1.15.

1.15.

Co trzeba

Co trzeba

wiedzieć koniecznie

wiedzieć koniecznie

o płazińcach i

o płazińcach i

nicieniach

nicieniach

Opracowała Bożena Smolik

Opracowała Bożena Smolik

Konsultant Arleta Poręba-Konopczyńska

Konsultant Arleta Poręba-Konopczyńska

Płazińce

Płazińce



Zwane są inaczej robakami płaskimi.



Ich ciało spłaszczone jest grzbieto-brzusznie.



Mają dwuboczną symetrię ciała.



Żyją w wodach słonych, słodkich oraz wewnątrz ciała

żywiciela.



Zdecydowana większość płazińców to pasożyty.



W rozwoju występuje postać larwy, czyli rozwój jest

złożony.

Przedstawiciele



Tasiemce – tasiemiec uzbrojony, nieuzbrojony,

bruzdogłowiec.



Przywry – motylica wątrobowa.



Wirki – wypławek biały.

Wirki

Wirki



Nieliczne płazińce to wolno żyjące wirki, które

można znaleźć na roślinach w czystych stawach.



Są małymi drapieżnikami, mają około 1 cm długości

.

Tasiemce

Tasiemce



Wszystkie dorosłe

tasiemce żyją

w jelitach kręgowców.



Mają członowane ciało przypominające taśmę.
Wszystkie są zbudowane według planu:



główka (miejsce przyczepu do ścian jelita)



szyjka (miejsce powstawania nowych członów)



niedojrzałe (młode) człony → dojrzałe człony



Stare (dojrzałe) człony odrywają się i są usuwane
z organizmu na zewnątrz.



Ciało tasiemca chroni przed strawieniem specjalny naskórek
(nabłonek syncycjalny)



Tasiemiec nie posiada układu pokarmowego – żyjąc w jelicie
cienkim wchłania strawiony pokarm całą powierzchnią ciała.



Tasiemiec oddycha beztlenowo.



Tasiemiec rozmnaża się płciowo. Jest obojnakiem. Występuje tu
zjawisko samozapłodnienia. W rozwoju występuje postać
larwalna, a więc rozwój jest złożony. Rozwój larwalny wymaga
zmiany żywiciela

.

Cykl rozwojowy tasiemca

Cykl rozwojowy tasiemca

nieuzbrojonego

nieuzbrojonego



Pasożyt dwudomowy.



Żywicielem pośrednim jest

bydło.



Żywicielem ostatecznym
jest człowiek

.



Główną przyczyną

rozpowszechnienia zakażenia

jest stosowanie szamba i

osadów ściekowych do

nawożenia pól uprawnych i

pastwisk oraz odprowadzanie

ścieków (fekalia) do wód

powierzchniowych, z których

czerpana jest woda do celów

konsumpcyjnych lub

gospodarskich.

Cykl rozwojowy tasiemca

Cykl rozwojowy tasiemca

nieuzbrojonego

nieuzbrojonego



Wypełnione

jajami

człony, które zostały usunięte wraz

z kałem z organizmu żywiciela ostatecznego,
muszą być zjedzone przez żywiciela pośredniego (bydło).



W jelicie krowy z jaja wylęga się pierwsza postać
larwalna-

wągier

.



Żywicielem ostatecznym jest człowiek, który może się
zarazić po spożyciu surowego (metka, tatar),
niedogotowanego lub niedosmażonego (np. na grilu)
mięsa wołowego.



W jelicie człowieka rozwija się

postać dorosła

.

Główka dotychczas wpuklona do wnętrza wągra ,
wynicowuje się na zewnątrz, przyczepia do ścianki jelita
i rozpoczyna produkcję członów.

Cykl rozwojowy tasiemca

Cykl rozwojowy tasiemca

uzbrojonego

uzbrojonego



Żywiciel ostateczny

to żywiciel, w

którego organizmie

powstaje dorosła,

rozmnażająca się forma

pasożyta



Żywiciel pośredni

to żywiciel, w którego

organizmie pasożyt osiąga

stadium larwalne

Cykl rozwojowy tasiemca

Cykl rozwojowy tasiemca

bąblowcowego

bąblowcowego



Dorosły tasiemiec jest niewielki -do 5
mm



Żyje w jelicie psa, wilka, rzadziej lisa.



