Opieka zdrowotna
nad dziećmi i
młodzieżą

Prof. dr hab. n. med. Mieczysława Czerwionka – Szaflarska

Katedra i Klinika Pediatrii, Alergologii i Gastroenterologii

Collegium Medicum im. L. Rydygiera w Bydgoszczy

Opieka zdrowotna
nad dziećmi i
młodzieżą

Struktura organizacyjna:



wojewodowie oraz z ich upoważnień – wojewódzkie centra

zdrowia publicznego – zgodnie z ustawą z dnia 5 czerwca 1998

r. o administracji rządowej w województwie

(Dz. U. z 2001r. Nr 80 poz. 872)



konsultanci krajowi i wojewódzcy w dziedzinach związanych

z udzielaniem profilaktycznych świadczeń zdrowotnych

dzieciom i młodzieży z dziedziny pediatrii, medycyny

rodzinnej, stomatologii oraz Konsultant Krajowy ds.

Pielęgniarstwa Pediatrycznego (w zakresie opiniowania,

udzielania stosownych wskazań postępowania, zgodnie

z tendencjami współczesnej medycyny)



samorządy terytorialne – zgodnie z ustawą z dnia 8 marca

1996 r. o samorządzie gminnym

(Dz. U. z 1996 r.Nr 13 poz. 74. z późn. zm.)

System profilaktycznych badań medycznych dzieci

i młodzieży określony jest poprzez

następujące akty prawne:



Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 grudnia 2004 r.

w sprawie zakresu i organizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej

nad dziećmi i młodzieżą – Dz. U. 2004 Nr 282 poz. 2814 (na

podstawie art. 27 ust. 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o

świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych

ze środków publicznych – Dz. U. Nr 210, poz. 2135 – tekst

ujednolicony)



Wytyczne Krajowego Zespołu Specjalistycznego w dziedzinie

Pediatrii i Medycyny Szkolnej z dnia 15 grudnia 1992 r.

w sprawie powszechnych profilaktycznych badań medycznych

noworodków, niemowląt i dzieci w wieku 2 lat

Opieka zdrowotna
nad dziećmi i młodzieżą

4

4

W ramach organizacji opieki zdrowotnej

W ramach organizacji opieki zdrowotnej

nad dziećmi i młodzieżą wyróżnia się

nad dziećmi i młodzieżą wyróżnia się

działania:

działania:



profilaktyczne,

profilaktyczne,



lecznicze,

lecznicze,



korekcyjno – rehabilitacyjne

korekcyjno – rehabilitacyjne

Opieka zdrowotna

nad dziećmi i
młodzieżą

5

5

Pediatryczne świadczenia lecznicze mogą być

Pediatryczne świadczenia lecznicze mogą być

realizowane w formie:

realizowane w formie:



ambulatoryjnej:

ambulatoryjnej:

–

świadczenia podstawowe – poradnie rejonowe,

świadczenia podstawowe – poradnie rejonowe,

–

świadczenia specjalistyczne – poradnie, specjalistyczne

świadczenia specjalistyczne – poradnie, specjalistyczne



lecznictwa stacjonarnego:

lecznictwa stacjonarnego:

–

szpitale,

szpitale,

–

kliniki,

kliniki,

–

instytuty pediatryczne

instytuty pediatryczne



sanatoryjnej

sanatoryjnej

Opieka zdrowotna
nad dziećmi i młodzieżą

6

6

Powszechne profilaktyczne
badania lekarskie (PPBL)



PPBL do 1992 r. były nazywane „bilansami

PPBL do 1992 r. były nazywane „bilansami

zdrowia”,

zdrowia”,



obejmują wszystkie dzieci w określonym wieku

obejmują wszystkie dzieci w określonym wieku

(także nie chorujące i nie mające innego kontaktu

(także nie chorujące i nie mające innego kontaktu

z lekarzem),

z lekarzem),



ich celem jest określenie stanu zdrowia

ich celem jest określenie stanu zdrowia

i prawidłowości rozwoju indywidualnego dziecka a

i prawidłowości rozwoju indywidualnego dziecka a

także wczesne wykrycie chorób, zagrożeń, wad i

także wczesne wykrycie chorób, zagrożeń, wad i

innych problemów zdrowotnych i ustalenie

innych problemów zdrowotnych i ustalenie

dalszego postępowania, jeśli jest ono konieczne

dalszego postępowania, jeśli jest ono konieczne

7

7

Powszechne profilaktyczne
badania lekarskie (PPBL)



dodatkowym zadaniem PPBL jest dostarczenie

danych na temat częstości występowania chorób

w populacji dzieci i młodzieży



wyjaśnienie rodzicom bieżących problemów

dotyczących danego etapu rozwoju dziecka



dostarczanie wskazówek dotyczących właściwego

sposobu higieny dziecka, żywienia, trybu życia



orzecznictwo ds. szkoły

8

8

Terminy przeprowadzania
PPBL



okres niemowlęcy:

