Profilaktyka
próchnicy zębów
Profilaktyka próchnicy - zespół
Profilaktyka próchnicy - zespół
czynności, których celem jest
czynności, których celem jest
ochrona uzębienia przed
ochrona uzębienia przed
czynnikami wywołującymi
czynnikami wywołującymi
próchnicę zębów
próchnicę zębów
Profilaktyka próchnicy
Profilaktyka próchnicy
zębów
zębów
Zbiorowa
Zbiorowa
Grupowa
Grupowa
Indywidualna
Indywidualna
Profilaktyka próchnicy
Profilaktyka próchnicy
zębów
zębów
ZBIOROWA
ZBIOROWA
fluorkowanie produktów
fluorkowanie produktów
żywnościowych
żywnościowych
( woda pitna, mleko, sól
( woda pitna, mleko, sól
kuchenna, czekolada)
kuchenna, czekolada)
Profilaktyka próchnicy
Profilaktyka próchnicy
zębów
zębów
GRUPOWA
GRUPOWA
nadzorowana w
nadzorowana w
przedszkolach, szkołach i w
przedszkolach, szkołach i w
międzyszkolnych ośrodkach
międzyszkolnych ośrodkach
zdrowia
zdrowia
Profilaktyka
Profilaktyka
indywidualna
indywidualna
DOMOWA
DOMOWA
wykonywana
wykonywana
przez pacjenta po
przez pacjenta po
odpowiednim
odpowiednim
instruktażu
instruktażu
PROFESJONALNA
PROFESJONALNA
w
w
gabinecie
gabinecie
stomatologicznym,
stomatologicznym,
wykonywana
wykonywana
głównie przez średni
głównie przez średni
personel medyczny
personel medyczny
pod nadzorem
pod nadzorem
lekarza dentysty
lekarza dentysty
Profilaktyka
Profilaktyka
profesjonalna
profesjonalna
Badanie i określenie programu
Badanie i określenie programu
profilaktyki profesjonalnej
profilaktyki profesjonalnej
Instruktaż higieny jamy ustnej
Instruktaż higieny jamy ustnej
Profesjonalne oczyszczenie
Profesjonalne oczyszczenie
i polerowanie koron oraz
i polerowanie koron oraz
szyjek zębów
szyjek zębów
Profilaktyka
Profilaktyka
profesjonalna
profesjonalna
Miejscowe stosowanie
Miejscowe stosowanie
preparatów profilaktycznych
preparatów profilaktycznych
Wypełnianie bruzd
Wypełnianie bruzd
Inne działania profilaktyczne
Inne działania profilaktyczne
PROFILAKTYKA
PROFILAKTYKA
FLUORKOWA
FLUORKOWA
ENDOGENNA
ENDOGENNA
Tabletki
Tabletki
Produkty
Produkty
żywnościowe
żywnościowe
EGZOGENNA
EGZOGENNA
(
(
kontaktowa
kontaktowa
)
)
Domowa
Domowa
pasty do zębów, płukanki,
pasty do zębów, płukanki,
okłady, guma do żucia, nitki,
okłady, guma do żucia, nitki,
wykałaczki
wykałaczki
Grupowa
Grupowa
Nadzorowana profesjonalnie -
Nadzorowana profesjonalnie -
płukanie, szczotkowania
płukanie, szczotkowania
Profesjonalna
Profesjonalna
Indywidualna (na fotelu) -
Indywidualna (na fotelu) -
wcieranie, pędzlowanie, okłady,
wcieranie, pędzlowanie, okłady,
jonoforeza
jonoforeza
MECHANIZM
MECHANIZM
DZIAŁANIA FLUORU
DZIAŁANIA FLUORU
Powstawanie fluorohydroksyapatytów
Powstawanie fluorohydroksyapatytów
i fluoroapatytów
i fluoroapatytów
Remineralizacja i rekrystalizacja
Remineralizacja i rekrystalizacja
uszkodzeń powierzchni szkliwa
uszkodzeń powierzchni szkliwa
Hamowanie powstawania
Hamowanie powstawania
dental plaque
dental plaque
Utrudnianie transportu glukozy
Utrudnianie transportu glukozy
przez błony komórkowe
przez błony komórkowe
Hamowanie przemiany materii
Hamowanie przemiany materii
w komórkach bakteryjnych
w komórkach bakteryjnych
PROFILAKTYKA
PROFILAKTYKA
FLUORKOWA GRUPOWA
FLUORKOWA GRUPOWA
SZCZOTKOWANIE ZĘBÓW
SZCZOTKOWANIE ZĘBÓW
Metoda Berggrena-Welandera
Metoda Berggrena-Welandera
(30 ml 0,5-1% roztworu NaF przez 3 min.
(30 ml 0,5-1% roztworu NaF przez 3 min.
