12 ZINTEGROWANY MONITORING ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGOid 13681 ppt

background image

1

1

PODSYSTEM - ZINTEGROWANY

PODSYSTEM - ZINTEGROWANY

MONITORING ŚRODOWISKA

MONITORING ŚRODOWISKA

PRZYRODNICZEGO

PRZYRODNICZEGO

Istotą ZMŚP jest kompleksowe traktowanie

Istotą ZMŚP jest kompleksowe traktowanie

środowiska jako systemu składającego się z

środowiska jako systemu składającego się z

elementów biotycznych i abiotycznych

elementów biotycznych i abiotycznych

pozostających we wzajemnych relacjach.

pozostających we wzajemnych relacjach.

Koncepcja tak ujętego programu badawczego

Koncepcja tak ujętego programu badawczego

ma swoje źródło w europejskim programie

ma swoje źródło w europejskim programie

Integrated Monitoring i, chociaż nie została

Integrated Monitoring i, chociaż nie została

ujęta w regulacje prawne, będzie

ujęta w regulacje prawne, będzie

kontynuowana w ramach obecnego programu

kontynuowana w ramach obecnego programu

PMŚ ze względu na możliwość poznania

PMŚ ze względu na możliwość poznania

mechanizmów zmian zachodzących w

mechanizmów zmian zachodzących w

charakterystycznych dla Polski

charakterystycznych dla Polski

geoekosystemach.

geoekosystemach.

background image

2

2

ZINTEGROWANY MONITORING

ZINTEGROWANY MONITORING

ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO

ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO

ZINTEGROWANY MONITORING

ZINTEGROWANY MONITORING

ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO

ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO

ma na celu

ma na celu

rejestrację i analizę krótko- i długookresowych

rejestrację i analizę krótko- i długookresowych

zmian zachodzących w systemach ekologicznych

zmian zachodzących w systemach ekologicznych

pod wpływem przemian klimatycznych,

pod wpływem przemian klimatycznych,

zanieczyszczeń i innych przejawów ingerencji

zanieczyszczeń i innych przejawów ingerencji

człowieka.

człowieka.

Ustala bilans energetyczny i materialny systemu

Ustala bilans energetyczny i materialny systemu

ekologicznego i zmiany jego struktury

ekologicznego i zmiany jego struktury

wewnętrznej, precyzuje prognozy i plan ochrony.

wewnętrznej, precyzuje prognozy i plan ochrony.

background image

3

3

Podstawowe zadanie

Podstawowe zadanie

ZMŚR

ZMŚR

Podstawowym zadaniem

Podstawowym zadaniem

ZMŚR jest

ZMŚR jest

monitorowanie wybranych elementów

monitorowanie wybranych elementów

środowiska (części abiotycznych i biotycznych)

środowiska (części abiotycznych i biotycznych)

w oparciu o stacjonarne badania.

w oparciu o stacjonarne badania.

W konsekwencji powinniśmy uzyskać informacje

W konsekwencji powinniśmy uzyskać informacje

jakościowe i ilościowe o elementarnych

jakościowe i ilościowe o elementarnych

obiegach materii i energii i całym ekosystemie.

obiegach materii i energii i całym ekosystemie.

ZMŚP jest systemem informacyjnym typu

ZMŚP jest systemem informacyjnym typu

pomiarowo-kontrolno-sterującego.

pomiarowo-kontrolno-sterującego.

System ten w kraju wprowadził prof. Kostrzewski

System ten w kraju wprowadził prof. Kostrzewski

z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w

z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w

Poznaniu.

Poznaniu.

background image

4

4

ZINTEGROWANY MONITORING

ZINTEGROWANY MONITORING

ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO

ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO

W odniesieniu do badań systemu najważniejszą rzeczą

W odniesieniu do badań systemu najważniejszą rzeczą

jest właściwe określenie uwarunkowań funkcjonowania

jest właściwe określenie uwarunkowań funkcjonowania

systemu oraz rozpoznanie jego struktury wewnętrznej.

systemu oraz rozpoznanie jego struktury wewnętrznej.

Motorem funkcjonowania systemu jest dopływ energii,

Motorem funkcjonowania systemu jest dopływ energii,

który uruchamia czynniki systemu, które z kolei

który uruchamia czynniki systemu, które z kolei

przejawiają swoją działalność w postaci procesów.

przejawiają swoją działalność w postaci procesów.

Procesy oznaczamy jakościowo i ilościowo w

Procesy oznaczamy jakościowo i ilościowo w

odniesieniu do systemu denudacji lokalnej i regionalnej.

odniesieniu do systemu denudacji lokalnej i regionalnej.

Metodą powszechnie stosowaną jest oznaczanie

Metodą powszechnie stosowaną jest oznaczanie

denudacji chemicznej i mechanicznej jako

denudacji chemicznej i mechanicznej jako

podstawowego wskaźnika obiegu materii w systemie.

podstawowego wskaźnika obiegu materii w systemie.

Obok rozpoznania struktury wewnętrznej systemu na

Obok rozpoznania struktury wewnętrznej systemu na

wstępnym etapie kluczowe znaczenie ma określenie

wstępnym etapie kluczowe znaczenie ma określenie

źródeł dostawy i dróg krążenia materii w zlewni.

źródeł dostawy i dróg krążenia materii w zlewni.

Zasada monitoringu kompleksowego (zintegrowanego)

Zasada monitoringu kompleksowego (zintegrowanego)

zakłada równoczesne prowadzenie badań: warunków

zakłada równoczesne prowadzenie badań: warunków

meteorologicznych, depozycji zanieczyszczeń

meteorologicznych, depozycji zanieczyszczeń

powietrza, wód powierzchniowych i podziemnych,

powietrza, wód powierzchniowych i podziemnych,

gleby, fauny i flory.

gleby, fauny i flory.

background image

5

5

Zadanie:

Zadanie:

Badania elementów środowiska

Badania elementów środowiska

wybranych geoekosystemów Polski

wybranych geoekosystemów Polski

Celem tych prac jest dostarczanie danych o tendencjach

Celem tych prac jest dostarczanie danych o tendencjach

jakości komponentów środowiska i bioróżnorodności

jakości komponentów środowiska i bioróżnorodności

głównych geoekosystemów Polski na potrzeby prowadzenia

głównych geoekosystemów Polski na potrzeby prowadzenia

działań

działań

ochronnych służących zachowaniu struktury krajobrazowej

ochronnych służących zachowaniu struktury krajobrazowej

Polski.

Polski.

Przedmiotem monitoringu są wybrane geoekosystemy

Przedmiotem monitoringu są wybrane geoekosystemy

reprezentatywne dla zróżnicowanych pasmowo struktur

reprezentatywne dla zróżnicowanych pasmowo struktur

krajobrazowych Polski, ich elementy zarówno abiotyczne jak

krajobrazowych Polski, ich elementy zarówno abiotyczne jak

i biotyczne czułe na zmiany bilansu energii, biogenów i

i biotyczne czułe na zmiany bilansu energii, biogenów i

elementów toksycznych.

elementów toksycznych.

