Udar mózgu –definicja 

• Nagłe wystąpienie ogniskowych lub 

globalnych zaburzeń czynności 
mózgu trwających dłużej niż 24 
godziny lub do chwili zgonu, 
spowodowane jedynie przez 
przyczyny naczyniowe

 

 

Udary -podział

• Udar niedokrwienny (75%)
• Krwotok śródmózgowy (15%)
• Krwotok podpajęczynówkowy (10%)
• Udar żylny 

 

 

Udar niedokrwienny- 

patomechanizm

• zakrzepowy
• zatorowy
• hemodynamiczny

 

 

Udar niedokrwienny-podział 

etiologiczny

• Zakrzepowo-miażdżycowy
• Zatorowy (kardiogenny)
• Lakunarny (choroba małych naczyń)

 

 

Podział ze względu na czas 

trwania objawów

• Przemijający atak niedokrwienny 

(TIA) <24h 

• Odwracalny udar niedokrwienny 

(RIND)

• Udar dokonany (CS)

 

 

Objawy

• Zależne od lokalizacji i rozległości 

niedokrwienia

• W obszarze unaczynienia 

określonych tętnic lub na pograniczu 
unaczynienia (tzw. „obszary ostatniej 
łąki”)

 

 

Rozpoznanie

Objawy kliniczne

 + 

tomografia komputerowa mózgu

 

 

Różnicowanie

• Udar krwotoczny
• Guz mózgu
• Zapalenie
• Ropień
• Uraz 
• Hypoglikemia
• Zatrucie
• Stan po napadzie epi

 

 

Czynniki ryzyka udaru

• Wiek
• Płeć
• Nadciśnienie tętnicze
• Palenie papierosów
• Hiperlipidemia
• Cukrzyca
• alkoholizm

 

 

Udar niedokrwienny- 

postępowanie

Badania diagnostyczne –Izba Przyjęć:
• CT mózgu
• Podstawowe badania krwi
• EKG 
• RTG klatki piersiowej

 

 

Badania w celu poszukiwania 

etiologii udaru

• Badanie dopplerowskie tętnic 

dogłowowych i mózgowych

• USG serca
• Holter EKG, Holter RR 
• Poszukiwanie czynników ryzyka 

(lipidogram, profil glikemii)

• Rzadziej – angiografia, badania                

 w kierunku chorób układowych 
(vasculitis)

 

 

  

Komórki nerwowe ulegają 

martwicy

 po 3- 20 minutach niedokrwienia!

 

 

Postępowanie 

ogólnomedyczne i 

monitorowanie

• Ocena kliniczna stanu neurologicznego

• Wydolność krążeniowo-oddechowa

• Ciśnienie tętnicze- nie obniżać, jeśli 

>220/120mmHg

• (przy leczeniu trombolitycznym RR <180)

• Glukoza – leczyć >200mg% i <50mg%

• Gospodarka wodno-elektrolitowa

• Temperatura- obniżać <37.5st.C

• Odżywianie!!

• Wczesna rehabilitacja

 

 

Postępowanie swoiste

• Kwas acetylosalicylowy 150-300mg/dobę
• Leczenie przeciwzakrzepowe- heparyny 

drobnocząsteczkowe

Pełna dawka:

 

–  udar kardiogenny
–  rozwastrwienie tętnicy
–  progresja udaru

Dawka profilaktyczna –chorzy leżący

• Tkankowy aktywator plazminogenu

 

 

Skuteczność 

Skuteczność 

postępowania

postępowania

CAST and IST, Lancet 1997; Wardlaw, The Cochrane Library, 

CAST and IST, Lancet 1997; Wardlaw, The Cochrane Library, 

2003; Langhorne, The Cochrane Library, 2002

2003; Langhorne, The Cochrane Library, 2002

OR 

OR 

dla śmierci lub niesprawności

dla śmierci lub niesprawności

1.0

1.5

0.5

0.78

0.78

0-3h iv 

0-3h iv 

r

r

tPA

tPA

0.64

0.64

Stroke Unit

Stroke Unit

OR

OR

Asp

Asp

iryna

iryna

0.89

0.89

NN

NN

T

T

87

87

7

7

18

18

 

 

       

- 

 o 15% liczby niesprawnych chorych po 3 miesiącach

-  stopnia niesprawności u chorych z deficytem neurologicznym

- bez wpływu na śmiertelność

 

 

Brott

Brott

 et al

 et al

, Neurology 

, Neurology 

1999

1999

Skuteczność leczenia 

Skuteczność leczenia 

trombolitycznego i.v. <3 

trombolitycznego i.v. <3 

godzin

godzin



NNT = 7

 

 

Thrombolytic Therapy

Thrombolytic Therapy

• EUS -

Recommendations

 

1

.

   

I.V. rtPA (0.9 mg/kg; max 90 mg, 10% bolus, 

followed by 60 min infusion) is the 

recommended treatment within 3 hours after 

stroke onset of ischemic stroke (Level I)

 

2. The benefit from the use of i.v. rtPA for acute 

ischaemic  stroke  beyond  3  h  after  onset  of 

the 

symptoms is smaller, but present up to 

4.5 hours 

(Level II)

 

 

Adams et al, 2005

Adams et al, 2005

 

 

Kryteria włączenia

• Rozpoznanie ostrego udaru 

niedokrwiennego ze ściśle określonym 

czasem wystąpienia objawów 

neurologicznych

• Możliwość rozpoczęcia wlewu z rtPA 

(Alteplaza) < 3 h od wystąpienia 

objawów

• Wiek od 18 do 80 r.ż.
• NIHSS 5-25 lub istotna afazja lub 

hemianopsja lub hemineglect

 

 

Leczenie powikłań

• Obrzęk mózgu

– Uniesienie głowy
– Osmoterapia (mannitol, glicerol, 

furosemid)

– Hiperwentylacja kontrolowana
– Dekompresja? (udar móżdżku- TAK!)

• Napady padaczkowe -typowo

 

 

Wymagane badania

• CT mózgu
• Morfologia (PLT)
• Glikemia
• Sód, potas
• Kreatynina, mocznik
• Koagulogram (APTT, INR, fibrynogen)
• Transaminazy, CK, CK-MB
• Grupa krwi

 

 

Profilaktyka pierwotna 

udaru mózgu:

• Zmiana stylu życia- papierosy, nadużywanie 

alkoholu, aktywność fizyczna, dieta

• Leczenie – NT, cukrzyca, hiperlipidemia
• Bezobjawowe zwężenie ICA>50%  - 

aspiryna (ale to jako profilaktyka zawału 

serca), nie zalecane leczenie chirurgiczne

• Migotanie przedsionków - antykoagulanty 

doustne/ aspiryna/ nic

• Zastawkowe wady serca –antykoagulanty 

doustne

 

 

Prewencja wtórna udaru

• Objawowe zwężenie ICA>70%- 

endarterektomia

• Udar kardiogenny – antykoagulanty
• Udar miażdżycowo- zakrzepowy:

– aspiryna
– tiklopidyna
– klopidogrel
– dipirydamol

• statyny ( LDL<100mg%)