Krzysztof Kamil
Baczyński
Życie, twórczość i nie
tylko…
Krzysztof Kamil
Baczyński - ps. Jan
Bugaj,
ur. 22 stycznia
1921r. w Warszawie,
zm. 4
sierpnia 1944r. w Warszawie
polski poeta czasu wojny,
podchorąży, żołnierz Armii
Krajowej, podharcmistrz
Szarych Szeregów, jeden
z
przedstawicieli pokolenia
kolumbów.
Zginął w czasie powstania
warszawskiego jako
żołnierz batalionu
"Parasol" Armii Krajowej.
Biografia
Był synem Stanisława Baczyńskiego,
działacza socjalistycznego,
żołnierza Legionów Polskich, oficera WP,
pisarza i krytyka literackiego oraz Stefanii
Zieleńczyk, nauczycielki i autorki
podręczników szkolnych, katoliczki
pochodzącej ze zasymilowanej
rodziny żydowskiej. Świadomość
żydowskiego pochodzenia znalazła później,
w czasie Zagłady, odbicie w twórczości poety
.
Od 1931 uczył się w Państwowym Gimnazjum
im. Stefana Batorego i w maju 1939 otrzymał
świadectwo dojrzałości. Już w czasie
gimnazjalnym Baczyński odznaczał się
wielkim znawstwem także współczesnej mu
literatury.
Fascynował się Ferdydurke" Gombrowicza i
napisał własny wariant ("Gimnazjum imienia
Boobalka I"). Znał też ponadprzeciętnie
literaturę francuską, a w
późniejszych latach pisał także wiersze
po francusku.
Pierwszy tomik
wierszy Krzysztofa
Kamila
Baczyńskiego.
Pierwsze utwory
pisał w wieku
piętnastu lat.
W jego klasie uczyli się późniejsi
żołnierze:
Tadeusz Zawadzki „Zośka",Jan
Bytnar „Rudy" i Maciej Aleksy
Dawidowski
"Alek".
W czasie nauki w gimnazjum należał
do Organizacji Młodzieży Socjalistycznej
„Spartakus„. Używał wtedy pseudonimu „Emil”.
Nie lubił chodzić do szkoły, bywał tam rzadko i
z tego też powodu miał słabe oceny.
Od 1937r. członek Komitetu Wykonawczego
„Spartakusa", był także współredaktorem pisma
„Strzały”.
Wybuch wojny uniemożliwił mu podjęcie
studiów w Akademii Sztuk Pięknych. Marzył o
karierze grafika lub ilustratora. Od
jesieni 1942r. do
lata 1943r. studiował polonistykę na tajnym
Uniwersytecie Warszawskim. Zajmował się
pracą dorywczą: szklił okna, malował szyldy,
pracował u węglarza
na Czerniakowie, przyjmował telefonicznie
zlecenia w Zakładach Sanitarnych. Uczył się
także w Szkole Sztuk Zdobniczych i
Malarstwa.
Porzucił studia polonistyczne, aby poświęcić
się konspiracji i poezji. W mieszkaniu miał
skrytkę na broń, w której trzymał thompsona,
2 steny, MP 40 (schmeissera), granaty,
materiały minerskie, a także
podręczniki, mapy,prasę konspiracyjną.
Wybuch Powstania Warszawskiego zaskoczył
go w rejonie placu Teatralnego – został
tam wysłany po odbiór butów dla
oddziału.
Broń thompson
Krzysztof poległ na posterunku w Pałacu
Blanka 4 sierpnia 1944r. w godzinach
popołudniowych (ok. 16), śmiertelnie raniony
przez strzelca wyborowego ulokowanego
prawdopodobnie w
gmachu Teatru Wielkiego.
W powstaniu warszawskim, 1 września 1944r.
zginęła także żona Baczyńskiego – Barbara
Stanisława Drapczyńska.
Odznaczony pośmiertnie Medalem
za
Warszawę 1947r. i Krzyżem Armii
Krajowej. Pochowany pierwotnie na
tyłach Pałacu Blanka. Po
wojnie ciało przeniesiono na Cmentarz
Wojskowy na Powązkach.
