Gotowość szkolna dziecka

sześcioletniego

Plan

1.

Wyjaśnienia terminologiczne

2.

Historia badań nad dojrzałością
szkolną

3.

Komponenty dojrzałości szkolnej

4.

Model dziecka dojrzałego
do szkoły

5. Metody badania dojrzałości

szkolnej

1. Wyjaśnienia

terminologiczne

Trudności związane z jednoznacznym

określeniem terminu dojrzałość szkolna.
Dojrzałość szkolna i gotowość szkolna –

wyrażenia bliskoznaczne.
Dojrzałość szkolna i gotowość szkolna –

wykazują różnice.
S. Szuman:
„Dojrzałość szkolna to osiągnięcie przez

dzieci takiego poziomu rozwoju fizycznego,

psychicznego i społeczno – emocjonalnego,

który czyni je wrażliwymi i podatnymi na

systematyczne nauczanie i wychowanie w

klasie I szkoły podstawowej”

W. Okoń:
Dojrzałość szkolna, gotowość szkolna to

osiągnięcie przez dziecko takiego

stopnia rozwoju fizycznego, umysłowego

i społecznego, jaki umożliwia mu udział

w życiu szkolnym i opanowanie treści

programowych klasy I.
Encyklopedia pedagogiczna (1997)
Dojrzałość szkolną, zwaną też

gotowością szkolną, pojmuje się jako

osiągnięcie przez dziecko takiego

stopnia rozwoju psychicznego, jaki

pozwala mu sprostać obowiązkom

szkolnym.

Aspekt statyczny i dynamiczny
Statyczny – efekt określonego etapu

rozwoju, przypadającego na wiek podjęcia

przez dziecko obowiązku szkolnego.

Dynamiczny – proces długotrwałych zmian

w rozwoju psychicznym dziecka,

prowadzący do momentu pozwalającego

podjąć mu naukę w szkole.

Autorzy przyjmują, że:
dojrzałość szkolna – wyrażenie

synonimiczne gotowości szkolnej,

bliskoznaczne.

B. Zakrzewska
Gotowość szkolna jest wynikiem
działania dwóch procesów: rozwoju
biologicznego i uczenia się oraz
zdobywania wielu doświadczeń w
sferze motorycznej, społecznej,
emocjonalnej.
Proces dynamiczny o indywidualnym
przebiegu, w którym ważne są
uwarunkowania dziedziczne,
środowiskowe, aktywność i
predyspozycje psychofizyczne dziecka.

Dojrzałość szkolna (wynik)

Dwa procesy rozwojowe

dojrzewanie uczenie się

S. Słyszowa
Dojrzałość szkolna to stan gotowości do

podjęcia zadań stawianych wobec dziecka

przez szkołę
M. Przetacznikowa
Dojrzałość szkolna to zespół cech

psychofizycznych, ukształtowanych w toku

rozwoju w okresie pierwszych 6-7 lat życia,

które umożliwiają dziecku przystosowanie się

do nowej formy działalności – nauki w szkole.

B. Wilgocka – Okoń:
Dojrzałość szkolna to taki stopień

rozwoju dziecka, jaki pozwala podjąć

mu obowiązki szkolne.
Autorka podkreśla:
*właściwości rozwoju dziecka
*wymagania szkolne

Przygotowanie dziecka do szkoły

aspekt

szeroki

wąski

Aspekt szeroki – stymulacja rozwoju
dziecka poprzez uczenie się, zdobywanie
doświadczeń, kształtowanie charakteru i
osobowości dziecka, postaw społeczno –
moralnych, zdolności poznawczych,
operacji umysłowych (porównywanie,
uogólnienia, analiza i synteza).

Aspekt wąski – zdobywanie umiejętności
i wiadomości związanych z wymaganiami
szkoły – czytanie, pisanie, liczenie.

