1

Bezpieczeństwo publiczne

Zaliczenie – praca na temat: dla osób pracujących

"Opracować strukturę organizacyjną

komórki zajmującej się bezpieczeństwem w

podmiocie w którym jestem zatrudniona/y"

a

dla niepracujących to samo tylko w odniesieniu do

gospodarstwa domowego lub jednostki samorządu

terytorialnego

Egzamin – 5 pytań opisowych z materiałów

przedstawionych na wykładach

Termin obu: 25 kwiecień 2010

(ostatnie

ćwiczenia),

9.

30

-11.

45 (gr. G),

12.

00

-14.

15 (gr.

R),

14.

45

-17.

00 (gr. ZF)

2

Informacje na temat pracy zaliczeniowej:

Wg. Informacji z poczty
kto pracuje ma "opracować strukturę organizacyjną komórki zajmującej się

bezpieczeństwem w podmiocie, którym jestem zatrudniona".(jak powinna
funkcjonować i czym zajmować, jakie występują zagrożenia, kto ma udzielić pomocy,
w jaki sposób zabezpieczyć zagrożenia, narysować schemat komórki organizacyjnej,
zanalizować zagrożenia oraz prawdopodobieństwo wystąpienia zagrożeń, które
najczęściej może nastąpić - uszeregować - i wyjaśnić dlaczego w ten a nie w inny
sposób tak uszeregowałam). "A te osoby, które nie pracują mają napisać to samo na
podstawie zadań organów w samorządzie terytorialnym", LUB "zagrożenia
występujące w domu!„

Moje notatki:

czym się zakład zajmuje, jak wygląda organizacja bezpieczeństwa, w jaki sposób komórka powinna

funkcjonować, kto czym się zajmuje, jakie występują zagrożenia, jakie jest ich prawdopodobieństwo
(najczęściej/najrzadziej <uszeregować według tego kryterium i opisać dlaczego>), opisać analizę
zagrożeń, kto się jakim zagrożeniem zajmuje, jak postąpić by zagrożeniu zapobiec lub sprostać
(drogi ewakuacyjne, zapasowe miejsca kierowania), zarówno zagrożenia dla nas jak i spowodowane
przez nas

liczy się wartość merytoryczna nie ilość stron

Grupa chodząca na "Zarządzanie ryzykiem" powinna postawić szczególny

nacisk na hierarchizację zagrożeń i opisanie dlaczego tak je ułożyła.

3

Sytuacja kryzysowa

Sytuacja kryzysowa – następstwo określonego zdarzenia które
powoduje znaczne zagrożenie bezpieczeństwa ludzi, poważnie
ogranicza funkcjonowanie struktur państwowych,
samorządowych, więzi społecznych oraz środowiska naturalnego.
Zawiera takie elementy jak:

• sytuacja rodząca zagrożenie
• administracja nie jest w stanie podołać zmianom będącym
następstwem zdarzenia
• zdarzenie inicjujące jest na tyle istotne, że stwarza
zagrożenie bytu organizacji, rządu a nawet państwa

Sytuacje kryzysowe są zjawiskami o charakterze ekstremalnym,
często gwałtownym, występującymi nieregularnie.

4

Cechy sytuacji kryzysowej

•

zaskoczenie

• chaos informacyjny
•wzmożona ilość zdarzeń
•utrata kontroli nad przebiegiem zdarzeń
•zagrożenie ważnych interesów
•napięcie społeczne i psychiczne

5

Poszkodowani w zdarzeniu

Ofiara

Ofiara

Kategoria I
bezpośrednie ofiary katastrofy

Kategoria II
uczestniczący w likwidacji szkód
i obserwatorzy zdarzenia

Kategoria III
ofiary pośrednie (rodziny ofiar i
ratowników, ich znajomi, sąsiedzi)

6

Ogólny, podstawowy zbiór zagrożeń

1. Urbanizacja i związana z nią infrastruktura jako źródło zagrożeń

środowiska na skutek zanieczyszczenia wód i powietrza przez środki
transportu oraz duże ilości odpadów.

2. Awarie przemysłowe – pożary, wybuchy, emisja i uwolnienia

substancji szkodliwych w wyniku przetwarzania, transportu i
składowania materiałów niebezpiecznych.

