PSYCHODYNAMICZNE PODEJŚCIE DO

OSOBOWOŚCI (2):

PSYCHOLOGIA C. G. JUNGA

W stosunku do klasycznego freudyzmu:
 
-   Zmiana koncepcji

rozwoju

: Zainteresowanie

wzrostem i rozwojem osobowości w okresie całego
życia (podejście teleologiczne - pojęcie
samourzeczywistnienia);

-   Zmiana koncepcji

instynktu

: Libido jako

niespecyficzna energia psychiczna;

- Zmiana koncepcji

nieświadomości

: Obok

nieświadomości osobowej - nieświadomość zbiorowa.

 

STRUKTURA OSOBOWOŚCI

- topografia

: podział osobowości na część świadomą,

nieświadomość osobową, i nieświadomość

kolektywną;

- wyróżnienie

głównych postaw

(ekstrawersji i

introwersji), oraz podstawowych

funkcji

psychicznych

(myślenia, uczuć, doznania, intuicji).

 

EGO

= psychika świadoma (uświadomione

spostrzeżenia, myśli i uczucia).

 

NIEŚWIADOMOŚĆ OSOBOWA

(doświadczenia

jednostki które uległy wyparciu, stłumieniu, lub
zapomnieniu; odpowiednik freudowskiej
przedświadomości + nieświadomości).

Jej główny składnik - to

kompleksy

(ustrukturalizowana konstelacja uczuć, myśli,
spostrzeżeń, i wspomnień; składa się z jądra
kompleksu i powiązanych z nim grup elementów).  

Przykład: silny

KOMPLEKS MATKI

. Osoba taka

 

- jest skłonna do mówienia o swojej matce niezależnie od

tego, czy jest to na miejscu czy też nie;

 - preferuje filmy lub powieści, w których matka odgrywa

ważną rolę;

 - przywiązuje dużą wagę do dnia matki;
 - przejmuje gusty i zainteresowania matki, a także krąg jej

przyjaciół,

  - bardziej lubi kobiety starsze niż rówieśników czy

rówieśniczki.

Poznawanie kompleksu:

 
-     technika

wolnych skojarzeń

(zakłócenie: wydłużenie

czasu reakcji, brak odpowiedzi, powtarzanie słowa-

bodźca);

 
-    siła

reakcji emocjonalnej

na daną sytuację (miary

obserwacyjne i fizjologiczne).

 

NIEŚWIADOMOSC ZBIOROWA

(kolektywna,

ogólnoludzka) - produkt ewolucyjnego rozwoju
człowieka, psychiczne "dziedzictwo" ludzkości zawarte
w każdym z nas.

Zawiera reprezentacje

(archetypy

) dotyczące pewnych

powtarzających się, kluczowych doświadczeń ludzi
dawnych epok.

 

Owe reprezentacje - to nie gotowa wiedza, ale

predyspozycje

(inklinacje) rzutowane na świat

zewnętrzny.  

 

ARCHETYP

(1) jest

uniwersalną formą pojęciową

(ideą),

zawierającą znaczny ładunek afektywny. Wyznacza

sposób rozumienia przez człowieka różnych sytuacji

i reakcje emocjonalne na te sytuacje.

 
(2)

Przykłady

archetypów: matki (Matki Ziemi),

narodzin, śmierci, mocy, bohatera, dziecka, Boga,

demona, mędrca, itp.

 
(3) Najważniejsze archetypy, tworzące istotne

składniki struktury osobowości - to

persona,

anima i animus, cień, oraz jaźń.

 

(4) Archetyp może stanowić "

jądro kompleksu

",

które przyciąga do siebie różne doświadczenia.

(5) Najlepsze

źródło wiedzy

o archetypach:

mity, symbole kulturowe (religia, mitologia), sny,
wizje, rytuały, dzieła sztuki, a także objawy
neurotyczne i psychotyczne.

 

Persona

- maska, jaką jednostka przyjmuje

dostosowując się do obyczajów i tradycji
społecznych,

rola przypisana jednostce przez

społeczeństwo

(często ukrywa prawdziwą naturę

jednostki).

 

Jeżeli ego identyfikuje się z personą - jednostka lepiej

uświadamia sobie rolę, jaką odgrywa, niż swoje
autentyczne

odczucia.

Animus

i

Anima

- archetyp męski u kobiety i żeński

u mężczyzny.

 
Zbiorowe wyobrażenia kobiety lub mężczyzny,
- sprawiające że każda z płci przejawia

cechy płci

przeciwnej

,

- wpływające na

sposób reagowania

na przedstawicieli

płci przeciwnej.

 

Cień

- "ciemna", zwierzęca strona ludzkiej natury

(reprezentacja pierwotnych popędów, jakie człowiek
odziedziczył po swoich zwierzęcych przodkach).

Archetyp odpowiedzialny za pojawianie się

społecznie

nieakceptowanych myśli, uczuć i działań

, które bądź ukrywane są

przez Personę, bądź represjonowane są do nieświadomości
osobowej.

 

Jaźń

- reprezentuje ludzkie dążenie do pełni i jedności

własnej osoby.

 
 

Jaźń jest

centrum osobowości

(leży pomiędzy

świadomym ego a systemami nieświadomości).
Centrum to scala inne systemy i zapewnia
osobowości jedność, równowagę i stabilność.

Archetyp ten motywuje ludzi do

samourzeczywistnienia

, tj. wyrażenia samego

siebie dzięki procesowi

indywiduacji

-osiągnięcia

zarazem zróżnicowania osobowości i harmonii
wewnętrznej (integracji).

Archetyp jaźni ujawnia się w

dość późnym stadium

rozwoju osobowości

(kiedy inne jej elementy są

już rozwinięte i zróżnicowane), gdy człowiek osiągnie
już wiek średni ( wyraża się m.in. w dążeniach
religijnych, filozoficznych, "mądrości życiowej" itp).

 

POSTAWY I FUNKCJE PSYCHOLOGICZNE

Estrawersja

(ukierunkowanie aktywności na świat

zewnętrzny)

Introwersja

(ukierunkowanie aktywności na świat

wewnętrzny)

Każda osobowość zawiera obie te postawy: Jedna z
nich ma charakter

dominujący

i jest uświadamiana,

druga - jest

stłumiona

i nieświadoma

.

Funkcje psychologiczne

:

myślenie

,

uczucie

(wartościowanie),

doznanie

(percepcja),

intuicja

.

 

Myślenie i uczucie - funkcje

racjonalne

,

doznanie i intuicja - funkcje

irracjonalne

.

 

Zazwyczaj - jedna z funkcji jest lepiej zróżnicowana i odgrywa w
świadomości podmiotu rolę dominującą (

funkcja główna

).

Obok tego -

funkcja pomocnicza

, oraz

funkcja niższa

(stłumiona, nieświadoma, przejawia się w snach i fantazjach).

Synteza tych funkcji - gdy jaźń w pełni urzeczywistniona

.

WKŁAD C.G. JUNGA DO PSYCHOLOGII

(rozwój

psychoanalizy, psychologii humanistycznej,
psychologii kulturowej, teorii cech). Kontrowersje
wokół archetypów.