CZYNNOŚCI RATUNKOWE

Ocena ABC

Wywiad

Ocena mechanizmu

wypadku

Ocena przytomności

Rozpoznanie

Wezwanie pomocy

przytomn
y

bezpieczni
e

Działania według potrzeb

Ciągła ocena

poszkodowanego

Obserwacja

Badanie fizykalne

CZYNNOŚCI RATUNKOWE

Ocena ABC

Wywiad

Ocena mechanizmu

wypadku

Ocena przytomności

Rozpoznanie

Wezwanie pomocy

Działania według potrzeb

Ciągła ocena

poszkodowanego

Obserwacja

Badanie fizykalne

CZYNNOŚCI RATUNKOWE

Ocena ABC

Wywiad

Ocena mechanizmu

wypadku

Ocena przytomności

Rozpoznanie

Wezwanie pomocy

Działania według potrzeb

Ciągła ocena

poszkodowanego

Obserwacja

Badanie fizykalne

Mechanizm urazu

• Tępe:

– Zderzenie
– Upadek
– Uderzenie tępym

przedmiotem

• Przenikające:

– Pociski
– Noże
– Upadki na nieruchome

(umocowane) obiekty

Mechanizm urazu -

przykłady

• Mechanizm urazu kręgosłupa podczas

gwałtownego hamowania pojazdu / zderzenia

• Inne mechanizmy urazu kręgosłupa:

– Upadek z wysokości
– Skok do wody
– Porażenie prądem / piorunem
– Powieszenie
– Potrącenie

Mechanizm urazu -

przykłady

• Oznaki różnych mechanizmów tępych w wypadku komunikacyjnym

CZYNNOŚCI RATUNKOWE

Ocena ABC

Wywiad

Ocena mechanizmu

wypadku

Ocena przytomności

Rozpoznanie

Wezwanie pomocy

Działania według potrzeb

Ciągła ocena

poszkodowanego

Obserwacja

Badanie fizykalne

A (airway)

drożność dróg

oddechowych

B (breathing)

oddech

C (circulation)

oznaki krążenia

ABC

• A :

dźwięki wydobywające się z ust poszkodowanego

(chrapanie, bulgotanie, świst, charczenie)

• B :

oddech spokojny / szybki

(>5 oddechów / 10 sekund – stan zagrożenia życia)

• C :

kolor skóry, napięcie mięśni

CZYNNOŚCI RATUNKOWE

Ocena ABC

Wywiad

Ocena mechanizmu

wypadku

Ocena przytomności

Rozpoznanie

Wezwanie pomocy

Działania według potrzeb

Ciągła ocena

poszkodowanego

Obserwacja

Badanie fizykalne

• Czy pamiętasz co się stało?
• Co Ci dolega?
• Czy jesteś na coś chory?
• Czy przyjmujesz jakieś leki?
• Czy jesteś na coś uczulony?

CZYNNOŚCI RATUNKOWE

Ocena ABC

Wywiad

Ocena mechanizmu

wypadku

Ocena przytomności

Rozpoznanie

Wezwanie pomocy

Działania według potrzeb

Ciągła ocena

poszkodowanego

Obserwacja

Badanie fizykalne

• Zwróć uwagę na to czy Cię

dobrze widzi i słyszy.

•

Oceń:

– Świadomość
– Koncentrację
– Orientację

•

Zwróć uwagę na to, co i jak
mówi poszkodowany

CZYNNOŚCI RATUNKOWE

Ocena ABC

Wywiad

Ocena mechanizmu

wypadku

Ocena przytomności

Rozpoznanie

Wezwanie pomocy

Działania według potrzeb

Ciągła ocena

poszkodowanego

Obserwacja

Badanie fizykalne

• Głowa
• Szyja
• Klatka piersiowa
• Brzuch
• Miednica
• Kończyny dolne
• Kończyny górne
• Plecy