3. Działalność agrarna – wykorzystywanie w dużej skali nawozów

sztucznych, środków owado i chwastobójczych, które doprowadzają
do skażenia środowiska

4. Oddziaływanie zjawisk naturalnych takich jak powodzie,

huragany, trzęsienia ziemi, osuwiska, itp.

5. Sytuacje spowodowane przez zagrożenia ekonomiczne i

gospodarcze w aspekcie zagrożeń związanych z zachowaniem
równowagi mikro oraz makroekonomicznej i finansowej, czy też z
zapewnieniem gwarantowanych dostaw surowców strategicznych.
(np. kryzys ekonomiczny->bezrobocie->patologie/pomoc społeczna)

6. Kryzysowe sytuacje społeczne i polityczne, w tym także

sytuacje występujące w innych państwach (migracje ludności,
niepokoje społeczne, działania wojenne, itp.)

7. Zagrożenia wynikające z umiędzynarodowienia przestępczości

zorganizowanej (handel bronią, narkotykami, kobietami, dziećmi)

7

Zagrożenia - inny podział:

• ekonomiczno – społeczne
• poważne przerwy w zasilaniu
• zakłócenia w transporcie, komunikacji
• katastrofy naturalne
• katastrofy budowlane
• demonstracje, zamieszki
• epidemie
• skażenia chemiczne, biologiczne, radiacyjne
• terroryzm
• wojna

Przykładowe pytanie!

Jakie mamy zagrożenia?

8

Administracja

Prywatna

Publiczna

przedsiębiorstw

spółek

banków

związków

wyznaniowych

fundacji i

stowarzyszeń

Samorządowa

Rządowa

Centralna

Terenowa

prezydent RP

prezes

rady ministrów

rada ministrów

ministrowie

urzędy

centralne

zakłady

publiczne

wojewodowie

kierownictwo

zespolonych służb

inspekcji i straży

organy

administracji

niezespolonej

zakłady

publiczne

gmin:

rada gminy, burmistrz,

prezydent, wójt

powiatów:

rada powiatu, zarząd,

starosta, prezydent

kierownicy

powiatowych służb

inspekcji i straży

województw:

sejmik województwa,
zarząd województwa,

marszałek województwa

zakłady publiczne

9

Funkcje zarządzania procesem działania

Funkcje zarządzania są spełniane przy wykorzystywaniu instrumentów w
postaci:

• ekonomiczno – finansowych

• prawnych

• rachunkowych i innych

Uporządkowanie i projektowanie funkcji następuje w formach
organizacyjnych, takich jak:

• systemy decyzyjne zarządzania

• systemy funkcjonalne

• systemy techniczne

• układy zintegrowane

Kompetencje organów administracji

publicznej:

• zarządzanie strategiczne

• zarządzanie finansami

• zarządzanie zasobami

• zarządzanie kryzysowe

10

Elementy związane z bezpieczeństwem

na poziomie województwa:

•edukacja publiczna
•promocja i ochrona zdrowia
•kultura i ochrona zabytków
•pomoc społeczna
•zagospodarowanie przestrzenne (nie budować na
zagrożonych terenach)
•ochrona środowiska
•transportu zbiorowego i dróg publicznych
•obronność
•bezpieczeństwo publiczne

Powiat to samo plus nadzór budowlany obok zagospodarowania
przestrzennego

Przykładowe pytanie!