W roku 2003 pomiary będą prowadzone w oparciu o sieć

W roku 2003 pomiary będą prowadzone w oparciu o sieć

krajową, na którą składa się siedem Stacji Bazowych w

krajową, na którą składa się siedem Stacji Bazowych w

obrębie reprezentatywnych zlewni rzecznych i jeziornych. Do

obrębie reprezentatywnych zlewni rzecznych i jeziornych. Do

zlewni badawczych należą: zlewnia górnej Parsęty (Stacja

zlewni badawczych należą: zlewnia górnej Parsęty (Stacja

Bazowa Storkowo), Czarnej Hańczy (Stacja Bazowa Wigry),

Bazowa Storkowo), Czarnej Hańczy (Stacja Bazowa Wigry),

jeziora Łękuk (Stacja Bazowa Puszcza Borecka), Strugi

jeziora Łękuk (Stacja Bazowa Puszcza Borecka), Strugi

Toruńskiej (Stacja Bazowa Koniczynka), zlewnia Kanału

Toruńskiej (Stacja Bazowa Koniczynka), zlewnia Kanału

Olszowieckiego (Stacja Bazowa Pożary), zlewnia rolniczo-

Olszowieckiego (Stacja Bazowa Pożary), zlewnia rolniczo-

leśna w Górach Świętokrzyskich (Stacja Bazowa Św. Krzyż),

leśna w Górach Świętokrzyskich (Stacja Bazowa Św. Krzyż),

zlewnia Bystrzanki (Stacja Bazowa Szymbark).

zlewnia Bystrzanki (Stacja Bazowa Szymbark).

background image

6

6

Badania elementów środowiska

Badania elementów środowiska

wybranych geoekosystemów Polski

wybranych geoekosystemów Polski

Przedmiotem monitoringu są wybrane geoekosystemy reprezentatywne dla

Przedmiotem monitoringu są wybrane geoekosystemy reprezentatywne dla

zróżnicowanych pasmowo struktur krajobrazowych Polski. Pomiary będą

zróżnicowanych pasmowo struktur krajobrazowych Polski. Pomiary będą

prowadzone na siedmiu stacjach bazowych: Storkowo, Diabla Góra, Wigry,

prowadzone na siedmiu stacjach bazowych: Storkowo, Diabla Góra, Wigry,

Koniczynka, Pożary, Św. Krzyż, Szymbark, w obrębie reprezentatywnych zlewni

Koniczynka, Pożary, Św. Krzyż, Szymbark, w obrębie reprezentatywnych zlewni

rzecznych i jeziornych ZMŚP będzie realizowany według zweryfikowanego

rzecznych i jeziornych ZMŚP będzie realizowany według zweryfikowanego

programu pomiarowego koncentrującego się na monitoringu najistotniejszych

programu pomiarowego koncentrującego się na monitoringu najistotniejszych

parametrów określających stan i funkcjonowanie wytypowanych

parametrów określających stan i funkcjonowanie wytypowanych

geoekosystemów.

geoekosystemów.

Program ZMŚP obejmuje:

Program ZMŚP obejmuje:

pomiary meteorologiczne,

pomiary meteorologiczne,

pomiary zanieczyszczeń powietrza,

pomiary zanieczyszczeń powietrza,

chemizmu opadów atmosferycznych,

chemizmu opadów atmosferycznych,

chemizmu opadu podkoronowego i spływu po pniach,

chemizmu opadu podkoronowego i spływu po pniach,

pomiary i analizy gleb oraz chemizmu roztworów glebowych,

pomiary i analizy gleb oraz chemizmu roztworów glebowych,

pomiary i analizy opadu biologicznego (ściółki),

pomiary i analizy opadu biologicznego (ściółki),

ilości i jakości wód powierzchniowych,

ilości i jakości wód powierzchniowych,

pomiary i analizy składu chemicznego i poziomu wód podziemnych,

pomiary i analizy składu chemicznego i poziomu wód podziemnych,

obserwacje porostów, flory i fauny bezkręgowców.

obserwacje porostów, flory i fauny bezkręgowców.

Lata 2004 – 2005

Lata 2004 – 2005

Planowane jest rozszerzenie zakresu monitoringu zmian pokrycia/użytkowania

Planowane jest rozszerzenie zakresu monitoringu zmian pokrycia/użytkowania

terenu zlewni reprezentatywnych w oparciu o powtarzalne zdjęcia lotnicze;

terenu zlewni reprezentatywnych w oparciu o powtarzalne zdjęcia lotnicze;

stopniowa realizacja programu rozszerzonego, prognozowanie tendencji zmian

stopniowa realizacja programu rozszerzonego, prognozowanie tendencji zmian

poszczególnych komponentów i bilansów przy pomocy modelowania

poszczególnych komponentów i bilansów przy pomocy modelowania

matematycznego

matematycznego

background image

7

7

Zadanie:

Zadanie:

Badania elementów środowiska

Badania elementów środowiska

wybranych geoekosystemów Polski

wybranych geoekosystemów Polski

ZMŚP będzie realizowany według zweryfikowanego

ZMŚP będzie realizowany według zweryfikowanego

programu pomiarowego koncentrującego się na

programu pomiarowego koncentrującego się na

monitoringu najistotniejszych parametrów określających

monitoringu najistotniejszych parametrów określających

stan i funkcjonowanie wytypowanych geoekosystemów.

stan i funkcjonowanie wytypowanych geoekosystemów.

Obejmuje on: pomiary meteorologiczne, pomiary

Obejmuje on: pomiary meteorologiczne, pomiary

zanieczyszczeń powietrza, pomiary i analizy chemizmu

zanieczyszczeń powietrza, pomiary i analizy chemizmu

opadów atmosferycznych, pomiary i analizy chemizmu

opadów atmosferycznych, pomiary i analizy chemizmu

opadu podkoronowego i spływu po pniach, pomiary i

opadu podkoronowego i spływu po pniach, pomiary i

analizy gleb, pomiary i analizy chemizmu roztworów

analizy gleb, pomiary i analizy chemizmu roztworów

glebowych, pomiary i analizy opadu

glebowych, pomiary i analizy opadu

biologicznego(ściółki), pomiary i analizy ilości i jakości

biologicznego(ściółki), pomiary i analizy ilości i jakości

wód powierzchniowych, pomiary i analizy składu

wód powierzchniowych, pomiary i analizy składu

chemicznego i poziomu wód podziemnych, obserwacje i

chemicznego i poziomu wód podziemnych, obserwacje i

pomiary porostów, obserwacje i pomiary flory i

pomiary porostów, obserwacje i pomiary flory i

roślinności, obserwacje i pomiary fauny bezkręgowców.

roślinności, obserwacje i pomiary fauny bezkręgowców.

Każdy z wymienionych rodzajów pomiarów obejmuje

Każdy z wymienionych rodzajów pomiarów obejmuje

zestaw wskaźników uznanych za program podstawowy i

zestaw wskaźników uznanych za program podstawowy i

zestaw wskaźników uznanych za program rozszerzony.

zestaw wskaźników uznanych za program rozszerzony.

background image

8

8

Zadanie:

Zadanie:

Badania elementów środowiska

Badania elementów środowiska

wybranych geoekosystemów Polski

wybranych geoekosystemów Polski

W latach 2004 – 2005 planuje się rozszerzenie

W latach 2004 – 2005 planuje się rozszerzenie

zakresu monitorowania zmian

zakresu monitorowania zmian

pokrycia/użytkowania terenu zlewni

pokrycia/użytkowania terenu zlewni

reprezentatywnych w oparciu o powtarzalne zdjęcia

reprezentatywnych w oparciu o powtarzalne zdjęcia

lotnicze; stopniowe włączanie do realizowanego

lotnicze; stopniowe włączanie do realizowanego

programu parametrów pomiarowych należących do

programu parametrów pomiarowych należących do

programu rozszerzonego, prognozowanie tendencji

programu rozszerzonego, prognozowanie tendencji

zmian poszczególnych komponentów i bilansów

zmian poszczególnych komponentów i bilansów

przy pomocy modelowania matematycznego.

przy pomocy modelowania matematycznego.

Planowane jest doposażenie stacji bazowych w

Planowane jest doposażenie stacji bazowych w

zestawy aparatury mające na celu standaryzację

zestawy aparatury mające na celu standaryzację

systemu pomiarowego i harmonizację metodyk

systemu pomiarowego i harmonizację metodyk

pomiarów z odpowiednimi metodykami

pomiarów z odpowiednimi metodykami

stosowanymi w innych podsystemach PMŚ.

stosowanymi w innych podsystemach PMŚ.

background image

9

9

Badania elementów środowiska

Badania elementów środowiska

wybranych geoekosystemów Polski

wybranych geoekosystemów Polski

Przepisy prawne

Przepisy prawne

Brak specyficznych regulacji

Brak specyficznych regulacji

prawnych; zadanie nawiązuje do

prawnych; zadanie nawiązuje do

europejskiego programu

europejskiego programu

Integrated

Integrated

Monitoring

Monitoring

funkcjonującego jako

funkcjonującego jako

program dobrowolny pod egidą

program dobrowolny pod egidą

Konwencji Genewskiej

Konwencji Genewskiej

background image

10

10

Obserwacje i badania zasadniczych

Obserwacje i badania zasadniczych

składowych środowiska

składowych środowiska

Obserwacje i badania zasadniczych składowych

Obserwacje i badania zasadniczych składowych

środowiska winny być prowadzone w granicach

środowiska winny być prowadzone w granicach

tego samego funkcjonalnie (hydrologicznie)

tego samego funkcjonalnie (hydrologicznie)

obszaru zlewni. Sugeruje się, by obszar objęty

obszaru zlewni. Sugeruje się, by obszar objęty

tymi badaniami wynosił ok. 1km

tymi badaniami wynosił ok. 1km

2

2

.

