Motoryka przewodu

Motoryka przewodu

pokarmowego

pokarmowego

podczas STRESU

podczas STRESU

Monika Klatka

Monika Klatka

Beata Jary

Beata Jary

Jak zakład przetwórczy...

Jak zakład przetwórczy...

Przewód pokarmowy

Przewód pokarmowy

1.

1.

Trawi

Trawi

2.

2.

Wchłania

Wchłania

3.

3.

Wydala

Wydala

Co się tak naprawdę dzieje ?

Co się tak naprawdę dzieje ?



w

w

żołądku

żołądku

- rozdrabnianie pokarmu i

- rozdrabnianie pokarmu i

wstępne trawienie

wstępne trawienie



w

w

jelicie cienkim

jelicie cienkim

- intensywne

- intensywne

przetwarzanie masy pokarmowej i

przetwarzanie masy pokarmowej i

wchłanianie produktów trawienia

wchłanianie produktów trawienia



w

w

jelicie grubym

jelicie grubym

- formowanie,

- formowanie,

magazynowanie i wydalanie kału.

magazynowanie i wydalanie kału.

Dlatego gdy szwankuje którykolwiek z

Dlatego gdy szwankuje którykolwiek z

odcinków układu, zaburzony zostaje cały

odcinków układu, zaburzony zostaje cały

proces odżywiania organizmu.

proces odżywiania organizmu.

Pod kontrolą nerwów i

Pod kontrolą nerwów i

hormonów

hormonów

Obróbka mechaniczna pokarmu -

Obróbka mechaniczna pokarmu -

przesuwanie masy pokarmowej i

przesuwanie masy pokarmowej i

wydalanie resztek - podlegają

wydalanie resztek - podlegają

kontroli układu

kontroli układu

nerwowego

nerwowego

i

i

hormonalnego

hormonalnego

.

.

Pod kontrolą nerwów i

Pod kontrolą nerwów i

hormonów

hormonów



dzięki wyspecjalizowanym ośrodkom

dzięki wyspecjalizowanym ośrodkom

nerwowym sok żołądkowy wydziela

nerwowym sok żołądkowy wydziela

się już od samego patrzenia,

się już od samego patrzenia,

wąchania czy tylko myślenia o

wąchania czy tylko myślenia o

jedzeniu

jedzeniu



układ nerwowy odpowiada za uczucie

układ nerwowy odpowiada za uczucie

głodu oraz sytości i kieruje procesem

głodu oraz sytości i kieruje procesem

wydalania

wydalania

Pod kontrolą nerwów i

Pod kontrolą nerwów i

hormonów

hormonów



pod wpływem rozciągania się ścian

pod wpływem rozciągania się ścian

żołądka (na skutek gromadzonego w nim

żołądka (na skutek gromadzonego w nim

jedzenia) produkowana jest

jedzenia) produkowana jest

gastryna

gastryna

-

-

hormon uaktywniający pracę gruczołów

hormon uaktywniający pracę gruczołów

żołądkowych, które z kolei wytwarzają

żołądkowych, które z kolei wytwarzają

pepsynogen

pepsynogen

(enzym trawienny)

(enzym trawienny)



produkty częściowego trawienia tłuszczów

produkty częściowego trawienia tłuszczów

pobudzają zaś śluzówkę jelita cienkiego do

pobudzają zaś śluzówkę jelita cienkiego do

wydzielania innego hormonu -

wydzielania innego hormonu -

cholecystokininy

cholecystokininy

Wzmaga ona produkcję

Wzmaga ona produkcję

żółci i soku trzustkowego, niezbędnych do

żółci i soku trzustkowego, niezbędnych do

prawidłowego przebiegu trawienia

prawidłowego przebiegu trawienia

Bez ruchu ani rusz

Bez ruchu ani rusz

Warstwa mięśniowa przewodu

pokarmowego składa się z

mięśni

gładkich

które wywołują

okresowe

,

rytmiczne skurcze

, stanowiące

podstawę wszelkich ruchów
doprowadzających do mieszania i
przesuwania treści pokarmowej
(perystaltyki)