– I półrocze: zalecone badania 1x / miesiąc

najczęściej w terminach szczepień ochronnych,

wizyta patronażowa powinna się odbyć do 6

tygodnia życia,

– II półrocze: co 3 miesiące (6, 9, 12 miesiąc

życia)



okres poniemowlęcy do wieku przedszkolnego: 2,

4, 6 rok życia

9

9

Terminy przeprowadzania
PPBL

(wg Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 22 grudnia 2004

r.)



wiek szkolny:

– 7 rż (klasa I) – w przypadku braku badania

PPBL w wieku 6 lat,

– 10 rż (klasa III),
– 12 rż (klasa V),
– 13 rż (klasa I gimnazjum),
– 16 rż (klasa I szkoły ponadgimnazjalnej)
– do 19 rż (ostatnia klasa szkoły

ponadgimnazjalnej)

10

10

Elementy składowe
PPBL

1.

wywiad środowiskowo – zdrowotny
i analiza dokumentacji,

2.

seria testów przesiewowych,

3.

badanie przedmiotowe,

4.

badania specjalistyczne, laboratoryjne,
psychologiczne (o ile są konieczne),

5.

wnioski z przeprowadzonego badania

11

11

Testy
przesiewowe



są nieodłącznym elementem PPBL,

są nieodłącznym elementem PPBL,



według definicji WHO test przesiewowy (screening) jest

według definicji WHO test przesiewowy (screening) jest

wstępną identyfikacją nierozpoznanych dotychczas

wstępną identyfikacją nierozpoznanych dotychczas

chorób, zaburzeń lub wad poprzez zastosowanie

chorób, zaburzeń lub wad poprzez zastosowanie

testów lub innych szybkich metod badania,

testów lub innych szybkich metod badania,



głównym celem testu przesiewowego jest wczesne

głównym celem testu przesiewowego jest wczesne

wykrywanie zaburzeń w takim okresie, w którym

wykrywanie zaburzeń w takim okresie, w którym

możliwe jest jeszcze odwrócenie procesu chorobowego

możliwe jest jeszcze odwrócenie procesu chorobowego

lub zahamowanie tempa rozwoju choroby

lub zahamowanie tempa rozwoju choroby

Kryteria testu
przesiewowego



prostota, szybkość i łatwość wykonania
i interpretacji,



akceptacja przez badanego i badającego,



trafność (prawdziwość pomiaru) i precyzja
(zgodność wyniku ze stanem rzeczywistym) czyli
czułość i swoistość (niski % wyników fałszywie
ujemnych i fałszywie dodatnich)

12

12

13

13

Testy
przesiewowe



celem testu przesiewowego nie jest ustalenie

rozpoznania,



na podstawie tych badań wyodrębniane są

w populacji osoby, które prawdopodobnie mają

daną chorobę oraz osoby,

które prawdopodobnie jej nie mają,



osoby u których test przesiewowy wypadł

dodatnio są jedynie podejrzane o dane zaburzenie

bądź chorobę i powinny być w dalszym etapie

diagnozowane celem ostatecznego wykluczenia

lub ustalenia rozpoznania i wdrożenia leczenia

14

14

Stosowane są jedynie w wykrywaniu niektórych

Stosowane są jedynie w wykrywaniu niektórych

chorób:

chorób:



choroby te mają poważne skutki dla jednostki

choroby te mają poważne skutki dla jednostki

i społeczeństwa,

i społeczeństwa,



występują stosunkowo często,

występują stosunkowo często,



mają znaną historię naturalną,

mają znaną historię naturalną,



są możliwe do zdiagnozowania,

są możliwe do zdiagnozowania,



mają dostępne, ogólnie akceptowalne metody

mają dostępne, ogólnie akceptowalne metody

leczenia,

leczenia,



korzyści z wczesnego leczenia są znamienne

korzyści z wczesnego leczenia są znamienne

i równoważą koszty skriningu

i równoważą koszty skriningu

Testy
przesiewowe

15

15

Przykładowe badania
przesiewowe u dzieci w
wieku do 2 lat

Badania (testy) przesiewowe w tym wieku

Badania (testy) przesiewowe w tym wieku

obejmują wykrywanie między innymi:

obejmują wykrywanie między innymi:

•

zaburzeń rozwoju wewnątrzmacicznego (pomiary

zaburzeń rozwoju wewnątrzmacicznego (pomiary

masy ciała, długości, obwodu głowy, klatki

masy ciała, długości, obwodu głowy, klatki

piersiowej),

piersiowej),

•

fenyloketonurii (test bibułkowy),

fenyloketonurii (test bibułkowy),

•

wrodzonej niedoczynności tarczycy (test bibułkowy),

wrodzonej niedoczynności tarczycy (test bibułkowy),

•

mukowiscydozy (test bibułkowy),

mukowiscydozy (test bibułkowy),

•

zaburzeń słuchu,

zaburzeń słuchu,

•

wrodzonej dysplazji stawów biodrowych,

wrodzonej dysplazji stawów biodrowych,

•

obecności lub braku jąder w mosznie,

obecności lub braku jąder w mosznie,

•

zaburzeń rozwoju psychoruchowego,

zaburzeń rozwoju psychoruchowego,

•

zeza

zeza

16

16

Przykładowe badania
przesiewowe u dzieci w
wieku szkolnym

Badania (testy) przesiewowe w tym wieku

Badania (testy) przesiewowe w tym wieku

obejmują wykrywanie między innymi zaburzeń:

obejmują wykrywanie między innymi zaburzeń:



rozwoju fizycznego (pomiar wysokości i masy ciała),

rozwoju fizycznego (pomiar wysokości i masy ciała),



układu ruchu w tym bocznego skrzywienia

układu ruchu w tym bocznego skrzywienia

kręgosłupa, zniekształceń statycznych kończyn

kręgosłupa, zniekształceń statycznych kończyn

dolnych,

dolnych,



zeza (Cover test, test Hirschberga),

zeza (Cover test, test Hirschberga),



ostrości wzroku, widzenia barw,

ostrości wzroku, widzenia barw,



słuchu (badanie orientacyjne szeptem),

słuchu (badanie orientacyjne szeptem),



ciśnienia tętniczego krwi

ciśnienia tętniczego krwi

17

17

Karta testów
przesiewowych

18

18

Program przesiewowy



test przesiewowy jest pierwszym etapem tzw.

test przesiewowy jest pierwszym etapem tzw.

programu przesiewowego. Dalsze fazy tego

programu przesiewowego. Dalsze fazy tego

programu obejmują:

programu obejmują:

–

postępowanie poprzesiewowe,

postępowanie poprzesiewowe,

czyli diagnozowanie wszystkich osób z

czyli diagnozowanie wszystkich osób z

dodatnim wynikiem testu przesiewowego,

dodatnim wynikiem testu przesiewowego,

–

leczenie i inne działania terapeutyczne

leczenie i inne działania terapeutyczne

w stosunku do osób z potwierdzonym

w stosunku do osób z potwierdzonym

ostatecznym rozpoznaniem

ostatecznym rozpoznaniem

19

19

Noworodek

Pierwsze badanie lekarskie PPBL przeprowadza

Pierwsze badanie lekarskie PPBL przeprowadza

się

się

w pierwszych dniach życia dziecka:

w pierwszych dniach życia dziecka:



analiza dokumentacji medycznej ciąży

analiza dokumentacji medycznej ciąży

i porodu

i porodu



badanie przedmiotowe z uwzględnieniem:

badanie przedmiotowe z uwzględnieniem:

oceny stanu ogólnego bezpośrednio po

oceny stanu ogólnego bezpośrednio po

urodzeniu (skala Apgar), dojrzałości

urodzeniu (skala Apgar), dojrzałości

biologicznej i neurologicznej, wydolności

biologicznej i neurologicznej, wydolności

krążeniowo – oddechowej, obecność tętna

krążeniowo – oddechowej, obecność tętna

na tętnicach udowych, u chłopców

na tętnicach udowych, u chłopców

obecność jąder w mosznie

obecność jąder w mosznie

20

20

Noworode
k



pomiar masy, długości ciała, obwodu głowy, klatki

pomiar masy, długości ciała, obwodu głowy, klatki

piersiowej – wykrycie zaburzeń rozwoju

piersiowej – wykrycie zaburzeń rozwoju

wewnątrzmacicznego,

wewnątrzmacicznego,



wykonanie testów bibułkowych w celu

wykonanie testów bibułkowych w celu

wykluczenia fenyloketonurii, mulowiscydozy i

wykluczenia fenyloketonurii, mulowiscydozy i

wrodzonej niedoczynności tarczycy – wykluczenie

wrodzonej niedoczynności tarczycy – wykluczenie

obecności wad wrodzonych i chorób

obecności wad wrodzonych i chorób

uwarunkowanych genetycznie

uwarunkowanych genetycznie

20

20

21

21

Noworode
k



badanie w kierunku wrodzonej dysplazji stawów

biodrowych,



badanie w kierunku zaburzeń słuchu,



podstawowe badania laboratoryjne,



w uzasadnionych przypadkach usg

przezciemieniowe,



pouczenie matki o korzyściach płynących

z karmienia naturalnego oraz instruktaż

karmienia piersią

22

22

Noworode
k

Wizyta patronażowa w domu noworodka:



zalecany termin – tydzień po wypisaniu z
oddziału noworodkowego,



ocena sytuacji rodzinnej, warunków społecznych,
sposobu pielęgnacji i karmienia,



ocena rozwoju dziecka

23

23

Pierwszy rok życia – I
kwartał



w szczególnych sytuacjach:

– dodatkowo badanie okulistyczne dna oka

– w przypadku dzieci z wcześniactwem

lub hipotrofią wewnątrzmaciczną,

– ponadto morfologia krwi – u dzieci z patologią

okołoporodową celem wykrycia wczesnej

niedokrwistości

23

23

24

24

Pierwszy rok życia – II
kwartał

Terminy badań w 3, 4, 5, 6 miesiącu życia pokrywają

Terminy badań w 3, 4, 5, 6 miesiącu życia pokrywają

się z terminami szczepień:

się z terminami szczepień:



w wywiadzie uwzględnienie tempa rozwoju, przebytych

w wywiadzie uwzględnienie tempa rozwoju, przebytych

chorób, sposobu karmienia, profilaktyki krzywicy

chorób, sposobu karmienia, profilaktyki krzywicy

i niedokrwistości,

i niedokrwistości,



w badaniu fizykalnym ocena rozwoju psychoruchowego,

w badaniu fizykalnym ocena rozwoju psychoruchowego,

wielkości ciemienia przedniego, obecności jąder

wielkości ciemienia przedniego, obecności jąder

w mosznie,

w mosznie,



inne specjalistyczne badania m. in. konsultacja

inne specjalistyczne badania m. in. konsultacja

neurologiczna u dzieci z opóźnieniem

neurologiczna u dzieci z opóźnieniem

psychomotorycznym,

psychomotorycznym,



badania przesiewowe obejmują wykrywanie zaburzeń

badania przesiewowe obejmują wykrywanie zaburzeń

rozwoju fizycznego, wrodzonej dysplazji stawów

rozwoju fizycznego, wrodzonej dysplazji stawów

biodrowych, zaburzeń rozwoju psychoruchowego,

biodrowych, zaburzeń rozwoju psychoruchowego,

zaburzeń słuchu, zaburzeń wzroku

zaburzeń słuchu, zaburzeń wzroku

25

25

Pierwszy rok życia – II
półrocze

W II półroczu życia badania wykonuje się co 3 miesiące

W II półroczu życia badania wykonuje się co 3 miesiące

(9 i 12 miesiąc życia):