CZYNNOŚCI RATUNKOWE

Ocena ABC

Wywiad

Ocena mechanizmu

wypadku

Ocena przytomności

Rozpoznanie

Wezwanie pomocy

Działania według potrzeb

Ciągła ocena

poszkodowanego

Obserwacja

Badanie fizykalne

112 – CPR

999 – Pogotowie

Ratunkowe

998 – Straż Pożarna

997 – Policja

CZYNNOŚCI RATUNKOWE

Ocena ABC

Wywiad

Ocena mechanizmu

wypadku

Ocena przytomności

Rozpoznanie

Wezwanie pomocy

Działania według potrzeb

Ciągła ocena

poszkodowanego

Obserwacja

Badanie fizykalne

Postępowanie w zagrożeniach
• Okołourazowych
• Pochodzenia wewnętrznego
• Środowiskowych
• Toksycznych.

Postępowanie:
• Stabilizacja stanu

poszkodowanego

• Bez zbędnych ruchów
• Wsparcie psychiczne
• Komfort termiczny
• Zależne od rozpoznania

• Rany:

– Cięte
– kłute (punktowe)
– Szarpane
– Kąsane
– Darte
– Otarcia
– Tłuczone
– Miażdżone
– Postrzałowe

Zagrożenia

okołourazowe

• Rodzaje ran:

– Czyste
– Zanieczyszczone

• Postępowanie:

– Przyłożenie jałowego opatrunku na ranę i przymocowanie

go bandażem

Zagrożenia

okołourazowe

Krwotok

• Postępowanie:

– Unieść kończynę powyżej serca
– Opatrunek osłaniający / uciskowy
– Ucisk na tętnicę
– Opaska uciskowa jako ostateczność
– Postępowanie przeciwwstrząsowe

• Opatrunek ma być:

– Skuteczny
– Dostosowany do okolicy ciała
– Nie odcinać dopływu krwi poniżej miejsca założenia

Zagrożenia

okołourazowe

• Utrata krwi:

– 1 litr (dorosły)
– 0,5 litra (dziecko)
– 100 – 200 ml (niemowlę)

Stwarza zagrożenie dla życia!

Zagrożenia

okołourazowe

Wstrząs
• Zespół ciężkich zaburzeń ogólnoustrojowych powstałych

pod wpływem urazu, krwotoku, reakcji uczuleniowej lub
działania innych szkodliwych czynników, prowadzących
do ostrego zmniejszenia przepływu krwi przez ważne dla
życia narządy (mózg, serce, płuca, wątroba, nerki).

Zagrożenia

okołourazowe

• Wstrząs – objawy:

– blada, chłodna, wilgotna skóra
– uczucie niepokoju
– pobudzenie psychoruchowe przechodzące w apatię
– szybki, płytki i nierówny oddech
– słabo wyczuwalne tętno na tętnicach obwodowych
– słabo wyczuwalne tętno na tętnicach szyjnych - powyżej

100-120/min

– utrata przytomności
– Bezdech
– zatrzymanie czynności serca

Zagrożenia

okołourazowe

• Wstrząs – postępowanie:

– Odizolowanie od przyczyny
– Tamowanie krwotoków
– Stabilizacja poszkodowanego
– Pozycja leżąca na plecach z uniesionymi kończynami dolnymi
– Termoizolacja
– Wsparcie psychiczne

Zagrożenia

okołourazowe

Zagrożenia

okołourazowe

• Cechy obrażeń:

– Bolesność / tkliwość / mrowienie
– Deformacja
– Ograniczona / nieprawidłowa

ruchomość

– Nienaturalne położenie / długość
– Trzeszczenie
– Obrzęk
– Zmiana zabarwienia skóry
– Napięcie mięśni
– Niepokój, strach, panika, pocenie się

• Urazy głowy, szyi, kręgosłupa

– Unieruchomienie głowy, odcinka szyjnego kręgosłupa
– Jeśli obecna rana – opatrunek osłaniający

• Urazy klatki piersiowej

– Stabilizacja klatki piersiowej
– Jeśli obecna rana – opatrunek osłaniający – zastawkowy
– SPRAWDŹ PLECY!