Najczęściej żywicielami pośrednimi są
przeżuwacze, świnie, rzadziej konie
(zjadają trawę z psimi odchodami).



Zarazić się może także człowiek

nieprzestrzegający zasad higieny w
kontaktach z psami.

Staje się wtedy

żywicielem pośrednim.



Z połkniętego jaja wylega się onkosfera,
która przedostaje się najczęściej do
wątroby bądź płuc i przekształca w
wągra.



Dorosły wągier jest olbrzymi , może
dochodzić do rozmiarów ludzkiej głowy i
zawiera w sobie liczne drobne
pęcherzyki z tysiącami główek tasiemca
(w 1 mm pęcherza do 400 tysięcy
skoleksów).

Objawy tasiemczycy i

Objawy tasiemczycy i

sposoby jej zapobiegania

sposoby jej zapobiegania



Objawy zarażenia zależą od ilości pasożytów oraz stanu zdrowia
człowieka. Z obserwacji wynika, że choroby pasożytnicze
podobnie jak i infekcje występują częściej i powodują groźniejsze
objawy chorobowe u osób z upośledzonym układem odpornościowym.



Zarażenie tasiemcem może być przyczyną takich dolegliwości, jak: ból
głowy, znużenie, bezsenność, nadmierna pobudliwość nerwowa,
ogólne osłabienie, brak apetytu lub wilczy apetyt, spadek masy ciała,
wysypki alergiczne, nudności, wymioty, biegunki, bóle w obrębie jamy
brzusznej, anemia. Obecność bruzdogłowca szerokiego doprowadza
zwykle do anemii z powodu awitaminozy B12.

Aby zapobiec tasiemczycy, nie należy jadać

niedogotowanych mięs. Surowe lub półsurowe mięso
można spożywać tylko po badaniu
weterynaryjnym. Trzeba także przestrzegać

zasad higieny osobistej i żywienia.

Nicienie

Nicienie



Nicienie to organizmy o ciele wydłużonym,
robakowatym, w przekroju poprzecznym jest
zbliżonym do koła.



Nicienie żyją w glebie, wodzie słodkiej i słonej, również
jako pasożyty wewnętrzne roślin, zwierząt, człowieka.



Budowa nicieni:



Zewnętrzną powłokę stanowi wór skórno- mięśniowy.



Wnętrze ciała wypełnia płyn surowiczy nadający
sprężystość i rozprowadzający substancje
odżywcze.



Brak układu oddechowego i krążenia.



Układ pokarmowy ma postać prostego przewodu.



Występuje układ nerwowy i wydalniczy.



Przedstawiciele: glista ludzka, owsik ludzki, włosień
kręty

Cykl

Cykl

rozwojo

rozwojo

wy

wy

glisty

glisty

ludzkiej

ludzkiej

Glistnica

Glistnica



Glista ludzka, wywołująca glistnicę, to robak o długości 25-40 cm.



Zarodki znajdujące się w wydalonych z kałem jajach nie są zdolne do zarażania.
Po 6-tygodniowym pobytu w wodzie lub wilgotnej glebie powstaje larwa
inwazyjna.



Człowiek zakaża się przez spożycie pokarmów zanieczyszczonych jajeczkami z
larwami. W jelicie cienkim larwy wydostają się z otoczki jaja, przebijają się przez
ścianę jelita do naczyń krwionośnych, następnie z krwią wędrują do oskrzeli i
pęcherzyków płucnych. Odkrztuszane do jamy ustnej są połykane . W ten
sposób ponownie dostają się do jelit, gdzie dojrzewają w ciągu 2-3 miesięcy od
zakażenia.



Glista żyje w jelicie 13-15 miesięcy. Po tym czasie dochodzi do samowyleczenia

(o

ile nie nastąpi ponowne zakażenie lub powikłania, np. niedrożność jelita czy zapalenie
wyrostka robaczkowego. W jelicie może przebywać nawet kilkaset glist jednocześnie).



W czasie wędrówki larw przez płuca pojawia się zapalenie oskrzeli lub odoskrzelowe
zapalenie płuc.



Obecność glist w jelitach powoduje nudności, wymioty, biegunki, bóle w jamie
brzusznej oraz osłabienie, brak apetytu, bóle głowy, rozdrażnienie, bezsenność.