.

W przypadku monitoringu krajowego wybrany

W przypadku monitoringu krajowego wybrany

obszar musi być reprezentatywny tak ze

obszar musi być reprezentatywny tak ze

względu na przyczyny zagrożeń

względu na przyczyny zagrożeń

(zanieczyszczenia) jak również środowisko

(zanieczyszczenia) jak również środowisko

przyrodnicze (ekosystemy).

przyrodnicze (ekosystemy).

Ograniczony musi być wpływ specyficznych

Ograniczony musi być wpływ specyficznych

czynników lokalnych, gdyż przy konieczności

czynników lokalnych, gdyż przy konieczności

uogólniania wyników badań na duże obszary,

uogólniania wyników badań na duże obszary,

powstaje ryzyko popełnienia znacznych błędów.

powstaje ryzyko popełnienia znacznych błędów.

background image

11

11

Krajowy program ZMŚP należy

Krajowy program ZMŚP należy

związać z programem

związać z programem

międzynarodowym

międzynarodowym

Krajowy program ZMŚP należy związać z programem

Krajowy program ZMŚP należy związać z programem

międzynarodowym dzięki temu można realizować następujące

międzynarodowym dzięki temu można realizować następujące

cele:

cele:

rozpoznanie struktury wewnętrznej i funkcjonalnej podstawowych

rozpoznanie struktury wewnętrznej i funkcjonalnej podstawowych

geoekosystemów na obszarze Polski

geoekosystemów na obszarze Polski

ustalenie wpływu naturalnych i antropogenicznych procesów

ustalenie wpływu naturalnych i antropogenicznych procesów

kształtujących rozwój geoekosystemów

kształtujących rozwój geoekosystemów

określenie odporności poszczególnych podsystemów na

określenie odporności poszczególnych podsystemów na

antropopresję

antropopresję

ustalenie aktualnych i potencjalnych zagrożeń w stosunku do

ustalenie aktualnych i potencjalnych zagrożeń w stosunku do

funkcjonowania geoekosystemów

funkcjonowania geoekosystemów

przedstawienie prognozy funkcjonowania geoekosystemów

przedstawienie prognozy funkcjonowania geoekosystemów

przedstawienie prognozy funkcjonowania geoekosystemów w

przedstawienie prognozy funkcjonowania geoekosystemów w

warunkach zmian klimatu i zwiększającej się ingerencji człowieka

warunkach zmian klimatu i zwiększającej się ingerencji człowieka

dostarczenie danych mających na celu zachowanie zasobów

dostarczenie danych mających na celu zachowanie zasobów

przyrodniczych geoekosystemów.

przyrodniczych geoekosystemów.

background image

12

12

Zasada monitoringu

Zasada monitoringu

kompleksowego

kompleksowego

(zintegrowanego

(zintegrowanego

Zasada monitoringu kompleksowego

Zasada monitoringu kompleksowego

(zintegrowanego) zakłada równoczesne

(zintegrowanego) zakłada równoczesne

prowadzenie badań:

prowadzenie badań:

warunków

warunków

klimatycznych(meteorologicznych)

klimatycznych(meteorologicznych)

stężeń i depozycji zanieczyszczeń powietrza

stężeń i depozycji zanieczyszczeń powietrza

stężeń i depozycji zanieczyszczeń wód

stężeń i depozycji zanieczyszczeń wód

powierzchniowych i podziemnych

powierzchniowych i podziemnych

stężeń i depozycji zanieczyszczeń gleby,

stężeń i depozycji zanieczyszczeń gleby,

flory i fauny.

flory i fauny.

background image

13

13

Kompleksowy monitoring środowiska

Kompleksowy monitoring środowiska

przyrodniczego w podstawowych typach

przyrodniczego w podstawowych typach

geoekosystemów Polski = Monitoring obiegu

geoekosystemów Polski = Monitoring obiegu

energii i materii

energii i materii

Wstępna koncepcja programu

Wstępna koncepcja programu

Celem programu jest:

Celem programu jest:

poznanie mechanizmów procesów obiegu energii i materii w

poznanie mechanizmów procesów obiegu energii i materii w

podstawowych typach geoekosystemów Polski,

podstawowych typach geoekosystemów Polski,

rozpoznanie rozmiarów antropogenicznej transformacji struktury

rozpoznanie rozmiarów antropogenicznej transformacji struktury

procesów obiegu energii i materii w geoekosystemach różnego

procesów obiegu energii i materii w geoekosystemach różnego

rodzaju i rzędu,

rodzaju i rzędu,

Oszacowanie bilansu energii i materii dla wybranych

Oszacowanie bilansu energii i materii dla wybranych

powierzchni w obrebie wyróżnionych typów geoekosystemów,

powierzchni w obrebie wyróżnionych typów geoekosystemów,

określenie wartości progowych tolerancji geoekosystemów

określenie wartości progowych tolerancji geoekosystemów

różnego rodzaju i rzędu na antropopresję ( zmiany użytkowania

różnego rodzaju i rzędu na antropopresję ( zmiany użytkowania

gruntów, agrotechnikę, gospodarkę leśną, hydrotechnikę,

gruntów, agrotechnikę, gospodarkę leśną, hydrotechnikę,

emisje zanieczyszczeń itp.) i zmiany globalne ( zmiany klimatu),

emisje zanieczyszczeń itp.) i zmiany globalne ( zmiany klimatu),

zebranie informacji niezbędnych do modelowania systemów

zebranie informacji niezbędnych do modelowania systemów

przyrodniczych i prognozowania ich ewolucji dla przewidywanych

przyrodniczych i prognozowania ich ewolucji dla przewidywanych

scenariuszy intensyfikacji/dezintensyfikacji produkcji rolniczej,

scenariuszy intensyfikacji/dezintensyfikacji produkcji rolniczej,

industrializacji/deindustrializacji, urbanizacji i przemian klimatu.

industrializacji/deindustrializacji, urbanizacji i przemian klimatu.

background image

14

14

SIEĆ STACJI MONITORINGU

SIEĆ STACJI MONITORINGU

ZINTEGROWANEGO

ZINTEGROWANEGO

W pierwszym etapie prac monitoring zintegrowany będzie

W pierwszym etapie prac monitoring zintegrowany będzie

działał w oparciu o stacje bazowe.

działał w oparciu o stacje bazowe.

Stacja bazowa monitoringu zintegrowanego jest to

Stacja bazowa monitoringu zintegrowanego jest to

określony wzorcowy system ekologiczny (WSE) wraz z

określony wzorcowy system ekologiczny (WSE) wraz z

otoczeniem oraz infrastrukturą techniczną (laboratoria,

otoczeniem oraz infrastrukturą techniczną (laboratoria,

aparatura, budynki mieszkalne dla obserwatorów, itp.).

aparatura, budynki mieszkalne dla obserwatorów, itp.).

Stacja jest własnością określonej instytucji naukowej lub

Stacja jest własnością określonej instytucji naukowej lub

parku narodowego, która jednocześnie pełni rolę jednostki

parku narodowego, która jednocześnie pełni rolę jednostki

nadzorującej pomiary i badania prowadzone na Stacji.

nadzorującej pomiary i badania prowadzone na Stacji.

