CHOROBY

CHOROBY

PASOŻYTNICZE

PASOŻYTNICZE

SKÓRY

SKÓRY

1.

1.

Wszawica

Wszawica

(

(

Pediculosis

Pediculosis

)

)

a) wesz głowowa (

a) wesz głowowa (

Pediculosis capilliti

Pediculosis capilliti

)

)

b) wesz odzieżowa (

b) wesz odzieżowa (

pediculosis

pediculosis

vestimenti)

vestimenti)

c) wesz łonowa (

c) wesz łonowa (

pediculosis pubis)

pediculosis pubis)

2.

2.

Świerzb

Świerzb

(

(

Scabies

Scabies

)

)

Wszawica głowowa

Wszawica głowowa

-choroba

-choroba

owłosionej skóry głowy wywoływana

owłosionej skóry głowy wywoływana

przez

przez

Pediculus capitis.

Pediculus capitis.

Jest to mały

Jest to mały

stawonóg, wielkości ok. 2- 3,5 mm.

stawonóg, wielkości ok. 2- 3,5 mm.

Samica w ciągu jednomiesięcznego

Samica w ciągu jednomiesięcznego

okresu życia składa od 200 do 300 jaj

okresu życia składa od 200 do 300 jaj

(gnid), w rytmie 8-10 dziennie,)

(gnid), w rytmie 8-10 dziennie,)

przytwierdzając je do włosów tuż nad

przytwierdzając je do włosów tuż nad

powierzchnią skóry. Z jaj w ciągu 2-3

powierzchnią skóry. Z jaj w ciągu 2-3

tygodni rodzi się larwa, która

tygodni rodzi się larwa, która

przeradza się w dorosłego pasożyta w

przeradza się w dorosłego pasożyta w

ciągu 10 dni.

ciągu 10 dni.

Co ważne, nie przenosi innych chorób

Co ważne, nie przenosi innych chorób

infekcyjnych.

infekcyjnych.

Wesz głowowa umiejscawia się

Wesz głowowa umiejscawia się

najczęściej w okolicy potylicznej i

najczęściej w okolicy potylicznej i

skroniowej. W tych też okolicach

skroniowej. W tych też okolicach

zmiany wykazują największe

zmiany wykazują największe

nasilenie. Objawem jest silny świąd,

nasilenie. Objawem jest silny świąd,

związany z ukłuciem. W wyniku

związany z ukłuciem. W wyniku

drapania wytwarzają się

drapania wytwarzają się

powierzchnie sączące i pokryte

powierzchnie sączące i pokryte

strupami, z tendencją do wtórnych

strupami, z tendencją do wtórnych

infekcji zmienionej skóry i

infekcji zmienionej skóry i

zliszajcowacenia.

zliszajcowacenia.

Zakażenie jest wyjątkowo łatwe

Zakażenie jest wyjątkowo łatwe

i następuje poprzez kontakt

i następuje poprzez kontakt

zdrowych włosów z chorymi lub

zdrowych włosów z chorymi lub

w sposób trudniejszy, poprzez

w sposób trudniejszy, poprzez

grzebienie, szczotki, czapki,

grzebienie, szczotki, czapki,

pościel itp. Z tego powodu

pościel itp. Z tego powodu

zakażenie całej rodziny jest

zakażenie całej rodziny jest

prawie regułą, również w

prawie regułą, również w

szkołach zdarza się bardzo

szkołach zdarza się bardzo

często.

często.

Podstawą rozpoznania jest

Podstawą rozpoznania jest

znalezienie dorosłych wszy lub

znalezienie dorosłych wszy lub

przytwierdzonych do włosów gnid.

przytwierdzonych do włosów gnid.

Oprócz tego stwierdza się zmiany

Oprócz tego stwierdza się zmiany

swędzące, powikłane objawami

swędzące, powikłane objawami

wysiękowymi i wtórnym zakażeniem

wysiękowymi i wtórnym zakażeniem

ropnym.

ropnym.

Ew. różnicowanie z:

Ew. różnicowanie z:

1)

1)

Łupieżem owłosieonej skóry głowy

Łupieżem owłosieonej skóry głowy

2)

2)

Wypryskiem łojotokowym głowy

Wypryskiem łojotokowym głowy

Wszawica odzieżowa.