Bez ruchu ani rusz

Bez ruchu ani rusz



wróżnych odcinkach układu
pokarmowego spotykamy się z
odmienną częstotliwością tych
ruchów:



w żołądku jest to około 3/min



w jelicie krętym 8/min

Zaburzenia w obrębie układu

Zaburzenia w obrębie układu

pokarmowego

pokarmowego

spowodowane stresem wynikają głównie:

spowodowane stresem wynikają głównie:



ze zmniejszenia przepływu krwi

ze zmniejszenia przepływu krwi



z zaburzeń aktywności bioelektrycznej

z zaburzeń aktywności bioelektrycznej



z upośledzonej aktywności wydzielniczej

z upośledzonej aktywności wydzielniczej

Trochę fizjologii...

Trochę fizjologii...

Unerwienie ściany

Unerwienie ściany

żołądka

żołądka

:

:

1.

1.

Włókna

Włókna

przywspółczulne

przywspółczulne

(pochodzące z

(pochodzące z

nerwów błędnych)

nerwów błędnych)

2.

2.

Włókna współczulne

Włókna współczulne

(pochodzące z

(pochodzące z

piersiowych nerwów

piersiowych nerwów

rdzeniowych)

rdzeniowych)

Trochę fizjologii...

Trochę fizjologii...

Aktywność skurczowa żołądka

Aktywność skurczowa żołądka

to

to

silne skurcze perystaltyczne

silne skurcze perystaltyczne

warunkujące przesuwanie się

warunkujące przesuwanie się

pokarmu w kierunku odźwiernika

pokarmu w kierunku odźwiernika

(propulsja)

(propulsja)

i jego cofanie się, gdy

i jego cofanie się, gdy

zamyka się zwieracz odźwiernika,

zamyka się zwieracz odźwiernika,

umożliwiają przejście pokarmu do

umożliwiają przejście pokarmu do

dwunastnicy i jego

dwunastnicy i jego

retropulsję

retropulsję

, czyli

, czyli

odrzut

odrzut

.

.

Trochę fizjologii...

Trochę fizjologii...

Aktywność bioelektryczną

Aktywność bioelektryczną

żołądka

żołądka

zapewnia:

zapewnia:

1.

1.

Podstawowy rytm elektryczny (BER)

Podstawowy rytm elektryczny (BER)

2.

2.

Potencjały czynnościowe

Potencjały czynnościowe

3.

3.

Międzytrawienne wędrujące

Międzytrawienne wędrujące

kompleksy mioelektryczne lub

kompleksy mioelektryczne lub

motoryczne (MMC)

motoryczne (MMC)

Motoryka żołądka ma swoją

Motoryka żołądka ma swoją

kontrolę

kontrolę



autonomiczne nerwy zewnętrzne i

autonomiczne nerwy zewnętrzne i

neurony splotu warstwy mięśniowej

neurony splotu warstwy mięśniowej

żołądka

żołądka



wewnątrzpochodna aktywność

wewnątrzpochodna aktywność

skurczowa mięśni żołądka

skurczowa mięśni żołądka



czynniki hormonalne i humoralne

czynniki hormonalne i humoralne

Wszystkie te czynniki regulują

Wszystkie te czynniki regulują

aktywność skurczową żołądka.

aktywność skurczową żołądka.

Gdy zadziała stresor...

Gdy zadziała stresor...



pobudzone zostają jądra grzbietowe

pobudzone zostają jądra grzbietowe

nerwu błędnego i jego włókna

nerwu błędnego i jego włókna

ulegają aktywacji

ulegają aktywacji



dochodzi do wzrostu i

dochodzi do wzrostu i

desynchronizacji aktywności

desynchronizacji aktywności

bioelektrycznej komórek ściany

bioelektrycznej komórek ściany

żołądka

żołądka

Stres zaburza homeostazę

Stres zaburza homeostazę

Błona śluzowa żołądka

Błona śluzowa żołądka

i

i

dwunastnicy

dwunastnicy

jest przystosowana do obecności silnie

jest przystosowana do obecności silnie

działającego soku żołądkowego,

działającego soku żołądkowego,

zawierającego m.in. kwas solny.

zawierającego m.in. kwas solny.