5 razy w ciągu roku co 2 tygodnie)
5 razy w ciągu roku co 2 tygodnie)
zakwaszony roztwór NaF
zakwaszony roztwór NaF
6-9 kropli roztworu AmF
6-9 kropli roztworu AmF
(Fluormex, Elmex-fluid)
(Fluormex, Elmex-fluid)
1 cm żelu fluorkowego
1 cm żelu fluorkowego
(żel organiczny - Fluormex żel,
(żel organiczny - Fluormex żel,
Elmex gelee; żel nieorganiczny - Fluorożel)
Elmex gelee; żel nieorganiczny - Fluorożel)
PROFILAKTYKA FLUORKOWA
PROFILAKTYKA FLUORKOWA
GRUPOWA
GRUPOWA
PŁUKANIE JAMY USTNEJ
PŁUKANIE JAMY USTNEJ
Metoda Torella
Metoda Torella
płukanie 10 ml 0,2% roztworu NaF
płukanie 10 ml 0,2% roztworu NaF
przez 3-5 min co 2 tygodnie
przez 3-5 min co 2 tygodnie
przez cały rok
przez cały rok
FLUORYZACJA KONTAKTOWA
FLUORYZACJA KONTAKTOWA
METODY
METODY
STOSOWANE
STOSOWANE
W GABINECIE
W GABINECIE
Wcieranie
Wcieranie
(Stosowane przynajmniej 4-5 razy w ciągu roku, co 2
(Stosowane przynajmniej 4-5 razy w ciągu roku, co 2
tygodnie)
tygodnie)
1. Roztwory organiczne i nieorganiczne
1. Roztwory organiczne i nieorganiczne
- 2% NaF (Metoda Knutsona)
- 2% NaF (Metoda Knutsona)
- Fluocal płyn (1%NaF)
- Fluocal płyn (1%NaF)
- Fluormex płyn (1%AmF)
- Fluormex płyn (1%AmF)
- 4-8%Fluorek cynawy
- 4-8%Fluorek cynawy
2. Żele organiczne i nieorganiczne
2. Żele organiczne i nieorganiczne
- Fluormex żel (1,25%AmF)
- Fluormex żel (1,25%AmF)
- Elmex gelee (1,25%AmF)
- Elmex gelee (1,25%AmF)
- Fluocal żel (2,75%NaF)
- Fluocal żel (2,75%NaF)
FLUORYZACJA KONTAKTOWA
FLUORYZACJA KONTAKTOWA
METODY
METODY
STOSOWANE
STOSOWANE
W GABINECIE
W GABINECIE
Pędzlowanie
Pędzlowanie
(2-3 razy w roku)
(2-3 razy w roku)
Lakiery fluorkowe
Lakiery fluorkowe
1. Bezbarwne
1. Bezbarwne
- Fluor
- Fluor
Protector (0,1% NaF) -
Protector (0,1% NaF) -
Bifluorid 12 (6%F)
Bifluorid 12 (6%F)
2. Barwione (żółte)
2. Barwione (żółte)
- Duraphat (2,26%F)
- Duraphat (2,26%F)
- Fluoridin (6% F)
- Fluoridin (6% F)
FLUORYZACJA KONTAKTOWA
FLUORYZACJA KONTAKTOWA
METODY
METODY
STOSOWANE
STOSOWANE
W GABINECIE
W GABINECIE
Okłady na łyżce indywidualnej
Okłady na łyżce indywidualnej
(Stosowane przynajmniej 4-5 razy w ciągu roku, co 2
(Stosowane przynajmniej 4-5 razy w ciągu roku, co 2
tygodnie)
tygodnie)
- Fluormex
- Fluormex
żel (1,25%AmF)
żel (1,25%AmF)
- Elmex gelee (1,25%AmF)
- Elmex gelee (1,25%AmF)
- Fluocal żel (2,75%NaF)
- Fluocal żel (2,75%NaF)
- Pianka
- Pianka
FLUORYZACJA KONTAKTOWA
FLUORYZACJA KONTAKTOWA
METODY
METODY
STOSOWANE
STOSOWANE
W GABINECIE
W GABINECIE
Jonoforeza
Jonoforeza
(Stosowane przynajmniej 4-5 razy w ciągu roku,
(Stosowane przynajmniej 4-5 razy w ciągu roku,
co 1-2 tygodnie)
co 1-2 tygodnie)
- Roztwór NaF 1-2%
- Roztwór NaF 1-2%
-
-
Fluocal płyn (1%NaF)
Fluocal płyn (1%NaF)
- Fluocal żel (2,75%NaF)
- Fluocal żel (2,75%NaF)
natężenie 1-3 mA
natężenie 1-3 mA
czas 5-15 min
czas 5-15 min
Aplikacja preparatu
Aplikacja preparatu
fluorowego w powierzchnie
fluorowego w powierzchnie
zęba
zęba
technika
technika
przeprowadzenia zabiegu
przeprowadzenia zabiegu
oczyszczenie powierzchni zębów z osadu
oczyszczenie powierzchni zębów z osadu
przemycie i osuszenie oczyszczonych powierzchni
przemycie i osuszenie oczyszczonych powierzchni
izolacja zębów od dostępu śliny
izolacja zębów od dostępu śliny
osuszenie oczyszczonych powierzchni
osuszenie oczyszczonych powierzchni
wcieranie preparatu fluorkowego w dostępne
wcieranie preparatu fluorkowego w dostępne
powierzchnie zębów przez przynajmniej 1 min.
powierzchnie zębów przez przynajmniej 1 min.