Wszawica odzieżowa.

Wywołana jest przez wesz odzieżową

Wywołana jest przez wesz odzieżową

(Pediculus vestimenti),

(Pediculus vestimenti),

rozmiarów ok. 3-

rozmiarów ok. 3-

4,5mm, rozmnażającą się znacznie szybciej

4,5mm, rozmnażającą się znacznie szybciej

i krócej żyjącą (10dni) niż wesz głowowa.

i krócej żyjącą (10dni) niż wesz głowowa.

Wszy odzieżowe przytwierdzają się

Wszy odzieżowe przytwierdzają się

wyłącznie do ubrań, nie bytuje na skórze.

wyłącznie do ubrań, nie bytuje na skórze.

Żyje i rozmnaża się w odzieży oraz pościeli.

Żyje i rozmnaża się w odzieży oraz pościeli.

Ten typ wszawicy jest dolegliwością głównie

Ten typ wszawicy jest dolegliwością głównie

ludzi bezdomnych, w normalnych

ludzi bezdomnych, w normalnych

warunkach występuje rzadko. Pojawia się w

warunkach występuje rzadko. Pojawia się w

czasie klęsk żywiołowych i w miejscach

czasie klęsk żywiołowych i w miejscach

przeludnionych.

przeludnionych.

Zarazić się można po przez kontakt

Zarazić się można po przez kontakt

fizyczny z osobą już zarażoną lub

fizyczny z osobą już zarażoną lub

przez nocleg w kiepskich warunkach.

przez nocleg w kiepskich warunkach.

Ma duże znaczenie

Ma duże znaczenie

epidemiologiczne, gdyż może

epidemiologiczne, gdyż może

przenosić dur plamisty i riketsjozy.

przenosić dur plamisty i riketsjozy.

W miejscu ukłucia pojawia się

W miejscu ukłucia pojawia się

swędząca grudka obrzękowa.

swędząca grudka obrzękowa.

Zmiany wtórne to przeczosy, strupy,

Zmiany wtórne to przeczosy, strupy,

drobne nadżerki, czasami drobne

drobne nadżerki, czasami drobne

odbarwione blizenki. Przewlekająca

odbarwione blizenki. Przewlekająca

się wszawica odzieżowa może

się wszawica odzieżowa może

mianifestować się poprzez brunatne

mianifestować się poprzez brunatne

przebarwienia skóry i wtórne ropne

przebarwienia skóry i wtórne ropne

zakażenia.

zakażenia.

Rozpoznanie polega na odnalezieniu

Rozpoznanie polega na odnalezieniu

linijnych przeczosów, przebarwień i

linijnych przeczosów, przebarwień i

odbarwień skóry oraz świądu, który nie

odbarwień skóry oraz świądu, który nie

nasila się w nocy. Potwierdzeniem jest

nasila się w nocy. Potwierdzeniem jest

znalezienie dorosłych wszy lub gnid w

znalezienie dorosłych wszy lub gnid w

szwach bielizny.

szwach bielizny.

Różnicujemy ze świerzbem (brak nor

Różnicujemy ze świerzbem (brak nor

świerzbowcowych, inna lokalizacja zmian,

świerzbowcowych, inna lokalizacja zmian,

brak nasilenia świądu w nocy)

brak nasilenia świądu w nocy)

Wszawica łonowa.

Wszawica łonowa.

Wywoływana jest przez niewielką

Wywoływana jest przez niewielką

(1,5-2mm) wesz

(1,5-2mm) wesz

(Pediculus pubis)

(Pediculus pubis)

,

,

przytwierdzającą się do włosa tuż

przytwierdzającą się do włosa tuż

przy powierzchni skóry.

przy powierzchni skóry.

Zakażenie następuje głównie w

Zakażenie następuje głównie w

czasie kontaktu płciowego.

czasie kontaktu płciowego.

