Etyka Nauczyciela
Etyka Nauczyciela
Zajęcia opracowała i prowadzi:
Zajęcia opracowała i prowadzi:
dr hab. Krystyna Najder-Stefaniak
dr hab. Krystyna Najder-Stefaniak
Zakład Filozofii
Zakład Filozofii
Katedra Edukacji i Kultury
Katedra Edukacji i Kultury
pokój 212 bud. 35
pokój 212 bud. 35
e-mail:
e-mail:
Celem zajęć jest
Celem zajęć jest
- zainspirowanie i przygotowanie do refleksji na
- zainspirowanie i przygotowanie do refleksji na
temat:
temat:
a/ jak uczyć etycznie?
a/ jak uczyć etycznie?
b/ jak ucząc przygotowywać do etycznego bycia w
b/ jak ucząc przygotowywać do etycznego bycia w
świecie?
świecie?
- uświadomienie jak bardzo refleksja taka jest
- uświadomienie jak bardzo refleksja taka jest
potrzebna
potrzebna
w kontekście globalnych problemów cywilizacyjnych
w kontekście globalnych problemów cywilizacyjnych
i dokonującej się zmiany paradygmatu nauki
i dokonującej się zmiany paradygmatu nauki
Literatura:
Literatura:
K. Wojtyła:
K. Wojtyła:
Elementarz etyczny,
Elementarz etyczny,
Wydawnictwo ANTYK, Lublin
Wydawnictwo ANTYK, Lublin
1983
1983
K. Najder-Stefaniak:
K. Najder-Stefaniak:
O powinności nauczyciela, wprowadzenie
O powinności nauczyciela, wprowadzenie
do refleksji etycznej
do refleksji etycznej
, Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2007
, Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2007
K. Najder-Stefaniak:
K. Najder-Stefaniak:
O komunikowaniu z perspektywy etyki
O komunikowaniu z perspektywy etyki
,
,
Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2009
Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2009
J. Filek:
J. Filek:
Filozofia odpowiedzialności XX wieku
Filozofia odpowiedzialności XX wieku
, Kraków 2003
, Kraków 2003
T. Ślipko:
T. Ślipko:
Zarys etyki ogólnej
Zarys etyki ogólnej
, Kraków 2002
, Kraków 2002
W. J. Bober :
W. J. Bober :
„Informacyjny śmietnik” o możliwości i potrzebie
„Informacyjny śmietnik” o możliwości i potrzebie
uprawiania ekologii rzeczywistości wirtualnej
uprawiania ekologii rzeczywistości wirtualnej
, [w:]
, [w:]
Ekologia
Ekologia
Ducha
Ducha
, red. J.L. Krakowiak, Centrum Uniwersalizmu przy UW,
, red. J.L. Krakowiak, Centrum Uniwersalizmu przy UW,
Warszawa 1999
Warszawa 1999
Zadanie nauczyciela
Zadanie nauczyciela
1. Udostępniać prawdę
1. Udostępniać prawdę
2. Uczyć dobra
2. Uczyć dobra
3. Przygotowywać do twórczego i
3. Przygotowywać do twórczego i
odpowiedzialnego bycia
odpowiedzialnego bycia
Charakterystyka etyki
Charakterystyka etyki
jako subdyscypliny filozoficznej
jako subdyscypliny filozoficznej
Etyka jest jednym z głównych i najbardziej
Etyka jest jednym z głównych i najbardziej
ważkich działów filozofii.
ważkich działów filozofii.
Należy odróżniać ją od moralności, która jest
Należy odróżniać ją od moralności, która jest
praktyką realizowania norm działania
praktyką realizowania norm działania
uznanych w danym środowisku lub w danej
uznanych w danym środowisku lub w danej
epoce historycznej za ukierunkowujące to
epoce historycznej za ukierunkowujące to
działanie ku dobru.
działanie ku dobru.
Etyka "
Etyka "
jest nauką, jest zbiorem twierdzeń,
jest nauką, jest zbiorem twierdzeń,
sądów, które jakkolwiek niewątpliwie są
sądów, które jakkolwiek niewątpliwie są
nastawione na to, aby kierować czynami,
nastawione na to, aby kierować czynami,
niemniej znajdują się do tych czynów w takim
niemniej znajdują się do tych czynów w takim
stosunku jak swoista teoria do samej
stosunku jak swoista teoria do samej
praktyki
praktyki
"
"
Problemem powiązania ogólnych zasad, jakie
Problemem powiązania ogólnych zasad, jakie
znajdujemy w etyce, z konkretnymi zachowaniami,
znajdujemy w etyce, z konkretnymi zachowaniami,
które mają być przez te zasady kształtowane
które mają być przez te zasady kształtowane
lub z ich perspektywy oceniane, zajmuje się
lub z ich perspektywy oceniane, zajmuje się
kazuistyka
kazuistyka
.