U części osób zarażonych glistą ludzką występują objawy alergiczne - świąd skóry,
pokrzywki, wypryski, a nawet napady duszności naśladujące ataki astmy.

Zapobieganie glistnicy polega na piciu przegotowanej wody
i przestrzeganiu ogólnych zasad higieny osobistej i
żywienia

.

Włosień kręty

Włosień kręty



Włośnica (trychinoza) to ciężka
choroba pasożytnicza,
spowodowana zakażeniem
człowieka lub zwierzęcia larwami
włośnia krętego (Trichinella
spiralis), znajdującymi się w
mięśniach chorych świń i innych
zwierząt np. dzików.



Do zakażenia dochodzi przez
zjedzenie zakażonego surowego
lub niedogotowanego mięsa.



Nie jest możliwe zakażenie się od
chorej osoby.

Owsiki

Owsiki



Owsiki, powodujące owsicę, są najbardziej rozpowszechnionymi
pasożytami, zwłaszcza u dzieci. Robaki te długości kilku milimetrów
przysysają się do ścian jelita. Jaja składają w fałdach skóry w okolicy
odbytu, wypełzając głównie nocą.



Charakterystycznym objawem chorobowym owsicy jest zaczerwieniona
skóra i świąd okolicy odbytu utrudniający zasypianie, wzmożona
pobudliwość nerwowa, ból głowy, osłabienie, brak apetytu, nudności, bóle
w jamie brzusznej, anemia. Owsiki mogą dostawać się do sromu i pochwy,
stając się przyczyną zmian zapalnych narządu rodnego.

Zakażenie człowieka następuje przez brudne ręce, surowe produkty
spożywcze zanieczyszczone jajeczkami pasożyta, za pośrednictwem
przedmiotów codziennego użytku, np. brudną pościel. Możliwe jest
także zarażenie przez unoszący się kurz, wraz z którym jajeczka
owsików osiadają na produktach spożywczych. Zapobieganie owsicy
polega na przestrzeganiu zasad higieny osobistej i żywienia.



W czasie leczenia owsicy, które powinno objąć jednocześnie wszystkich
domowników, konieczna jest codzienna zmiana bielizny osobistej i
pościelowej oraz dezynfekcja ubikacji.

Zadania

Zadania

1.

Podaj jeden przykład płazińca, który nie jest

pasożytem.

2.

Wyjaśnij znaczenie pojęcia „żywiciel pośredni”.

3.

Wyjaśnij, co to jest wągier.

4.

Przedstaw, w jaki sposób można się zarazić

tasiemcem nieuzbrojonym.

5.

Wymień pasożyty (omawiane w prezentacji),

które mają jednego żywiciela.

Źródła

Źródła



J. Loritz-Dobrowolska i wsp.,Biologia

J. Loritz-Dobrowolska i wsp.,Biologia

1,Operon,2009r.

1,Operon,2009r.



E. Kłos i wsp., Ciekawa biologia1,WSiP, 2002r.

E. Kłos i wsp., Ciekawa biologia1,WSiP, 2002r.



B.Klimuszko, Żak, 2009r.

B.Klimuszko, Żak, 2009r.



B.Klimuszko, Żak,2001r.

B.Klimuszko, Żak,2001r.



H.Lach,J.Ślósarczyk, Nowa Era, 1994r.

H.Lach,J.Ślósarczyk, Nowa Era, 1994r.



Z.Sendecka i wsp., Vademecum, Operon, 2008r.

Z.Sendecka i wsp., Vademecum, Operon, 2008r.



E.Pyłka-Gutowska,E.Jastrzębska, Bliżej biologii 1,

E.Pyłka-Gutowska,E.Jastrzębska, Bliżej biologii 1,

WSiP, 2009r.

WSiP, 2009r.



D.Cichy,I.Żeber-Dzikowska, Biologia 1, DEBIT, 1999r.

D.Cichy,I.Żeber-Dzikowska, Biologia 1, DEBIT, 1999r.



B.Potocka,W.Górski, Biologia 1, MAC Edukacja

B.Potocka,W.Górski, Biologia 1, MAC Edukacja

S.A.,2002r.

S.A.,2002r.

Wesołych Świąt

Wesołych Świąt

By Wam wszystko

pasowało,

by kłopotów było mało,

byście zawsze byli

zdrowi,

by problemy były z

głowy,

by się wiodło

znakomicie,

by wesołe było życie!