suszenie przez 3-4 min
suszenie przez 3-4 min
ponowne wcieranie i suszenie
ponowne wcieranie i suszenie
dokładne wypłukanie nadmiaru preparatu
dokładne wypłukanie nadmiaru preparatu
fluorkowego
fluorkowego
wskazówki dla pacjenta
wskazówki dla pacjenta
(np: zakaz spożywania posiłków; zakaz wieczornego mycia
(np: zakaz spożywania posiłków; zakaz wieczornego mycia
zębów)
zębów)
PROFILAKTYKA
PROFILAKTYKA
PRÓCHNICY
PRÓCHNICY
Lakiery chlorheksydynowe
Lakiery chlorheksydynowe
- Cervitec
- Cervitec
(nie zawierają
(nie zawierają
jonów fluorkowych, a tylko
jonów fluorkowych, a tylko
chlorheksydynę posiadającą
chlorheksydynę posiadającą
właściwości bakteriostatyczne)
właściwości bakteriostatyczne)
Lakierowanie zębów
Lakierowanie zębów
technika
technika
przeprowadzenia zabiegu
przeprowadzenia zabiegu
oczyszczenie powierzchni zębów z osadu
oczyszczenie powierzchni zębów z osadu
przemycie oczyszczonych powierzchni
przemycie oczyszczonych powierzchni
izolacja zębów od dostępu śliny
izolacja zębów od dostępu śliny
osuszenie oczyszczonych powierzchni
osuszenie oczyszczonych powierzchni
naniesienie warstw lakieru fluorkowego
naniesienie warstw lakieru fluorkowego
lub chlorheksydynowego
lub chlorheksydynowego
(zwykle powtarzane dwukrotnie w odstępie
(zwykle powtarzane dwukrotnie w odstępie
minutowym)
minutowym)
wskazówki dla pacjenta
wskazówki dla pacjenta
(np: zakaz spożywania posiłków; zakaz wieczornego mycia
(np: zakaz spożywania posiłków; zakaz wieczornego mycia
zębów)
zębów)
Zabezpieczenie
Zabezpieczenie
powierzchni zgryzowych
powierzchni zgryzowych
zębów
zębów
Mimo, że powierzchnia zgryzowa
Mimo, że powierzchnia zgryzowa
stanowi tylko
stanowi tylko
ok. 20%
ok. 20%
całkowitej powierzchni korony
całkowitej powierzchni korony
zęba, to
zęba, to
45 - 50%
45 - 50%
ubytków próchnicowych
ubytków próchnicowych
znajduje się na tej powierzchni
znajduje się na tej powierzchni
Zabezpieczenie
Zabezpieczenie
powierzchni zgryzowych
powierzchni zgryzowych
zębów
zębów
Przyczyną tak częstego
Przyczyną tak częstego
występowania ubytków
występowania ubytków
próchnicowych należy
próchnicowych należy
upatrywać w
upatrywać w
uwarunkowaniach
uwarunkowaniach
anatomicznych -
anatomicznych -
występowaniu bruzd i
występowaniu bruzd i
zagłębień
zagłębień
Zabezpieczenie
Zabezpieczenie
powierzchni zgryzowych
powierzchni zgryzowych
zębów
zębów
Zaleganie resztek pokarmowych
Zaleganie resztek pokarmowych
kształt uniemożliwiający penetrację
kształt uniemożliwiający penetrację
włókien szczoteczki do zębów
włókien szczoteczki do zębów
bliskość granicy szkliwno-zębinowej
bliskość granicy szkliwno-zębinowej
w części przypodstawnej bruzdy
w części przypodstawnej bruzdy
słabsza, w porównaniu do innych
słabsza, w porównaniu do innych
powierzchni mineralizacja tkanek
powierzchni mineralizacja tkanek
twardych
twardych
mniejsza , w porównaniu do innych
mniejsza , w porównaniu do innych
powierzchni koncentracja fluoru
powierzchni koncentracja fluoru
Zabezpieczenie
Zabezpieczenie
powierzchni zgryzowych
powierzchni zgryzowych
zębów
zębów
Materiały służące do
Materiały służące do
uszczelniania bruzd:
uszczelniania bruzd:
laki szczelinowe
laki szczelinowe
glasjonomery
glasjonomery
cermety
cermety
kompomery
kompomery
płynne kompozyty
płynne kompozyty
Zabezpieczenie
Zabezpieczenie
powierzchni zgryzowych
powierzchni zgryzowych
zębów
zębów
laki szczelinowe zawierające
laki szczelinowe zawierające
fluor
fluor
w postaci szkła fluoro-krzemowego
w postaci szkła fluoro-krzemowego
Helioseal F
Helioseal F
w postaci fluorku sodu
w postaci fluorku sodu
Fluoroshields, Fissurit F, Ultraseal XT
Fluoroshields, Fissurit F, Ultraseal XT
Zabezpieczenie
Zabezpieczenie
powierzchni zgryzowych
powierzchni zgryzowych
zębów
zębów
laki szczelinowe nie
laki szczelinowe nie
zawierające fluoru
zawierające fluoru
cyjanoakrylany
cyjanoakrylany
poliuretany
poliuretany
żywice typu BIS-GMA
żywice typu BIS-GMA
Zabezpieczenie
Zabezpieczenie
powierzchni zgryzowych
powierzchni zgryzowych
zębów
zębów
laki szczelinowe nie zawierające
laki szczelinowe nie zawierające
fluoru
fluoru
chemoutwardzalne
chemoutwardzalne
Adaptic-Glaze, Concise BWSS,
Adaptic-Glaze, Concise BWSS,
Contact-Resin, Delton, Epoxylite 9075,
Contact-Resin, Delton, Epoxylite 9075,
Evicrol-Fissur, Kerr, Lumicon, Oralin
Evicrol-Fissur, Kerr, Lumicon, Oralin
światłoutwardzalne
światłoutwardzalne
Alpha-Seal, Espe-717, Estilux-Glaze,
Alpha-Seal, Espe-717, Estilux-Glaze,
Helioseal, Nuva-Seal, TP-2206, Saga-Sealant
Helioseal, Nuva-Seal, TP-2206, Saga-Sealant
Zabezpieczenie
Zabezpieczenie
powierzchni zgryzowych
powierzchni zgryzowych
zębów
zębów
lakowanie bruzd
lakowanie bruzd
poszerzone lakowanie
poszerzone lakowanie
bruzd
bruzd
technika PRR
technika PRR
Lakowanie bruzd
Lakowanie bruzd
WSKAZANIA
WSKAZANIA
całkowicie wyrżnięte zęby trzonowe
całkowicie wyrżnięte zęby trzonowe
stałe u dzieci z wysokim
stałe u dzieci z wysokim
ryzykiem próchnicy
ryzykiem próchnicy
zęby trzonowe i przedtrzonowe z
zęby trzonowe i przedtrzonowe z
głębokimi, trudnymi do oczyszczenia
głębokimi, trudnymi do oczyszczenia
bruzdami
bruzdami
zęby trzonowe i przedtrzonowe u dzieci
zęby trzonowe i przedtrzonowe u dzieci
niepełnosprawnych
niepełnosprawnych
Lakowanie bruzd