Wymień elementy związane z
bezpieczeństwem odnoście
województwa

11

USTAWA O ADMINISTRACJI RZĄDOWEJ W WOJEWÓDZTWIE z dnia 5 czerwca
1998r (Dz.U.Nr 91, poz.577)
Art.15
Wojewoda jako przedstawiciel Rady Ministrów odpowiada za wykonywanie polityki
rządu na obszarze województwa, a w szczególności:
Kontroluje wykonywanie przez organy zespolonej administracji rządowej zadań
wynikających z ustaw i innych aktów prawnych wydanych na podstawie upoważnień
w nich zawartych, ustaleń Rady Ministrów oraz zarządzeń i poleceń Prezesa Rady
Ministrów
Kontroluje wykonywanie przez organy samorządu terytorialnego i inne samorządy
zadań z zakresu administracji rządowej, realizowanych przez nie na podstawie
ustawy lub porozumienia z organami administracji rządowej.
…
Zapewnia współdziałanie wszystkich jednostek organizacyjnych administracji
rządowej i samorządowej działających na terenie województwa i kieruje ich
działalnością w zakresie zapobiegania zagrożeniu życia, zdrowia lub mienia oraz
zagrożeniom środowiska, bezpieczeństwa państwa i utrzymania porządku
publicznego, ochrony praw obywatelskich, a także zapobiegania klęskom
żywiołowym i innym nadzwyczajnym zagrożeniom oraz zwalczania i usuwania ich
skutków na zasadach określonych w ustawac4a. dokonuje oceny stanu
zabezpieczenia przeciwpowodziowego województwa, opracowuje plan operacyjny
ochrony przed powodzią oraz ogłasza i odwołuje pogotowie i alarm
przeciwpowodziowy
…
Wykonuje i koordynuje zadania w zakresie obronności i bezpieczeństwa państwa,
wynikające z odrębnych ustaw
Art. 16, ust. 1
Wojewoda może wydawa, w zakresie wykonywania funkcji przedstawiciela Rady
Ministrów, polecenia obowiązujące wszystkie organy administracji rządowej, a w
sytuacjach nadzwyczajnych, o których mowa w art.15 pkt.4, obowiązujące również
organy samorządu terytorialnego. O wydanych poleceniach wojewoda niezwłocznie
informuje

12

USTAWA O SAMORZĄDZIE WOJEWÓDZTWA z dnia 5 czerwca

1998r (Dz.U.Nr 91, poz. 576)

Art. 14, ust. 1
Samorząd województwa wykonuje zadania o charakterze
wojewódzkim określone ustawami, w szczególności w zakresie:
•edukacji publicznej, w tym szkolnictwa wyższego
•promocji i ochrony zdrowia
•kultury i ochrony zabytków
•pomocy społecznej
•zagospodarowania przestrzennego
•ochrony środowiska
•transportu zbiorowego i dróg publicznych
•obronności
•bezpieczeństwa publicznego
Art. 18
Do wyłącznej właściwości sejmiku województwa należy
Uchwalanie zagospodarowania przestrzennego

13

USTAWA O SAMORZĄDZIE POWIATOWYM z dnia 5 czerwca

1998r (Dz.U.Nr 91, poz. 578)

Art. 4, ust.1

Powiat wykonuje określone ustawami zadania publiczne o charakterze
ponadgminnym w zakresie:

• edukacji publicznej
• promocji i ochrony zdrowia
• pomocy społecznej
• kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami
• zagospodarowania przestrzennego i nadzoru budowlanego
• porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli
• ochrony przeciwpowodziowej, w tym wyposażenia i utrzymania powiatowego
magazynu przeciwpowodziowego, przeciwpożarowej i zapobiegania innym
nadzwyczajnym zagrożeniom życia i zdrowia ludzi oraz środowiska
• obronności

Art. 41, ust.1
W zakresie nieuregulowanym w odrębnych ustawach lub innych przepisach
powszechnie obowiązujących, w szczególnie uzasadnionych przypadkach,
rada powiatu może wydawać powiatowe przepisy porządkowe, jeżeli jest to
niezbędne do ochrony życia, zdrowia lub mienia obywateli, ochrony
środowiska naturalnego albo do zapewnienia porządku, spokoju i
bezpieczeństwa publicznego, o ile przyczyny te występują na obszarze
więcej niż jednej gminy

14

USTAWA O SAMORZĄDZIE GMINNYM z dnia 8 marca

1990r (Dz.U.Nr 16, poz. 95)

Art. 6, ust.1
Do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy
publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami
na rzecz innych podmiotów.
Art. 7, ust.1
Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do
zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne
obejmują sprawy:
• ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami,
ochrony środowiska
• wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji,
usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych,
utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń
sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów
komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną
oraz gaz
• ochrony zdrowia
• porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli oraz
ochrony przeciwpożarowej

15

Działać – zmierzać do określonego
celu w danych warunkach za pomocą
właściwych środków

Cel, warunki i środki = trzy człony
działalności praktycznej

16

Planowanie na okres kryzysu

•

analiza zagrożeń

• przyjęcie strategii zarządzania
• doprecyzowanie zadań, miejsca, roli i procedur
uczestników

Strategia zarządzania
interwencyjnego:

co?

najważniejs

ze potrzeby

komu?

poszkodowa

ne otoczenie

jak?

najlepszy

sposób

z kim?

podmioty

wspomagając

e

gdzie?

miejsce

działania

kiedy?

rozkład

działań

17

Rozwój zagrożeń

(czerpanie pomocy rozwija
się...)

