CHOROBY
CHOROBY
PASOŻYTNICZE
PASOŻYTNICZE
SKÓRY
SKÓRY
CHOROBY
CHOROBY
PASOŻYTNICZE
PASOŻYTNICZE
SKÓRY
SKÓRY
1.
1.
Wszawica
Wszawica
(
(
Pediculosis
Pediculosis
)
)
a) wesz głowowa (
a) wesz głowowa (
Pediculosis capilliti
Pediculosis capilliti
)
)
b) wesz odzieżowa (
b) wesz odzieżowa (
pediculosis
pediculosis
vestimenti)
vestimenti)
c) wesz łonowa (
c) wesz łonowa (
pediculosis pubis)
pediculosis pubis)
2.
2.
Świerzb
Świerzb
(
(
Scabies
Scabies
)
)
Wszawica głowowa
Wszawica głowowa
-choroba
-choroba
owłosionej skóry głowy wywoływana
owłosionej skóry głowy wywoływana
przez
przez
Pediculus capitis.
Pediculus capitis.
Jest to mały
Jest to mały
stawonóg, wielkości ok. 2- 3,5 mm.
stawonóg, wielkości ok. 2- 3,5 mm.
Samica w ciągu jednomiesięcznego
Samica w ciągu jednomiesięcznego
okresu życia składa od 200 do 300 jaj
okresu życia składa od 200 do 300 jaj
(gnid), w rytmie 8-10 dziennie,)
(gnid), w rytmie 8-10 dziennie,)
przytwierdzając je do włosów tuż nad
przytwierdzając je do włosów tuż nad
powierzchnią skóry. Z jaj w ciągu 2-3
powierzchnią skóry. Z jaj w ciągu 2-3
tygodni rodzi się larwa, która
tygodni rodzi się larwa, która
przeradza się w dorosłego pasożyta w
przeradza się w dorosłego pasożyta w
ciągu 10 dni.
ciągu 10 dni.
Co ważne, nie przenosi innych chorób
Co ważne, nie przenosi innych chorób
infekcyjnych.
infekcyjnych.
Wesz głowowa umiejscawia się
Wesz głowowa umiejscawia się
najczęściej w okolicy potylicznej i
najczęściej w okolicy potylicznej i
skroniowej. W tych też okolicach
skroniowej. W tych też okolicach
zmiany wykazują największe
zmiany wykazują największe
nasilenie. Objawem jest silny świąd,
nasilenie. Objawem jest silny świąd,
związany z ukłuciem. W wyniku
związany z ukłuciem. W wyniku
drapania wytwarzają się
drapania wytwarzają się
powierzchnie sączące i pokryte
powierzchnie sączące i pokryte
strupami, z tendencją do wtórnych
strupami, z tendencją do wtórnych
infekcji zmienionej skóry i
infekcji zmienionej skóry i
zliszajcowacenia.
zliszajcowacenia.
Zakażenie jest wyjątkowo łatwe
Zakażenie jest wyjątkowo łatwe
i następuje poprzez kontakt
i następuje poprzez kontakt
zdrowych włosów z chorymi lub
zdrowych włosów z chorymi lub
w sposób trudniejszy, poprzez
w sposób trudniejszy, poprzez
grzebienie, szczotki, czapki,
grzebienie, szczotki, czapki,
pościel itp. Z tego powodu
pościel itp. Z tego powodu
zakażenie całej rodziny jest
zakażenie całej rodziny jest
prawie regułą, również w
prawie regułą, również w
szkołach zdarza się bardzo
szkołach zdarza się bardzo
często.
często.
Podstawą rozpoznania jest
Podstawą rozpoznania jest
znalezienie dorosłych wszy lub
znalezienie dorosłych wszy lub
przytwierdzonych do włosów gnid.
przytwierdzonych do włosów gnid.
Oprócz tego stwierdza się zmiany
Oprócz tego stwierdza się zmiany
swędzące, powikłane objawami
swędzące, powikłane objawami
wysiękowymi i wtórnym zakażeniem
wysiękowymi i wtórnym zakażeniem
ropnym.
ropnym.
