KTO CHORUJE?

B.
Czasu:

Zmiany chwilowe (dzienne,
godzinowe)
sezonowe, długofalowe

KIEDY ZACHOROWAŁ?

C.
Miejsca:

Kraj, województwo, gmina, miasto,
wieś itp.

GDZIE ZACHOROWAŁ?

3

ZRÓŻNICOWANIE CHORÓB

MIASTO / WIEŚ

E

P

ID

E

M

IO

LO

G

IA

O

P

IS

O

W

A

1.

Różny sposób żywienia.

2.

Niejednakowa gęstość zaludnienia.

3.

Wyposażenie w instalacje sanitarne

(wodociągi, kanalizacja).

4.

Różnice w strukturze populacyjnej.

5.

Stopień zanieczyszczenia środowiska.

6.

Migracja ludności do miasta (selekcja).

4

ZRÓŻNICOWANIE CHORÓB

MIASTO / WIEŚ (c.d.)

E

P

ID

E

M

IO

LO

G

IA

O

P

IS

O

W

A

7.

Szybkie przeobrażenia społeczne.

8.

Narażenie na czynniki środowiskowe

(praca na powietrzu).

9.

Narażenie na działanie alergenów i

substancji
chemicznych stosowanych w rolnictwie.

10.

Różnice w dostępności opieki

zdrowotnej.

5

ZRÓŻNICOWANIE CHORÓB

WEDŁUG PŁCI

1.

Czynniki genetyczne (np. hemofilia).

2.

Różnice konstytucjonalne,

morfologiczne
i fizjologiczne.

3.

Rodzaj aktywności zawodowej i

ekspozycji
na czynniki toksyczne w środowisku
pracy.

4.

Stopień, czas trwania i częstość

ekspozycji
na inne czynniki pochodzenia
środowiskowego.

E

P

ID

E

M

IO

LO

G

IA

O

P

IS

O

W

A

6

ZRÓŻNICOWANIE CHORÓB

WG STANU CYWILNEGO

1.

Osoby o słabszym zdrowiu, inwalidztwie

pozostają częściej niż zdrowi w stanie wolnym.

2.

Osoby w stanie wolnym prowadzą mniej

higieniczny
i mniej regularny tryb życia, w związku z czym
narażone są na większą liczbę czynników

niekorzystnych dla zdrowia

.

3.

W stylu życia osób samotnych i

zamężnych (czy
żonatych) występują pewne różnice,
które mogą
być przyczynowo powiązane z pewnymi
chorobami.

E

P

ID

E

M

IO

LO

G

IA

O

P

IS

O

W

A

7

ZRÓŻNICOWANIE CHORÓB

WG ZAWODU

E

P

ID

E

M

IO

LO

G

IA

O

P

IS

O

W

A

A. Status społeczno – ekonomiczny.

B. Ryzyko związane z ekspozycją.

C. Styl, tryb życia

1.

Stopień wykrywalności i zgłaszalności choroby

może

być lepszy w niektórych grupach
zawodowych

(np. u lekarzy) niż w innych zawodach.

2.

Podjęcie określonego zawodu bywa czasami

uzależnione od wieku, płci i innych
czynników,

związanych z większym ryzykiem
zawodowym.

8

ZRÓŻNICOWANIE CHORÓB

WG ZAWODU (c.d.)

E

P

ID

E

M

IO

LO

G

IA

O

P

IS

O

W

A

3.

Wykonywanie danego zawodu może być

uwarunkowane
dobrym stanem zdrowia (hutnicy, górnicy itp.)

4.

W niektórych grupach zawodowych (np. u

portierów)
stan zdrowia może być gorszy i nie będzie to
wcale
związane ze swoistym ryzykiem tej grupy
zawodowej,

ale

z wyborem tego zawodu przez ludzi ze złym
stanem
zdrowia.

5.

Częstość występowania choroby może zależeć

wreszcie
od przesuwania pracowników z gorszym stanem
zdrowia
z jednej grupy zawodowej do drugiej, w której
czasami

w ogóle nie występuje ryzyko zachorowania na
daną
chorobę.

9

DŁUGOFALOWA ZMIENNOŚĆ

CHORÓB W CZASIE

E

P

ID

E

M

IO

LO

G

IA

O

P

IS

O

W

A

1.

Lepsza wykrywalność choroby przez

służbę
zdrowia.

2.

Zwiększenie liczby osób

korzystających
z opieki zdrowotnej.

3.

Poprawa

warunków

sanitarno-

higienicznych
środowiska lub pogorszenie się
warunków
środowiskowych (zanieczyszczenie
powietrza
atmosferycznego, wody itp.).

4.

Polepszenie warunków społecznych i

bytowych
ludności.

10

DŁUGOFALOWA ZMIENNOŚĆ

CHORÓB W CZASIE (c.d.)

E

P

ID

E

M

IO

LO

G

IA

O

P

IS

O

W

A

5.

Obniżenie zapadalności na choroby

zakaźne.

6.

Poprawa opieki nad matką i dzieckiem.

7.

Wzrost odsetka osób w podeszłym wieku

(starzenie się populacji).

8.

Stopień przystosowania populacji do

zmieniających
się warunków bytowania.

11

12

GEOGRAFICZNE

ZRÓŻNICOWANIE CHORÓB

E

P

ID

E

M

IO

LO

G

IA

O

P

IS

O

W

A

1.

Występowanie wysokiej częstości choroby we

wszy-
stkich grupach ludności zamieszkującej dany
teren.

2.

Wśród podobnych grup ludności zamieszkującej

inne

tereny nie obserwuje się tak wysokiej
częstości
występowania choroby.

3.

Grupy osób zdrowych przybywające na dany

teren

z innych rejonów chorują podobnie jak ludność

autochtoniczna.

4.

W grupie osób, które opuściły dany teren

obserwuje

się zmniejszenie zachorowalności.

5. Zwierzęta znajdujące się na danym terenie

również
chorują częściej niż na innych terenach.

Przypadki kliniczne AIDS w

Europie

(współczynniki zapadalności

na 100 000)

E

P

ID

E

M

IO

LO

G

IA

O

P

IS

O

W

A

Średnia

3,25

< 9,0

< 5,4

< 3,6

< 1,8

Min =
0

brak danych

13