Lakowanie bruzd
technika przeprowadzenia
technika przeprowadzenia
zabiegu
zabiegu
mechaniczne oczyszczenie
mechaniczne oczyszczenie
bruzd z osadu
bruzd z osadu
dokładne wypłukanie
dokładne wypłukanie
oczyszczonej powierzchni
oczyszczonej powierzchni
odizolowanie zęba od dostępu
odizolowanie zęba od dostępu
śliny
śliny
osuszenie pola zabiegu
osuszenie pola zabiegu
Lakowanie bruzd
Lakowanie bruzd
technika przeprowadzenia
technika przeprowadzenia
zabiegu
zabiegu
wytrawienie bruzd
wytrawienie bruzd
dokładne wypłukanie
dokładne wypłukanie
wytrawiacza
wytrawiacza
osuszenie wytrawionej
osuszenie wytrawionej
powierzchni
powierzchni
aplikacja laku
aplikacja laku
utwardzenie laku
utwardzenie laku
Lakowanie bruzd
Lakowanie bruzd
technika przeprowadzenia
technika przeprowadzenia
zabiegu
zabiegu
kontrola zwarcia
kontrola zwarcia
kontrola wykonania zabiegu
kontrola wykonania zabiegu
kontaktowa fluoryzacja lakowanej
kontaktowa fluoryzacja lakowanej
powierzchni i
powierzchni i
okolicznych tkanek poddanych
okolicznych tkanek poddanych
działaniu wytrawiacza
działaniu wytrawiacza
okresowa kontrola
okresowa kontrola
( jeśli konieczne połączona z reaplikacją laku)
( jeśli konieczne połączona z reaplikacją laku)
Lakowanie bruzd
Lakowanie bruzd
poszerzone
poszerzone
(inwazyjne)
(inwazyjne)
WSKAZANIA
WSKAZANIA
słaba retencja laku
słaba retencja laku
(wielokrotne wypadanie laku w całości lub
(wielokrotne wypadanie laku w całości lub
odkruszanie na obwodzie)
odkruszanie na obwodzie)
niepewny diagnostycznie stan bruzd
niepewny diagnostycznie stan bruzd
(haczenie, przebarwienia, utrata połysku)
(haczenie, przebarwienia, utrata połysku)
ryzyko
ryzyko
słabej retencji laku zwłaszcza
słabej retencji laku zwłaszcza
u
u
dzieci niepełnosprawnych
dzieci niepełnosprawnych
Rodzaje bruzd
Rodzaje bruzd
na powierzchniach
na powierzchniach
zgryzowych
zgryzowych
wg Nagano
wg Nagano
Typu V
Typu V
lejkowata, nieckowata, szeroka u
lejkowata, nieckowata, szeroka u
wylotu, stopniowo zwęża się ku podstawie,
wylotu, stopniowo zwęża się ku podstawie,
łatwo dostępna do badania
łatwo dostępna do badania
Typu IK
Typu IK
klepsydrowata, ampułkowata, kolbowata,
klepsydrowata, ampułkowata, kolbowata,
z wąskim wejściem,
z wąskim wejściem,
rozszerza się ku podstawie,
rozszerza się ku podstawie,
stanowi miejsce predystynowane do
stanowi miejsce predystynowane do
powstawania ogniska próchnicowego, które
powstawania ogniska próchnicowego, które
trudno początkowo wykryć
trudno początkowo wykryć
Rodzaje bruzd
Rodzaje bruzd
na powierzchniach
na powierzchniach
zgryzowych
zgryzowych
wg Nagano
wg Nagano
Typu I
Typu I
szczelinowata, szparowata,
szczelinowata, szparowata,
długa, wąska, prosta, jednakowej
długa, wąska, prosta, jednakowej
szerokości przy wejściu i przy
szerokości przy wejściu i przy
podstawie, stanowi predystynowane
podstawie, stanowi predystynowane
miejsce do powstawania ogniska
miejsce do powstawania ogniska
próchnicowego
próchnicowego
Rodzaje bruzd
Rodzaje bruzd
na powierzchniach
na powierzchniach
zgryzowych
zgryzowych
wg Nagano
wg Nagano
Typu U
Typu U
szeroka. Krótka, łatwo
szeroka. Krótka, łatwo
dostępna
dostępna
Typy inne nieregularne
Typy inne nieregularne
obejmują wszystkie inne formy
obejmują wszystkie inne formy
ukształtowania bruzd
ukształtowania bruzd
Lakowanie bruzd
Lakowanie bruzd
poszerzone
poszerzone
(inwazyjne)
(inwazyjne)
Zabieg polega na otwarciu brud
Zabieg polega na otwarciu brud
przed lakowaniem za pomocą
przed lakowaniem za pomocą
wiertła diamentowego w kształcie
wiertła diamentowego w kształcie
płomyka o drobnym
płomyka o drobnym
nasypie; wycięta zostaje tylko część
nasypie; wycięta zostaje tylko część
szkliwa na ściankach bruzdy
szkliwa na ściankach bruzdy
jeśli proces próchnicowy nie
jeśli proces próchnicowy nie
rozszerza się na głębsze warstwy
rozszerza się na głębsze warstwy
szkliwa przystępujemy do lakowania
szkliwa przystępujemy do lakowania
Technika PRR
Technika PRR
(preventive resin
(preventive resin
restoration)
restoration)
WSKAZANIA
WSKAZANIA
małe ogniska próchnicowe na
małe ogniska próchnicowe na
powierzchniach zgryzowych
powierzchniach zgryzowych
obecność ogniska próchnicowego
obecność ogniska próchnicowego
w bruździe stwierdzona
w bruździe stwierdzona
podczas jej otwierania w trakcie
podczas jej otwierania w trakcie
poszerzonego lakowania
poszerzonego lakowania
Technika PRR
Technika PRR
(preventive resin
(preventive resin
restoration)
restoration)
Zabieg polega na usunięciu
Zabieg polega na usunięciu
tkanek zmienionych
tkanek zmienionych
próchnicowo
próchnicowo
z następowym wypełnieniem
z następowym wypełnieniem
ubytku, po czym założone
ubytku, po czym założone
wypełnienie i okalające je
wypełnienie i okalające je
bruzdy pokrywa się lakiem
bruzdy pokrywa się lakiem
szczelinowym
szczelinowym
Impregnacja
Impregnacja
przesycenie zmienionych próchnicowo tkanek
przesycenie zmienionych próchnicowo tkanek
zęba związkami chemicznymi doprowadzającymi
zęba związkami chemicznymi doprowadzającymi
do utwardzenia zdemineralizowanych i
do utwardzenia zdemineralizowanych i
rozmiękłych tkanek
rozmiękłych tkanek
Związki te mają także właściwości
Związki te mają także właściwości
bakteriobójcze lub/i bakteriostatyczne.