.
Jej przedmiotem są poszczególne
Jej przedmiotem są poszczególne
fakty moralne
fakty moralne
postrzegane w kontekście
postrzegane w kontekście
szczegółowych okoliczności
szczegółowych okoliczności
wypływających z sytuacji
wypływających z sytuacji
,
,
w jakiej działający człowiek się znalazł.
w jakiej działający człowiek się znalazł.
Będąc nauką etyka gwarantuje
Będąc nauką etyka gwarantuje
dążenie do tego,
dążenie do tego,
by normy postępowania człowieka
by normy postępowania człowieka
opierały się na
opierały się na
możliwie jak najbardziej gruntownym poznaniu tego,
możliwie jak najbardziej gruntownym poznaniu tego,
co dotyczy bytu ludzkiego oraz bytu w ogóle.
co dotyczy bytu ludzkiego oraz bytu w ogóle.
Ponadto jak każda nauka
Ponadto jak każda nauka
etyka odwołuje się do rozumu
etyka odwołuje się do rozumu
a swoje podstawy znajduje w refleksji filozoficznej.
a swoje podstawy znajduje w refleksji filozoficznej.
etyka jest definiowana
etyka jest definiowana
W
W
aspekcie normatywnym
aspekcie normatywnym
W aspekcie opisowym
W aspekcie opisowym
jako nauka ustalająca dyrektywy
jako nauka ustalająca dyrektywy
moralnego postępowania
moralnego postępowania
(na podstawie przyjętych ocen i
(na podstawie przyjętych ocen i
norm
norm
albo na podstawie odkrytych
albo na podstawie odkrytych
prawd
prawd
i wartości
i wartości
)
)
jako nauka podejmująca opis,
jako nauka podejmująca opis,
analizę
analizę
i wyjaśnianie rzeczywiście
i wyjaśnianie rzeczywiście
istniejącej moralności
istniejącej moralności
Różne sposoby uprawiania tej dyscypliny
Różne sposoby uprawiania tej dyscypliny
doprowadziły do powstania
doprowadziły do powstania
działów etyki
działów etyki
:
:
etyka normatywna
etyka normatywna
etologia
etologia
moralności
moralności
metaetyka
metaetyka
w ramach tego
w ramach tego
działu etycy ferują
działu etycy ferują
sądy etyczne i ich
sądy etyczne i ich
racjonalne
racjonalne
uzasadnienie
uzasadnienie
zajmuje się
zajmuje się
problematyką
problematyką
nie filozoficzną,
nie filozoficzną,
lecz empiryczną,
lecz empiryczną,
znajdujemy tu
znajdujemy tu
zagadnienia
zagadnienia
o charakterze
o charakterze
historycznym,
historycznym,
socjologicznym
socjologicznym
i psychologicznym
i psychologicznym
jest wyrazem
jest wyrazem
charakterystycznej dla
charakterystycznej dla
XX wieku tendencji do
XX wieku tendencji do
analizy logicznej aparatu
analizy logicznej aparatu
pojęciowego i sposobu
pojęciowego i sposobu
rozumowania,
rozumowania,
jej przedmiotem są
jej przedmiotem są
gnoseologiczne, logiczne
gnoseologiczne, logiczne
i metodologiczne
i metodologiczne
zagadnienia etyki
zagadnienia etyki
normatywnej
normatywnej
Metaetycy pomijają etologię moralności, ponieważ
Metaetycy pomijają etologię moralności, ponieważ
zagadnienia dotyczące gnoseologii i metodologii tej
zagadnienia dotyczące gnoseologii i metodologii tej
dyscypliny wiedzy zajmują się teoretycy w ramach
dyscypliny wiedzy zajmują się teoretycy w ramach
metarefleksji poświęconej naukom społecznym.
metarefleksji poświęconej naukom społecznym.
Metaetyka korzysta jednak z badań etologicznych w
Metaetyka korzysta jednak z badań etologicznych w
kwestii znaczenia terminów etycznych.
kwestii znaczenia terminów etycznych.