BADANIA NISZCZĄCE 

ZŁĄCZY SPAWANYCH

BADANIE WŁAŚCIWOŚCI 

MECHANICZNYCH

BADANIA METALOGRAFICZNE - 

MAKROSKOPOWE I 

MIKROSKOPOWE METALOWYCH 

ZŁĄCZY SPAJANYCH

Badania 

metalograficzne 

makroskopowe 

i 

mikroskopowe 

przeprowadza  się  dla  ujawnienia  cech  makroskopowych  i 

mikroskopowych  złączy  spajanych,  zwykle  na  ich  poprzecznym 

przekroju.

Badanie  makroskopowe  polega  na  badaniu  próbki  okiem 

nieuzbrojonym  lub  przy  niewielkim  powiększeniu  na  powierzchni 

próbki wytrawionej lub niewytrawionej.

Badanie  mikroskopowe  polega  na  badaniu  próbki  z  użyciem 

mikroskopu w zakresie powiększeń do 50 do 500 razy na powierzchni 

próbki wytrawionej lub niewytrawionej. .

Sposoby  przygotowania  próbek,  procedury  badawcze  i  cele  badań 

makroskopowych  i  mikroskopowych  dla  złączy  spawanych  opisuje 

norma  PN-EN  1321.  Próbki  pobierane  są  zwykle  prostopadle  do  osi 

spoiny  (przekrój  poprzeczny),  obejmując  obszar  spoiny,  strefę 

wpływu ciepła po obydwu stronach spoiny i materiał podstawowy po 

obydwu  stronach  spoiny.  Podobne  zasady  stosowane  są  w 

badaniach metalograficznych złączy wykonanych innymi metodami 

spajania.  Umiejscowienie  próbek  oraz  ich  liczbę  podają  normy 

dotyczące  zastosowania,  wymagania  techniczne  lub  inne  specjalne 

uzgodnienia.  Próbki  do  badań  przygotowuje  się  poprzez  proces 

pobierania  próbki,  szlifowania  zgrubnego,  szlifowania  dokładnego  i 

trawienia. 

Przygotowanie  próbek  do  badań  mikroskopowych  obejmuje 

dodatkowo proces polerowania, przeprowadzany przed trawieniem. 

Zastosowane procesy nie mogą wpływać niekorzystnie na badaną 

próbkę.

Pobieranie  próbki 

może  odbywać  się  za  pomocą  cięcia 

mechanicznego  względnie  cięcia  termicznego  -  tlenowego, 

plazmowego lub laserowego. Proces cięcia należy tak prowadzić, aby 

wprowadzone  ciepło  nie  zmieniło  struktury  próbki  przeznaczonej  do 

badania.

Szlifowanie  zgrubne 

ma  na  celu  usunięcie  powierzchniowej 

warstwy,  która  np.  uległa  zgniotowi  podczas  cięcia  mechanicznego. 

Szlifowanie  zgrubne  przeprowadzane  jest  na  stacjonarnych 

szlifierkach na bocznej powierzchni tarczy szlifierskiej, aby zachować 

płaskość  powierzchni  przeznaczonej  do  badania.  Aby  ułatwić 

trzymanie  próbek  podczas  szlifowania,  umieszcza  się  je  w 

metalowych uchwytach względnie inkluduje w specjalnych żywicach.

Szlifowanie  dokładne 

ma  na  celu  uzyskanie  płaskości 

powierzchni  i  usunięcie  z  niej  uszkodzeń.  Przeprowadza  się  go  przy 

użyciu  papierów  ściernych  o  coraz  mniejszej  ziarnistości,  poczynając 

od  papierów  o  dużej  ziarnistości,  np.  80  lub  100.  Proces  dokładnego 

szlifowania próbek do badań makroskopowych kończy się papierami o 

ziarnistości  400  -  500  dla  stali  niestopowych,  500  -  600  dla  stali 

stopowych  i  600  -  800  dla  metali  nieżelaznych.  Próbki  do  badań 

mikroskopowych  szlifuje  się  papierami  o  jeszcze  mniejszej 

ziarnistości.

Polerowanie

,  stosowane  dla  próbek  do  badań  mikroskopowych, 

ma  na  celu  nadanie  powierzchni  gładzi  całkowicie  pozbawionej  rys. 

Może  odbywać  się  mechanicznie,  elektrolitycznie  lub  chemicznie. 

Najszerzej  stosowane  jest  polerowanie  mechaniczne  na  wirującej 

tarczy  pokrytej  specjalną  tkaniną,  na  którą  nanosi  się  płynną 

zawiesinę  tlenku  glinu  (AI9O3),  względnie  polerowanie  na 

diamentowych papierach ściernych o ziarnistości 6 - 0,25 um.

Trawienie  próbek 

ma  na  celu  ujawnianie  makrostruktury  lub 

mikrostruktury próbek do badania. Zwykle odbywa się następującymi 

metodami:

•trawienie przez zanurzenie próbki w odczynniku do trawienia;
•trawienie  poprzez  przecieranie  powierzchni  próbki  gazikiem  z 

waty;

•trawienie elektrolityczne.

Po  zakończeniu  trawienia  próbkę  zaleca  się  umyć  i  wysuszyć. 

Typowe  odczynniki  do  trawienia  różnorodnych  materiałów 

podstawowych, spoin i zgrzein oraz cele i rodzaje badań podane są 

w Raporcie PN-CR 12361. Obejmuje on odczynniki do trawienia stali 

niestopowych  i  niskostopowych,  stali  nierdzewnych,  niklu  i  stopów 

niklu,  tytanu  i  stopów  tytanu,  miedzi  i  stopów  miedzi  oraz 

aluminium  i  stopów  aluminium.  W  zależności  od  oczekiwanych 

informacji  pochodzących  z  badań,  rodzaj  i  stężenie  odczynnika  do 

trawienia,  jak  również  temperatura  i  czas  trawienia  mogą  być 

dobierane do gatunku materiału i rodzaju badania. 

Struktura materiału podstawowego: martenzyt odpuszczony, powiększenie 200x, Traw. Nital

Dziękuję !!!