dr hab. med. Irena Szadkowska
- Stańczyk
EPIDEMIOLOGIA
OPISOWA
dr hab. med. Irena Szadkowska
- Stańczyk
EPIDEMIOLOGIA
OPISOWA
EPIDEMIOLOGIA OPISOWA
E
P
ID
E
M
IO
LO
G
IA
O
P
IS
O
W
A
Głównym zadaniem epidemiologii
opisowej
jest
określenie
i
analiza
wartości liczbowej współczynników
chorobowości,
zapadalności,
umieralności w różnych podgrupach
ludności , w różnym czasie i na różnych
obszarach.
2
E
P
ID
E
M
IO
LO
G
IA
O
P
IS
O
W
A
PODSTAWOWE ZASADY ANALIZY
Opis częstości patologii „x” wg cech
charakterystycznych odnoszących się do:
A.
Osób:
wiek, płeć, grupa etniczna, stan
cywilny, zawód, status społeczno-
ekonomiczny
KTO CHORUJE?
B.
Czasu:
Zmiany chwilowe (dzienne,
godzinowe)
sezonowe, długofalowe
KIEDY ZACHOROWAŁ?
C.
Miejsca:
Kraj, województwo, gmina, miasto,
wieś itp.
GDZIE ZACHOROWAŁ?
3
ZRÓŻNICOWANIE CHORÓB
MIASTO / WIEŚ
E
P
ID
E
M
IO
LO
G
IA
O
P
IS
O
W
A
1.
Różny sposób żywienia.
2.
Niejednakowa gęstość zaludnienia.
3.
Wyposażenie w instalacje sanitarne
(wodociągi, kanalizacja).
4.
Różnice w strukturze populacyjnej.
5.
Stopień zanieczyszczenia środowiska.
6.
Migracja ludności do miasta (selekcja).
4
ZRÓŻNICOWANIE CHORÓB
MIASTO / WIEŚ (c.d.)
E
P
ID
E
M
IO
LO
G
IA
O
P
IS
O
W
A
7.
Szybkie przeobrażenia społeczne.
8.
Narażenie na czynniki środowiskowe
(praca na powietrzu).
9.
Narażenie na działanie alergenów i
substancji
chemicznych stosowanych w rolnictwie.
10.
Różnice w dostępności opieki
zdrowotnej.
5
ZRÓŻNICOWANIE CHORÓB
WEDŁUG PŁCI
1.
Czynniki genetyczne (np. hemofilia).
2.
Różnice konstytucjonalne,
morfologiczne
i fizjologiczne.
3.
Rodzaj aktywności zawodowej i
ekspozycji
na czynniki toksyczne w środowisku
pracy.
4.
Stopień, czas trwania i częstość
ekspozycji
na inne czynniki pochodzenia
środowiskowego.
E
P
ID
E
M
IO
LO
G
IA
O
P
IS
O
W
A
6
ZRÓŻNICOWANIE CHORÓB
WG STANU CYWILNEGO
1.
Osoby o słabszym zdrowiu, inwalidztwie
pozostają częściej niż zdrowi w stanie wolnym.
2.
Osoby w stanie wolnym prowadzą mniej
higieniczny
i mniej regularny tryb życia, w związku z czym
narażone są na większą liczbę czynników
niekorzystnych dla zdrowia
.
3.
W stylu życia osób samotnych i
zamężnych (czy
żonatych) występują pewne różnice,
które mogą
być przyczynowo powiązane z pewnymi
chorobami.
E
P
ID
E
M
IO
LO
G
IA
O
P
IS
O
W
A
7
ZRÓŻNICOWANIE CHORÓB
WG ZAWODU
E
P
ID
E
M
IO
LO
G
IA
O
P
IS
O
W
A
A. Status społeczno – ekonomiczny.
B. Ryzyko związane z ekspozycją.
C. Styl, tryb życia
1.
Stopień wykrywalności i zgłaszalności choroby
może
być lepszy w niektórych grupach
zawodowych
(np. u lekarzy) niż w innych zawodach.
2.
Podjęcie określonego zawodu bywa czasami
uzależnione od wieku, płci i innych
czynników,
związanych z większym ryzykiem
zawodowym.
8
ZRÓŻNICOWANIE CHORÓB
WG ZAWODU (c.d.)
E
P
ID
E
M
IO
LO
G
IA
O
P
IS
O
W
A
3.
Wykonywanie danego zawodu może być
uwarunkowane
dobrym stanem zdrowia (hutnicy, górnicy itp.)
4.
W niektórych grupach zawodowych (np. u
portierów)
stan zdrowia może być gorszy i nie będzie to
wcale
związane ze swoistym ryzykiem tej grupy
zawodowej,
ale
z wyborem tego zawodu przez ludzi ze złym
stanem
zdrowia.
5.
Częstość występowania choroby może zależeć
wreszcie
od przesuwania pracowników z gorszym stanem
zdrowia
z jednej grupy zawodowej do drugiej, w której
czasami
w ogóle nie występuje ryzyko zachorowania na
daną
chorobę.
9
DŁUGOFALOWA ZMIENNOŚĆ
CHORÓB W CZASIE
E
P
ID
E
M
IO
LO
G
IA
O
P
IS
O
W
A
1.
Lepsza wykrywalność choroby przez
służbę
zdrowia.
2.
Zwiększenie liczby osób
korzystających
z opieki zdrowotnej.
3.
Poprawa
warunków
sanitarno-
higienicznych
środowiska lub pogorszenie się
warunków
środowiskowych (zanieczyszczenie
powietrza
atmosferycznego, wody itp.).
4.
Polepszenie warunków społecznych i
bytowych
ludności.
10
DŁUGOFALOWA ZMIENNOŚĆ
CHORÓB W CZASIE (c.d.)
E
P
ID
E
M
IO
LO
G
IA
O
P
IS
O
W
A
5.
Obniżenie zapadalności na choroby
zakaźne.
6.
Poprawa opieki nad matką i dzieckiem.
7.
Wzrost odsetka osób w podeszłym wieku
(starzenie się populacji).
8.
Stopień przystosowania populacji do
zmieniających
się warunków bytowania.
11
12
GEOGRAFICZNE
ZRÓŻNICOWANIE CHORÓB
E
P
ID
E
M
IO
LO
G
IA
O
P
IS
O
W
A
1.
Występowanie wysokiej częstości choroby we
wszy-
stkich grupach ludności zamieszkującej dany
teren.
2.
Wśród podobnych grup ludności zamieszkującej
inne
tereny nie obserwuje się tak wysokiej
częstości
występowania choroby.
3.
Grupy osób zdrowych przybywające na dany
teren
z innych rejonów chorują podobnie jak ludność
autochtoniczna.
4.
W grupie osób, które opuściły dany teren
obserwuje
się zmniejszenie zachorowalności.
5. Zwierzęta znajdujące się na danym terenie
również
chorują częściej niż na innych terenach.
Przypadki kliniczne AIDS w
Europie
(współczynniki zapadalności
na 100 000)
E
P
ID
E
M
IO
LO
G
IA
O
P
IS
O
W
A
Średnia
3,25
< 9,0
< 5,4
< 3,6
< 1,8
Min =
0
brak danych
13