Medal za
Warszawę –
oznaczenie,
które otrzymał
Krzysztof Kamil
Baczyński
POKOLENIE KOLUMBÓW
Pokolenie młodych polskich poetów i literatów. Pokolenie to
wzięło aktywny udział w ruchu oporu przeciwko
okupantowi niemieckiemu oraz w powstaniu warszawskim.
Nazwa pochodzi od tytułu książki Romana
Bratnego Kolumbowie. Rocznik 20. Przedstawiciele owego
pokolenia przesiąknięci byli katastrofizmem. Rzeczywistość
wojenna nie pozwalała im cieszyć się młodością,
szczęściem, miłością, czy też innymi wartościami, zamiast
bierności wybrali nierówną walkę z okupantem.
Charakterystyczne tematy i motywy:
kryzys wartości
upadek godności człowieka
poczucie katastrofy dziejowej
odnalezienie się człowieka w ówczesnym świecie pełnym
okrucieństwa, śmierci i bezwzględności
Do tego pokolenia należał Krzysztof Kamil Baczyński
Baczyński i jego twórczość
Baczyński i jego twórczość
Z utworami poety spotkałam się w trakcie nauki
języka polskiego w Gimnazjum. Miałam okazję
analizować takie utwory jak:
-
Las
-
Piosenka
Każde pragnę zaprezentować.
Cechy utworów K.K. Baczyńskiego
- Bardzo urozmaicona metaforyka;
- Poezja intelektualna;
- Świat przedstawiony –zestawiony czas sprzed i w
trakcie wojny;
- Występowanie tzw. słów- kluczy;
- Katastrofizm generacyjny – ukazuje tragizm
pokolenia wychowanego w pokoju, a skazanego przez
historię na zagładę, nauczonego zabijać.
- Występowanie zagadnień historiograficznych –
szukanie odpowiedzi na pytanie o sens historii i
miejsce człowieka w jej toku;
- Charakter mroczny, patetyczny;
- Bliska poezji romantycznej
Analiza wiersza pt.
„Piosenka”
To jeden z pierwszych wierszy napisanych przez
Baczyńskiego, powstał w 1938 roku. Jest to
liryczna opowieść młodego wędrowca, który zachwyca
się światem i jego pięknem:
Znów wędrujemy ciepłym krajem,
Malchitową łąką morza.
[...] Pejzaż w powieki miękko wsiąka.
Podmiot liryczny wyraża tu swój zachwyt pięknem i urodą
spotykanego krajobrazu. Wszystko to zachęca go do
dalszej wędrówki:
Znów wędrujemy ciepłą ziemią,
Znów wędrujemy ciepłym krajem.
Wiersz ten cechuje się romantycznym zamiłowaniem do
przyrody:
Analiza wiersza pt. „Lasem”
Wiersz Krzysztofa Kamila Baczyńskiego składa się z ośmiu
wersów, bez układu rymów, jest przykładem liryki
pośredniej, w której podmiot liryczny wciela się w
zwierzę i jemu przypisuje własne uczucia i odczucia.
Podmiotem lirycznym w sensie dosłownym jest wilk, który
ucieka przed tropiącym go mężczyzną. Oczywiście w
sensie metaforycznym chodzi o człowieka, który ucieka
przed drugim człowiekiem.
Podmiot liryczny to tak naprawdę człowiek wojny, który przeżywa
głęboko jej tragizm i cierpi. Cały wiersz jest tak naprawdę
odzwierciedleniem zdania: „Człowiek człowiekowi wilkiem”.
Czy to prawda, że żyłem rybą przed potopem
i że jestem dziś wilkiem kochającym kwiaty?