B.Wilgocka – Okoń (2003)
Dojrzałość szkolna, gotowość ,

przygotowanie do szkoły – terminy

używane zamiennie w Polsce i innych

krajach.
Gotowość szkolną współcześnie

rozpatruje się jako proces i efekt

współdziałania aktywności dziecka i

aktywności dorosłych tworzących

warunki do uczenia się, jako efekt

interakcji „współgry” właściwości

dziecka i właściwości szkoły.

W pojęciu gotowości mieści się:
- zapotrzebowanie na nowy rodzaj stymulacji,
- chęć dziecka, aby się zmierzyć z nowymi
zadaniami.

K. Duraj –Nowakowa:
Gotowość to nie to samo co dojrzałość.
Dojrzałość to pewna faza przejściowa, do niej
zmierza, dorasta jednostka, w niej trwa i z
niej wyrasta.
Gotowość to symptom, który jest właściwy
człowiekowi w różnych fazach rozwojowych.

Historia badań nad dojrzałością

szkolną

J. A. Komeński, J. H. Pestalozzi, B. Trentowski, E.

Estkowski, J. Wł. Dawid

Ocenie dojrzałości szkolnej poddano:
I Kryterium wieku kalendarzowego (pomijając

badania umiejętności dziecka i poziom jego rozwoju):
*Niemcy
*Austria
*Holandia
*Italia
*Francja
*Belgia
*USA
*Anglia – (5 rok życia)
*Finlandia

II Kryterium poziomu inteligencji
Poziom inteligencji badano skalami:
*BINETA – SIMONA
*BINETA – TERMANA
*BINETA – MERVILLA

Dzieci znacznie różniły się między sobą, a

praktyka szkolna wykazała, że prawidłowy, a

nawet wysoki poziom rozwoju inteligencji nie

gwarantuje powodzenia szkolnego.

Termin „dojrzałość szkolna” (Schulreife)

został wprowadzony do nauki psychologów

niemieckich w latach dwudziestych XX wieku.

Dwa kierunki badań nad dojrzałością szkolną:
*teoretyczny
*praktyczny
Teoretyczny – Szkoła Lipska K. Penning, H.

Winkler, F. Krause.

dostosowanie dziecka do

wymagań szkoły

* uzdolnienia niezbędne do rozpoczęcia nauki

czytania, pisania, liczenia;
* uzdolnienia nie są równoważne z

inteligencją

H. Winkler (1930) konstruuje testy,
które oprócz inteligencji badały:
*uzdolnienia dziecka,
*zdolność ujmowania kształtów i liczb,
*pamięć wzrokowo – ruchową,
*sprawność motoryczną,
*trwałość i zdolność skupienia uwagi.

Praktyczny – Szkoła Wiedeńska Ch.

Bühler, L. Schenk – Danzinger, H.
Hetzer

Swoje zainteresowania skupili na:
*zdolności podejmowania wykonywania zadań

przez dziecko
*zdolności posługiwania się w myśleniu

symbolami i rozumieniu symboli

1932 rok J. Fietz i A. Swobód – tłumaczenie i próby

wdrożenia w Polsce serii testów H. Winklera

1930 – 1932 M. Grzywak – Kaczyńska –

zmodyfikowała testy bezsłowne Sancte de

Sanctisa.

Stworzenie szans – jednakowych dzieciom z

różnych środowisk

Próby testowe pozwalały określić czy dziecko

rozróżnia cechy:
*wielkość przedmiotów,
*odległość,
*kształt, ciężar
H. Radlińska:
*wcześniejsze zapisy do szkół (orientacja w

rozwoju umysłowym i społecznym dzieci w wieku

szkolnym)
S. Szuman:
*znajomość rozwoju dziecka przychodzącego do

szkoły
*ustalenie stopnia rozwoju i dojrzałości w

zakresach fizycznej, poznawczej i społecznej sfery
*oddziaływanie pedagogiczne w osiągnięciu przez

dziecko dojrzałości szkolnej

1969 – 1970 ogólnopolskie badania nad

dojrzałością szkolną – Instytut Badań

Edukacyjnych – prof. B. Wilgocka – Okoń,

ośrodki metodyczne, nauczyciele.

