Prowadzenie

rachunkowości w

jednostkach

podlegających ustawie o

rachunkowości

Zasady ewidencji aktywów trwałych

Ustawa z 29.09.1994 r. o

rachunkowości (tj.Dz.U.z 2009 r.Nr

152,poz. 1223 ze zm.)

POJĘCIE I KLASYFIKACJA MAJĄTKU
Specyfika w przedsiębiorstwie:
AKTYWA
- niezbędne składniki rzeczowe i pieniężne,

które tworzą majątek jednostki

- kontrolowane przez jednostkę o

wiarygodnie określonej wartości

- powstałe w wyniku zaistniałych zdarzeń
- w przyszłości dadzą jednostce korzyści

ekonomiczne (art.3 ust.1 pkt 12 ustawy z
29.09.1994r. o rachunkowości /tj.Dz.U z
2002r.Nr 76,poz.694 ze zm. –
aktualny: j.t. Dz.U.z 2009r. Nr 152,
poz.1223 ze zm./

Klasyfikacja aktywów trwałych

firm prowadzących księgi

handlowe

AKTYWA TRWAŁE
Rzeczowe aktywa trwałe:
• Środki trwałe
• Środki trwałe w budowie

Pozostałe aktywa trwałe:
• Wartości niematerialne i prawne
• Długoterminowe aktywa finansowe

-rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z nimi
składniki majątkowe
-przewidywany okres użyteczności
ekonomicznej dłuższy niż 1 rok
-kompletne i zdatne do użytku
przeznaczone na potrzeby jednostki także w
sytuacji gdy ich eksploatacja odbywa się
poza siedzibą (odwierty w terenie, środki
transportu, oddziały, zakłady) - na ogólnych
zasadach wynikających z ustawy o
rachunkowości

ŚRODKI TRWAŁE W PRZEDSIĘBIORSTWIE

PODLEGAJĄCYM USTAWIE O RACHUNKOWOŚCI

OBOWIĄZUJĄ ZASADY OGÓLNE WYNIKAJĄCE Z

USTAWY O RACHUNKOWOŚCI

Klasyfikacja środków trwałych

(art.3 ust.1 pkt 15 ustawy z 29.09.1994r.o

rachunkowości

/tj.Dz.U z 2009r.Nr152,poz.1223 ze zm./

• Nieruchomości-

grunty i prawo wieczystego

użytkowania, budowle, budynki, lokale,
spółdzielcze prawo do lokalu i lokalu użytkowego

• Maszyny i urządzenia, środki

transportu i inne rzeczy

• Ulepszenia w obcych środkach

trwałych

• Inwentarz żywy

EWIDENCJA ŚRODKOW

TRWAŁYCH

• Zasada ujmowania na kontach

„środki trwałe” zgodnie z analityką
wg wartości początkowej

• W. początkowa:
- Cena nabycia
- Koszt wytworzenia
- Wartość rynkowa

Zwiększenie wartości środków

trwałych

• Ulepszenie – przebudowa, rozbudowa,

rekonstrukcja, modernizacja, adaptacja

• Aktualizacja wyceny – przeszacowanie

zarówno wartości początkowej jak i
dotychczasowego umorzenia na podstawie
odrębnych przepisów – za pomocą
współczynników. Np. wskutek inflacji lub
postępu technicznego w szybkim tempie

• Skutki odnosi się na kapitał z aktualizacji

wyceny

Umorzenie

okresowe korygowanie(zmniejszenie)wartości środka z

uwagi na jego stopień zużycia. W kosztach

odzwierciedla tę wartość amortyzacja.

Przyczyna- upływ czasu i eksploatacja.Stopniowa

utrata wartości rozłożona w czasie

• DOKUMENTY KSIĘGOWE:
• OT – przyjęcie środka trwałego
• LT – likwidacja środka trwałego
• PT – przekazanie środka trwałego

Ewidencja środków trwałych w

jednostkach prowadzących

pełną księgowość

• Operacje przykładowe:
1.

4.3

Odpisy amortyzacyjne(umorzenie) z

tytulu zużycia środka trwałego

2.Odpisy aktualizujące wartość środka

trwałego

3.

4.5

Składki majątkowe przekazane przez

fundatorów w akcie fundacyjnym

4.Przyjęcie darowizny środka trwałego
5.Koszty montażu lub budowy istniejącego

środka trwalego

6.Zakup środka trwałego

WARTOŚCI NIEMATERIALNE I

PRAWNE

• PRAWA MAJĄTKOWE w posiadaniu przedsiębiorstw
• Autorskie prawa

majątkowe,licencje,koncesje,prawa do

wynalazków,patentów.(w sektorze

gospodarczym:know-how,wartość firmy,kosztyc

prac rozwojowych)

• Nabyte prawa majątkowe –zakupione lub

otrzymane jako forma rozliczeń (w spółkach np.

aport) albo darowane – częste w jednostkach non

profit (fundacje,stowarzyszenia, organizacje

dobroczynne)

• Nadają się do gospodrczego wykorzystania
• Przewidywany okres eksploatacji dłuższy niż rok
• Przeznaczone na potrzeby danej jednostki
• Są umarzane i amortyzowane

Ewidencja wartości niematerialnych i

prawnych - podmioty podlegające u. o

r.

• Operacje przykładowe:
1.

4.8

Wartość nabytych praw w cenie zakupu

2.Opłaty związane z nabyciem

praw(sądowe,notarialne,skarbowe)

3.Prawa majątkowe otrzymane od fundatorów
4.Okresowe opłaty patentowe, licencyjne
5.

4.9

Amortyzacja wartości niematerialnych i

prawnych w fundacji

6.Odpisy aktualizujące z tytułu trwałej utraty

wartości prawa

7.Korekta odpisu aktualizującego
8.Wyksięgowanie skladnika wartości niem. I

prawnych ze względu na calkowite jego umorzenie

(likwidacja księgowa)

FINANSOWE AKTYWA TRWAŁE

INWESTYCJE DŁUGOTERMINOWE

• Aktywa nabyte celem osiągnięcia korzyści

ekonomicznych (odsetki,dywidendy inne

pożytki)

• Nieużytkowane przez jednostkę –

nabyte celem uzyskania finansowej

korzyści, lecz pozostają w niej

powyżej 1 roku

• (art. 3 ust. 1 pkt 17 ustawy o

rachunkowości)

• ISTOTA: charakter długoterminowej

lokaty

• Długoterminowe aktywa finansowe
• Nieruchomości, wartości

niematerialne i prawne, pożyczki

Ewidencja długoterminowych aktywów

finansowych w jednostkach

podlegających ustawie z 29.09.1994r.

O rachunkowości (tj.Dz.U. z 2009r.Nr

152, poz.1223 ze zm.)

Operacje przykładowe do księgowania:
1.Firma wniosła do spółki udziały w formie

wkładu niepieniężnego – np. środków

trwałych

2.Przelew z rachunku spółki tytułem zapłaty

za nabycie akcji

3.Sprzedaż długoterminowych papierów

wartościowych

4.Wartość sprzedanych długoterminowych

papierów wartościowych w cenie

sprzedaży

5.Spółka wycofała udział wniesiony do spółki

w formie pieniężnej

4.11