Ew. różnicowanie z:
Ew. różnicowanie z:
1)
1)
Łupieżem owłosieonej skóry głowy
Łupieżem owłosieonej skóry głowy
2)
2)
Wypryskiem łojotokowym głowy
Wypryskiem łojotokowym głowy
Wszawica odzieżowa.
Wszawica odzieżowa.
Wywołana jest przez wesz odzieżową
Wywołana jest przez wesz odzieżową
(Pediculus vestimenti),
(Pediculus vestimenti),
rozmiarów ok. 3-
rozmiarów ok. 3-
4,5mm, rozmnażającą się znacznie szybciej
4,5mm, rozmnażającą się znacznie szybciej
i krócej żyjącą (10dni) niż wesz głowowa.
i krócej żyjącą (10dni) niż wesz głowowa.
Wszy odzieżowe przytwierdzają się
Wszy odzieżowe przytwierdzają się
wyłącznie do ubrań, nie bytuje na skórze.
wyłącznie do ubrań, nie bytuje na skórze.
Żyje i rozmnaża się w odzieży oraz pościeli.
Żyje i rozmnaża się w odzieży oraz pościeli.
Ten typ wszawicy jest dolegliwością głównie
Ten typ wszawicy jest dolegliwością głównie
ludzi bezdomnych, w normalnych
ludzi bezdomnych, w normalnych
warunkach występuje rzadko. Pojawia się w
warunkach występuje rzadko. Pojawia się w
czasie klęsk żywiołowych i w miejscach
czasie klęsk żywiołowych i w miejscach
przeludnionych.
przeludnionych.
Zarazić się można po przez kontakt
Zarazić się można po przez kontakt
fizyczny z osobą już zarażoną lub
fizyczny z osobą już zarażoną lub
przez nocleg w kiepskich warunkach.
przez nocleg w kiepskich warunkach.
Ma duże znaczenie
Ma duże znaczenie
epidemiologiczne, gdyż może
epidemiologiczne, gdyż może
przenosić dur plamisty i riketsjozy.
przenosić dur plamisty i riketsjozy.
W miejscu ukłucia pojawia się
W miejscu ukłucia pojawia się
swędząca grudka obrzękowa.
swędząca grudka obrzękowa.
Zmiany wtórne to przeczosy, strupy,
Zmiany wtórne to przeczosy, strupy,
drobne nadżerki, czasami drobne
drobne nadżerki, czasami drobne
odbarwione blizenki. Przewlekająca
odbarwione blizenki. Przewlekająca
się wszawica odzieżowa może
się wszawica odzieżowa może
mianifestować się poprzez brunatne
mianifestować się poprzez brunatne
przebarwienia skóry i wtórne ropne
przebarwienia skóry i wtórne ropne
zakażenia.
zakażenia.
Rozpoznanie polega na odnalezieniu
Rozpoznanie polega na odnalezieniu
linijnych przeczosów, przebarwień i
linijnych przeczosów, przebarwień i
odbarwień skóry oraz świądu, który nie
odbarwień skóry oraz świądu, który nie
nasila się w nocy. Potwierdzeniem jest
nasila się w nocy. Potwierdzeniem jest
znalezienie dorosłych wszy lub gnid w
znalezienie dorosłych wszy lub gnid w
szwach bielizny.
szwach bielizny.
Różnicujemy ze świerzbem (brak nor
Różnicujemy ze świerzbem (brak nor
świerzbowcowych, inna lokalizacja zmian,
świerzbowcowych, inna lokalizacja zmian,
brak nasilenia świądu w nocy)
brak nasilenia świądu w nocy)
Wszawica łonowa.
Wszawica łonowa.
Wywoływana jest przez niewielką
Wywoływana jest przez niewielką
(1,5-2mm) wesz
(1,5-2mm) wesz
(Pediculus pubis)
(Pediculus pubis)
,
,
przytwierdzającą się do włosa tuż
przytwierdzającą się do włosa tuż
przy powierzchni skóry.
przy powierzchni skóry.
Zakażenie następuje głównie w
Zakażenie następuje głównie w
czasie kontaktu płciowego.
czasie kontaktu płciowego.