ekonomiczno – społecznych

technicznych

naturalnych

wojennych

od dołu do góry

(od gminy aż do

kraju)

od góry do dołu

(od kraju do

gminy)

18

Katastr

ofa

19

Faza zapobiegania

Zapobieganie – działania mające na celu eliminację lub
redukcję prawdopodobieństwa wystąpienia katastrofy albo
ograniczenie jej skutków

Faza ta obejmuje m.in.:

• analizę zagrożeń i ocenę wrażliwości
• wspieranie zadań strategicznych i transferu
technologii
• uświadamianie społeczeństwa i powszechną
edukację w zakresie przeciwdziałania zagrożeniom
• tworzenie systemu zachęt i restrykcji
finansowych

Metody zapobiegania:

• modyfikacja szybkości oraz rozkładu
przestrzennego uwolnienia zagrożenia (np.. wały
przeciwpowodziowe)
• modyfikacja właściwości zagrożenia poprzez
badanie
• oddalenie zagrożenia od tego co ma być
chronione
• upowszechnienie informacji o zagrożeniach

20

Faza przygotowania

Przygotowanie – planowanie jak należy zareagować w
przypadku katastrofy a także działania mające na celu
powiększenie zasobów sił i środków niezbędnych do
efektywnego reagowania

- opracowanie planów

(kto, co, kiedy będzie robił, za pomocą jakich
środków, sił, na jakiej podstawie prawnej)

21

Faza reagowania

Reagowanie – następuje po wystąpieniu katastrofy. Celem jest
dostarczenie pomocy poszkodowanym i ograniczenie wtórnych
zniszczeń i strat.

W fazie reagowania wdraża się wcześniej opracowane plany i
koordynuje działania różnych służb.

Faza zapobiegania - etapy:

• ostrzeganie i powiadamianie
• ratowanie ludzi
• zabezpieczanie mienia
• opieka socjalna i ocena szkód
• odtwarzanie

22

Etap ostrzegania i powiadamiania – obejmuje informowanie
o grożącym niebezpieczeństwie ludności oraz tych instytucji
które mają obowiązek zareagowania na niebezpieczne
zdarzenia

Etap ratowania ludzi – realizuje się nie tylko przez
poszukiwanie i ratownictwo ale również przez ewakuację i
udzielanie pomocy medycznej

Etap zabezpieczania mienia – polega na jego ochronie przed
zniszczeniem przez żywioł i kradzieżą

Opieka socjalna i ocena szkód – pomoc psychologiczna i
socjalna (noclegi, wyżywienie), wstępna wycena poniesionych
szkód

Odtwarzanie – wczesny etap odbudowy. Polega na usuwaniu
gruzów, odkarzanie, odtwarzanie usług publicznych

23

Faza odbudowy

Odbudowa – ma na celu przywrócenie infrastruktury co
najmniej do stanu poprzedniego (najczęściej o 1 stopień
wyższej)

• odbudowa krótkoterminowa – polega na
przywróceniu systemów (infrastruktury) do minimalnych
warunków życia i standardów operacyjnych

• odbudowa długoterminowa – trwa wiele lat i musi
skończyć się całkowitą odbudową dotkniętego terenu

24

Reguła zarządzania kryzysowego

Kraj

Województwo

Powiat

Gmina

Poziom
krajowy
rządowy

Poziom
lokalny
samorządowy

Koordynacja

Zarządzanie

planowani
e

organizowan
ie

angażowani
e

kierowanie

kontrolowan
ie

?

25

Zasady budowania systemu zarządzania

kryzysowego

• zasada prymatu układu terytorialnego
• zasada jednoosobowego kierowania i
odpowiedzialności

• zasada kierowania i ponoszenia odpowiedzialności
• zasada adekwatności
• zasada powszechności
• zasada oddzielenia systemu gotowości cywilnej od
systemu gotowości militarnej przy jednoczesnym
zapewnieniu kompatybilności współdziałania tych
systemów

26

Zasada prymatu układu terytorialnego – obejmuje ukształtowany na bazie
trójstopniowego podziału terytorialnego kraju układ właściwych organów
administracyjnych i przysługujących im kompetencji

Zasada jednoosobowego kierownictwa i odpowiedzialności – oznacza, ze
wskazany organ administracji ogólnej ponosi odpowiedzialność za zapobieganie
i przeciwdziałanie zagrożeniom oraz kierowanie działaniami w sytuacjach
kryzysowych