Wytypowano 12 stacji bazowych. Są one zlokalizowane

Wytypowano 12 stacji bazowych. Są one zlokalizowane

poza obszarami zurbanizowanymi i przemysłowymi,

poza obszarami zurbanizowanymi i przemysłowymi,

uwolnione od wpływu lokalnych zanieczyszczeń – na

uwolnione od wpływu lokalnych zanieczyszczeń – na

terenach typowego krajobrazu rolno-leśnego.

terenach typowego krajobrazu rolno-leśnego.

Planuje się wytypowanie stacji drugiego stopnia. Będą

Planuje się wytypowanie stacji drugiego stopnia. Będą

one usytuowane na terenach „subśrodowisk”

one usytuowane na terenach „subśrodowisk”

(zurbanizowanego, przemysłowego, leśnego, bagienno-

(zurbanizowanego, przemysłowego, leśnego, bagienno-

torfowego, jeziornego itp.) i będą miały za zadanie

torfowego, jeziornego itp.) i będą miały za zadanie

uzupełnienie informacji ze stacji bazowych. M.in. stacje

uzupełnienie informacji ze stacji bazowych. M.in. stacje

drugiego stopnia powstaną w pozostałych parkach

drugiego stopnia powstaną w pozostałych parkach

narodowych

narodowych

background image

15

15

Wybór stacji

Wybór stacji

Przy wyborze stacji kierowano się następującymi

Przy wyborze stacji kierowano się następującymi

cechami uwzgledniając:

cechami uwzgledniając:

typ budowy geologicznej i rzeźby, określenie

typ budowy geologicznej i rzeźby, określenie

struktury sytemu przyrodniczego i społeczno-

struktury sytemu przyrodniczego i społeczno-

gospodarczego

gospodarczego

zróżnicowanie klimatyczne Polski, warunkujące

zróżnicowanie klimatyczne Polski, warunkujące

funkcjonowanie procesów przyrodniczych

funkcjonowanie procesów przyrodniczych

stopień transformacji antropogenicznej

stopień transformacji antropogenicznej

z wydzieleniem obszarów leśnych

z wydzieleniem obszarów leśnych

(z wyróżnieniem parków narodowych), rolnych,

(z wyróżnieniem parków narodowych), rolnych,

miejskich, obszarów przemysłowych

miejskich, obszarów przemysłowych

i górniczych.

i górniczych.

background image

16

16

Stacje bazowe

Stacje bazowe

Stacje bazowe:

Stacje bazowe:

Storkowo (Uniwersytet Mickiewicza, Poznań)

Storkowo (Uniwersytet Mickiewicza, Poznań)

Wigierski Park Narodowy

Wigierski Park Narodowy

Puszczykowo – Wielkopolski Park Narodowy

Puszczykowo – Wielkopolski Park Narodowy

Koniczynka (U. Kopernika)

Koniczynka (U. Kopernika)

Białowieża – Białowieski Park Narodowy

Białowieża – Białowieski Park Narodowy

Granica – Kampinoski Park Narodowy

Granica – Kampinoski Park Narodowy

Świętokrzyski Park narodowy

Świętokrzyski Park narodowy

Sosnowiec

Sosnowiec

Karkonoski Park Narodowy

Karkonoski Park Narodowy

Brenna (Katowice)

Brenna (Katowice)

Szymbark (Kraków)

Szymbark (Kraków)

Ustrzyki Górne – Bieszczadzki Park Narodowy

Ustrzyki Górne – Bieszczadzki Park Narodowy

background image

17

17

Ogólny ramowy zakres badań w stacjach

Ogólny ramowy zakres badań w stacjach

kompleksowego monitoringu

kompleksowego monitoringu

Ogólny ramowy zakres badań w stacjach

Ogólny ramowy zakres badań w stacjach

kompleksowego monitoringu powinien

kompleksowego monitoringu powinien

uwzględniać następujące elementy prostych i

uwzględniać następujące elementy prostych i

złożonych układów obiegu materii i energii:

złożonych układów obiegu materii i energii:

procesy pionowej wymiany energii i materii w

procesy pionowej wymiany energii i materii w

układzie atmosfera-roślina - gleba - skała,

układzie atmosfera-roślina - gleba - skała,

transformacje energii, transport i bilans materii w

transformacje energii, transport i bilans materii w

katenach stokowych,

katenach stokowych,

transformacje energii, transport i bilans materii w

transformacje energii, transport i bilans materii w

układach otwartych zlewni rzecznych i jeziorno -

układach otwartych zlewni rzecznych i jeziorno -

rzecznych o różnej wielkości,

rzecznych o różnej wielkości,

transformacje energii, transport i bilans materii w

transformacje energii, transport i bilans materii w

układach „zamkniętych” zlewni bezodpływowych

układach „zamkniętych” zlewni bezodpływowych

powierzchniowo

powierzchniowo

background image

18

18

PODSTAWOWE ZRÓŻNICOWANIE TYPÓW ŚRODOWISKA NA

PODSTAWOWE ZRÓŻNICOWANIE TYPÓW ŚRODOWISKA NA

TERYTORIUM POLSKI JAKO TłO DLA SIECI STACJI ZMŚP

TERYTORIUM POLSKI JAKO TłO DLA SIECI STACJI ZMŚP

Biorąc pod uwagę cechy środowiska przyrodniczego Polski i

Biorąc pod uwagę cechy środowiska przyrodniczego Polski i

stopień jego transformacji przez człowieka, możemy

stopień jego transformacji przez człowieka, możemy

wyróżnić na obszarze kraju następujące typy:

wyróżnić na obszarze kraju następujące typy:

góry wysokie - o piętrowym zróżnicowaniu klimatu i całego

góry wysokie - o piętrowym zróżnicowaniu klimatu i całego

środowiska, odznaczające się wyższymi opadami i

środowiska, odznaczające się wyższymi opadami i

odprowadzaniem znacznych nadwyżek wody i substancji

odprowadzaniem znacznych nadwyżek wody i substancji

mineralnych,

mineralnych,

góry średnie i niskie - o glebach szkieletowych, przewadze

góry średnie i niskie - o glebach szkieletowych, przewadze

zbiorowisk leśnych, odznaczające

zbiorowisk leśnych, odznaczające

się wyższymi opadami, odprowadzniem nadwyżek wody i

się wyższymi opadami, odprowadzniem nadwyżek wody i

substancji mineralnych, ze stoków

substancji mineralnych, ze stoków

i zlewni,

i zlewni,

wyżyny i pogórze - zbudowane ze skał niewęglanowych, o

wyżyny i pogórze - zbudowane ze skał niewęglanowych, o

przyspieszonym obiegu energii i materii w obrebie katen

przyspieszonym obiegu energii i materii w obrebie katen

stokowych i zlewni,

stokowych i zlewni,

wyżyny zbudowane ze skał węglanowych - charakteryzujące

wyżyny zbudowane ze skał węglanowych - charakteryzujące

się głębokim krążeniem wód i wysokim tempem ługowania,

się głębokim krążeniem wód i wysokim tempem ługowania,

wyżyny i równiny lessowe - charakteryzujące się żyznymi a

wyżyny i równiny lessowe - charakteryzujące się żyznymi a

zarazem łatwo erodującymi się glebami,

zarazem łatwo erodującymi się glebami,

background image

19

19

PODSTAWOWE ZRÓŻNICOWANIE TYPÓW ŚRODOWISKA NA

PODSTAWOWE ZRÓŻNICOWANIE TYPÓW ŚRODOWISKA NA

TERYTORIUM POLSKI JAKO TłO DLA SIECI STACJI ZMŚP

TERYTORIUM POLSKI JAKO TłO DLA SIECI STACJI ZMŚP

wysoczyzny młodoglacjalne głownie pagórkowate i

wysoczyzny młodoglacjalne głownie pagórkowate i

faliste - o przewadze zasobnych gleb i przyspieszonym

faliste - o przewadze zasobnych gleb i przyspieszonym

obiegu wody i materii w obrębie katen stokowych

obiegu wody i materii w obrębie katen stokowych

imałych zlewni,

imałych zlewni,

wysoczyzny płaskie, w przewadze staroglacjalne - o

wysoczyzny płaskie, w przewadze staroglacjalne - o

ograniczonym komponencie poziomej wymiany energii i

ograniczonym komponencie poziomej wymiany energii i

materii,

materii,

równiny piaszczyste - o mało zasobnych glebach i

równiny piaszczyste - o mało zasobnych glebach i

niemal wyłącznie pionowym komponencie wymiany ( z

niemal wyłącznie pionowym komponencie wymiany ( z

udziałem odpływu gruntowego),

udziałem odpływu gruntowego),

obszary wydmowe - jak wyżej, ale o wyraźnym eolicznym

obszary wydmowe - jak wyżej, ale o wyraźnym eolicznym

komponencie w przemieszczaniu substancji mineralnej,

komponencie w przemieszczaniu substancji mineralnej,

dna dolin - strefy inwersji temperatury i powodzi, o

dna dolin - strefy inwersji temperatury i powodzi, o

przewadze akumulacji wody i osadów,

przewadze akumulacji wody i osadów,

obszary bagien i mokradeł - wysokiego zwierciadła wód

obszary bagien i mokradeł - wysokiego zwierciadła wód

gruntowych bez odprowadzania substancji mineralnych i

gruntowych bez odprowadzania substancji mineralnych i

organicznych.