Oczywiście to pytanie retoryczne odnosi się do człowieka, który ma w
sobie zakorzenione pewne wartości. Niewątpliwie zdanie to można
skojarzyć z liryką pokolenia Kolumbów, czyli młodych ludzi, którzy
dopiero weszli w świat, zaczęli poznawać życie, a już dopadł ich
koszmar wojny. Dawniej wierzyli w wartości, takie jak: miłość, prawda,
dobro i piękno. Jednak wojna zweryfikowała te marzenia. Pozostała
jedynie łagodność i wiara. Podmiot liryczny cierpi, ponieważ zdaje sobie
sprawę, że wojna niesie ze sobą tylko ofiary. Wojna odziera więc z
człowieczeństwa wszystkich, zaciera się granica między katem a ofiarą.
Analiza wiersza pt.
„Przypowieść”
"Przypowieść" jest opisem powstawania świata. Podmiot
liryczny nawiązując do Biblii, przedstawia nam swoją wizję
stworzenia.
Wiersz ten składa się z dwóch części, pierwsza
część, opisująca powstanie wszelkiego życia, - we
fragmencie tym właśnie światło i łagodne, pastelowe
kolory są wszechobecne, budują nastrój ("światło przenika
do ziemi, a ziemia blask przygarnia", przenikają powietrze
a ziemia wręcz promieniuje jasnością. Styl
impresjonistyczny przejawia się tu również w specyficznym
słownictwie, jakim posługuje się Baczyński - rzeczowniki i
czasowniki są bardzo subtelne i delikatne (np. miękki
obłok)
Zmiana nastroju następuje w momencie, w którym
rozpoczyna się proces tworzenia człowieka.
Łagodność krajobrazu zamienia się w ekspresjonistyczną
surowość i złowieszczość. W całym wierszu Baczyński
posługuje się bardzo delikatnymi, nieregularnymi rymami,
najczęściej sąsiadującymi, jak również najróżniejszymi
środkami stylistycznymi, takimi jak epitety, przenośnie,
porównania, występuje też animizacja i reifikacja.
Analiza wiersza pt.”Biała
magia”
Treścią wiersza jest zachwyt poety swoją żoną Barbarą,
której w całości ten utwór poświęcił. Widzi w niej
istotę fantastyczną i ponadczasową, do wychwalania jej
urody i wdzięku poecie nie wystarczają zwykłe
komplementy. Baczyński ma w sobie tyle siły, aby w ten
sposób wyrazić swoją miłość i uwielbienie w stosunku
do żony. Być może taka postawa jest ucieczką od
rzeczywistości w oazę szczęścia i spokoju.
Środki stylistyczne:
epitety: szklane ciało, srebrne kropelki
metafora: światłem zapełnia się, snu listki, puszyste listki,
czas osiądzie na dnie
porównanie homeryckie: Jak snu puszyste listki, oszronią
się w nim niedźwiedzie, jasne od gwiazd polarnych, i
myszy się strumień przewiedzie płynąc lawiną gwarną.
Analiza wiersza pt. „Sur le pont
d’Avignon”
Wiersz jest w formie monologu podmiotu lirycznego. W
swej wypowiedzi opisuje sytuację, w jakiej się znalazł.
Tworząc ten poetycki obraz korzysta między innymi z
licznych porównań oraz epitetów. Przedstawia między
innymi scenę tańca na moście w wykonaniu "panów
niewidzialnych", a wszystko w otoczeniu lasu. Tancerze to
być może symbol przeszłości - tego wszystkiego, co już
przeminęło.
Metafory: Kantyczki deszczu wam przyniosę - wyblakłe
nutki w nieba dzwon.
Kantyczki, nutki, dzwon, granie, ton - to wyrazy, które
tworzą warstwę muzyczną tego utworu.
W utworze najczęściej występuje kolor żółty, zielony
oraz niebieski. Wprowadzają one nastrój pogody, a także
wrażenie świeżości i rześkości.
Wiersz można uznać za
swego rodzaju poetycki kolaż. Składające się na utwór
obrazy tylko pozornie tworzą chaos, ale ich układ nie jest
przypadkowy. Ich współwystępowanie
ma bowiem wywołać u czytelnika odpowiedni nastrój,
zarazić go pogodą i radością.
Przygotowała:
Katarzyna Andruszkiewicz kl.IIIa