Zasada kierowania i ponoszenia odpowiedzialności – oznacza, że
sprawujący władzę w administracji ogólnej ponosi odpowiedzialność za rezultat
działań administracji publicznej którym jest sprawne wykonywanie funkcji
państwa jako całości

Zasada adekwatności – obejmuje subsydiarność w wykonywaniu działań
publicznych co określa, że zadania wykonywane winny być przez najniższy
poziom kompetentny władzy publicznej. Zapewnia to proporcjonalność działań
do specyfiki i rozmiaru zagrożenia

Zasada powszechności – odnosi się do wszystkich podmiotów, osób prawnych
i fizycznych, obejmuje wszystkich ludzi zamieszkujących dany teren, wszystkie
podmioty prawa publicznego i prywatnego w tym również środki masowego
przekazu, organizacje pozarządowe itd.

Zasada oddzielenia systemu gotowości cywilnej i militarnej – następuje
w niej oddzielenie sfery cywilnej od militarnej w sposób formalny lecz nie
mający charakteru całkowitej autonomiczności i niezależności jako element
całościowego systemu bezpieczeństwa zasada ta wskazuje na pozostanie
systemu cywilnego i militarnego w związku funkcjonalnym

27

Cel przygotowania planu kryzysowego

• zapewnienie systematycznego, skoordynowanego i
efektywnego reagowania na zdarzenia które powodują lub
mogą spowodować stan kryzysu
• utrzymanie porządku publicznego

Plan może został uruchomiony w całości lub w części
zależnie od rodzaju i wielkości zagrożenia

Działaniami strategicznymi kieruje szef władzy
administracji publicznej

Działaniami ratowniczymi – wyznaczony właściwy wiodący
szef służby lub instytucji

28

Zakres stosowania planu

wystąpienie zdarzenia niezależnie od jego skali na terenie
województwa lub poza nim które może stwarzać zagrożenie

•epidemiologiczne
•epizootyczne
•epifizjotyczne

??? nawet google nie ma sugestii co to za ścierwo

•radiacyjne
•zakłócenia porządku prawnego w wyniku konfliktu
społecznego lub politycznego

zaistnienie stanu kryzysu obejmującego znaczny obszar
województwa gdy konieczne jest włączenie działań województwa
do działań reagowania kryzysowego

konieczność udzielenia pomocy podmiotowi dotkniętemu
skutkami kryzysu którego starosta zwrócił się o pomoc (nie
pomagamy gdy nie jesteśmy o to proszeni nawet wiedząc o
kryzysie!)

29

Dokumentacja systemu reagowania

kryzysowego

Szata graficzna i zawartość wg. przyjętego, jednolitego
standardu zawierającego:

• cel
• przedmiot
• zakres obowiązywania
• definicje
• opis postępowania
• dokumenty związane
• załączniki

30

Obrona cywilna

Obrona cywilna jest częścią planowania obronnego państwa w
sektorze cywilnym

Planowanie obrony cywilnej:

• ocena zagrożeń rozszerzona o zagrożenia kryzysu polityczno-
militarnego

• zabezpieczenie logistyczne
• siły i środki
• ewakuacja doraźna

31

Planowanie obronne

Planowanie

operacyjne

Programowanie

obronne

Planowanie operacyjne:

• strategia bezpieczeństwa narodowego
• polityczno – strategiczna dyrektywa obronna

?

32

Plany
operacyjne

Sporządzają

Uzgadniają

ministrowie

kierownicy

wojewodowie

marszałkowie

władze
administracji
ogólnej

?

?

?

?

Podobno może być na egzaminie
jednak nie byłam wstanie się doczytać
ani logicznie wywnioskować o co chodzi
w slajdzie, mam nadzieję ,że ktoś
przepisał – jak tak proszę o przesłanie

!

33

wojna powszechna

wojna lokalna

kryzys

?

34

Przedsięwzięcia rzeczowo - finansowe

• przygotowanie stanowisk kierowniczych
• realizacja celów sił zbrojnych
• realizacja zadań wynikających z obowiązków państwa –
gospodarza

• przygotowanie do objęcia militaryzacją jednostek
• gromadzenie i utrzymanie infrastruktury transportowej o
znaczeniu obronnym

• przygotowanie środków transporty na potrzeby sił zbrojnych…