Slajd 1

POLITYKA

SPOŁECZNA I

ZDROWOTNA

Wykład VI

Proces globalizacji a

zdrowie

WSIZ - Wacław Kruk



Globalizacja



–

to swobodna wymiana, bez barier

granicznych: ludzi, towarów, usług,

kapitału, technologii a także

informacji, wiedzy i idei.



Proces globalizacji

- trwa w

świecie nieprzerwanie od tysiącleci

a dzięki niemu kształtowała się

historia krajów i kontynentów,

rozwijała nauka, kultura,

gospodarka, szerzyły się wierzenia

religijne.



Tempo zmian w życiu społeczno-

gospodarczym jest tak szybkie, że

przekracza możliwości

adaptacyjne społeczeństw

niekiedy odbierane jest jako

zagrożenie



Inne

negatywy

to:



- zanikanie tożsamości narodowej



- pogłębianie się różnic pomiędzy

bogatymi i biednymi (skala

nierówności)

I. Skala nierówności:



Raport Banku Światowego

pt. „

Głos

ubogich

” (marzec 2000 r.):



- 1,2 mld osób ma na swoje utrzymanie

< 1$ dziennie



- kolejne 2,8 mld ma < 2$ dziennie



Bieda ma charakter

wielowymiarowy



- głód



- brak mieszkania



- niedostatek opieki medycznej



- niewystarczający dostęp do

edukacji



Wiążą się z nią takie aspekty

psychologiczne jak odczucie

poniżenia, zależności od innych.



Koffi Annan

(były Sekretarz

Generalny ONZ), tak

scharakteryzował

skalę

nierówności

ludność świata to ponad 6 mld,

w tym:



- ludzie bogaci stanowią 15%



- ubodzy – 78%



- wychodzący z nędzy - 7%

20% populacji konsumuje 86%

wytworzonego bogactwa

w 2000 r. 22% ludności świata

stanowili

analfabeci

, 6%

posiadała komputer a 2,4%

dostęp do Internetu

przeciętne trwanie życia

dla:

- bogatych wynosiło 78-80 lat,

ludzi biedniejszych 62-64 lata, a

najuboższych niespełna 50 lat.



Human Development Report

2003:



na 4,6 mld ludzi żyjących w

krajach rozwijających się:

- prawie 1 mld nie ma dostępu do

wody pitnej

- 2,4 mld do

urządzeń sanitarnych

- 850 mln to

analfabeci

z czego

ponad 450 mln to kobiety a 325

mln dzieci w wieku szkolnym nie

objęte nauczaniem



- ponad 160 mln dzieci w wieku

poniżej 5 lat jest

niedożywionych

a 11 mln

umiera

co roku z powodu

chorób, którym umiemy w pełni

zapobiec



- 34 mln osób

żyjących w krajach rozwijających

są to osoby

zakażone HIV

II. Globalizacja a ochrona

środowiska:



- eksperci ostrzegają: ludność świata

wynosi aktualnie ok. 6,2 mld osób,

natomiast

ekosystem

naszej planety

może zaspokoić potrzeby co

najwyżej 4 mld.



- od 1900 r. nastąpił

25 krotny wzrost

gospodarczy świata

a obecnie ulega

on dalszemu podwojeniu co 25 lat a

wraz z nim produkcja

CO2

– odpadu,

który nieodwracalnie zmienia nasz

ekosystem.



- problem związany z

biofilmem

–

mułem utworzonym przez

produkty

korozji

starych rur wodociągowych

zmieszane z odkładającymi się tam

algami

oraz

drobnoustrojami

(bakterie, wirusy).



- w biofilnie odkryto w 1982 r.

bakterię

E. coli

, która jest ponad

2 000 (!) razy bardziej odporna na

chlorowanie wody od tej bakterii

obecnej w strumieniu wody.

III. Globalizacja a

zdrowie:



Przemiany globalne niosą za sobą

nowe wyzwania i zagrożenia dla

zdrowia ludności globu.



Do najważniejszych można zaliczyć:

1) przemiany demograficzne:



–

rosnąca proporcja ludzi w starszych

grupach wiekowych,



- wzrost skali procesów migracyjnych

2) sytuacja ekologiczna:



- rosnące

tempo urbanizacji

świata:

zanieczyszczenia środowiskowe w miastach i

pogarszanie się warunków ekologicznych wsi

3) rozwój ekonomiczny:



- rosnący transfer

nowych technologii

( w

tym medycznych)



- wzrost liczby

megaprzedsiębiorstw

kapitale wielonarodowym powodujący

zmiany w rynku zatrudnienia i problemy z

przystosowaniem się do niego oraz ryzyko

potencjalnego bezrobocia (negatywny wpływ

na psychikę ludzi)

4) zmiany struktury społecznej

zmiana roli kobiet, rosnąca

świadomość praw człowieka w tym

prawa do ochrony zdrowia

5) rozwój technologiczny

–

zwłaszcza w informatyce, elektronice,

sieci komunikacji masowej:



- tempo rozpowszechniania oraz

wymiany

informacji



- zmiany

stylu życia

i zachowania

człowieka

6) tempo rozwoju, konflikty,

zachowanie pokoju:



- wzrost zachowań agresywnych



- wzrost konfliktów i katastrof

wywołanych przez ludzi

7) rosnąca sfera ubóstwa

8) podwójne obciążenie

–

stare i nowe choroby i zagrożenia

zdrowotne



Zmiana zachowań

ludzi to:



- siedzący tryb życia



- nadużywanie leków, używek,



- stosowanie narkotyków



- palenie tytoniu



- niewłaściwe odżywianie



W społeczeństwach o niższym

standardzie życia:



–

przeważają choroby związane z

różnego rodzaju

niedoborami

lub

szeroko pojęte zagrożenia (np.

choroby zakaźne)



W społeczeństwach o wysokim

standardzie życia:



–

przeważają choroby związane z:

niewłaściwym odżywianiem

brakiem

umiejętności dostosowania się do życia

w warunkach „nadmiaru” (niewłaściwa

dieta),



- niedobór

aktywności fizycznej



- „epidemia”

wypadków i urazów

(rozwój motoryzacji i techniki)



WHO

w raporcie za 2002 r. podała

10 najważniejszych w skali

globalnej czynników ryzyka

dotyczących zdrowia:

1. Niska waga ciała

2. Niebezpieczne stosunki seksualne

3. Nadciśnienie tętnicze

4. Palenie tytoniu

6. Brak zdrowej wody do picia i

urządzeń sanitarno-higienicznych

7. Niedobór żelaza

8. Dym z palenisk domowych

9. Wysoki poziom cholesterolu



Znaczenie tych czynników jest różne

w różnych krajach ale łącznie są one

współodpowiedzialne za co najmniej

1/3 wszystkich zgonów na świecie

a trzy z nich:



- tytoń,



- nadciśnienie i



- cholesterol

są odpowiedzialne za

¾ zgonów

powodu

chorób układu krążenia

głównej przyczyny zgonów na świecie.



Proces globalizacji

wpływa na

funkcjonowanie

systemów

ochrony zdrowia

, zmiany w

strukturze i funkcjach placówek

służby zdrowia.



Większość istniejących obecnie w

świecie

szpitali

budowana była z

myślą o zaspokojeniu potrzeb

zdrowotnych z czasów w których

powstawały – niedostosowane do

obecnych potrzeb.



Pierwsze szpitale

pojawiły się w

Bizancjum w V-VI stuleciu



W Europie Zachodniej, w

następnych stuleciach, głównie w

klasztorach



Opieka zdrowotna polegała wtedy

głównie na pomocy innych członków

rodziny wielopokoleniowej.



W przeszłości

szpitale stanowiły

miejsca o większym ryzyku

zgonu niż mieszkania

ze względu

na skalę

zakażeń

wewnątrzszpitalnych



Obecnie szpitale postrzegane są

przez społeczeństwo głównie jako:



- specjalistyczne placówki

diagnostyczno-lecznicze ratujące

życie,



- miejsca sprawowania funkcji

opiekuńczych (medycznych)



Funkcje opiekuńcze

nie powinny być

realizowane w szpitalach bo nie

wymagają nowoczesnych technologii i

wysoko specjalistycznej kadry

medycznej.



Powołane do tego są:



Zakłady Opiekuńczo-Lecznicze



Zakłady Pielęgnacyjno-Opiekuńcze

których funkcjonowanie jest

nieporównywalnie tańsze od szpitali

gdyż wymagają one głównie

dostatecznej liczby pomocniczego

personelu medycznego.



Ważnym aktualnie problemem jest

zapewnienie dla rosnącej liczby

chorych, którym medycyna

zapewnić może jedynie lepszą

jakość ostatnich dni życia, należytej

opieki terminalnej



Na blisko 376 tys. rocznie zgonów

w Polsce ok. 170 tys. stanowią

zgony w szpitalach a prawie 110

tys. zgonów dotyczy osób w wieku

80 i więcej lat.



Wymogi makroekonomii, transformacja

demograficzna i epidemiologiczna

wymuszą w najbliższym czasie zmianę

proporcji w zatrudnieniu

personelu

opiekuńczo-pielęgniarskiego.



Wymogi te powodują, że preferowane

będzie funkcjonowanie

dużych

szpitali

, z

dużą liczbą sal

operacyjnych

i pooperacyjnych oraz

oddziałami wielospecjalistycznymi

leczącymi najpowszechniej

występujące choroby.



Wysokospecjalistyczne procedury

diagnostyczno-lecznicze staną się

osiągalne

w ambulatoriach

oraz

oddziałach „jednodniowych”.



Technologie informatyczne

(telemedycyna) zastąpią w dużej

części dotychczas potrzebną bazę

szpitalną w zakresie diagnostyki.



Zestawy diagnostyczne

zastąpią

laboratoria, a

nowe leki

zmniejszą

potrzebę dłuższego leczenia

szpitalnego.

IV. Koszty i korzyści

globalizacji.



W latach 1980 – 2000:



- kraje nie objęte procesem globalizacji

zanotowały 18% spadek PKB



- kraje w pełni otwarte na ten proces

osiągnęły wzrost PKB o 104%.



Wzrost wymiany handlowej

nie

spowodował wzrostu nierówności

społecznych

: np. w

Wietnamie

odsetek ludności biednej obniżył się z

75% w 1988 r. do 37% w 1998 r.

Podobny kierunek zmian zanotowano

Chinach

oraz

Indiach



Są jednak także przykłady na

pogłębienie się

nierówności

społecznych

, np. kraje

byłego ZSRR

niektóre z

Ameryki Łacińskiej

Tłumaczy się to przedwczesnym, zbyt

szybkim i bezwarunkowym włączeniem

się w procesy globalizacji a wśród

powodów nierówności wymienia się

m.in. :



- asymetrię w dostępie do globalnego

rynku,



- protekcjonizm krajów bogatych,



- brak kapitału inwestycyjnego, itp.

Document Outline