bakteriobójcze lub/i bakteriostatyczne.
Wiążą części organiczne zęba w związki bardziej
Wiążą części organiczne zęba w związki bardziej
odporne na działanie drobnoustrojów.
odporne na działanie drobnoustrojów.
Stosowana głównie w zębach mlecznych w
Stosowana głównie w zębach mlecznych w
przypadku:
przypadku:
•
próchnicy powierzchownej
próchnicy powierzchownej
•
niemożności założenia wypełnienia z powodu:
niemożności założenia wypełnienia z powodu:
dużej rozległości ubytku
dużej rozległości ubytku
zachowania pacjenta
zachowania pacjenta
Zabieg zatrzymuje próchnicę, ale jej nie likwiduje.
Zabieg zatrzymuje próchnicę, ale jej nie likwiduje.
Impregnacja
Impregnacja
Stosowane związki:
•
sole srebra - AgNO
3
•
ZnCl
2
•
związki sylikonowe (Tresilan, Cervin)
1.
oczyścić ząb z miękkich mas, resztek
pokarmowych – szczoteczka, kątnica;
ekskawator; tampon
2.
usunąć nawisy szkliwa
– diament na turbinę; ekskawator
3.
wygładzić powierzchnię ubytku
4.
zapewnić suchość pola zabiegowego
– wałki z ligniny lub tampony; ssak;
dmuchawka
5.
przemyć ubytek i osuszyć
– woda, tampony, dmuchawka
Impregnacja -
technika
6.
odtłuścić eterem, chlorkiem etylu (boli po
obu), lepiej więc alkoholem lub
chloroformem
7.
nanieść związek impregnujący i poczekać
30-60 s – czas na penetrację związku
8.
nanieść strącalnik
Związek impregnujący i strącalnik nanosi się
na przemian kilka razy –watą nawiniętą na
końce nakładacza; pacynkami
9.
osuszyć
Impregnacja -
technika
•
2-5% AgNO
3
w głębokich ubytkach i od razu
strącać – powtórzyć 2-3 razy na wizycie
•
10-20% AgNO
3
w ubytkach płytkich,
poczekać ok. 1 min do wyschnięcia i strącić
– powtórzyć 2-3 razy na wizycie
Zalecane 4-5 wizyt co 4-5 dni, kilka takich
serii w roku
Strącalnik:
20% Glc
Strącać można też 10% formaliną, eugenolem, 6%
kwasem pyrogallusowym
Impregnacja -
AgNO
3
Wytrącone metaliczne srebro zamyka kanaliki
zębinowe, działa bakteriostatycznie, a
białczany srebra zwiększają odporność zębiny
na działanie czynników próchnicotwórczych;
działanie przeciwbólowe.
Impregnowane przy pomocy azotanu srebra
powierzchnie zęba zmieniają barwę na
ciemną – związek trwale przebarwia –
przeciwwskazanie do stosowania w zębach
stałych
Impregnacja -
AgNO
3
Metoda Gottlieba
•
30-40% ZnCl
2
strącany
10-20%
żelazocyjankiem potasu
z tworzeniem
żelazocyjanku cynku
•
można stosować w uzębieniu stałym, bo nie
przebarwia
•
środek mniej skuteczny niż AgNO
3
Impregnacja
Tresilan
(ESPE)
•
oparty na estrach kwasu krzemowego,
utwardzających próchnicowo zmienione
tkanki
•
nie powoduje bólu w czasie stosowania
•
nie przebarwia
Cervin
fluorokrzemian Mg i kazeinian Mg-wapniowy
Impregnacja
Impregnacja
Zabieg impregnacji należy przeprowadzać z
Zabieg impregnacji należy przeprowadzać z
dużą ostrożnością ze względu na żrące
dużą ostrożnością ze względu na żrące
właściwości środków impregnujących.
właściwości środków impregnujących.