organicznych.

background image

20

20

STOPIEŃ TRANSFORMACJI ANTROPOGENICZNEJ

STOPIEŃ TRANSFORMACJI ANTROPOGENICZNEJ

Stopień transformacji antropogenicznej objawia się w

Stopień transformacji antropogenicznej objawia się w

różnych typach użytkowania:

różnych typach użytkowania:

obszary parków narodowych - o w miarę niezaburzonym

obszary parków narodowych - o w miarę niezaburzonym

obiegu energii i materii,

obiegu energii i materii,

obszary o przewadze użytków leśnych,

obszary o przewadze użytków leśnych,

obszary o przewadze użytków rolnych ( rolnictwo

obszary o przewadze użytków rolnych ( rolnictwo

ekstensywne /intensywne),

ekstensywne /intensywne),

obszary aglomeracji miejskich ( zurbanizowane),

obszary aglomeracji miejskich ( zurbanizowane),

obszary przemysłowe, górnictwa podziemnego i

obszary przemysłowe, górnictwa podziemnego i

odkrywkowego o obiegu energii i materii zaburzonym, a

odkrywkowego o obiegu energii i materii zaburzonym, a

nawet całkowicie zniszczonych zasobach środowiskowych.

nawet całkowicie zniszczonych zasobach środowiskowych.

Stacje pełnego monitoringu środowiska powinny być

Stacje pełnego monitoringu środowiska powinny być

zlokalizowane w miarę możliwości we wszystkich

zlokalizowane w miarę możliwości we wszystkich

wyróżnionych typach - aby uchwycić różnorodność

wyróżnionych typach - aby uchwycić różnorodność

zasobów jak i mechanizmy obiegu energii i materii w skali

zasobów jak i mechanizmy obiegu energii i materii w skali

kraju.

kraju.

background image

21

21

Stacje monitoringowe

Stacje monitoringowe

Początkowym etapem pracy na stacjach monitoringowych jest

Początkowym etapem pracy na stacjach monitoringowych jest

analizowanie strumieni składników zanieczyszczeń i opadów

analizowanie strumieni składników zanieczyszczeń i opadów

docierających do badanego systemu i zeń odprowadzanych.

docierających do badanego systemu i zeń odprowadzanych.

W dalszej kolejności prowadzone są badania i analizy przepływu

W dalszej kolejności prowadzone są badania i analizy przepływu

składników pomiędzy elementami monitorowanego układu, by w

składników pomiędzy elementami monitorowanego układu, by w

końcowym etapie móc modelować wpływ zanieczyszczeń na

końcowym etapie móc modelować wpływ zanieczyszczeń na

układy przyrodnicze i ich produktywność.

układy przyrodnicze i ich produktywność.

Obserwacje i pomiary musza być prowadzone takimi samymi lub

Obserwacje i pomiary musza być prowadzone takimi samymi lub

porównywalnymi metodami. Stała musi być częstotliwość

porównywalnymi metodami. Stała musi być częstotliwość

prowadzenia pomiarów, a ich wyniki muszą być opracowywane i

prowadzenia pomiarów, a ich wyniki muszą być opracowywane i

przedstawiane w ujednolicony sposób. Dalej, wyniki muszą być

przedstawiane w ujednolicony sposób. Dalej, wyniki muszą być

wiarygodne i porównywalne w skali wszystkich sieci

wiarygodne i porównywalne w skali wszystkich sieci

monitoringu.

monitoringu.

Moniotoringi niższego rzędu, organizowane są dla specyficznych

Moniotoringi niższego rzędu, organizowane są dla specyficznych

celów, powinny posiadać bardziej specyficzny charakter.

celów, powinny posiadać bardziej specyficzny charakter.

Stosowane metody winny być standardowe w ramach całego

Stosowane metody winny być standardowe w ramach całego

monitoringu krajowego i nie powinny się różnić od stosowanych

monitoringu krajowego i nie powinny się różnić od stosowanych

w innych krajach. Powinno to spowodować integrację z sieciami

w innych krajach. Powinno to spowodować integrację z sieciami

monitoringu innych krajów.

monitoringu innych krajów.

background image

22

22

PROGRAM BADAWCZY PROWADZONY

PROGRAM BADAWCZY PROWADZONY

NA POWIERZCHNIACH STANOWIĄCYCH

NA POWIERZCHNIACH STANOWIĄCYCH

WSE

WSE

Charakterystyka zmian zachodzących w danym

Charakterystyka zmian zachodzących w danym

systemie ekologicznym wymaga odpowiedniego

systemie ekologicznym wymaga odpowiedniego

dobrania możliwie małej liczby parametrów,

dobrania możliwie małej liczby parametrów,

których pomiar będzie obrazował ciągi

których pomiar będzie obrazował ciągi

współzależnych zmian zachodzących w danym

współzależnych zmian zachodzących w danym

systemie.

systemie.

Dobór parametrów musi umożliwiać

Dobór parametrów musi umożliwiać

zintegrowaną jego ocenę.

zintegrowaną jego ocenę.

Ponadto zostaną one dobrane w ten sposób aby

Ponadto zostaną one dobrane w ten sposób aby

program badawczy prowadzony na stacjach

program badawczy prowadzony na stacjach

bazowych monitoringu zintegrowanego był

bazowych monitoringu zintegrowanego był

porównywalny z programami prowadzonymi w

porównywalny z programami prowadzonymi w

sieciach reperowych i podstawowych

sieciach reperowych i podstawowych

pozostałych podsystemów monitoringu.

pozostałych podsystemów monitoringu.

background image

23

23

Programy prowadzone w

Programy prowadzone w

WSE

WSE

W WSE prowadzone będą 4 następujące programy:

W WSE prowadzone będą 4 następujące programy:

A

A

program standard realizowany we wszystkich WSE

program standard realizowany we wszystkich WSE

B

B

program optimum realizowany w wybranych WSE

program optimum realizowany w wybranych WSE

wg ujednoliconej metodyki

wg ujednoliconej metodyki

C

C

program lokalny realizowany zgodnie ze specyfiką

program lokalny realizowany zgodnie ze specyfiką

przyrodniczą danego WSE a niezbędny do prawidłowej

przyrodniczą danego WSE a niezbędny do prawidłowej

analizy wyników programów A i B

analizy wyników programów A i B

D

D

program specjalny realizowany w określonych WSE,

program specjalny realizowany w określonych WSE,

związany z zadaniami metodycznymi lub naukowymi

związany z zadaniami metodycznymi lub naukowymi

nawiązującymi do programów A, B i C.

nawiązującymi do programów A, B i C.