Zagrożenia

okołourazowe

• Urazy brzucha

– Ugięcie nóg w kolanach
– Jeśli rana z wytrzewieniem – nie wpychać wnętrzności do jamy

brzusznej, opatrunek osłaniający (najlepiej zwilżony)

– SPRAWDŹ PLECY!

• Urazy miednicy

– Stabilizacja miednicy
– Jeśli obecna rana – opatrunek osłaniający

Zagrożenia

okołourazowe

• Urazy narządu ruchu

– Jeśli obecna rana – opatrunek osłaniający
– Stabilizuj w pozycji zbliżonej do fizjologicznej,

w razie konieczności w pozycji zastanej

– Unieruchom:

dwa sąsiadujące stawy (przy

złamaniach kości)

dwie sąsiadujące kości (przy

uszkodzonym stawie)

– Jeśli otwarte złamanie – stabilizuj wystającą kość

Zagrożenia

okołourazowe

•

Amputacja

– Opatrunek osłaniający / uciskowy na ranę
– Ucisk na tętnicę / założenie opaski uciskowej
– Postępowanie przeciwwstrząsowe, unieruchomienie

•

Amputowana część ciała

– Owinięcie w jałową gazę
– Umieszczenie w worku plastykowym, a tego w drugim worku

z wodą i lodem

– Przekazanie ekipie ratunkowej.

Zagrożenia

okołourazowe

•

Zmiażdżenie

– Opatrunek osłaniający na ranę
– Jeżeli od momentu wystąpienia ucisku minęło 10 minut, nie usuwać

ucisku przed udzieleniem pomocy medycznej

– Postępowanie przeciwwstrząsowe

•

Ciało obce w ranie

– Stabilizować, unieruchomić – NIE wyciągać!
– Opatrunek osłaniający na ranę
– Postępowanie przeciwwstrząsowe

Zagrożenia

okołourazowe

Oparzenie termiczne

(I, II, III stopnia)

Postępowanie

• Ocena powierzchni oparzenia

– poniżej 10% - schładzanie wodą 15 – 30 min. do ustąpienia bólu
– powyżej 10% - schładzanie wodą ok. 1 min. mokra gaza do ustąpienia

bólu

• Opatrunek jałowy
• Zabezpieczenie przed wychłodzeniem

Zagrożenia

okołourazowe

Oparzenie chemiczne

(I, II, III stopnia)

Postępowanie

• Usunięcie substancji chemicznej
• Zabezpieczenie substancji chemicznej
• Usunięcie odzieży, biżuterii
• Ocena powierzchni oparzenia

– poniżej 10% - schładzanie wodą 15 – 30 min. do ustąpienia bólu
– powyżej 10% - schładzanie wodą ok. 1 min. lub do usunięcia

substancji

• Opatrunek jałowy
• Zabezpieczenie przed wychłodzeniem

Zagrożenia

okołourazowe

Zagrożenia wewnętrzne

• Układ krążenia (zawał serca)

• Układ oddechowy (zadławienie, astma)

• Układu nerwowy (epilepsja, omdlenie)

Objawy

• Bóle w klatce

piersiowej

• Duszność
• Osłabienie
• Niepokój,

strach, panika

• Pocenie się

Postępowanie

• Pozycja półsiedząca
• Bez zbędnych ruchów
• Jeśli poszkodowany

ma swój lek, może go
sobie podać.

Przyczyna

Niedokrwienie mięśnia serca

Ostre stany sercowe

Objawy

• Krztuszenie
• Świsty
• Trudności z

oddychaniem

• Sinienie
• Sygnalizowanie

zadławienia

Postępowanie

• Zależy od stopnia

zadławienia

• Zapytaj: Zadławiłeś

się?

Przyczyna

Ciało obce w drogach oddechowych

Zadławienie

5 uderzeń między łopatki

Zadławienie - dorośli

Zachęcaj do kaszlu

Nieefektywny kaszel

Efektywny kaszel

5 uciśnięć nadbrzusza

Do momentu:

• Usunięcia ciała obcego
• Nieefektywnego kaszlu

Do momentu:

• Usunięcia ciała obcego
• Utraty przytomności

Zadławienie

5 uderzeń między łopatki

Zadławienie – dzieci (>1

r.ż.)