Może dojść do uszkodzenia:
Może dojść do uszkodzenia:
•
tkanek miękkich jamy ustnej pacjenta
tkanek miękkich jamy ustnej pacjenta
•
oczu pacjenta lub lekarza
oczu pacjenta lub lekarza
Nadwrażliwość szyjek
Nadwrażliwość szyjek
zębów Nadwrażliwość
zębów Nadwrażliwość
zębiny
zębiny
Ból wywołany nieszkodliwymi
Ból wywołany nieszkodliwymi
bodźcami czuciowymi
bodźcami czuciowymi
z powodu odsłonięcia
z powodu odsłonięcia
zębiny i otwarcia
zębiny i otwarcia
kanalików zębinowych,
kanalików zębinowych,
którego nie można przypisać
którego nie można przypisać
innemu defektowi lub
innemu defektowi lub
patologii zęba
patologii zęba
Nadwrażliwość szyjek
Nadwrażliwość szyjek
zębów
zębów
Środki stosowane
Środki stosowane
miejscowo
miejscowo
środki impregnujące
środki impregnujące
(Tresilan, Cervin-Reogan,
(Tresilan, Cervin-Reogan,
azotan
azotan
srebra+20%glukoza,
srebra+20%glukoza,
chlorek cynku +10-20%
chlorek cynku +10-20%
żelazocyjanek potasu)
żelazocyjanek potasu)
Nadwrażliwość szyjek
Nadwrażliwość szyjek
zębów
zębów
Środki stosowane
Środki stosowane
miejscowo
miejscowo
Preparaty fluorowe
Preparaty fluorowe
powstają kryształy fluorku wapnia
powstają kryształy fluorku wapnia
(75% pasta fluorowa wg
(75% pasta fluorowa wg
Łukomskiego, 2% NaF, zakwaszony
Łukomskiego, 2% NaF, zakwaszony
1,2% NaF, 1,2% żel NaF,
1,2% NaF, 1,2% żel NaF,
0,6% fluorokrzemian sodowy, 10%
0,6% fluorokrzemian sodowy, 10%
fluorek cynowy, 0,4%
fluorek cynowy, 0,4%
fluorek cynowy w żelu, aminofluorki,
fluorek cynowy w żelu, aminofluorki,
lakiery fluorowe, jonoforeza fluorowa)
lakiery fluorowe, jonoforeza fluorowa)
Nadwrażliwość szyjek
Nadwrażliwość szyjek
zębów
zębów
Środki stosowane
Środki stosowane
miejscowo
miejscowo
Związki wapnia
Związki wapnia
zamykają kanaliki i powodują
zamykają kanaliki i powodują
powstawanie zębiny okołokanalikowej
powstawanie zębiny okołokanalikowej
(nietwardniejące preparaty
(nietwardniejące preparaty
wodorotlenku wapnia, 5%
wodorotlenku wapnia, 5%
dwuzasadowy fosforan wapnia,
dwuzasadowy fosforan wapnia,
10% chlorek wapnia)
10% chlorek wapnia)
Nadwrażliwość szyjek
Nadwrażliwość szyjek
zębów
zębów
Środki stosowane
Środki stosowane
miejscowo
miejscowo
Chlorek strontu
Chlorek strontu
kompleksy strontowo-apatytowe
kompleksy strontowo-apatytowe
Szczawiany
Szczawiany
6% żelazowy(Sensodyne
6% żelazowy(Sensodyne
Sealant), 3% i 30%
Sealant), 3% i 30%
dwupotasowy, 3%
dwupotasowy, 3%
wodoropotasowy(Protect)
wodoropotasowy(Protect)
Chlorek cynku
Chlorek cynku
Nadwrażliwość szyjek
Nadwrażliwość szyjek
zębów
zębów
Środki stosowane
Środki stosowane
miejscowo
miejscowo
Propolis
Propolis
Lakiery podkładowe
Lakiery podkładowe
(Dentin Protector,
(Dentin Protector,
Copalite)
Copalite)
Primery
Primery
Glasjonomery
Glasjonomery
Lasery
Lasery
Nadwrażliwość szyjek
Nadwrażliwość szyjek
zębów
zębów
Środki stosowane przez
Środki stosowane przez
pacjenta
pacjenta
Szczotkowanie zębów pastami
Szczotkowanie zębów pastami
zawierającymi:
zawierającymi:
fluorki
fluorki
chlorek strontu
chlorek strontu
hydroksyapatyty
hydroksyapatyty
5% azotan potasu
5% azotan potasu
cytrynian potasu
cytrynian potasu
dwuzasadowy cytrynian sodu
dwuzasadowy cytrynian sodu
1,2-1,4% formaldehyd
1,2-1,4% formaldehyd
Podział próchnicy
Podział próchnicy
Próchnica ostra (wilgotna)
Próchnica ostra (wilgotna)
Caries acuta
Caries acuta
(humida)
(humida)
Próchnica przewlekła
Próchnica przewlekła
(sucha)
(sucha)
Caries chronica (sicca)
Caries chronica (sicca)
Podział próchnicy
Podział próchnicy
Szkliwa (c.enameli)
Szkliwa (c.enameli)
zębiny (c.dentinae)
zębiny (c.dentinae)
cementu (cementi)
cementu (cementi)
korony
korony
korzenia (c.radicis)
korzenia (c.radicis)
Podział próchnicy
Podział próchnicy
Próchnica pierwotna
Próchnica pierwotna
(caries primaria)
(caries primaria)
Próchnica wtórna
Próchnica wtórna
(caries secundaria)
(caries secundaria)
Podział próchnicy
Podział próchnicy
D1 próchnica początkowa
D1 próchnica początkowa
(caries incipiens)
(caries incipiens)
plama próchnicowa
plama próchnicowa
(macula cariosa,
(macula cariosa,
macula alba, macula fusca)
macula alba, macula fusca)
D2 próchnica powierzchowna