Cechą najbardziej charakterystyczną
Cechą najbardziej charakterystyczną
jest świąd. W części przypadków
jest świąd. W części przypadków
widocznym objawem są szarobłękitne
widocznym objawem są szarobłękitne
plamki
plamki
(maculae coeruleae)
(maculae coeruleae)
wystepujące w miejscu ukłucia,
wystepujące w miejscu ukłucia,
spowodowane zmianami metabolizmu
spowodowane zmianami metabolizmu
hemoglobiny w tym miejscu.
hemoglobiny w tym miejscu.
Zmiany przede wszystkim występują
Zmiany przede wszystkim występują
w okolicy krocza, ale również na
w okolicy krocza, ale również na
udach, brzuchu, w pachwinach a
udach, brzuchu, w pachwinach a
nawet w dołach pachowych, brwiach
nawet w dołach pachowych, brwiach
lub rzęsach.
lub rzęsach.
Podstawą rozpoznania jest
Podstawą rozpoznania jest
znalezienie dorosłych wszy łonowych
znalezienie dorosłych wszy łonowych
lub przytwierdzonych do włosów
lub przytwierdzonych do włosów
gnid. Oprócz tego czasem można
gnid. Oprócz tego czasem można
stwierdzić plamy błękitne.
stwierdzić plamy błękitne.
Leczenie wszawicy
Leczenie wszawicy
1.
1.
Permetryna- 1% roztwór w postaci
Permetryna- 1% roztwór w postaci
szamponu-kremu, zwykle jednorazowo.
szamponu-kremu, zwykle jednorazowo.
2.
2.
Lindan- w postaci emulsji, żelu,
Lindan- w postaci emulsji, żelu,
szamponu lub proszku.
szamponu lub proszku.
3.
3.
Szara maść rtęciowa- 33% Hg
Szara maść rtęciowa- 33% Hg
metalicznej.
metalicznej.
4.
4.
1% Jacutin powder lub 5% permetrna
1% Jacutin powder lub 5% permetrna
w przypadku wszawicy odzieżowej.
w przypadku wszawicy odzieżowej.
Świerzb
Świerzb
(Scabies)
(Scabies)
Jest to zakaźna choroba wywołana przez rodzaj
Jest to zakaźna choroba wywołana przez rodzaj
roztoczy - świerzbowce (wielkości ok. 0,3 -
roztoczy - świerzbowce (wielkości ok. 0,3 -
0,4mm). Zapłodnione samice przenikają do
0,4mm). Zapłodnione samice przenikają do
naskórka i drążą w nim korytarze, co powoduje
naskórka i drążą w nim korytarze, co powoduje
uczucie silnego świądu. Na końcu korytarza (w
uczucie silnego świądu. Na końcu korytarza (w
norach) samice składają codziennie 2-3 jaja, z
norach) samice składają codziennie 2-3 jaja, z
których po 3-21 dniach wylęgają się larwy
których po 3-21 dniach wylęgają się larwy
przekształcając się w formy dojrzałe.
przekształcając się w formy dojrzałe.
Choroba przenosi się najczęściej przez
Choroba przenosi się najczęściej przez
bezpośredni kontakt fizyczny, rzadziej
bezpośredni kontakt fizyczny, rzadziej
za pośrednictwem przedmiotów, np.
za pośrednictwem przedmiotów, np.
pościeli. Poza skórą świerzbowce mogą
pościeli. Poza skórą świerzbowce mogą
przeżyć od 3 do 4 dni. Zakażeniu
przeżyć od 3 do 4 dni. Zakażeniu
sprzyja obniżenie odporności. Chorują
sprzyja obniżenie odporności. Chorują
najczęściej dzieci, które
się
się
głównie podczas zabaw. W ciężkich
głównie podczas zabaw. W ciężkich
chorobach układowych (np.
,
choroby hematologiczne) może
choroby hematologiczne) może
wystąpić ciężka postać,
wystąpić ciężka postać,
charakteryzująca się nadmierną
charakteryzująca się nadmierną
hiperkeratozą, jest to tzw. świerzb
hiperkeratozą, jest to tzw. świerzb
norweski.
norweski.