Cechą najbardziej charakterystyczną

Cechą najbardziej charakterystyczną

jest świąd. W części przypadków

jest świąd. W części przypadków

widocznym objawem są szarobłękitne

widocznym objawem są szarobłękitne

plamki

plamki

(maculae coeruleae)

(maculae coeruleae)

wystepujące w miejscu ukłucia,

wystepujące w miejscu ukłucia,

spowodowane zmianami metabolizmu

spowodowane zmianami metabolizmu

hemoglobiny w tym miejscu.

hemoglobiny w tym miejscu.

Zmiany przede wszystkim występują

Zmiany przede wszystkim występują

w okolicy krocza, ale również na

w okolicy krocza, ale również na

udach, brzuchu, w pachwinach a

udach, brzuchu, w pachwinach a

nawet w dołach pachowych, brwiach

nawet w dołach pachowych, brwiach

lub rzęsach.

lub rzęsach.

Podstawą rozpoznania jest

Podstawą rozpoznania jest

znalezienie dorosłych wszy łonowych

znalezienie dorosłych wszy łonowych

lub przytwierdzonych do włosów

lub przytwierdzonych do włosów

gnid. Oprócz tego czasem można

gnid. Oprócz tego czasem można

stwierdzić plamy błękitne.

stwierdzić plamy błękitne.

Leczenie wszawicy

Leczenie wszawicy

1.

1.

Permetryna- 1% roztwór w postaci

Permetryna- 1% roztwór w postaci

szamponu-kremu, zwykle jednorazowo.

szamponu-kremu, zwykle jednorazowo.

2.

2.

Lindan- w postaci emulsji, żelu,

Lindan- w postaci emulsji, żelu,

szamponu lub proszku.

szamponu lub proszku.

3.

3.

Szara maść rtęciowa- 33% Hg

Szara maść rtęciowa- 33% Hg

metalicznej.

metalicznej.

4.

4.

1% Jacutin powder lub 5% permetrna

1% Jacutin powder lub 5% permetrna

w przypadku wszawicy odzieżowej.

w przypadku wszawicy odzieżowej.

Świerzb

Świerzb

(Scabies)

(Scabies)

Jest to zakaźna choroba wywołana przez rodzaj

Jest to zakaźna choroba wywołana przez rodzaj

roztoczy - świerzbowce (wielkości ok. 0,3 -

roztoczy - świerzbowce (wielkości ok. 0,3 -

0,4mm). Zapłodnione samice przenikają do

0,4mm). Zapłodnione samice przenikają do

naskórka i drążą w nim korytarze, co powoduje

naskórka i drążą w nim korytarze, co powoduje

uczucie silnego świądu. Na końcu korytarza (w

uczucie silnego świądu. Na końcu korytarza (w

norach) samice składają codziennie 2-3 jaja, z

norach) samice składają codziennie 2-3 jaja, z

których po 3-21 dniach wylęgają się larwy

których po 3-21 dniach wylęgają się larwy

przekształcając się w formy dojrzałe.

przekształcając się w formy dojrzałe.

Choroba przenosi się najczęściej przez

Choroba przenosi się najczęściej przez

bezpośredni kontakt fizyczny, rzadziej

bezpośredni kontakt fizyczny, rzadziej

za pośrednictwem przedmiotów, np.

za pośrednictwem przedmiotów, np.

pościeli. Poza skórą świerzbowce mogą

pościeli. Poza skórą świerzbowce mogą

przeżyć od 3 do 4 dni. Zakażeniu

przeżyć od 3 do 4 dni. Zakażeniu

sprzyja obniżenie odporności. Chorują

sprzyja obniżenie odporności. Chorują

najczęściej dzieci, które

najczęściej dzieci, które

zarażają

zarażają

się

się

głównie podczas zabaw. W ciężkich

głównie podczas zabaw. W ciężkich

chorobach układowych (np.

chorobach układowych (np.

AIDS

AIDS

,

,

choroby hematologiczne) może

choroby hematologiczne) może

wystąpić ciężka postać,

wystąpić ciężka postać,

charakteryzująca się nadmierną

charakteryzująca się nadmierną

hiperkeratozą, jest to tzw. świerzb

hiperkeratozą, jest to tzw. świerzb

norweski.

norweski.

