Fundusze strukturalne i

system finansowania

projektów UE

Prawo finansowe UE

(z uwzględnieniem

problematyki polityki

spójności)

Mgr Aleksandra Szczerba-Zawada

 

Prawo finansowe w ujęciu:
a) szerokim – normy prawa walutowego, dewizowego, budżetowego,

podatkowego, celnego oraz te, regulujące funkcjonowanie rynku
finansowego;

b) wąskim – normy dotyczące choćby pośrednio finansowania zadań

publicznych w postaci czynnej (zadania są finansowane z budżetu
ogólnego UE) lub biernej (prawo UE ustanawia zasady finansowania
określonych zadań publicznych, pozostawiając ich realizację – w ujęciu
finansowym – PCz.

• Źródła prawa budżetowego:
a) prawo pierwotne – przede wszystkim TFUE;
b) prawo wtórne – przede wszystkim tzw. decyzje i rozporządzenia

budżetowe (np. rozporządzenie Rady nr 1605/2002 w sprawie
rozporządzenia finansowego stosowane do budżetu ogólnego Wspólnot
Europejskich, Dz.U. UE 2002 L 248/16);
* porozumienia międzyinstytucjonalne – porozumienie
międzyinstytucjonalne pomiędzy PE, Radą i KE z dnia 29 czerwca 1988
r. w sprawie dyscypliny budżetowej i usprawnienie procedury
budżetowej (Dz. U. UE 1988 L 185/33).

•  

Rozwój prawa budżetowego (z uwzględnieniem polityki

spójności)

• Odrębne budżety każdej z 3 Wspólnot;
• Traktat o fuzji (podpisany 8.04.1965 r., wchodzi w życie w lipcu 1967 r.) –

integracja wydatków administracyjnych i odpowiadających im dochodów

EWWiS, dochodów i wydatków EWG oraz EWEA;

• Traktaty luksemburskie z 21.04.1970 r. oraz z 22.07.1975 r. (tzw. traktaty

budżetowe) – stworzyły, wraz z przepisami wydanymi na ich podstawie,

podstawowe ramy obecnie funkcjonującego porządku budżetowego UE oraz

zaprowadziły system tzw. własnych źródeł Wspólnoty, zapowiadając odejście

od wpłat PCz;

• I pakiet Delorsa (plan reformy budżetu ogólnego Wspólnot przyjęty w 1988 r.)

– w odniesieniu do funduszy strukturalnych wzmocniono zasadę koncentracji

- przeznaczono je bezpośrednio nie na ogólne wsparcie gospodarek PCz, ale

na realizację jedynie niewielu (stosunkowo szeroko określonych) celów

uznanych za priorytetowe z punktu widzenia efektywności oddziaływania na

poziomie wspólnotowym:

 1 cel – wspieranie rozwoju i dostosowania strukturalnego regionów słabiej

rozwiniętych (EFRR, EFS oraz sekcja gwarancji funduszu rolneg);,

 2. cel – przemiana regionów, regionów granicznych i części regionów, w

których zlokalizowane są branże schyłkowe (EFRR i EFS),

 3 cel – zwalczanie długookresowego bezrobocia (EFS),
 4 cel – ułatwienie integracji zawodowej młodzieży (EFS),
 5 cel – przyspieszenie dostosowań struktur rolnych oraz wspieranie rozwoju

obszarów wiejskich (EFRR, EFS oraz sekcja orientacji funduszu rolnego).

• II pakiet Delorsa (konsolidacyjna reforma budżetu UE w 1993 r.) – zapewnił

odpowiednie zaopatrzenie utworzonemu na mocy Traktatu z Maastricht
Funduszowi Spójności;

• Agenda 2000 i przyjęte na jej podstawie ramy finansowe 2000-2006 –

ograniczenie celów funduszu strukturalnych do trzech:

 1) wspieranie rozwoju strukturalnego i dopasowywanie regionów

zacofanych

 2) wspieranie transformacji gospodarczej i społecznej regionów

dotkniętych trudnościami strukturalnymi;

 3) dopasowanie i modernizacja systemów edukacyjnych, szkolenia

zawodowego i zatrudnienia oraz polityk w tych dziedzinach.

Uchwalanie budżetu

Klasyfikacja wydatków

• Wydatki z budżetu UE dzielić można na:
a1) wydatki ze środków na zobowiązania – określają

wielkość wymaganych w danym okresie zobowiązań
finansowych UE,

a2) wydatki ze środków na płatności – odzwierciedlają

obowiązek faktycznej ich spłaty;

b1) wydatki operacyjne – umożliwiają UE realizację jej

celów i zadań,

b2) wydatki administracyjne – przeznaczone na

funkcjonowanie instytucji i organów UE;

c1) wydatki na rzecz beneficjentów zewnętrznych – na

podmioty przynależące do państw spoza UE,

c2) wydatki na rzecz beneficjentów wewnętrznych –

podmioty przynależne PCz.

Klasyfikacja wydatków

d1*) wydatki obowiązkowe – ponoszone na realizację
celów i zadań Unii wynikających z postanowień
traktatowych oraz przepisów prawa wtórnego,
d2*) wydatki nieobowiązkowe – wydatki niemieszczące
się w w/w kategorii wydatków;

Metody wykonywania budżetu

Trzy metody wykonywania budżetu:
Metoda scentralizowana – budżet wykonywany przez
KE (wykonanie bezpośrednie) lub KE i agencje
wykonawcze, organy lub inne podmioty, którym KE
przekazała kompetencję do wykonania jakiejś części
budżetu (wykonanie pośrednie);
Metoda podziału i decentralizacji – budżet wykonywany
wspólnie przez KE i PCz lub państwami trzecimi
korzystającymi ze środków budżetowych UE;
Metoda wspólnego zarządzania – budżet wykonywany
na podstawie umowy ramowej wspólnie przez KE i
organizacje międzynarodowe.

Wydatki budżetowe w nowej

perspektywie finansowej 2007-2013

Budżet w ujęty w podziale na strategiczne cele UE:
Trwały wzrost;
Ochrona i zarządzania zasobami ludzkimi;
Obywatelstwo, wolność, bezpieczeństwo i
sprawiedliwość;
Unia Europejska jako partner globalny.

Wydatki w perspektywie finansowej 2007-2013

Wydatki w perspektywie finansowej 2007-2013

Wydatki budżetowe UE na politykę

spójności

Cele systemu polityki spójności, wykorzystującego
narzędzia strukturalne (EFRR i EFS) oraz Fundusz
Spójności, finansowane w ramach perspektywy
finansowej 2007-2013:
Konwergencja;
Wzrost konkurencyjności;
Współpraca terytorialna.

A. Nowak-Far, Finanse Unii Europejskiej. Aspekty instytucjonalne i prawne, w:
Ustrój Unii Europejskiej (red. J. Barcz), t. 2, Warszawa 2010, s. VI-83.

Rozłożenie środków w zakresie polityki spójności w
perspektywie finansowej 2007-2013

A. Nowak-Far, Finanse Unii Europejskiej. Aspekty instytucjonalne i
prawne, w: Ustrój Unii Europejskiej (red. J. Barcz), t. 2, Warszawa 2010,
s. VI-84.