WIEDZA O

SPOŁECZEŃSTWIE

Temat: Rodzaje środowisk

społecznych

Środowisko społeczne

Każdy człowiek żyje w określonym środowisku społecznym. Jest to
ogół społecznych warunków, które kształtują rozwój i zachowanie
jednostek.

Środowisko społeczne tworzą ludzie, grupy społeczne, przedmioty
będące wytworami ludzkiej aktywności, a także środowisko kulturowe.

Środowisko kulturowe określa system działających na jednostkę
elementów kulturowych istniejących w danej zbiorowości społecznej,
do których należą między innymi wyobrażenia, tradycja, przekonania,
normy, wartości społeczne i społecznie określone wzorce zachowań.

Rodzina

Rodziną nazywamy podstawową,
pierwotną, małą grupę społeczną
składającą się z rodziców, ich

dzieci (także

adoptowanych) i krewnych.

Rodziców łączy więź małżeńska,
rodziców z dziećmi – rodzicielska.

The Bellelli Family
Edgar Degas

Rodzina

Rodzina odgrywa ważną rolę w życiu społecznym, gdyż jest
podstawowym rodzajem grupy społecznej.

Pod względem socjologicznym jest to grupa pierwotna oparta na
więziach osobistych, o organizacji nieformalnej.

Państwo, wspierając rodzinę, która jest jednym z głównych czynników
socjalizacji, gwarantuje jej warunki rozwoju poprzez odpowiednie
przepisy prawne, wynikające z zapisów w Konstytucji RP:

„Małżeństwo jako związek kobiety i mężczyzny, rodzina,
macierzyństwo i rodzicielstwo znajdują się pod ochroną i opieką
Rzeczypospolitej Polskiej” (art. 18 Konstytucji RP).

Typy rodziny

Typy małżeństw

Małżeństwa ze względu na strukturę dzieli się na:

Monogamiczn

e – związek

jednego

mężczyzny z

jedną kobietą

Poligamiczne

– związek

jednego

mężczyzny z

kilkoma

kobietami

Małżeństwo

grupowe –

związek kilku

kobiet z

kilkoma

mężczyznami

Typy rodziny

Typy rodziny

Typy rodziny

Rodzina

Niepełna –
rodzina, w
której dziecko
jest
wychowywane
przez jedną
osobę dorosłą,
na której
spoczywa
odpowiedzialn
ość za
gospodarstwo
domowe

Nuklearna –
rodzina
dwupokoleniow
a składająca
się z rodziców i
ich dzieci –
przeciwieństwo
to rodzina
wielopokolenio
wa

Przybrana –
rodzina
powstająca w
wyniku
powtórnego
małżeństwa
przez
owdowiałego
lub
rozwiedzione
go rodzica

Zastępcza –

prawna forma

opieki na

małoletnim

dzieckiem,

którego

biologiczni

rodzice są

nieznani albo

pozbawieni

władzy

rodzicielskiej

Rodzina jako grupa społeczna

• Związek intymnego, wzajemnego uczucia, współdziałania i

wzajemnej odpowiedzialności, w którym akcent pada na

wzmacnianie wewnętrznych relacji

i interakcji.

W tym ujęciu rodzina pełni funkcje osobowe:
• małżeńską
• rodzicielską
• braterską

Rembrandt

Kryterium klasyfikacji

Zazwyczaj jako rodzinę rozumie się dwójkę partnerów i wychowywane

potomstwo.

Tego typu rodzinę określa się jako nuklearną (w genealogii to rodzina

mała), gdy jedno z

partnerów zamieszkuje także z rodzicami, to jest to rodzina

wielopokoleniowa. Jednak tak

naprawdę granic rodziny nie da się jednoznacznie określić, choć da się

stopniować

pokrewieństwo lub powinowactwo.

Ogół osób, o których wiadomo, że są spokrewnione lub spowinowacone

chociażby w linii

bocznej, w genealogii również nazywa się rodziną (dla odróżnienia od

rodziny małej

nazywa ją się rodziną wielką).