(9 i 12 miesiąc życia):



w wywiadzie uwzględnienie oceny tempa rozwoju,

w wywiadzie uwzględnienie oceny tempa rozwoju,

przebytych chorób, wykonywania szczepień

przebytych chorób, wykonywania szczepień

ochronnych, profilaktyki krzywicy, próchnicy zębów,

ochronnych, profilaktyki krzywicy, próchnicy zębów,

chorób układu oddechowego, sposobu żywienia,

chorób układu oddechowego, sposobu żywienia,



w badaniu przedmiotowym ocena rozwoju

w badaniu przedmiotowym ocena rozwoju

fizycznego, wieku zębowego, rozwoju

fizycznego, wieku zębowego, rozwoju

psychoruchowego, u chłopców obecności jąder

psychoruchowego, u chłopców obecności jąder

w mosznie, ocena blizny po szczepieniu BCG,

w mosznie, ocena blizny po szczepieniu BCG,



badanie stanu neurologicznego u dzieci

badanie stanu neurologicznego u dzieci

z opóźnieniem psychomotorycznym

z opóźnieniem psychomotorycznym

26

26

Pierwszy rok życia – II
półrocze



badanie okulistyczne w 12 mż u dzieci

badanie okulistyczne w 12 mż u dzieci

przedwcześnie urodzonych i z

przedwcześnie urodzonych i z

wewnątrzmacicznym zahamowaniem wzrostu

wewnątrzmacicznym zahamowaniem wzrostu

płodu oraz dzieci z ciąż wysokiego ryzyka, ciężko

płodu oraz dzieci z ciąż wysokiego ryzyka, ciężko

chorych w okresie noworodkowym,

chorych w okresie noworodkowym,



badania przesiewowe obejmują wykrywanie

badania przesiewowe obejmują wykrywanie

zaburzeń rozwoju fizycznego, psychoruchowego,

zaburzeń rozwoju fizycznego, psychoruchowego,

wrodzonej dysplazji stawów biodrowych, zaburzeń

wrodzonej dysplazji stawów biodrowych, zaburzeń

słuchu, zeza

słuchu, zeza

26

26

Okres
poniemowlęc
y
i
przedszkolny

W okresie poniemowlęcym

W okresie poniemowlęcym

i przedszkolnym

i przedszkolnym

od 2 do 6 roku życia

od 2 do 6 roku życia

badania PPBL

badania PPBL

przeprowadzane są co 2

przeprowadzane są co 2

lata

lata

28

28

Okres
poniemowlęcy
i przedszkolny

PPBL w 2 i 4 roku życia:

PPBL w 2 i 4 roku życia:



ocena rozwoju fizycznego (masa i wysokość ciała),

ocena rozwoju fizycznego (masa i wysokość ciała),



ocena rozwoju psychoruchowego,

ocena rozwoju psychoruchowego,



orientacyjna ocena słuchu i ostrości wzroku,

orientacyjna ocena słuchu i ostrości wzroku,



wykluczenie zeza (wywiad, ustawienie gałek

wykluczenie zeza (wywiad, ustawienie gałek

ocznych, proste testy okulistyczne),

ocznych, proste testy okulistyczne),



należy zwrócić szczególną uwagę na układ ruchu

należy zwrócić szczególną uwagę na układ ruchu

(kształtowanie chodu), krążenia (ujawnienie się

(kształtowanie chodu), krążenia (ujawnienie się

wad serca), uzębienie (obecność próchnicy),

wad serca), uzębienie (obecność próchnicy),

u chłopców obecność jąder w mosznie

u chłopców obecność jąder w mosznie

29

29

Okres
poniemowlęcy
i przedszkolny

PPBL w 6 roku życia:

PPBL w 6 roku życia:



badanie poprzedzające rozpoczęcie

badanie poprzedzające rozpoczęcie

nauki w szkole,

nauki w szkole,



wykrycie ewentualnych zaburzeń rozwoju,

wykrycie ewentualnych zaburzeń rozwoju,

niedosłuchu, zeza, zaburzeń ostrości

niedosłuchu, zeza, zaburzeń ostrości

wzroku, wad postawy,

wzroku, wad postawy,



wydanie orzeczenia o gotowości szkolnej

wydanie orzeczenia o gotowości szkolnej

i kwalifikacja do zajęć wychowania fizycznego,

i kwalifikacja do zajęć wychowania fizycznego,



początek regularnej kontroli stomatologicznej

początek regularnej kontroli stomatologicznej

(ocena stanu uzębienia i zgryzu)

(ocena stanu uzębienia i zgryzu)

30

30

Profilaktyczna opieka

zdrowotna nad
uczniami

Profilaktyczną opiekę zdrowotną sprawują:

