1

Wykład 2

ANTYGENY

Wykład 2

ANTYGENY

2

ANTYGENY

ANTYGENY

1.

Wiązanie antygen – przeciwciało

2.

Struktura antygenów

3.

Przetwarzanie i prezentacja
antygenu

4.

Cząsteczka MHC: struktura i
skład

5.

Rozpoznanie antygenu przez
limfocyty B i T

3

RODZAJE ANTYGENÓW

UCZESTNICZĄCYCH W PATOGENEZIE

LUB DOSTĘPNYCH JAKO CELE

TERAPEUTYCZNE

RODZAJE ANTYGENÓW

UCZESTNICZĄCYCH W PATOGENEZIE

LUB DOSTĘPNYCH JAKO CELE

TERAPEUTYCZNE

• Antygeny drobnoustrojów
• Antygeny grupowe krwinek
• Alloantygeny transplantacyjne
• Alergeny
• Autoantygeny
• Antygeny nowotworowe
• Superantygeny
• białka szoku cieplnego

4

ANTYGENY ROZPOZNAWANE

PRZEZ LIMFOCYTY B

ANTYGENY ROZPOZNAWANE

PRZEZ LIMFOCYTY B

•

Antygeny posiadają epitopy które mogą

wiązać się z miejscem wiążącym antygen

przeciwciał

•

Antygeny (hapteny) mogą mieć niemal każdą

strukturę chemiczną

•

Antygeny natywnych białek są zwykle

nieciągłymi fragmentami aminokwasów na

powierzchni komórki

•

Antygeny jako immunogeny muszą zawierać

epitopy nośnikowe dla pobudzenia limfocytów

Th

5

GŁÓWNY KOMPLEKS

ZGODNOŚCI TKANKOWEJ

(MHC)

• Znajduje się na krótkim ramieniu

chromosomu 6

• Obejmuje 3 regiony: klasę 1a (loci A,B,C),

klasę Ib (loci E,F,G),klasę II (loci DR,DQ,DP)
klasę III (loci genów kodujących C, TNF, HSP)

• Geny klas Ia i II są wysoce polimorficzne w

przeciwieństwie do genów klas 1b i III,

• Polimorfizm oznacza obecność licznych alleli,

tzn. genów kodujących różne antygeny MHC,

znajdujących się w tym samym locus

6

ANTYGENY GŁÓWNEGO

KOMPLEKSU ZGODNOŚCI

TKANKOWEJ (MHC)

• Są to antygeny powierzchniowe, obecne na

wszystkich komórkach (klasa 1a) i na komórkach
układu immunologicznego (kom. prezentujące
antygen-APC, limfocyty B, aktywow. limfocytyT,
monocyty/makrofagi)

• Są celem w reakcji odrzutu
• Są dziedziczone od obu rodziców w haplotypach
• Ich ekspresja na komórkach jest ko-dominująca

7

PRZETWARZANIE I PREZENTACJA

ANTYGENU Z UDZIAŁEM MHC KLASY I

PRZETWARZANIE I PREZENTACJA

ANTYGENU Z UDZIAŁEM MHC KLASY I

• Peptydy prezentowane na większości typów

komórek są pochodzenia endogennego,

• Peptydy prezentowane przez profesjonalne APC

mogą być pobierane drogą endocytozy,

• Peptydy są trawione w proteasomach potem

przenoszone do siateczki endoplazmatycznej z

udziałem transportera (TAP),

• Peptydy są wiązane dwoma końcami z rowkiem

wiążącym antygen

• Antygeny prezentowane przez MHC I są

rozpoznawane przez limfocyty T-CD8

+

.

8

PRZETWARZANIE I PREZENTACJA

ANTYGENU Z UDZIAŁEM MHC KLASY

II

PRZETWARZANIE I PREZENTACJA

ANTYGENU Z UDZIAŁEM MHC KLASY

II

• cząsteczki MHC II są obecne głównie na

profesjonalnych APC (kom. dendrytycznych,

makrofagach i limfocytach B),

• Peptydy prezentowane przez profesjonalne

APC pochodzą głównie z endocytozy z

udziałem receptora,

• Peptydy prezentowane przez MHC II mogą

wystawać po obydwu stronach rowka

wiążącego antygen,

• Antygeny prezentowane przez MHC II są

rozpoznawane przez limfocyty T-CD4

+

9

CECHY WIĄZANIA PEPTYDU

Z CZĄSTECZKĄ MHC

• Wiele różnych peptydów może wiązać się

z tą samą cząsteczką MHC

• Cząsteczka MHC prezentuje związany

peptyd stosunkowo długo (dni)

• Tylko cząsteczki MHC prezentujące

peptydy wykazują ekspresję dla kontaktu
z limfocytami T

• Cząsteczki MHC wiążą tylko peptydy a

nie inne substancje chemiczne

10

WŁAŚCIWOŚCI

SUPERANTYGENÓW

WŁAŚCIWOŚCI

SUPERANTYGENÓW

• Są prezentowane i rozpoznawane bez

wstępnego przetwarzania,

• Łączą się z TCR i MHC w innym miejscu niż

rowek wiążący antygen,

• Rozpoznanie antygenu przez TCR bez

restrykcji MHC

• Stymulują zarówno limfocyty CD4 jak i

CD8 drogą zależną od MHC II

• Stymulują limfocyty T głównie za

pośrednictwem łańcucha V-TCR

11

SUPERANTYGENY SĄ CZYNNIKAMI

ETIOLOGICZNYMI / PATOGENNYMI W:

SUPERANTYGENY SĄ CZYNNIKAMI

ETIOLOGICZNYMI / PATOGENNYMI W:

• Gronkowcowych zatruciach pokarmowych
• Zespole gronkowcowego wstrząsu

toksycznego

• Zespół gronkowcowego złuszczania skóry

(Staphylococcal scalded skin syndrome)

• Zespole paciorkowcowego wstrząsu

toksycznego

• Wysypce w szkarlatynie
• Chorobie Kawasaki (prawdopodobne),
• Łuszczycy liściastej (prawdopodobne).

12

BIAŁKA SZOKU CIEPLNEGO

(STRESU CIEPLNEGO)

BIAŁKA SZOKU CIEPLNEGO

(STRESU CIEPLNEGO)

• Obecne we wszystkich prokariotycznych i

eukariotycznych komórkach,

• Są istotne w procesie syntezy, składania i

trasportu innych cząsteczek,

• Komórki znajdujące się w stresie wykazują

podwyższoną ekspresję tych białek,

• Ich sekwencja aminokwasowa jest bardzo

stała, tak więc bakteryjne białka szoku

cieplnego są podobne do ludzkich

• Paradoksalnie wydają się być antygenami

docelowymi („TARGET ANTIGENS”) w

odpowiedzi obronnej organizmu przed

wieloma infekcjami

13

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