Funkcje rodziny

Przejawy kryzysu rodziny

1990 1993 1996 1999 2002 2003 2004 2005

2,04

1,58

1,37

1,25

1,22

1,23

1,24

Najczęściej występujące
przejawy kryzysu rodziny:

- wzrost liczby rozwodów

- spadek liczby zawieranych małżeństw

- spadek dzietności

- zanik tradycyjnych funkcji rodziny

Podstawowe pojęcia z

zakresu prawa

rodzinnego

Podstawowe pojęcia z

zakresu prawa

rodzinnego

Grupa rówieśnicza

Grupa rówieśnicza jest grup społeczną składają się z osób równych
wiekiem.
Pod względem socjologicznym grupa rówieśnicza jest grupą pierwotną.
Grupę rówieśniczą wyróżnia przede wszystkim typ więzi
emocjonalnych (nieformalne) oraz wzajemna akceptacja.

Grupa

rówieśnicza

Grupa

rówieśnicza

niska

liczebność

niska

liczebność

poczucie

wspólnoty

poczucie

wspólnoty

decydująca

rola więzi

osobowych i

znajomości

osobistych

decydująca

rola więzi

osobowych i

znajomości

osobistych

dobrowolne

członkowstwo

dobrowolne

członkowstwo

aprobata dla

przywódcy

aprobata dla

przywódcy

ustalony

samodzielnie

system

wzorów i

wartości

ustalony

samodzielnie

system

wzorów i

wartości

poczucie

odrębności

poczucie

odrębności

zmienność

celów

zmienność

celów

Szkoła

Szkoła

Szkoła

przekazuje wiedzę

popularnonaukową

przekazuje wiedzę

popularnonaukową

naucza metodami

naukowymi

naucza metodami

naukowymi

przygotowuje do udziału

w życiu społecznym

(socjalizacja)

przygotowuje do udziału

w życiu społecznym

(socjalizacja)

Uczeń

Uczeń

Szkoła jest instytucją oświatowo – wychowawczą stanowiącą, podobnie
jak rodzina i grupa rówieśnicza, jeden z podstawowych czynników
socjalizacji. Charakteryzuje się ona występowaniem społeczności
dwupokoleniowej czyli uczniów i nauczycieli.

Życie szkoły jest określone przede wszystkim przez układ
interpersonalny uczeń – nauczyciel. Układ ten porządkuje życie
społeczne szkoły.

Szkoła

Stosunki w szkole mają charakter sformalizowany. Istnieje określona
hierarchia i mocno zarysowany cel, którym jest wychowanie i
nauczanie.

Szkoła

Szkoła

Dyrektor

Dyrektor

Rada

Pedagogiczna

dyrektor -

nauczyciele

Rada

Pedagogiczna

dyrektor -

nauczyciele

Rada szkoły

przedstawiciele

nauczycieli,

rodziców i

uczniów

Rada szkoły

przedstawiciele

nauczycieli,

rodziców i

uczniów

Rada rodziców

przedstawiciele

rodziców uczniów

wszystkich klas

szkoły

Rada rodziców

przedstawiciele

rodziców uczniów

wszystkich klas

szkoły

Samorząd

uczniowski

wszyscy

uczniowie

Samorząd

uczniowski

wszyscy

uczniowie

Zakład pracy

Zakład

pracy

Zakład

pracy

system

techniczny

system

techniczny

system

prawny

system

prawny

produkcyjna

- planowanie
produkcji

- produkcja

- reklama

- sprzedaż

produkcyjna

- planowanie
produkcji

- produkcja

- reklama

- sprzedaż

socjalna

-miejsce
pracy

-
zaspokajanie
potrzeb
psychospołec
znych
pracownika

socjalna

-miejsce
pracy

-
zaspokajanie
potrzeb
psychospołec
znych
pracownika

wychowawcza

-nabywanie
umiejętności
społecznych
(norm i wzorów)

- kształtowanie
stosunków
interpersonalnyc
h

wychowawcza

-nabywanie
umiejętności
społecznych
(norm i wzorów)

- kształtowanie
stosunków
interpersonalnyc
h

system

społeczny

system

społeczny

system

organizacyjny

system

organizacyjny

CECHY

FUNKCJE