Zachęcaj do kaszlu

Nieefektywny kaszel

Efektywny kaszel

5 uciśnięć nadbrzusza

Do momentu:

• Usunięcia ciała obcego
• Nieefektywnego kaszlu

Do momentu:

• Usunięcia ciała obcego
• Utraty przytomności
• 5 wdechów ratunkowych

U NIEMOWLĄT po 5 UDERZENIACH MIĘDZY ŁOPATKI
wykonuje się

5 UCIŚNIĘĆ KLATKI PIERSIOWEJ!

Zadławienie

Objawy

• Świsty
• Trudności z

oddychaniem

• Sinienie
• Uporczywy kaszel

Postępowanie

• Odizolowanie od

przyczyny

• Zalecenie wykonywania

spokojnych wdechów

• Jeśli poszkodowany ma

swój lek, może go sobie
podać.

Przyczyna

Skurcz drzewa oskrzelowego na skutek stresu, reakcji

uczuleniowej

Astma

Astma

Objawy

• Sztywność ciała
• Drgawki ciała
• Utrata

przytomności

Postępowanie

•

Odizolowanie od przyczyny

•

Stabilizacja głowy i odcinka
szyjnego kręgosłupa

•

Kontrola ABC

•

Pozycja bezpieczna na boku

Przyczyna

Zaburzenia neurologiczne występujące na skutek silnych bodźców

stresowych, dźwiękowych, świetlnych

Epilepsja

Objawy

• Bezwładność ciała
• Krótkotrwała

utrata
świadomości

Postępowanie

• Uniesienie dolnych kończyn

powyżej poziomu serca

• Kontrola przytomności
• Kontrola ABC

Przyczyna

Niedotlenienie mózgu

Omdlenie

Objawy

• Niedowład
• Zaburzenie

mowy,

równowagi

• Silny ból głowy,

jakiego wcześniej

nie było

• Utrata

przytomności

Postępowanie

• Kontrola ABC

Przyczyna

Pęknięcie naczynia / niedokrwienie mózgu

Udar mózgu

Wychłodzenie

Postępowanie

• Zabezpieczenie przed dalszym wychłodzeniem
• Ściągnięcie mokrej odzieży
• Osuszanie
• Nie pocierać ciała
• Opatrunek jałowy

Zagrożenia

środowiskowe

Odmrożenie

(I, II, III stopnia)

Postępowanie

• Zabezpieczenie przed dalszym odmrożeniem
• Szybkie ogrzewanie (kąpiel wodna o temperaturze 40 – 42

0

C)

• Ściągnięcie mokrej odzieży
• Nie pocierać ciała
• Opatrunek jałowy

Zagrożenia

środowiskowe

Łagodne przegrzani

e

• Objawy: obrzęk, skurcze mięśni, omdlenie, tężyczka

• Postępowanie: podaż płynów, chłodzenie

Wyczerpanie upałem

• Objawy: skurcze mięśni, omdlenie, przyspieszony oddech,

pocenie się

• Postępowanie: podaż płynów, chłodzenie

Udar cieplny

• Objawy: wysoka temperatura ciała, dezorientacja, senność,

drgawki, pocenie się, słabość, nudności, wymioty

• Postępowanie: chłodzenie

Zagrożenia

środowiskowe

Ukąszenie, pogryzienie, użądlenie

• Objawy

– Bóle
– Podwyższona temperatura
– Duszność
– Obrzęk
– Ślady wejścia toksyny
– Osłabienie
– Niepokój, pocenie się

•Postępowanie

– Ocena przyczyny
– Zabezpieczenie

substancji

– Kontrola ABC

Zagrożenia
środowiskowe

Zatrucia

• Objawy

– Bóle w brzuchu
– Podwyższona temperatura
– Duszność
– Osłabienie
– Niepokój, pocenie się

• Postępowanie

– Zabezpieczenie substancji
– Kontrola ABC

Zagrożenia toksyczne

Postępowanie z

poszkodowanym

przytomnym

PYTANIA?