Za A i B odpowiedzialny jest Główny Inspektor Ochrony

Za A i B odpowiedzialny jest Główny Inspektor Ochrony

Środowiska

Środowiska

Za C i D odpowiedzialni są organizatorzy poszczególnych

Za C i D odpowiedzialni są organizatorzy poszczególnych

WSE

WSE

Z tych względów należy sugerować stosowanie

Z tych względów należy sugerować stosowanie

etapowości wdrażania monitoringu przy równoczesnym

etapowości wdrażania monitoringu przy równoczesnym

określeniu obserwacji podstawowych oraz dodatkowych.

określeniu obserwacji podstawowych oraz dodatkowych.

background image

24

24

Obserwacje podstawowe

Obserwacje podstawowe

Do obserwacji podstawowych

Do obserwacji podstawowych

zaliczyć należy

zaliczyć należy

standardowe pomiary parametrów meteorologicznych.

standardowe pomiary parametrów meteorologicznych.

Z zanieczyszczeń powietrza: stężenia dwutlenku siarki

Z zanieczyszczeń powietrza: stężenia dwutlenku siarki

i dwutlenku azotu, pyłów zawieszonych oraz ozonu jako

i dwutlenku azotu, pyłów zawieszonych oraz ozonu jako

zanieczyszczenia wtórnego.

zanieczyszczenia wtórnego.

Ważnym elementem jest badanie depozycji głównie

Ważnym elementem jest badanie depozycji głównie

opadu atmosferycznego w aspekcie ilościowym i

opadu atmosferycznego w aspekcie ilościowym i

jakościowym.

jakościowym.

Tam, gdzie to możliwe zaleca się oddzielne zbieranie

Tam, gdzie to możliwe zaleca się oddzielne zbieranie

opadu suchego i mokrego. Wystarczającym jednak jest

opadu suchego i mokrego. Wystarczającym jednak jest

zbieranie opadu całkowitego.

zbieranie opadu całkowitego.

Zakres pomiarów i analiz opadów jest obszerniejszy,

Zakres pomiarów i analiz opadów jest obszerniejszy,

obejmuje zarówno składniki, które są toksyczne lub

obejmuje zarówno składniki, które są toksyczne lub

szkodliwe dla organizmów roślinnych lub zwierzęcych,

szkodliwe dla organizmów roślinnych lub zwierzęcych,

oraz takie które są składnikami nawozowymi np. azot.

oraz takie które są składnikami nawozowymi np. azot.

background image

25

25

Program badawczo-pomiarowy Stacji Bazowych ZMŚP

Program badawczo-pomiarowy Stacji Bazowych ZMŚP

Lp

Lp

.

.

Grupa pomiarowa

Grupa pomiarowa

Cechy mierzone

Cechy mierzone

1.

1.

Meteorologia

Meteorologia

Temp., temp. gruntu (na głębokościach 5, 10,

Temp., temp. gruntu (na głębokościach 5, 10,

20, 50, 100 cm), wilg. bezwzgl., ciśnienie

20, 50, 100 cm), wilg. bezwzgl., ciśnienie

pary wodnej, wilg. wzgl., niedosyt wilg.,

pary wodnej, wilg. wzgl., niedosyt wilg.,

temp. punktu rosy, opady atm. na wys. 1m,

temp. punktu rosy, opady atm. na wys. 1m,

prędkość i kierunek wiatru, zachmurzenie,

prędkość i kierunek wiatru, zachmurzenie,

miąższość pokrywy śnieżnej, prom. całk.,

miąższość pokrywy śnieżnej, prom. całk.,

usłonecznienie, parowanie

usłonecznienie, parowanie

2.

2.

Skład chemiczny powietrza

Skład chemiczny powietrza

SO

SO

2

2

, NO, HNO

, NO, HNO

3

3

+ NO

+ NO

2

2

, NH

, NH

3

3

+NH

+NH

4

4

, O

, O

3

3

,

,

aerozole (siarczany)

aerozole (siarczany)

3.

3.

1.

1.

Skład chemiczny opadu atm.

Skład chemiczny opadu atm.

2.

2.

Skład chemiczny opadu

Skład chemiczny opadu

podkoronowego

podkoronowego

3.

3.

Skład chemiczny opadu

Skład chemiczny opadu

spływającego po pniach

spływającego po pniach

drzew

drzew

4.

4.

Skład chemiczny pokrywy

Skład chemiczny pokrywy

śniegowej

śniegowej

Przewodność i pH, zasadowość, siarczany, N-

Przewodność i pH, zasadowość, siarczany, N-

amonowy i azotanowy, chlorki, Na, K, Ca,

amonowy i azotanowy, chlorki, Na, K, Ca,

Mg, Mn, NH

Mg, Mn, NH

4

4

, P całkowity, azotany

, P całkowity, azotany

j.w.

j.w.

j.w.

j.w.

j.w.

j.w.

4.

4.

Skład chemiczny roztworu

Skład chemiczny roztworu

glebowego

glebowego

Ca, Mg, Na, K, P, Fe, Pb, Cd, Zn, N, chlorki,

Ca, Mg, Na, K, P, Fe, Pb, Cd, Zn, N, chlorki,

odczyn

odczyn

5.

5.

Skład chemiczny materiału

Skład chemiczny materiału

glebowego

glebowego

j.w.

j.w.

6.

6.

Skład chemiczny materiału

Skład chemiczny materiału

roślinnego

roślinnego

j.w.

j.w.

7.

7.

Skład chemiczny wód

Skład chemiczny wód

gruntowych

gruntowych

N-azotanowy i amonowy, Ca, Mg, N, K, Mn, Fe,

N-azotanowy i amonowy, Ca, Mg, N, K, Mn, Fe,

Al ogólny, chlorki, krzemionka, azotany,

Al ogólny, chlorki, krzemionka, azotany,

azotyny, temp.

azotyny, temp.

8.

8.

Skład chemiczny wód

Skład chemiczny wód

powierzchniowych

powierzchniowych

j.w. + stan wody, przepływ, przewodność,

j.w. + stan wody, przepływ, przewodność,

zawiesina

zawiesina

background image

26

26

Najważniejsze zadania organizacyjne ZMŚP

Najważniejsze zadania organizacyjne ZMŚP

Do najważniejszych zadań organizacyjnych ZMŚR należy

Do najważniejszych zadań organizacyjnych ZMŚR należy

zaliczyć:

zaliczyć:

delimitację WSE (punkty, powierzchnie testowe, zlewnie)

delimitację WSE (punkty, powierzchnie testowe, zlewnie)

przygotowanie dokumentacji stanu mapy w skali 1: 10 000,

przygotowanie dokumentacji stanu mapy w skali 1: 10 000,

1: 25 000, 1:50000, plany, zdjęcia lotnicze, mapy

1: 25 000, 1:50000, plany, zdjęcia lotnicze, mapy

tematyczne: topograficzne, topoklimatyczne,

tematyczne: topograficzne, topoklimatyczne,

geomorfologiczne, litologiczne, glebowe, struktury

geomorfologiczne, litologiczne, glebowe, struktury

użytkowania, roślinności rzeczywistej i potencjalnej, zagrożeń

użytkowania, roślinności rzeczywistej i potencjalnej, zagrożeń

ustalenie przez specjalistów zakresu badań, częstotliwości,

ustalenie przez specjalistów zakresu badań, częstotliwości,

metodyki pomiarów oraz bazy danych wybranych elementów

metodyki pomiarów oraz bazy danych wybranych elementów

środowiska przyrodniczego

środowiska przyrodniczego

opracowanie instrukcji meteorologiczno-metodycznej ZMŚP

opracowanie instrukcji meteorologiczno-metodycznej ZMŚP

organizacja szkół tematycznych i seminariów ZMŚP

organizacja szkół tematycznych i seminariów ZMŚP

uzgodnienia z krajowymi monitoringami specjalistycznymi

uzgodnienia z krajowymi monitoringami specjalistycznymi

uzgodnienia z zagranicznymi monitoringami

uzgodnienia z zagranicznymi monitoringami

uzgodnienia dot. wiarygodności pomiarów terenowych i

uzgodnienia dot. wiarygodności pomiarów terenowych i

laboratoryjnych (interkalibracja)

laboratoryjnych (interkalibracja)