Zależność gotowości szkolnej od

środowiska.
Różnice w poziomie gotowości dzieci do

szkoły ze środowiska miejskiego i

wiejskiego.

Nie wiek decyduje o dojrzałości szkolnej

lecz środowisko, warunkujące

możliwości rozwojowe dzieci

wstępujących do szkoły.

S. Baley – 1970
Dojrzałości szkolna

ocena rozwoju ocena rozwoju
intelektualnego emocjonalno – społecznego

J. Parafiniuk – Soińska (1973)

różnice

w poziomie

M. Pączkowski (1973)

dojrzałości szkolnej

S. Słyszowa (1974)

dzieci pochodzących

K. Pacławska (1984)

z różnych środowisk

3. Komponenty dojrzałości

szkolnej

Fizyczne
*wzrost i ciężar ciała
*sprawność motoryczna
*funkcje zmysłów
*stan zdrowia

Umysłowe
*rozumienie symboliki
*orientacja w świecie
*operacje myślowe – ujmowanie związków przyczynowo

–skutkowych
*analiza wzrokowa i słuchowa
*opanowanie mowy, słownik czynny i bierny, pamięć i

uczenie się
*koncentracja uwagi
*koordynacja wzrokowo - ruchowa

Społeczne
*poczucie obowiązku, podporządkowanie się
poleceniom
*nawiązywanie kontaktów społecznych
*zbiorowe współdziałanie
*samopoczucie w grupie

Emocjonalne
*kierowanie i kontrolowanie uczuciami
*formy przejawiania i uzewnętrzniania
uczuć
*zmiany w nasilaniu uczuć

Wolicjonalne
*wytrwałość w pracy, celowa
działalność
*podejmowanie inicjatyw
*doprowadzenie podjętych zadań do
końca

4. Model dziecka dojrzałego do

szkoły

pełna gotowość

brak gotowości

Dziecko jest dobrze zorientowane w

najbliższym otoczeniu. Wie, gdzie mieszka, jak

się nazywa, potrafi opowiedzieć o pracy

rodziców, zajęciach rodzeństwa.

Wypowiada się pełnymi zdaniami, poprawnie

gramatycznie.

Chętnie mówi o swoich spostrzeżeniach,

przeżyciach, zadaje dużo pytań na temat

obserwowanych wydarzeń i zjawisk.

Umie liczyć ze zrozumieniem przedmiotu do

dziesięciu lub dwudziestu.

Sprawnie posługuje się ołówkiem, kredką.

Potrafi określić co narysowało. W rysunku

dziecka można rozpoznać rzeczywiste

przedmioty. Umie się skupić podczas zabawy,

rysowania.

Potrafi nawiązać kontakt z obcą osobą, nie

obawia się pójść samodzielnie do sklepu.

Chętnie bawi się z rówieśnikami. Zależnie od

sytuacji potrafi poprowadzić zabawę lub

ustąpić koledze. Rozumie zasady gier i zabaw.

Samodzielnie umie się ubrać, jeść. Utrzymuje

z własnej inicjatywy porządek w swoich

zabawkach. Chętnie wykonuje polecenia

rodziców, lubi być pożyteczne w domu i

przedszkolu

Dziecko nie orientuje się w swoim otoczeniu.

Wypowiada się pojedynczymi wyrazami lub

prostymi zdaniami, rzadko samorzutnie.

Nie potrafi samodzielnie opowiadać lub

opowiada chaotycznie i niezrozumiale. Nie

zadaje pytań o wyjaśnienie niejasnych i

nowych rzeczy czy zjawisk

Nie daje sobie rady z liczeniem

Nie lubi prac ręcznych, rysunków. Bardzo

niezgrabnie posługuje się ołówkiem. Rysuje

twory, w których nie można rozpoznać

rzeczywistych przedmiotów. Ma trudności w

skupieniu się, łatwo przerywa pracę

Dziecko unika kontaktu z obcymi. Zapytane o

coś chowa się, wstydzi się opowiadać.