Objawy i przebieg
Objawy i przebieg
nasilający się w nocy, po kąpieli na
nasilający się w nocy, po kąpieli na
skutek rozgrzania i uczynnienia
skutek rozgrzania i uczynnienia
świerzbowców. Zwykle na pośladkach, w
świerzbowców. Zwykle na pośladkach, w
okolicy nadgarstków i na bocznych
okolicy nadgarstków i na bocznych
powierzchniach palców, w naturalnych
powierzchniach palców, w naturalnych
fałdach skóry, w okolicach pępka, brodawek
fałdach skóry, w okolicach pępka, brodawek
sutkowych u kobiet, narządów płciowych,
sutkowych u kobiet, narządów płciowych,
gdzie widoczne są nory świerzbowcowe. W
gdzie widoczne są nory świerzbowcowe. W
okolicach zmian widoczne
okolicach zmian widoczne
,
nadżerki, czasami następuje
nadżerki, czasami następuje
zliszajcowacenie zmian. Nie zajmuje okolicy
zliszajcowacenie zmian. Nie zajmuje okolicy
międzyłopatkowej oraz twarzy, z wyjątkiem
międzyłopatkowej oraz twarzy, z wyjątkiem
świerzbu norweskiego. U dzieci często
świerzbu norweskiego. U dzieci często
lokalizuje się na dłoniach i podeszwach stóp.
lokalizuje się na dłoniach i podeszwach stóp.
Rozpoznanie
Rozpoznanie
to
to
stwierdzenie
stwierdzenie
charakterystycznych nor świerzbowcowych
charakterystycznych nor świerzbowcowych
(dobrze widoczne po zabarwieniu nalewką
(dobrze widoczne po zabarwieniu nalewką
jodową i pod lupą), charakterystyczny
jodową i pod lupą), charakterystyczny
świąd nasilający się w nocy, a także
świąd nasilający się w nocy, a także
przeczosy w miejscach typowych
przeczosy w miejscach typowych
(najczęsciej występuje w okolicach pępka,
(najczęsciej występuje w okolicach pępka,
na nagdarstkach i pośladkach).
na nagdarstkach i pośladkach).
Rozpoznanie różnicowe
Rozpoznanie różnicowe
(łac.
(łac.
pruritus
pruritus
)
)
odzieżowa (łac.
odzieżowa (łac.
pediculosis
pediculosis
vestimenti
vestimenti
)
)
Leczenie
Leczenie
Świerzb najczęściej zwalcza się stosując
Świerzb najczęściej zwalcza się stosując
zawierające lindan. Smarowanie przez kolejne 3
zawierające lindan. Smarowanie przez kolejne 3
dni, stosowanie kąpieli i zmiana bielizny.
dni, stosowanie kąpieli i zmiana bielizny.
Inne dostępne leki to:
Inne dostępne leki to:
maści zawierające 5% permetrynę - zwykle
maści zawierające 5% permetrynę - zwykle
wystarczy jednorazowe zastosowanie.
wystarczy jednorazowe zastosowanie.
maść Wilkinsona (15% siarki, 15% dziegciu) -
maść Wilkinsona (15% siarki, 15% dziegciu) -
stosowanie kilkanaście dni
stosowanie kilkanaście dni
Novoscabin
Novoscabin
(30% ester benzylowy kwasu
(30% ester benzylowy kwasu
benzoesowego w oleju parafinowym) -
benzoesowego w oleju parafinowym) -
stosowany dwukrotnie (nie zawsze skuteczny)
stosowany dwukrotnie (nie zawsze skuteczny)
iwermektyna - stosowana doustnie w dawce
iwermektyna - stosowana doustnie w dawce
150-200μg/kg mc. - zwykle jednorazowo,
150-200μg/kg mc. - zwykle jednorazowo,
niekiedy wymaga powtórzenia dawki po dwóch
niekiedy wymaga powtórzenia dawki po dwóch
tygodniach (lek niedostępny w Polsce)
tygodniach (lek niedostępny w Polsce)