Naturalna

Naturalna

odporność śluzówki zmniejsza

odporność śluzówki zmniejsza

się

się

podczas stresu, który powoduje, że

podczas stresu, który powoduje, że

HCl wydziela się za dużo

HCl wydziela się za dużo

. Długotrwale

. Długotrwale

drażniona błona śluzowa jest

drażniona błona śluzowa jest

gorzej

gorzej

ukrwiona

ukrwiona

, a ochronnie działający śluz

, a ochronnie działający śluz

wydziela się w mniejszych ilościach

wydziela się w mniejszych ilościach

Napięty jak struna

Napięty jak struna

Pod wpływem stresu centrum

Pod wpływem stresu centrum

dowodzenia przejmuje

dowodzenia przejmuje

podwzgórze

podwzgórze

,

,

które kontroluje autonomiczny układ

które kontroluje autonomiczny układ

nerwowy regulujący funkcjonowanie

nerwowy regulujący funkcjonowanie

narządów wewnętrznych

narządów wewnętrznych

Jak to działa ?

Jak to działa ?



nadnercza dostają polecenie

nadnercza dostają polecenie

zwiększenia dostawy

zwiększenia dostawy

adrenaliny

adrenaliny



organizm zmniejsza dostawę krwi do

organizm zmniejsza dostawę krwi do

narządów jamy brzusznej

narządów jamy brzusznej



zwężają się naczynia krwionośne,

zwężają się naczynia krwionośne,

transportujące krew do tych organów

transportujące krew do tych organów

oraz ich mięśni gładkich

oraz ich mięśni gładkich

A więc, gdy zadziała stresor...

A więc, gdy zadziała stresor...



wzrasta napięcie odźwiernika, które

wzrasta napięcie odźwiernika, które

powoduje spowolnienie opróżniania

powoduje spowolnienie opróżniania

żołądka i objawia się to:

żołądka i objawia się to:



zaleganiem pokarmu

zaleganiem pokarmu



uczuciem sytości i pełności

uczuciem sytości i pełności



wymiotami

wymiotami

Gdy zadziała stresor...

Gdy zadziała stresor...



zwiększa się wydzielanie soku

zwiększa się wydzielanie soku

żołądkowego

żołądkowego



zmniejsza się wydzielanie śluzu

zmniejsza się wydzielanie śluzu



zmniejsza się wydzielanie

zmniejsza się wydzielanie

dwuwęglanów

dwuwęglanów

Fizjologia jelit

Fizjologia jelit

Jelito cienkie

Jelito cienkie

- rodzaje skurczów:

- rodzaje skurczów:

1.

1.

Odcinkowe, zwane

Odcinkowe, zwane

segmentowymi

segmentowymi

2.

2.

Perystaltyczne, zwane

Perystaltyczne, zwane

robaczkowymi

robaczkowymi

Aktywność motoryczną jelita

Aktywność motoryczną jelita

cienkiego modyfikują

cienkiego modyfikują

1.

1.

Autonomiczne nerwy zewnętrzne

Autonomiczne nerwy zewnętrzne



Nerwy błędne pobudzają

Nerwy błędne pobudzają



Nerwy współczulne hamują

Nerwy współczulne hamują



Pośredniczą one w tzw. ”długich

Pośredniczą one w tzw. ”długich

odruchach trzewnych” pobudzających

odruchach trzewnych” pobudzających

perystaltykę

perystaltykę

2.

2.

Śródścienne sploty autonomiczne

Śródścienne sploty autonomiczne

3.

3.

Hormony żołądkowo - jelitowe

Hormony żołądkowo - jelitowe

Fizjologii ciąg dalszy

Fizjologii ciąg dalszy

Na

Na

aktywność motoryczną jelita

aktywność motoryczną jelita

cienkiego

cienkiego

mają wpływ następujące

mają wpływ następujące

hormony:

hormony:



gastryna i CCK, motylina, Ach

gastryna i CCK, motylina, Ach

wzmagające

wzmagające

tą aktywność oraz skurcze

tą aktywność oraz skurcze

jelit

jelit



sekretyna, glukagon, noradrenalina,

sekretyna, glukagon, noradrenalina,

VIP, GIP działające w kierunku

VIP, GIP działające w kierunku

zahamowania

zahamowania

aktywności motorycznej

aktywności motorycznej

Gdy zadziała stresor...