Dziecko nie nawiązuje kontaktu z

rówieśnikami, podczas zabaw stoi na uboczu.

Jest kłótliwe, agresywne, zawsze chciałoby

przewodzić.

Dziecko jest niesamodzielne, niewdrożone do

utrzymania porządku. Nie dba o swoje rzeczy.

Niszczy zeszyty, książeczki. Nie próbuje

współdziałać w domu w pracach

gospodarczych.

Lp.

Dojrzałość

Charakterystyka dziecka

1.

2.

3.

4.

5.

Dojrzałość fizyczna

Dojrzałość

emocjonalno -

społeczna

Dojrzałość umysłowa

Gotowość do czytania

i pisania

Gotowość do

matematyki

Jest ogólnie sprawne ruchowo. Posiada sprawność manualną i nie

zaburzoną koordynację wzrokowo – ruchową. Charakteryzuje się

poprawnym funkcjonowaniem organów zmysłowych. Jest odporne na

choroby i zmęczenie.

Jest w znacznym stopniu samodzielne. Chętnie i łatwo nawiązuje

kontakty z nauczycielem i kolegami. Posiada umiejętność

podporządkowania się niezbędnym wymaganiom dyscypliny. Jest

obowiązkowe, wytrwałe i wrażliwe na opinię nauczyciela. Cechuje je

taki stan równowagi nerwowej, która umożliwia opanowanie reakcji

emocjonalnych.

Jest aktywne poznawczo, chce się uczyć. Interesuje się czytaniem i

pisaniem. Dobrze orientuje się w najbliższym otoczeniu i środowisku,

w którym żyje. Posiada zasób doświadczeń i wyobrażeń będących

podstawą do rozwoju pojęć. Potrafi uważnie i ze zrozumieniem słuchać

tego, co mówi nauczyciel. Rozumie i spełnia polecenia nauczyciela.

Posiada umiejętność swobodnego i zrozumiałego dla otoczenia

wypowiadania się, opowiadania, wyrażania życzeń, pytań, własnych

sądów, wniosków i ocen.

Umie dokonywać analizy oraz syntezy wzrokowej i słuchowej

niezbędnej w procesie zróżnicowania kształtów, dźwięków, ich

odpoznawania, porównywania i odtwarzania. Rozumie znaczenie

wyrazów jako graficznych odpowiedników słów. Posiada orientację

przestrzenną, która umożliwia mu rozpoznawanie i odtwarzanie

kierunków, położenia i proporcji wymiarów odwzorowanych form

graficznych. Ma pamięć ruchową czyli umiejętność przetwarzania

obrazu graficznego na obraz ruchu. Umiejętność kontrolowania

wzrokiem własnych ruchów pozwala mu świadomie nimi kierować.

Rozumie i umie określić stosunki przestrzenne, czasowe i ilościowe w

praktycznym działaniu. Potrafi sklasyfikować przedmioty według

przeznaczenia, wielkości, kształtu i koloru. Umie na konkretach

dodawać i odejmować w zakresie 10.

5. Metody badania dojrzałości

szkolnej

Starsze:
1. Test badania dojrzałości szkolnej H.

Winklera
2. Seria testów dla dzieci

wstępujących do szkoły M. Grzywak
Nowsze:
1. Test dojrzałości szkolnej – B.

Wilgocka – Okoń
2. Test Aliny Szemińskiej

Test do badania dojrzałości szkolnej H.