D2 próchnica powierzchowna
(caries superficialis)
(caries superficialis)
Podział próchnicy
Podział próchnicy
D3 próchnica średnia
D3 próchnica średnia
(caries media)
(caries media)
D4 próchnica głęboka
D4 próchnica głęboka
(caries profunda)
(caries profunda)
Próchnica
Próchnica
postaci kliniczne
postaci kliniczne
Próchnica zatrzymana
Próchnica zatrzymana
(caries stationaria)
(caries stationaria)
Próchnica podminowująca
Próchnica podminowująca
(caries subruens)
(caries subruens)
Próchnica
Próchnica
postaci kliniczne
postaci kliniczne
Próchnica kwitnąca
Próchnica kwitnąca
(caries florida)
(caries florida)
Próchnica okrężna
Próchnica okrężna
(caries circularis)
(caries circularis)
Próchnica butelkowa
Próchnica butelkowa
Próchnica
Próchnica
postaci kliniczne
postaci kliniczne
Próchnica nietypowa
Próchnica nietypowa
(caries atypica)
(caries atypica)
Próchnica nawracająca
Próchnica nawracająca
(caries recurrens)
(caries recurrens)
Próchnica wsteczna
Próchnica wsteczna
(caries retrograda)
(caries retrograda)
Próchnica
Próchnica
postaci kliniczne
postaci kliniczne
Próchnica bruzd i zagłębień
Próchnica bruzd i zagłębień
Próchnica powierzni gładkich
Próchnica powierzni gładkich
Objawy kliniczne
Objawy kliniczne
próchnicy
próchnicy
Próchnica
Próchnica
ostra
ostra
Próchnica
Próchnica
przewlekła
przewlekła
Objawy kliniczne
Objawy kliniczne
próchnicy
próchnicy
Ból
Ból
Sprowokowany:
Sprowokowany:
- nagłą zmianą
- nagłą zmianą
temperatury
temperatury
- spożyciem
- spożyciem
pokarmu
pokarmu
zawierającego dużej
zawierającego dużej
ilości cukru
ilości cukru
- zaleganiem
- zaleganiem
resztek pożywienia
resztek pożywienia
-dotknięciem
-dotknięciem
zgłębnikiem
zgłębnikiem
Nie występuje
Nie występuje
Objawy kliniczne
Objawy kliniczne
próchnicy
próchnicy
Zabarwienie warstwy
Zabarwienie warstwy
powierzchownej
powierzchownej
jasnobrązowa
jasnobrązowa
Od
Od
ciemnobrązowe
ciemnobrązowe
j do
j do
czarnej
czarnej
Objawy kliniczne
Objawy kliniczne
próchnicy
próchnicy
Konsystencja warstwy
Konsystencja warstwy
powierzchownej
powierzchownej
Miękka i
Miękka i
krucha; łatwa
krucha; łatwa
do usunięcia
do usunięcia
ekskawatorem
ekskawatorem
Zbita,
Zbita,
skórzasta;
skórzasta;
często
często
stwardniała
stwardniała
na skutek
na skutek
remineralizacji
remineralizacji
Próchnica początkowa
Próchnica początkowa
Preparaty stosowane w
Preparaty stosowane w
leczeniu
leczeniu
Preparaty Fluorowe
Preparaty Fluorowe
75% pasta fluorowa wg
75% pasta fluorowa wg
Łukomskiego
Łukomskiego
Elmex gel, Elmex fluid, Fluorożel,
Elmex gel, Elmex fluid, Fluorożel,
Fluormex
Fluormex
Lakiery fluorowe
Lakiery fluorowe
jonoforeza fluorowa
jonoforeza fluorowa
SPOSOBY OZNACZANIA
SPOSOBY OZNACZANIA
ZĘBÓW
ZĘBÓW
wg Zsigmondyego
wg Zsigmondyego
wg Haderupa
wg Haderupa
z popr. Allerhanda
z popr. Allerhanda
wg FDI
wg FDI
Podział ubytków
Podział ubytków
próchnicowych
próchnicowych
wg Ujejskiego
wg Ujejskiego
wg Blacka
wg Blacka
wg Mounta i Hume’a
wg Mounta i Hume’a
w modyfikacji
w modyfikacji
Lasfarguesa, Kaleka i Louisa
Lasfarguesa, Kaleka i Louisa
wg NFZ
wg NFZ
Podział ubytków próchnicowych
Podział ubytków próchnicowych
wg Blacka
wg Blacka
Klasa I
Klasa I
Ubytki występujące na
Ubytki występujące na
powierzchniach żujących górnych i
powierzchniach żujących górnych i
dolnych trzonowców i
dolnych trzonowców i
przedtrzonowców, powierzchniach
przedtrzonowców, powierzchniach
policzkowych trzonowców dolnych,
policzkowych trzonowców dolnych,
powierzchniach podniebiennych
powierzchniach podniebiennych
trzonowców i siekaczy górnych
trzonowców i siekaczy górnych
Podział ubytków próchnicowych
Podział ubytków próchnicowych
wg Blacka
wg Blacka
Klasa II
Klasa II
Ubytki występujące na
Ubytki występujące na
powierzchniach stycznych
powierzchniach stycznych
zębów bocznych
zębów bocznych
prosta
prosta
złożona (MO, OD, MOD)
złożona (MO, OD, MOD)
Podział ubytków próchnicowych
Podział ubytków próchnicowych
wg Blacka
wg Blacka
Klasa III
Klasa III
Ubytki
Ubytki
występujące na
występujące na
powierzchniach stycznych
powierzchniach stycznych
zębów przednich bez
zębów przednich bez
naruszania kąta siecznego
naruszania kąta siecznego
Podział ubytków próchnicowych