Gdy zadziała stresor...

...dochodzi do:

...dochodzi do:



zahamowania powstawania i szerzenia

zahamowania powstawania i szerzenia

się potencjałów czynnościowych

się potencjałów czynnościowych



zwolnienia perystaltyki

zwolnienia perystaltyki



zwolnienia pasażu treści pokarmowej

zwolnienia pasażu treści pokarmowej



zmniejszenia wydzielania jelitowych

zmniejszenia wydzielania jelitowych

enzymów trawiennych

enzymów trawiennych



znacznego odwodnienia treści jelitowej

znacznego odwodnienia treści jelitowej

Fizjologia jelit

Fizjologia jelit

Dla

Dla

jelita grubego

jelita grubego

charakterystyczne są następujące

charakterystyczne są następujące

rodzaje skurczów:

rodzaje skurczów:

1.

1.

odcinkowe

odcinkowe

2.

2.

propulsywne

propulsywne

3.

3.

perystaltyczne

perystaltyczne

4.

4.

masowe

masowe

A gdy zadziała stresor...

A gdy zadziała stresor...

...następuje:

...następuje:



pobudzenie perystaltyki

pobudzenie perystaltyki



przyspieszenie pasażu i występowanie

przyspieszenie pasażu i występowanie

biegunek oraz zaparć

biegunek oraz zaparć

(charakterstyczne dla stresu przewlekłego

(charakterstyczne dla stresu przewlekłego

jest wystepowanie najpierw biegunek a

jest wystepowanie najpierw biegunek a

następnie zaparć)

następnie zaparć)



pobudzenie powstawania i szerzenia się

pobudzenie powstawania i szerzenia się

potencjałów czynnościowych w obrębie

potencjałów czynnościowych w obrębie

jelita grubego

jelita grubego

STRES

STRES

Układ

Układ

pokarmowy

pokarmowy

przyspieszenie perystaltyki
w jelicie grubym

biegunki

spowolnienie
perystaltyki w jelicie
cienkim

zaparcia (jelito grube
jest już puste a w
jelicie cienkim
zatrzymana jest
perystaltyka)

Ludzie przeżywający różne trudne

Ludzie przeżywający różne trudne

życiowe sytuacje często mają

życiowe sytuacje często mają

problemy z żołądkiem.

problemy z żołądkiem.

Dlaczego?

Dlaczego?



wysoki poziom adrenaliny powoduje wzrost

wysoki poziom adrenaliny powoduje wzrost

wydzielania przez żołądek kwasu solnego

wydzielania przez żołądek kwasu solnego



zmniejsza się dopływ krwi do układu

zmniejsza się dopływ krwi do układu

trawiennego, a naczynia krwionośne na

trawiennego, a naczynia krwionośne na

ścianie żołądka kurczą się

ścianie żołądka kurczą się



błona śluzowa traci zdolność regeneracji i

błona śluzowa traci zdolność regeneracji i

staje się bardziej podatna na działanie

staje się bardziej podatna na działanie

soków trawiennych. Powoduje to zapalenie

soków trawiennych. Powoduje to zapalenie

śluzówki, nadżerki, wrzody.

śluzówki, nadżerki, wrzody.



wzrasta napięcie mięśniówki żołądka, który

wzrasta napięcie mięśniówki żołądka, który

kurczy się. Tracimy apetyt, mamy nudności

kurczy się. Tracimy apetyt, mamy nudności

i cierpimy na niestrawność.

i cierpimy na niestrawność.

Układ pokarmowy

Układ pokarmowy

Pełni bardzo ważną funkcję w

Pełni bardzo ważną funkcję w

naszym organizmie, więc trzeba go

naszym organizmie, więc trzeba go

szanować, by uniknąć wielu

szanować, by uniknąć wielu

kłopotów...

kłopotów...

Dziękujemy za uwagę

Dziękujemy za uwagę