Winklera 1930 rok.
Składał się z 17 zadań (przewidziana

wersja zmodyfikowana, skrócona do 8

zadań)
Zadania podstawowe i mniej ważne.
Najważniejsze zadania badające:
*zdolność ujmowania kształtów i liczb
*zdolność obserwacji
*pamięć wzrokowa, ruchowa, słuchowa
*zapamiętywanie treści opowiadania

*powtarzanie wyrazów niezrozumiałych
*sprawność wymowy
*wyobraźnię
*zdolność konstruktywnej kombinacji
*umiejętność tworzenia pojęć

Za niedojrzałe do szkoły Winkler uważa dziecko,

które:
*nie przerysuje kwadratu
*nie potrafi zapamiętać prostego ruchu
*nie ujmie wzrokowo i nie odwzorowuje 3 liczmanów
*nie nazwie przynajmniej 5 przedmiotów na obrazku
*nie wytnie nożyczkami narysowanego na papierze

hełmu tak, aby praca zasłużyła przynajmniej na 1pkt.

Winkler zbadał 800 dzieci.
W. Choma w Polsce podjął próby testy Winklera,

badając 53 dzieci .

Seria testów dla dzieci wstępujących do szkoły

Sancte de Sanctisa – zmodyfikowanych przez M.

Grzywak – Kaczyńską (1930 – 1932).

Skala przeznaczona dla dzieci wstępujących do

szkoły.
Rozpiętość – 6 lat

obejmuje dzieci od 3 do 9 lat

Dzieci wstępujące do szkoły wykazują duże różnice

umysłowe.

Testy są bezsłowne
Nie mają wpływu na:
*wyniki badań
*zasób słownictwa dzieci
*umiejętność wypowiadania się

Dają jednakowe szanse dzieciom ze środowisk

zaniedbanych wychowawczo

Testy łatwe i proste.
Mogą być stosowane przez nauczycieli z

przeciętnym przygotowaniem teoretycznym i

wyszkoleniem praktycznym

Testy (charakter)

planszowa obserwacja dzieci

Testy służą

prognozowaniupoznawaniu

dziecka

dziecka

Testy mierzą poziom rozwoju umysłowego

niezależnie od zdolności wypowiadania się.
Próby mają charakter konkretny 2 pytania

– abstrakcyjny, przeznaczone dla dzieci

bardzo inteligentnych.
W testach uwzględniono zasadę

stopniowania trudności.
Ocena – plusem lub minusem.

Zadania testowe odwołują się do właściwości

umysłowych dziecka:
*orientacja w wielkości danych konkretnych
*orientacja w odległości
*orientacja w liczbie przedmiotów widzianych
*orientacja w liczbie dźwięków słyszanych
*orientacja w kształcie i ciężarze przedmiotów.
Operacje przedmioty konkretne
Dziecko:
*odpoznaje na obrazku kształt bryły

geometrycznej (sześcianu)
*ocenia ciężar przedmiotów dobrze znanych (na

podstawie wyglądu, nie bierze do ręki)
*ocenia wielkość przedmiotów dobrze znanych, ale

niewidzianych w danej chwili, tylko wyobrażanych.

Test zawiera dwie łamigłówki świadczące

o zdolnościach kombinacyjnych dziecka.

Test dojrzałości szkolnej B. Wilgockiej –

Okoń

44 zadania badające:
*rozwój sprawności percepcyjno –

motorycznych
*umiejętności posługiwania się

elementarnymi pojęciami

matematycznymi
*rozumowanie

4 grupy
*porównywanie przedmiotów i znaków

graficznych o różnym stopniu

zróżnicowania (wygląd ogólny i

poszczególnych elementów)
*wyodrębnienie całości z części oraz

łączenie elementów w całości, czyli

dokonanie analizy i syntezy

przedmiotów
*ujmowanie ilości, pojmowanie zbiorów
*rozumienie oparte na sądach

analitycznych, uwzględniające

następstwo zdarzeń.

II części testu:
I część – Badania zbiorowe
II część – Badania indywidualne

10 – 20 min. Przerwy między badaniami.

Wywiad z dziećmi
Badania zbiorowe prowadzone przez dwie osoby
Pierwsza – prowadzi test
Druga – obserwuje dzieci w czasie badania i

wypełnia kwestionariusz do badania zachowania

najmłodszych
Tempo badań – dostosowane do możliwości dzieci
Dziecko wykazujące trudności poddane badaniu

indywidualnemu.