Podział ubytków próchnicowych
wg Blacka
wg Blacka
Klasa IV
Klasa IV
Ubytki występujące
Ubytki występujące
na powierzchniach
na powierzchniach
stycznych zębów
stycznych zębów
przednich
przednich
z naruszeniem kąta
z naruszeniem kąta
siecznego
siecznego
Podział ubytków próchnicowych
Podział ubytków próchnicowych
wg Blacka
wg Blacka
Klasa V
Klasa V
Ubytki występujące w
Ubytki występujące w
1/3 przydziąsłowej na
1/3 przydziąsłowej na
powierzchni policzkowej,
powierzchni policzkowej,
wargowej, podniebiennej
wargowej, podniebiennej
lub językowej
lub językowej
wszystkich zębów
wszystkich zębów
Podział ubytków próchnicowych
Podział ubytków próchnicowych
wg Blacka
wg Blacka
Klasa V I
Klasa V I
Ubytki występujące
Ubytki występujące
na szczytach guzków lub
na szczytach guzków lub
brzegach siecznych
brzegach siecznych
wszystkich zębów
wszystkich zębów
Podział ubytków próchnicowych
Podział ubytków próchnicowych
wg Mounta i Hume’a
wg Mounta i Hume’a
3 miejsca lokalizacji
3 miejsca lokalizacji
zmian próchnicowych
zmian próchnicowych
5 stadiów (rozmiarów)
5 stadiów (rozmiarów)
zmian próchnicowych
zmian próchnicowych
Podział ubytków próchnicowych
Podział ubytków próchnicowych
wg Mounta i Hume’a
wg Mounta i Hume’a
Miejsce 1
Miejsce 1
zagłębienia w
zagłębienia w
obrębie szkliwa na
obrębie szkliwa na
powierzchniach zgryzowych
powierzchniach zgryzowych
zębów bocznych, czy w
zębów bocznych, czy w
obrębie zgrubień szkliwa w
obrębie zgrubień szkliwa w
okolicy szyjek zębów
okolicy szyjek zębów
Podział ubytków próchnicowych
Podział ubytków próchnicowych
wg Mounta i Hume’a
wg Mounta i Hume’a
Miejsce 2
Miejsce 2
szkliwo na powierzchniach
szkliwo na powierzchniach
stycznych bezpośrednio
stycznych bezpośrednio
poniżej obszaru kontaktu
poniżej obszaru kontaktu
z
z
przylegającymi zębami
przylegającymi zębami
Podział ubytków próchnicowych
Podział ubytków próchnicowych
wg Mounta i Hume’a
wg Mounta i Hume’a
Miejsce 3
Miejsce 3
przyszyjkowa 1/3 korony
przyszyjkowa 1/3 korony
zęba lub korzeń odsłonięty
zęba lub korzeń odsłonięty
w następstwie
w następstwie
recesji dziąsła
recesji dziąsła
Podział ubytków próchnicowych
Podział ubytków próchnicowych
wg Mounta i Hume’a
wg Mounta i Hume’a
Stadium 0
Stadium 0
obecność
obecność
zdemineralizowanej
zdemineralizowanej
tkanki szkliwnej
tkanki szkliwnej
Podział ubytków próchnicowych
Podział ubytków próchnicowych
wg Mounta i Hume’a
wg Mounta i Hume’a
Stadium 1
Stadium 1
minimalne zajęcie zębiny
minimalne zajęcie zębiny
ledwie przekraczające
ledwie przekraczające
możliwość leczenia drogą
możliwość leczenia drogą
remineralizacji
remineralizacji
Podział ubytków próchnicowych
Podział ubytków próchnicowych
wg Mounta i Hume’a
wg Mounta i Hume’a
Stadium 2
Stadium 2
umiarkowane zajęcie zębiny;
umiarkowane zajęcie zębiny;
szkliwo pozostałe po
szkliwo pozostałe po
opracowaniu ubytku jest zdrowe,
opracowaniu ubytku jest zdrowe,
dobrze podparte zębiną, nie
dobrze podparte zębiną, nie
ulegnie zniszczeniu pod wpływem
ulegnie zniszczeniu pod wpływem
normalnych obciążeń zgryzowych
normalnych obciążeń zgryzowych
Podział ubytków próchnicowych
Podział ubytków próchnicowych
wg Mounta i Hume’a
wg Mounta i Hume’a
Stadium 3
Stadium 3
ubytek powiększony bardziej niż
ubytek powiększony bardziej niż
umiarkowanie; pozostałe tkanki zęba
umiarkowanie; pozostałe tkanki zęba
są na tyle osłabione, że guzki lub
są na tyle osłabione, że guzki lub
brzegi sieczne mogą ulec uszkodzeniu
brzegi sieczne mogą ulec uszkodzeniu
pod wpływem sił żucia; ubytek
pod wpływem sił żucia; ubytek
wymaga dalszego powiększenia w celu
wymaga dalszego powiększenia w celu
zapewnienia podparcia zakładanemu
zapewnienia podparcia zakładanemu
wypełnieniu
wypełnieniu
Podział ubytków próchnicowych
Podział ubytków próchnicowych
wg Mounta i Hume’a
wg Mounta i Hume’a
Stadium 4
Stadium 4
rozległa próchnica, która
rozległa próchnica, która
doprowadziła do znacznej
doprowadziła do znacznej
utraty masy tkanki zębowej
utraty masy tkanki zębowej
Podział ubytków próchnicowych
Podział ubytków próchnicowych
wg Mounta i Hume’a
wg Mounta i Hume’a
Sposób oznaczania:
Sposób oznaczania:
Si/Sta 3.0
Si/Sta 3.0