Profilaktyczną opiekę zdrowotną sprawują:



lekarz podstawowej opieki zdrowotnej sprawujący

lekarz podstawowej opieki zdrowotnej sprawujący

opiekę nad uczniem,

opiekę nad uczniem,



lekarz

lekarz

stomatolog,

stomatolog,



pielęgniarka, która ukończyła szkolenie

pielęgniarka, która ukończyła szkolenie

specjalizacyjne w dziedzinie pielęgniarstwa

specjalizacyjne w dziedzinie pielęgniarstwa

środowiska nauczania i wychowania lub

środowiska nauczania i wychowania lub

ukończyła kurs kwalifikacyjny

ukończyła kurs kwalifikacyjny

w dziedzinie pielęgniarstwa środowiska nauczania

w dziedzinie pielęgniarstwa środowiska nauczania

i wychowania, zwana dalej „pielęgniarką”,

i wychowania, zwana dalej „pielęgniarką”,

albo higienistka szkolna

albo higienistka szkolna

31

31

Profilaktyczna opieka

zdrowotna nad
uczniami

Profilaktyczna opieka zdrowotna sprawowana przez
lekarza podstawowej opieki zdrowotnej obejmuje
w szczególności:



prowadzenie edukacji zdrowotnej uczniów i ich

rodziców, opiekunów prawnych lub faktycznych,



wykonywanie profilaktycznych badań lekarskich

(wcześniej nazywanych bilansami zdrowia)

w ustalonych grupach wiekowych oraz prowadzenie

dokumentacji medycznej uczniów według

określonych wzorów,



formułowanie na piśmie zaleceń dla pielęgniarek

lub higienistek szkolnych co do dalszego

postępowania z uczniami,



czynne poradnictwo dla uczniów i ich rodziców,

opiekunów prawnych lub faktycznych

32

32

Okres szkolny
– szkoła
podstawowa

PPBL w 7 roku życia (klasa I):

PPBL w 7 roku życia (klasa I):



badanie lekarskie należy przeprowadzić u dzieci,

badanie lekarskie należy przeprowadzić u dzieci,

które nie zostały poddane badaniu w wieku 6 lat

które nie zostały poddane badaniu w wieku 6 lat

(przed rozpoczęciem nauki w szkole), lub w

(przed rozpoczęciem nauki w szkole), lub w

przypadku braku dokumentacji zdrowotnej

przypadku braku dokumentacji zdrowotnej

przewidzianej dla dziecka 6-letniego,

przewidzianej dla dziecka 6-letniego,



badanie przesiewowe obejmuje wykrywanie

badanie przesiewowe obejmuje wykrywanie

zaburzeń rozwoju fizycznego, układu ruchu, zeza,

zaburzeń rozwoju fizycznego, układu ruchu, zeza,

ostrości wzroku, słuchu, ciśnienia tętniczego krwi

ostrości wzroku, słuchu, ciśnienia tętniczego krwi

33

33

Karta PPBL dziecka 7 –
letniego

34

34

Okres szkolny
– szkoła
podstawowa

PPBL w wieku 10 lat (klasa III):

PPBL w wieku 10 lat (klasa III):



badanie przesiewowe obejmuje wykrywanie

badanie przesiewowe obejmuje wykrywanie

zaburzeń rozwoju fizycznego, układu ruchu,

zaburzeń rozwoju fizycznego, układu ruchu,

ostrości wzroku, widzenia barw, ciśnienia

ostrości wzroku, widzenia barw, ciśnienia

tętniczego krwi,

tętniczego krwi,



badanie przedmiotowe z uwzględnieniem rozwoju

badanie przedmiotowe z uwzględnieniem rozwoju

fizycznego i psychospołecznego, ocena układu

fizycznego i psychospołecznego, ocena układu

moczopłciowego, dojrzewania płciowego wg skali

moczopłciowego, dojrzewania płciowego wg skali

Tannera, tarczycy, jamy ustnej

Tannera, tarczycy, jamy ustnej

35

35

Karta PPBL ucznia
klasy III

36

36

Okres szkolny
– szkoła
podstawowa

PPBL w wieku 12 lat (klasa V):