Łatwość i przejrzystość testu.
I część zawiera 33 zadania do wykonania,

których celem jest poznanie:
*procesu analizy i syntezy wzrokowej
*klasyfikacji przedmiotów
*umiejętności odwzorowywania
*porównywania dwóch zbiorów

II część (34-44 zadania) bada:
*myślenie przyczynowo – skutkowe
*zasób słownictwa i możliwości

wypowiadania się
*rozumowanie krytyczne, oparte na

płaszczyźnie percepcyjnej i symbolicznej

Zadania punktowane w skali 0-1.
1 pkt – prawidłowa odpowiedź
0 pkt – zła odpowiedź

Punkty uzyskane w badaniu wpisuje się do

„Zestawienia wyników” (podział na 4 grupy).

Liczba punktów ilustruje

gotowość dziecka do

czytania

pisania

liczenia

rozumowania

krytycznego

Ogólna suma uzyskanych pkt – świadczy o

poziomie gotowości dziecka do szkoły

Rodzice

„Karta informacyjna o

badanym”.
Dotyczy
*samego dziecka (uczęszczanie do

przedszkola, stan zdrowotny, wady

wymowy, słuchu, wzroku, cechy

zachowania się)
*rodziny (wykształcenie i zawód

rodziców, liczba rodzeństwa)
*warunków domowych (liczba osób i

pokoi, posiadanie radia, telewizora,

komputera, „kącika” na książki i

zabawki.

Środowisko dziecka

działa

mobilizująco

destrukcyjnie

Diagnoza gotowości szkolnej sześciolatka
-zadania, karty pracy, komputerowy
program do analizy wyników
Wydawnictwo: RAABE, Warszawa 2007.
Akademia im. J. Długosza w Częstochowie
– zespół pod kierunkiem prof. dr hab.
Jolanty Karbowniczek

Badanie i diagnoza stopnia – poziomu
gotowości szkolnej przedszkolaków.
Gotowe zadania, karty pracy, narzędzia dla
każdego nauczyciela przedszkolaka
badającego pięciolatki.
Zadania, karty pracy i arkusz obserwacji
dziecka

badanie

obserwacja

umiejętności i diagnoza
pięciolatków gotowości
szkolnej

Zawierają:
1. Badanie umiejętności społecznych
2. Badanie umiejętności językowych
3. Przygotowanie do nauki pisania
4. Badanie umiejętności matematycznych
5. Badanie sprawności fizycznej

II etapy badań
Pierwszy etap – styczeń , luty
Drugi etap – maj – czerwiec

I etap

zestaw 58 zadań

II etap

*gotowe karty pracy

Arkusz obserwacji – ocena stopnia gotowości

szkolnej dziecka

Celem I etapu jest:
*rejestracja zachowań, umiejętności i
kompetencji dziecka
*określenie mocnych stron dziecka
*weryfikacja wcześniejszych spostrzeżeń
*określenie obszarów wymagających
dodatkowej stymulacji
*poszukiwanie czynników utrudniających
prawidłowy rozwój dziecka
*przygotowanie planu wspierania rozwoju
*dobór właściwych metod, technik i
środków dydaktycznych

Celem II etapu jest:
*porównanie osiągnięć dziecka z wynikami z I

etapu
*podjęcie decyzji dotyczącej dalszej edukacji

dziecka z uwzględnieniem potrzeb

edukacyjnych
*ocena stopnia gotowości szkolnej w obszarach
*wprowadzenie pogłębionej diagnozy
*pomoc dziecku o niskim poziome gotowości
*autorefleksja nauczyciela

Badania można przeprowadzać zbiorowo i

indywidualnie. Przewaga zadań indywidualnych.

Badania zbiorowe – obserwacja zachowań

dziecka w grupie. Badanie ma być poprzedzone

wywiadem z rodzicami.