Objawy i przebieg

Objawy i przebieg

Świąd

Świąd

nasilający się w nocy, po kąpieli na

nasilający się w nocy, po kąpieli na

skutek rozgrzania i uczynnienia

skutek rozgrzania i uczynnienia

świerzbowców. Zwykle na pośladkach, w

świerzbowców. Zwykle na pośladkach, w

okolicy nadgarstków i na bocznych

okolicy nadgarstków i na bocznych

powierzchniach palców, w naturalnych

powierzchniach palców, w naturalnych

fałdach skóry, w okolicach pępka, brodawek

fałdach skóry, w okolicach pępka, brodawek

sutkowych u kobiet, narządów płciowych,

sutkowych u kobiet, narządów płciowych,

gdzie widoczne są nory świerzbowcowe. W

gdzie widoczne są nory świerzbowcowe. W

okolicach zmian widoczne

okolicach zmian widoczne

przeczosy

przeczosy

,

,

nadżerki, czasami następuje

nadżerki, czasami następuje

zliszajcowacenie zmian. Nie zajmuje okolicy

zliszajcowacenie zmian. Nie zajmuje okolicy

międzyłopatkowej oraz twarzy, z wyjątkiem

międzyłopatkowej oraz twarzy, z wyjątkiem

świerzbu norweskiego. U dzieci często

świerzbu norweskiego. U dzieci często

lokalizuje się na dłoniach i podeszwach stóp.

lokalizuje się na dłoniach i podeszwach stóp.

Rozpoznanie

Rozpoznanie

to

to

stwierdzenie

stwierdzenie

charakterystycznych nor świerzbowcowych

charakterystycznych nor świerzbowcowych

(dobrze widoczne po zabarwieniu nalewką

(dobrze widoczne po zabarwieniu nalewką

jodową i pod lupą), charakterystyczny

jodową i pod lupą), charakterystyczny

świąd nasilający się w nocy, a także

świąd nasilający się w nocy, a także

przeczosy w miejscach typowych

przeczosy w miejscach typowych

(najczęsciej występuje w okolicach pępka,

(najczęsciej występuje w okolicach pępka,

na nagdarstkach i pośladkach).

na nagdarstkach i pośladkach).

Rozpoznanie różnicowe

Rozpoznanie różnicowe

świąd skóry

świąd skóry

(łac.

(łac.

pruritus

pruritus

)

)

wszawica

wszawica

odzieżowa (łac.

odzieżowa (łac.

pediculosis

pediculosis

vestimenti

vestimenti

)

)

Leczenie

Leczenie

Świerzb najczęściej zwalcza się stosując

Świerzb najczęściej zwalcza się stosując

maści

maści

zawierające lindan. Smarowanie przez kolejne 3

zawierające lindan. Smarowanie przez kolejne 3

dni, stosowanie kąpieli i zmiana bielizny.

dni, stosowanie kąpieli i zmiana bielizny.



Inne dostępne leki to:

Inne dostępne leki to:



maści zawierające 5% permetrynę - zwykle

maści zawierające 5% permetrynę - zwykle

wystarczy jednorazowe zastosowanie.

wystarczy jednorazowe zastosowanie.



maść Wilkinsona (15% siarki, 15% dziegciu) -

maść Wilkinsona (15% siarki, 15% dziegciu) -

stosowanie kilkanaście dni

stosowanie kilkanaście dni



Novoscabin

Novoscabin

(30% ester benzylowy kwasu

(30% ester benzylowy kwasu

benzoesowego w oleju parafinowym) -

benzoesowego w oleju parafinowym) -

stosowany dwukrotnie (nie zawsze skuteczny)

stosowany dwukrotnie (nie zawsze skuteczny)



iwermektyna - stosowana doustnie w dawce

iwermektyna - stosowana doustnie w dawce

150-200μg/kg mc. - zwykle jednorazowo,

150-200μg/kg mc. - zwykle jednorazowo,

niekiedy wymaga powtórzenia dawki po dwóch

niekiedy wymaga powtórzenia dawki po dwóch

tygodniach (lek niedostępny w Polsce)

tygodniach (lek niedostępny w Polsce)