PPBL w wieku 12 lat (klasa V):



wykrywanie zaburzeń rozwoju fizycznego, układu

wykrywanie zaburzeń rozwoju fizycznego, układu

ruchu, ostrości wzroku,

ruchu, ostrości wzroku,



postępowanie

postępowanie

poprzesiewowe

poprzesiewowe

u uczniów

u uczniów

z dodatnim wynikiem

z dodatnim wynikiem

testu

testu

37

37

Okres szkolny –
gimnazjum

PPBL w wieku 13 lat (klasa I gimnazjum):

PPBL w wieku 13 lat (klasa I gimnazjum):



wykrywanie zaburzeń rozwoju fizycznego, układu

wykrywanie zaburzeń rozwoju fizycznego, układu

ruchu, ostrości wzroku, słuchu, ciśnienia tętniczego

ruchu, ostrości wzroku, słuchu, ciśnienia tętniczego

krwi,

krwi,



badanie przedmiotowe

badanie przedmiotowe

podobnie jak w 10 roku

podobnie jak w 10 roku

życia +

życia +

ocena powłok

ocena powłok

skórnych

skórnych

38

38

Okres szkolny
– szkoła
ponadgimnazjalna

PPBL w wieku 16 lat (klasa I szkoły

PPBL w wieku 16 lat (klasa I szkoły

ponadgimnazjalnej):

ponadgimnazjalnej):



wykrywanie zaburzeń rozwoju fizycznego, układu

wykrywanie zaburzeń rozwoju fizycznego, układu

ruchu, ostrości wzroku, ciśnienia tętniczego krwi,

ruchu, ostrości wzroku, ciśnienia tętniczego krwi,



badanie przedmiotowe z uwzględnieniem

badanie przedmiotowe z uwzględnieniem

czynników podobnie jak w 13 roku życia,

czynników podobnie jak w 13 roku życia,



poradnictwo w związku z wyborem dalszego

poradnictwo w związku z wyborem dalszego

kształcenia lub pracy zawodowej

kształcenia lub pracy zawodowej

39

39

Okres szkolny
– szkoła
ponadgimnazjalna

PPBL do ukończenia 19 roku życia (ostatnia klasa

PPBL do ukończenia 19 roku życia (ostatnia klasa

szkoły ponadgimnazjalnej):

szkoły ponadgimnazjalnej):



wykrywanie zaburzeń rozwoju fizycznego, ostrości

wykrywanie zaburzeń rozwoju fizycznego, ostrości

wzroku, nadciśnienia tętniczego krwi,

wzroku, nadciśnienia tętniczego krwi,



podsumowanie badania, sugestie i rady dotyczące

podsumowanie badania, sugestie i rady dotyczące

dalszego kształcenia i wyboru zawodu, przyszłego

dalszego kształcenia i wyboru zawodu, przyszłego

rodzicielstwa, prozdrowotnego stylu życia, w tym

rodzicielstwa, prozdrowotnego stylu życia, w tym

aktywności fizycznej

aktywności fizycznej

40

40

Wnioski z badania
PPBL

Wyniki PPBL powinny być odnotowane w książeczce

Wyniki PPBL powinny być odnotowane w książeczce

zdrowia dziecka i dokumentacji w poradni.

zdrowia dziecka i dokumentacji w poradni.

Wnioski powinny uwzględniać:

Wnioski powinny uwzględniać:



ocenę rozwoju fizycznego, psychicznego

ocenę rozwoju fizycznego, psychicznego

i motorycznego (u noworodków też ocenę w skali Apgar

i motorycznego (u noworodków też ocenę w skali Apgar

i ocenę stanu neurologicznego),

i ocenę stanu neurologicznego),



informację o stwierdzanych u dziecka chorobach

informację o stwierdzanych u dziecka chorobach

i zaburzeniach,

i zaburzeniach,



zalecenia i formy dalszej opieki i pomocy ze strony

zalecenia i formy dalszej opieki i pomocy ze strony

rodziców, szkoły i służby zdrowia,

rodziców, szkoły i służby zdrowia,



orzecznictwo dla potrzeb szkoły tzn.:

orzecznictwo dla potrzeb szkoły tzn.:

–

ocena gotowości szkolnej – u dzieci 6 – letnich,

ocena gotowości szkolnej – u dzieci 6 – letnich,

–

kwalifikacja do uczestniczenia w zajęciach wychowania fizycznego

kwalifikacja do uczestniczenia w zajęciach wychowania fizycznego

w przedszkolu i szkole,

w przedszkolu i szkole,

–

orzeczenie o zdolności do nauki wykonywania danego zawodu,

orzeczenie o zdolności do nauki wykonywania danego zawodu,

odbywania praktyk zawodowych, studiowania na wybranym

odbywania praktyk zawodowych, studiowania na wybranym

kierunku

kierunku

41

41

Przy wypełnianiu formularza wniosku z badania

Przy wypełnianiu formularza wniosku z badania

stosuje

stosuje

się następujące symbole:

się następujące symbole:

P

P

–

– stan prawidłowy

O

O

– dziecko wymaga obserwacji lekarza

podstawowej placówki zdrowia

N

N

– wynik nieprawidłowy, wymagana jest

konsultacja specjalisty oraz dodatkowe

konsultacja specjalisty oraz dodatkowe

badania

badania

Przy symbolach „

Przy symbolach „

O

O

” i „

” i „

N

N

” należy podać rodzaj

” należy podać rodzaj

odchylenia.

odchylenia.

Wnioski z badania
PPBL

Orzecznictwo
o gotowości
szkolnej

Pojęcie to oznacza gotowość:



biologiczną – stan zdrowia, rozwój fizyczny,

sprawność motoryczna, odporność na zmęczenie,



immunologiczną – odporność uzyskania m.in. w

drodze immunizacji czynnej,



psychospołeczną – funkcjonowanie w grupie

rówieśniczej,



intelektualną – poziom rozwoju umysłowego

42

42

Dojrzałość szkolną określamy jako:



pełną,



niepełną – w przypadku zaburzeń mogących

utrudniać adaptację do warunków szkolnych i

osiąganie dobrych wyników w nauce np.:

– zez i/lub niedowidzenie,
– nerwice,
– nadpobudliwość,
– opóźnienie psychomotoryczne,
– zaburzenia zachowania,
– częste infekcje

Orzecznictwo
o gotowości
szkolnej

43

43

Grupy
dyspanseryjne

I.

Dzieci z ryzyka okołoporodowego – ze strony matki:

zagrażające poronienie, poród przedwczesny,

patologia przebiegu ciąży, patologia łożyska, gestoza,

zaburzenia hormonalne; ze strony dziecka: punktacja

< 6 pkt Apgar, mała masa urodzeniowa, drgawki,

zaburzenia oddychania, hemoliza, ciężkie zakażenia,

II.

Wady wrodzone i embrionalne – dzieci z wrodzonymi

wadami OUN, twarzoczaszki, układu oddechowego,

krążenia, pokarmowego, moczowego, narządów

płciowych, układu ruchu i powłok,

III.

Przewlekłe stany zaburzenia odżywiania i stany

niedoborowe - dzieci z przewlekłymi zaburzeniami

odżywiania i stanami niedoborowymi, z niedoborem i

nadmiarem masy ciała, z niedokrwistościami

niedoborowymi,

44

44

Grupy
dyspanseryjne

IV.

Zaburzenia w układzie psychicznym i somatycznym – dzieci

z zaburzeniami rozwoju somatycznego i psychicznego oraz

trwałymi uszkodzeniami OUN, upośledzenie umysłowe,

V.

Wady i choroby narządu wzroku – nadwzroczność,

różnowzroczność, niezborność, niedowidzenie, zez,

zaburzenia widzenia barw,

VI.

Zaburzenia i choroby nosowo – gardłowe i uszu –

nawracające anginy, zapalenia zatok, uszu, zaburzenia

słuchu, wady wymowy,

VII.

Wady i choroby układu oddechowego – przewlekłe

zapalenia oskrzeli i płuc, mukowiscydoza, astma,

rozstrzenie oskrzeli, gruźlica, przewlekłe choroby miąższu

płuc,

45

45

Grupy
dyspanseryjne

VIII.

Wady i choroby układu kostnego i tkanki łącznej –

choroba reumatyczna, kolagenozy,

IX.

Wady i choroby układu moczowego – nawracające
infekcje,

X.

Trwałe uszkodzenia narządu ruchu – dzieci z trwałym
uszkodzeniem narządu ruchu i statyki ciała,

XI.

Inne choroby wymagające czynnej opieki zdrowotnej –
choroby nowotworowe, choroby uwarunkowane
genetycznie, choroby wątroby, trzustki, zaburzenia
hormonalne,

XII.

Cukrzyca

00781

46

46