uzgodnienia dot. uruchomienia na stacjach bazowych

uzgodnienia dot. uruchomienia na stacjach bazowych

programu wstępnego, minimum, optimum, lokalnego i

programu wstępnego, minimum, optimum, lokalnego i

specjalnego

specjalnego

background image

27

27

Badania na stacjach bazowych

Badania na stacjach bazowych

Przedmiotem badań na stacjach bazowych będą następujące zmiany

Przedmiotem badań na stacjach bazowych będą następujące zmiany

zachodzące w WSE:

zachodzące w WSE:

zmiany struktury przyrody WSE w tym obszarów poszczególnych

zmiany struktury przyrody WSE w tym obszarów poszczególnych

ekosystemów w zakresie wszystkich podsystemów

ekosystemów w zakresie wszystkich podsystemów

zmiany przebiegu podstawowych procesów w ekosystemach

zmiany przebiegu podstawowych procesów w ekosystemach

zmiany zachodzące w różnorodności biologicznej obszaru i

zmiany zachodzące w różnorodności biologicznej obszaru i

charakterystyce wybranych populacji

charakterystyce wybranych populacji

zmiany przebiegu procesów oddziaływujących między poszczególnymi

zmiany przebiegu procesów oddziaływujących między poszczególnymi

ekosystemami w zakresie wszystkich nośników oddziaływań

ekosystemami w zakresie wszystkich nośników oddziaływań

zmiany w czynnikach sterujących ekosystemami i całym WSE

zmiany w czynnikach sterujących ekosystemami i całym WSE

zmiany w oddziaływaniu otoczenia wpływającego na WSE

zmiany w oddziaływaniu otoczenia wpływającego na WSE

zmiany w strumieniach zanieczyszczeń wnikających do poszczególnych

zmiany w strumieniach zanieczyszczeń wnikających do poszczególnych

ekosystemów i dystrybucja tych zanieczyszczeń między ekosystemami

ekosystemów i dystrybucja tych zanieczyszczeń między ekosystemami

i wewnątrz ekosystemów oraz kumulacja zanieczyszczeń

i wewnątrz ekosystemów oraz kumulacja zanieczyszczeń

zmiany w bilansie energii i materii WSE i w poszczególnych

zmiany w bilansie energii i materii WSE i w poszczególnych

ekosystemach oraz porównanie zmian zachodzących na wejściach i

ekosystemach oraz porównanie zmian zachodzących na wejściach i

wyjściach tych systemów

wyjściach tych systemów

zmiany w oddziaływaniu czynników technicznych i antropogenicznych

zmiany w oddziaływaniu czynników technicznych i antropogenicznych

z otoczenia i wnętrza WSE na WSE i jego ekosystemy

z otoczenia i wnętrza WSE na WSE i jego ekosystemy

w tle środowiskowym jako czynniki zasilające i sterujące procesami na

w tle środowiskowym jako czynniki zasilające i sterujące procesami na

obszarze WSE

obszarze WSE

inne zanieczyszczenia w wybranych procesach specyficznych dla

inne zanieczyszczenia w wybranych procesach specyficznych dla

danego WSE i jego otoczenia.

danego WSE i jego otoczenia.

background image

28

28

PROPOZYCJA SZCZEGÓŁOWEGO ZAKRESU BADAŃ

PROPOZYCJA SZCZEGÓŁOWEGO ZAKRESU BADAŃ

Wymiana energii i bilans promieniowania:

Wymiana energii i bilans promieniowania:

usłonecznienie i radiacja

usłonecznienie i radiacja

temperatura powietrza

temperatura powietrza

temperatura gruntu

temperatura gruntu

zamarzanie gruntu

zamarzanie gruntu

wiatr

wiatr

Obieg wody

Obieg wody

opad i intercepcja

opad i intercepcja

parowanie i ewapotranspiracja

parowanie i ewapotranspiracja

infiltracja

infiltracja

wilgotność gruntu

wilgotność gruntu

spływ powierzchniowy

spływ powierzchniowy

spływ podpowierzchniowy i odpływ drenarski

spływ podpowierzchniowy i odpływ drenarski

wody w profilu glebowym

wody w profilu glebowym

wody gruntowe

wody gruntowe

źródła

źródła

odpływ w korycie

odpływ w korycie

zbiorniki wodne

zbiorniki wodne

background image

29

29

PROPOZYCJA SZCZEGÓŁOWEGO ZAKRESU BADAŃ

PROPOZYCJA SZCZEGÓŁOWEGO ZAKRESU BADAŃ

Procesy fizyczne w obiegu materii nieorganicznej i organicznej:

Procesy fizyczne w obiegu materii nieorganicznej i organicznej:

erozja gleb ( rozbryzg,spłukiwanie rozproszone i skoncentrowane, erozja

erozja gleb ( rozbryzg,spłukiwanie rozproszone i skoncentrowane, erozja

wąwozowa)

wąwozowa)

suffozja- erozja podziemna - polegająca na tworzeniu pod powierzchnią

suffozja- erozja podziemna - polegająca na tworzeniu pod powierzchnią

ziemi pustych przestrzeni, które z czasem łączą się stwarzając dogodne

ziemi pustych przestrzeni, które z czasem łączą się stwarzając dogodne

miejsca do podziemnego przepływu wody

miejsca do podziemnego przepływu wody

procesy grawitacyjne

procesy grawitacyjne

opad eoliczny ( z dalekiego transportu i transportu lokalnego) aerosoli,

opad eoliczny ( z dalekiego transportu i transportu lokalnego) aerosoli,

pyłów i makroszczątków

pyłów i makroszczątków

produkcja i destrukcja biomasy oraz odprowadzanie z plonami i spasanie

produkcja i destrukcja biomasy oraz odprowadzanie z plonami i spasanie

transport zawiesiny i ładunku dennego w korytach cieków

transport zawiesiny i ładunku dennego w korytach cieków

transformacja koryt i równin zalewowych

transformacja koryt i równin zalewowych

transport i sedymentacja w jeziorach i zbiornikach zaporowych

transport i sedymentacja w jeziorach i zbiornikach zaporowych

Procesy geochemiczne w obiegu substancjimineralnych i organicznych:

Procesy geochemiczne w obiegu substancjimineralnych i organicznych:

chemizm opadów

chemizm opadów

dostawa i skład chemiczny nawozów i środków ochrony roślin

dostawa i skład chemiczny nawozów i środków ochrony roślin

chemizm wód spływu powierzchniowego, podziemnego i wód

chemizm wód spływu powierzchniowego, podziemnego i wód

gruntowych

gruntowych

chemizm odpływu w korytach i źródłach

chemizm odpływu w korytach i źródłach

chemizm wód zbiorników wodnych

chemizm wód zbiorników wodnych

Badania inne, a w tym między innymi:

Badania inne, a w tym między innymi:

obserwacje fenologiczne, aktywność mikrobiologiczna gleb itp.

obserwacje fenologiczne, aktywność mikrobiologiczna gleb itp.

background image

30

30

SKALE PRZESTRZENNE MONITORINGU

SKALE PRZESTRZENNE MONITORINGU

Podstawowymi obiektami badań dla analiz

Podstawowymi obiektami badań dla analiz

funkcjonalnych i bilansowych powinny być

funkcjonalnych i bilansowych powinny być

powierzchnie graniczne atmosfera - biosfera -

powierzchnie graniczne atmosfera - biosfera -

pedosfera - litosfera ( wymiana energii i materii

pedosfera - litosfera ( wymiana energii i materii

) oraz zlewnie różnej skali wielkości jako

) oraz zlewnie różnej skali wielkości jako

względnie domknięte ze wzgledu na obieg wody

względnie domknięte ze wzgledu na obieg wody

jednostki przestrzenne.

jednostki przestrzenne.