Ocena poziomu gotowości szkolnej dziecka
– IV stopnie

I Bardzo niski

* 0 – 44 pkt

II Niski

* 45 – 88 pkt

III Dobry

* 89 – 132 pkt

IV Wysoki

* 133 – 174 pkt

Dzieci z I i II stopnia wymagają szczególnej
uwagi w dalszej edukacji, dostosowania
pracy do ich potrzeb edukacyjnych.

Charakterystyka badanych

umiejętności

1. Badanie umiejętności społecznych
Monitorowanie rozwoju społecznego dziecka, czyli:
*orientacja w najbliższym otoczeniu (dane

osobowe, miejsce zamieszkania)
*zachowanie dziecka w grupie
*poziom interakcji społecznych z rówieśnikami i

dorosłymi
*umiejętność dostosowania się do podjętych

zobowiązań,
*przestrzeganie przyjętych norm
*wypełnianie poleceń
*współpraca i współdziałanie w grupie
*adekwatne zachowania do określonej sytuacji
*motywacja do działań grupowych

2. Badanie umiejętności językowych
*Układanie historyjki obrazkowej – jej

opowiedzenie (myślenie przyczynowo –

skutkowe, wymowa)
*Analiza i synteza słów (poziom słuchu

fonematycznego)
*Samodzielne próby czytania tekstu

(technika czytania, pytania problemowe,

ocena czytania ze zrozumieniem)
*Umiejętności słuchowe (poczucie rytmu,

reagowanie na rytm, wrażliwość słuchową,

pamięć słuchową, zasady gry na prostych

instrumentach)
*zakres pojęć przyrodniczo – społecznych

(zmienność pór roku, rozpoznawanie

zwierząt, roślin, urządzeń technicznych,

zawody wykonywane najczęściej,

znajomość własnego adresu zamieszkania).

3. Gotowość do nauki pisania
Umiejętność pisania koncentruje się wokół

intelektualno – motorycznych aspektów rozwoju

dziecka
*Rysunek rodziny (postaci ludzkie – części, szczegóły,

kolory, umiejętność zagospodarowania przestrzeni)
*Umiejętności grafomotoryczne (kształty figur

geometrycznych)
*Spostrzeganie analityczno – reprodukcyjne

(rozpoznawanie, porównanie, odtwarzanie znaków

graficznych z cechami: elementy składane, położenie,

kierunek, położenie linii, proporcje wymiarów,

względem siebie)
*Pamięć ruchowa i koordynacja wzrokowo – słuchowo

– ruchowa (wiersz rymowany)
*Dojrzałość motoryczna (koordynacja ruchów
ramienia, przedramienia, nadgarstka,
dłoni i palców).

4. Gotowość do matematyki
Określenie poziomu podstawowych

operacji myślowych i pojęć.
Dobra orientacja przestrzenna – podstawa
*proste polecenia skierowane do dziecka
*rozpoznawanie kształtów

geometrycznych, wyróżnianie ich jako

abstrakcyjnych obiektów geometrycznych
*znajomość prostych figur

geometrycznych – koła, kwadratu, trójkąta
*wyodrębnienie zbioru przedmiotów
*przyporządkowanie mniejszej
czy większej liczby elementów.

5. Badanie sprawności fizycznej
Aktywność i sprawność motoryczna,
ruchowa, koordynacja ruchowa,
sprawność manualna, postawy
prozdrowotne
Motoryka
*zwinność
*skoczność
*szybkość ruchu

Sprawność ruchowa
*umiejętność zachowania równowagi
Sport i rekreacja. Opanowanie techniki:
*jazdy na rowerze
*jazdy na łyżwach
*jazdy na nartach
*jazdy na sankach
*pływania
*gry w kometkę
*odbijania balonika
*rzutu do kosza
*odbijania piłki o ścianę i jej chwytanie
*skoki na skakance
*kopnięcie piłki do celu

Wymiarami ekspresji motorycznej są:
*ruch
*mimika
*dźwięk
*mowa