PODSUMOWANIE

• Właściwe przeprowadzone rozpoznanie

umożliwia określenie przyczyny wypadku i
prawdopodobnych obrażeń ciała.

• Prawidłowa ocena stanu poszkodowanego

umożliwia wiarygodne przekazanie informacji o
stanie poszkodowanego i wybór najwłaściwszego
postępowania.

• Ogólne zasady postępowania są stałe –

wymagają one modyfikacji w poszczególnych
przypadkach nagłych wewnętrznych czy
okołourazowych.

PODSUMOWANIE

Ocena ABC

Wywiad

Ocena mechanizmu

wypadku

Ocena przytomności

Rozpoznanie

Wezwanie pomocy

przytomn
y

bezpieczni
e

Działania według potrzeb

Ciągła ocena

poszkodowanego

Obserwacja

Badanie fizykalne

PIERWSZA POMOC

Bezpieczeństwo ratownika
Etyka
Psychologia
Prawo

BEZPIECZEŃSTWO

RATOWNIKA

• Kontakt z wydzielinami osoby poszkodowanej;

Ryzyko zakażenia HIV, HBV

Źródła wirusów:

• Krew
• Sperma
• Wydzielina pochwy
• Maź stawowa
• Płyn z opłucnej, otrzewnej,

osierdzia

• Płyn owodniowy
• Inne zawierające widoczną

domieszkę krwi

Wolne od tych patogenów są:

• Plwociny
• Wydzieliny z nosa
• Kał, mocz
• Pot
• Łzy
• Wymiociny

Warunek!

Brak widocznej domieszki krwi.

ETYKA

• Wdechy ratunkowe bez urządzenia

oddzielającego drogi oddechowe
poszkodowanego od naszych;

• Powikłane uszkodzenia ciała

spowodowane przez uciskanie klatki
piersiowej;

• Działania ratownicze w miejscu

niebezpiecznym.

Pierwsza pomoc - Czy mnie też dotyczy?

PSYCHOLOGIA

• Reakcja na stres podczas akcji ratunkowej i po jej zakończeniu.
• Wsparcie dla ratownika.
• Przekazywanie informacji rodzinie poszkodowanego.

PRAWO

Art. 162 Kodeksu Karnego

§ 1

Kto człowiekowi znajdującemu się w położeniu grożącym bezpośrednim

niebezpieczeństwem utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu

nie udziela pomocy, mogąc jej udzielić bez narażenia siebie lub innej osoby

na niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu,

podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

§ 2

Nie popełnia przestępstwa, kto nie udziela pomocy, do której jest konieczne

poddanie się zabiegowi lekarskiemu albo w warunkach, w których możliwa jest

niezwłoczna pomoc ze strony instytucji lub osoby do tego powołanej.

Art. 96 Kodeks wykroczeń

Każdy uczestnik ruchu drogowego widząc wypadek jest zobowiązany do

udzielenia

pierwszej pomocy poszkodowanym w przeciwnym razie podlega karze grzywny

lub pozbawienia prawa jazdy.

• Kto zauważy osobę lub osoby znajdujące się w

bezpośrednim niebezpieczeństwie utraty życia
lub zdrowia zobowiązany jest udzielić pierwszej
pomocy.

• Ratowanie życia to działanie w stanie wyższej

konieczności, a to wyłącza tzw. karną
bezprawność czynu

• Każdy ma moralny i prawny obowiązek

udzielenia pierwszej pomocy osobie
znajdującej się w stanie zagrożenia

życia.

PRAWO

DZIĘKUJĘ

RAT

LINE

Szkolenia pierwszej pomocy i ratownictwa

medycznego

Sprzedaż i wypożyczanie sprzętu medycznego

Zabezpieczenia medyczne imprez

40-014 Katowice e-mail:

[e-mail]

NIP:

628-209-41-49
ul. Stanisława 9 tel.: [phone] REGON:
120422656

www.ratline.
pl