Wyróżniono następujące skale przestrzenne

Wyróżniono następujące skale przestrzenne

monitoringu:

monitoringu:

miejscowa ( 10

miejscowa ( 10

0

0

- 10

- 10

2

2

m

m

2

2

, 1 - 100 m

, 1 - 100 m

2

2

)

)

mikrozlewnia kateny stokowej ( mikrozlewnia

mikrozlewnia kateny stokowej ( mikrozlewnia

drenarska, 10

drenarska, 10

3

3

-10

-10

5

5

m

m

2

2

,),1 -10 ha)

,),1 -10 ha)

zlewnia rzeczna I rzędu ( lub zlewnia obszarów

zlewnia rzeczna I rzędu ( lub zlewnia obszarów

bezodpływowych powierzchniowo, 10

bezodpływowych powierzchniowo, 10

4

4

- 10

- 10

6

6

m

m

2

2

,

,

0,01 - 1km

0,01 - 1km

2

2

)

)

małe i średnie zlewnie rzeczne i jeziorne ( 10

małe i średnie zlewnie rzeczne i jeziorne ( 10

7

7

-

-

10

10

8

8

m

m

2

2

, 10 -100 km

, 10 -100 km

2

2

)

)

background image

31

31

SKALE CZASOWE MONITORINGU I CHARAKTER

SKALE CZASOWE MONITORINGU I CHARAKTER

REJESTRACJI

REJESTRACJI

chwilowa ( 10

chwilowa ( 10

0

0

- 10

- 10

2

2

sek.,sek - min.), rejestracja ciągła,

sek.,sek - min.), rejestracja ciągła,

prędkość chwilowa wiatru, intensywność opadu, natężenie

prędkość chwilowa wiatru, intensywność opadu, natężenie

spływu powierzchniowego itp.)

spływu powierzchniowego itp.)

krótkookresowa 10

krótkookresowa 10

2

2

- 10

- 10

3

3

sek., min. - godz.), rejestracja

sek., min. - godz.), rejestracja

ciągła - temperatura powietrza, promieniowanie, prędkość

ciągła - temperatura powietrza, promieniowanie, prędkość

średnia wiatru,, natężenie przepływu w ciekach, wybrane

średnia wiatru,, natężenie przepływu w ciekach, wybrane

parametry fizykochemiczne wody w ciekach itp.)

parametry fizykochemiczne wody w ciekach itp.)

średniookresowa ( 10

średniookresowa ( 10

3

3

- 10

- 10

5

5

sek., godz. - doba), rejestracja

sek., godz. - doba), rejestracja

ciągła - stany wód gruntowych i jezior, wydajność źródeł

ciągła - stany wód gruntowych i jezior, wydajność źródeł

itp.)

itp.)

długookresowa ( 10

długookresowa ( 10

5

5

-10

-10

6

6

sek., doba - dekada ), rejestracja

sek., doba - dekada ), rejestracja

nieciągła- wilgotność gleb, produkcja biomasy itp.)

nieciągła- wilgotność gleb, produkcja biomasy itp.)

sezonowa ( 10

sezonowa ( 10

6

6

- 10

- 10

7

7

sek.,dekada - sezon ), rejestracja

sek.,dekada - sezon ), rejestracja

nieciągła- wybrane cechy fizyko-chemiczne gleb i

nieciągła- wybrane cechy fizyko-chemiczne gleb i

roślinności,plony itp.)

roślinności,plony itp.)

periodyczna ( 10

periodyczna ( 10

7

7

- 10

- 10

8

8

sek. sezon - wielolecie ), rejestracja

sek. sezon - wielolecie ), rejestracja

nieciągła- szczególowe kartowanie cech

nieciągła- szczególowe kartowanie cech

fizykochemicznych gleb i roślinności, analiza zmian

fizykochemicznych gleb i roślinności, analiza zmian

użytkowania i stanu roślinności na zdjęciach rolniczych)

użytkowania i stanu roślinności na zdjęciach rolniczych)

background image

32

32

CELE I ZAŁOŻENIA METEOROLOGICZNE

CELE I ZAŁOŻENIA METEOROLOGICZNE

STACJI „ŚWIĘTY KRZYŻ”

STACJI „ŚWIĘTY KRZYŻ”

Założonym bezpośrednio celem funkcjonowania tej stacji jest pomiar, gromadzenie

Założonym bezpośrednio celem funkcjonowania tej stacji jest pomiar, gromadzenie

danych i analiza krótko- i długookresowa zmian zachodzących w wybranych

danych i analiza krótko- i długookresowa zmian zachodzących w wybranych

typowych systemach ekologicznych, pod wpływem cyklicznie zmieniających się

typowych systemach ekologicznych, pod wpływem cyklicznie zmieniających się

działań czynników naturalnych środowiska przyrodniczego oraz gospodarczej

działań czynników naturalnych środowiska przyrodniczego oraz gospodarczej

działalności człowieka.

działalności człowieka.

Założenia:

Założenia:

poznanie stanu aktualnego i trendów zachodzących zmian w ekosiedliskach

poznanie stanu aktualnego i trendów zachodzących zmian w ekosiedliskach

znajdujących się pod wpływami określonych długoterminowych i krótkookresowych

znajdujących się pod wpływami określonych długoterminowych i krótkookresowych

bliskich i znanych skutków aktywności człowieka

bliskich i znanych skutków aktywności człowieka

określenie kierunków i stopni zaawansowania zmian oraz standardów w środowisku

określenie kierunków i stopni zaawansowania zmian oraz standardów w środowisku

ekosiedlisk i WSE

ekosiedlisk i WSE

opracowywanie i aktualizacja modeli rozprzestrzeniania emisji, stanów agresywności

opracowywanie i aktualizacja modeli rozprzestrzeniania emisji, stanów agresywności

imisji, dynamiki i kierunków zmian w ekosiedliskach i WSE oraz modeli

imisji, dynamiki i kierunków zmian w ekosiedliskach i WSE oraz modeli

prognozowania ostrzegawczego

prognozowania ostrzegawczego

utworzenie bazy danych o środowisku geograficznym

utworzenie bazy danych o środowisku geograficznym

opracowanie i wdrażanie podstawowych założeń dalekosiężnej polityki środowiska

opracowanie i wdrażanie podstawowych założeń dalekosiężnej polityki środowiska

opracowanie algorytmów i modeli racjonalnej organizacji i wykorzystania danych

opracowanie algorytmów i modeli racjonalnej organizacji i wykorzystania danych

monitoringu regionalnego i lokalnego

monitoringu regionalnego i lokalnego

utworzenie ośrodka kształcenia ekologicznego młodzieży szkolnej i akademickiej oraz

utworzenie ośrodka kształcenia ekologicznego młodzieży szkolnej i akademickiej oraz

kadry kierowniczej administracji państwowej odpowiedni do polityki ekologicznej

kadry kierowniczej administracji państwowej odpowiedni do polityki ekologicznej

państwa.

państwa.

Schemat koncepcyjnego systemu monitoringu geoekologicznego w WSE w przekroju

Schemat koncepcyjnego systemu monitoringu geoekologicznego w WSE w przekroju

pionowym: atmosfera, hydrosfera i pedosfera, litosfera

pionowym: atmosfera, hydrosfera i pedosfera, litosfera

Wejście – atmosfera

Wejście – atmosfera

Wytwarzanie – hydrosfera i pedosfera

Wytwarzanie – hydrosfera i pedosfera

Wyjście – litosfera

Wyjście – litosfera


Document Outline


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Zintegrowany Monitoring Środowiska Przyrodniczego
koło I, Monitoring środowiska przyrodniczego
1 MONITORING ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO
koło I, Monitoring środowiska przyrodniczego
2 PAŃSTWOWY MONITORING ŚRODOWISKAMonitAtmosferyid 21152 ppt
12 Monitoring środowiska
Materialy-monitoring-przyrody, monitoring środowiska
12 04 Fizyka Środowiska Pracy Prezentacja Dźwiękid 13357 ppt
12 Monitoring Srodowiska w ksztaltowaniu i ochronie krajobrazu Ewelina Grochowska
89 Monitoring przyrody w Państwowym Monitoringu środowiska
Wpływ procesów wytwarzania energii na środowisko przyrodnicze
Środowiskowo a nowotwory seminarium1 ppt
Środowisko przyrodnicze Polski, Geografia
Zasady racjonalnego gospodarowania środowiskiem przyrodniczym, Edukacja, Ochrona środowiska
Edukacja Zdrowotna Wpływ Przemysłu Na Środowisko Przyrodnicze
Państwowy Monitoring Środowiska w Polsce Ekoportal

więcej podobnych podstron